Crips
 Crips dövmeleri | |
| Kuruldu | 1969; 54 yıl önce |
|---|---|
| Kurucular | Raymond Washington ve Stanley Williams |
| Kuruluş yeri | Los Angeles, Kaliforniya, Birleşik Devletler |
| Aktif olduğu yıllar | 1969'dan günümüze |
| Bölge | 41 ABD eyaleti ve Kanada |
| Etnik köken | Ağırlıklı olarak Afro-Amerikan |
| Üyelik (tahmini) | 30,000–35,000 |
| Faaliyetler | Uyuşturucu kaçakçılığı, cinayet, saldırı, oto hırsızlığı, hırsızlık, gasp, dolandırıcılık ve soygun |
| Müttefikler | Amerikan Mafyası Siyah Gerilla Ailesi Siyah Güç Halk Ulusu Gangster Müritler Juggalos Sin City Deciples MC Minik Serseri Çetesi |
| Rakipler | Aryan Kardeşliği Bloods Florencia 13 Latin Kralları Halk Ulusu Playboylar Santa Monica 13 Minik Serseri Çetesi Birleşik Kan Ulusu Venedik 13 |
| Önemli üyeler | Orlando Anderson Tiequon Cox Duane Davis Sanyika Shakur Shorty (Amerikalı rapçi) Colton Simpson Darren Taylor |
Crips, Güney Kaliforniya'nın kıyı bölgelerinde bulunan bir sokak çeteleri ittifakıdır. Esas olarak Raymond Washington ve Stanley Williams tarafından 1969 yılında Los Angeles, Kaliforniya'da kurulan Crips, başlangıçta iki özerk çete arasında tek bir ittifaktı; şu anda genellikle birbirleriyle açık savaşa giren bireysel "setlerden" oluşan gevşek bağlantılı bir ağdır. Geleneksel olarak, yaklaşık 1973'ten beri üyeleri mavi kıyafetler giymektedir. ⓘ
Crips, Amerika Birleşik Devletleri'ndeki en büyük ve en şiddet yanlısı sokak çetelerinden biridir. 2008'de 30,000 ila 35,000 üyesi olduğu tahmin edilen çetenin üyeleri diğer suçların yanı sıra cinayetlere, soygunlara ve uyuşturucu ticaretine karışmıştır. Bloods ile uzun ve sert bir rekabetleri vardır. ⓘ
| Crips | |
|---|---|
| Kuruluş | 1969-günümüz |
| Kurucu(lar) | Raymond Washington ve Stanley Williams |
| Rakip(ler) |
|
Crips yaklaşık olarak 30-35 bin kişilik üye sayısıyla ABD'deki en geniş ve şiddetli sokak çetelerinden biridir. İşledikleri suçlar arasında cinayet, soygun ve uyuşturucu satışının olduğu bilinmektedir. Çete, üyelerin kıyafetlerinde mavi renk bulundurmasıyla bilinir. Nasılsa, bu uygulama nedeniyle çeteye yapılan polis baskısı azaldı. ⓘ
Chicano ve Bloods çeteleriyle olan davaları, yoğun ve şiddetli rekabetleriyle tanınırlar. ABD ordusu tarafından ülke dışında bulunan üsleri olduğu belgelenmiştir. ⓘ
Etimoloji
Bazı kaynaklar, ittifakın orijinal adı olan "Cribs "in birçok seçenek arasından daraltıldığını ve Black Overlords ve Assassins yerine üç nihai seçenek arasından oybirliğiyle seçildiğini öne sürmektedir. Cribs, çete üyelerinin çoğunluğunun genç yaşta olmasını yansıtmak için seçildi. Çete üyeleri "pezevenk" statülerini göstermek için baston taşımaya başladıklarında isim "Crips "e dönüştü. Bunun üzerine mahalledeki insanlar onlara sakat ya da kısaca "Crips" demeye başladı. Şubat 1972'de Los Angeles Times bu terimi kullandı. Bir başka kaynak ise "Crips "in 1970'lerde Watts'ta Washington'ın da üyesi olduğu bir sokak çetesi olan "Cripplers "dan evrilmiş olabileceğini öne sürüyor. Bu ismin siyasi, örgütsel, şifreli ya da akronimik bir anlamı yoktu, ancak bazıları bu ismin "Common Revolution In Progress" (Devam Eden Ortak Devrim) anlamına geldiğini öne sürmüştür. Bir Bloods üyesi tarafından yönetilen Bastards of the Party filmine göre bu isim "Community Revolutionary Interparty Service" ya da "Community Reform Interparty Service "i temsil ediyordu. ⓘ
Tarihçe
Güney Orta Los Angeles'taki çete faaliyetlerinin kökleri 1950'lere kadar uzanan çeşitli faktörlere dayanmaktadır: İkinci Dünya Savaşı sonrası işsizliğe ve yoksulluğa yol açan ekonomik gerileme; izcilik gibi örgütlerden dışlanan genç Afro-Amerikan erkeklerin ırk ayrımcılığına maruz kalması ve bunun sonucunda siyah "sokak kulüplerinin" oluşması; Kara Panter Partisi ve Siyah Güç Hareketi gibi siyah milliyetçi örgütlerin zayıflaması. ⓘ
