URL
| Tekdüzen Kaynak Konum Belirleyici | |
| Kısaltma | URL |
|---|---|
| Durum | Yayınlandı |
| İlk kez yayınlandı | 1994; 29 yıl önce |
| En son sürüm | Yaşam Standardı 2022 |
| Organizasyon | İnternet Mühendisliği Görev Gücü (IETF) |
| Komite | Web Hiper Metin Uygulama Teknolojisi Çalışma Grubu (WHATWG) |
| Seri | Yorum Talebi (RFC) |
| Editörler | Anne van Kesteren |
| Yazarlar | Tim Berners-Lee |
| Temel standartlar | |
| İlgili standartlar | URI, URN |
| Etki Alanı | Dünya Çapında Ağ |
| Lisans | CC BY 4.0 |
| Web sitesi | url.spec.whatwg.org |
Halk arasında web adresi olarak adlandırılan Tekdüzen Kaynak Konum Belirleyicisi (URL), bir web kaynağının bilgisayar ağındaki konumunu ve ona ulaşmak için bir mekanizma belirten bir referanstır. URL, Tekdüzen Kaynak Tanımlayıcısının (URI) özel bir türüdür, ancak birçok kişi bu iki terimi birbirinin yerine kullanmaktadır. URL'ler en yaygın olarak web sayfalarına (HTTP) başvurmak için kullanılır, ancak dosya aktarımı (FTP), e-posta (mailto), veritabanı erişimi (JDBC) ve diğer birçok uygulama için de kullanılır. ⓘ
Çoğu web tarayıcısı bir web sayfasının URL'sini sayfanın üzerinde bir adres çubuğunda görüntüler. Tipik bir URL, bir protokolü (http), bir ana bilgisayar adını (www.example.com) ve bir dosya adını (index.html) gösteren <code>http</code>:// biçiminde olabilir. ⓘ
www.example.com/index.html
HTTP URL'leri, daha yaygın tabirle Web adresleri, genellikle İnternet tarayıcılarının adres kutusunda gösterilir. ⓘ
Tarihçe
Tekdüzen Kaynak Konum Belirleyicileri, 1992 yılında IETF Yaşayan Belgeler kuşları oturumunda başlayan işbirliğinin bir sonucu olarak, World Wide Web'in mucidi Tim Berners-Lee ve İnternet Mühendisliği Görev Gücü (IETF) URI çalışma grubu tarafından 1994 yılında RFC 1738'de tanımlanmıştır. ⓘ
Format, önceden var olan alan adları sistemini (1985 yılında oluşturulmuştur), dizin ve dosya adlarını ayırmak için eğik çizgilerin kullanıldığı dosya yolu sözdizimiyle birleştirmektedir. Sunucu adlarının önüne çift eğik çizgi (//) eklenerek dosya yollarının tamamlanabildiği kurallar zaten mevcuttu. ⓘ
Berners-Lee daha sonra URI'lerde alan adının bölümlerini ayırmak için nokta kullanılmasından duyduğu üzüntüyü dile getirmiş, keşke baştan sona eğik çizgi kullansaydım demiş ve ayrıca bir URI'nin ilk bileşenini izleyen iki nokta üst üste göz önüne alındığında, alan adından önceki iki eğik çizginin gereksiz olduğunu söylemiştir. ⓘ
HTML Spesifikasyonunun ilk (1993) taslağında "Evrensel" Kaynak Konumlandırıcılara atıfta bulunulmuştur. Bu, Haziran 1994 (RFC 1630) ile Ekim 1994 (draft-ietf-uri-url-08.txt) arasında bir zamanda kaldırılmıştır. ⓘ
URL 1994 yılında Tim Berners-Lee tarafından oluşturulmuştur. URL formatı, UNIX dosya yol referansları esasına dayanır. Slash (/) işareti klasör veya indeksleri, dosya veya kaynakları ayırmakta kullanılır. Dosya formatları nokta son ekleri kullanılarak sınıflandırılabilirler. file.html veya file.txt istekleri doğrudan yerine getirilirken, file.php, işlenen sonuç son kullanıcıya servis edilmeden önce bir PHP ön işlemcisine yollanmasına ihtiyaç duyar. ⓘ
Sözdizimi
Her HTTP URL'si genel bir URI'nin sözdizimine uygundur. Tek tip kaynak tanımlayıcısı ⓘ
Bir web tarayıcısı genellikle, varsayılan olarak 80 numaralı bağlantı noktasında belirtilen ana bilgisayara bir HTTP isteği gerçekleştirerek bir URL'ye referans verir. Https şemasını kullanan URL'ler, isteklerin ve yanıtların web sitesine güvenli bir bağlantı üzerinden yapılmasını gerektirir. ⓘ
Uluslararasılaştırılmış URL
İnternet kullanıcıları çok çeşitli diller ve alfabeler kullanarak dünyanın dört bir yanına dağılmışlardır ve kendi yerel alfabelerinde URL'ler oluşturabilmeyi beklemektedirler. Uluslararasılaştırılmış Kaynak Tanımlayıcı (IRI), Unicode karakterleri içeren bir URL biçimidir. Tüm modern tarayıcılar IRI'leri destekler. URL'nin farklı alfabeler için özel işlem gerektiren kısımları alan adı ve yoldur. ⓘ
IRI'deki alan adı, Uluslararasılaştırılmış Alan Adı (IDN) olarak bilinir. Web ve İnternet yazılımları, alan adını otomatik olarak Alan Adı Sistemi tarafından kullanılabilen punycode'a dönüştürür; örneğin, Çince URL http://例子.卷筒纸, http://xn--fsqu00a.xn--3lr804guic/ olur. xn--, karakterin orijinal olarak ASCII olmadığını gösterir. ⓘ
URL yol adı kullanıcı tarafından yerel yazı sisteminde de belirtilebilir. Önceden kodlanmamışsa, UTF-8'e dönüştürülür ve temel URL karakter kümesinin parçası olmayan tüm karakterler yüzde kodlaması kullanılarak onaltılık olarak kaçılır; örneğin, Japonca URL http://example.com/引き割り.html, http://example.com/%E5%BC%95%E3%81%8D%E5%89%B2%E3%82%8A.html olur. Hedef bilgisayar adresin kodunu çözer ve sayfayı görüntüler. ⓘ
Protokole bağlı URL'ler
Protokol-göreceli URL'ler (PRURL) olarak da bilinen protokol-göreceli bağlantılar (PRL), protokol belirtilmeyen URL'lerdir. Örneğin, //example.com geçerli sayfanın protokolünü, tipik olarak HTTP veya HTTPS'yi kullanacaktır. ⓘ