Stanley Tookie Williams 1969 yılında Raymond Lee Washington ile tanıştı ve ikili, komşu sokak çeteleriyle mücadele etmek için Güney Orta Los Angeles'ın batı ve doğu yakalarından yerel çete üyelerini birleştirmeye karar verdi. Üyelerin çoğu 17 yaşındaydı. Ancak Williams, Blue Rage, Black Redemption (Mavi Öfke, Siyah Kefaret) adlı anı kitabında zaman zaman atıfta bulunulan 1969 kuruluş tarihini dikkate almamış görünmektedir. ⓘ
Williams anılarında grubun Kara Panter Partisi'nin bir yan kuruluşu olduğu ya da toplumsal bir amaç için kurulduğu iddialarını da reddederek "sokak çetelerine karşı bir mücadele ittifakını tasvir ediyordu, ne daha fazlası ne de daha azı." diye yazmıştır. Fremont Lisesi'ne giden Washington, Doğu Yakası Crips'in lideriydi ve Washington Lisesi'ne giden Williams da Batı Yakası Crips'in lideriydi. ⓘ
Williams mavi bandananın ilk olarak Crips'in kurucu üyesi Buddha tarafından mavi Levis, mavi gömlek ve lacivert jartiyerden oluşan renk uyumlu kıyafetinin bir parçası olarak takıldığını hatırlattı. Buddha 23 Şubat 1973'te vurularak öldürüldükten sonra onun anısına mavi bir bandana takılmıştır. Bu renk daha sonra Crip'lerle özdeşleşti. ⓘ
1978 yılına gelindiğinde Los Angeles'ta set adı verilen 45 Crip çetesi vardı. PCP, marihuana ve amfetamin üretimine büyük ölçüde karışmışlardı. 11 Mart 1979'da Westside Crips üyesi Williams dört cinayetten tutuklandı ve 9 Ağustos 1979'da Washington vurularak öldürüldü. Washington Crip çatışmalarına karşıydı ve onun ölümünden sonra birkaç Crip grubu birbirleriyle savaşmaya başladı. Crip'lerin liderliği dağıtıldı ve Rollin' 60 Neighborhood Crips ile Eight Tray Gangster Crips arasında ölümcül bir çete savaşına yol açarak yakındaki Crip gruplarının taraf seçmesine ve kendilerini Neighborhood Crips ya da Gangster Crips'in yanında hizalayarak South Central ve diğer şehirlerde geniş çaplı bir savaş başlatmasına neden oldu. East Coast Crips (Doğu Los Angeles'tan) ve Hoover Crips, Washington'un ölümünden sonra ittifaklarını doğrudan bozdular. 1980 yılına gelindiğinde Crips, Bloods ile ve birbirlerine karşı savaşarak kargaşa içindeydi. Çetenin büyümesi ve etkisi 1980'lerin başında crack kokainin sokaklara düşmesi ve Crip setlerinin uyuşturucuyu dağıtmaya başlamasıyla önemli ölçüde arttı. Büyük kârlar birçok Crip'in diğer şehirlerde ve eyaletlerde yeni pazarlar kurmasına neden oldu. Sonuç olarak Crips üyeliği giderek arttı ve sokak çetesi 1980'lerin sonunda ülkenin en büyük çetelerinden biri haline geldi. 1999 yılında Amerika Birleşik Devletleri'nde uyuşturucu taşıyan 30.000'den fazla üyesi olan en az 600 Crip grubu vardı. ⓘ
Komuta zinciri
Başlangıçta Crips liderleri liderlik pozisyonunu işgal etmemişti ama; kişisel karizmaları ve nüfuzlarının etkisiyle bu değişmiştir. Bu nüfuzlu liderler çetenin güçlenmesi için genişlemeye önem verdi. 1978'de 45 kişilik bir Crips çetesi oluşmuştu ve takımlar halinde Los Angeles'ta faaliyet göstermişlerdir. Genişlemek için harekete geçtiler ve çete giderek büyüdü. ⓘ
Üyelik
2015 yılı itibariyle Crips çetesi 221 şehirde ve 41 ABD eyaletinde aktif olan yaklaşık 30.000 ila 35.000 üyeden ve 800 setten oluşmaktadır. Crip çetelerinin en çok bulunduğu eyaletler Kaliforniya, Teksas, Oklahoma ve Missouri'dir. Üyeler genellikle genç Afro-Amerikan erkeklerden oluşmakla birlikte beyaz, Hispanik, Asyalı ve Pasifik Adalı da olabilmektedir. Çete 1990'ların başında Kanada'da da varlık göstermeye başlamıştır; Crip çeteleri Kanada'nın Montreal ve Toronto şehirlerinde aktiftir. ⓘ
1992'de LAPD 108 sette 15,742 Crip olduğunu tahmin ediyordu; diğer kaynak tahminleri Kaliforniya'da 600 sette 30,000 ila 35,000 arasındaydı. ⓘ
Cripler Birleşik Devletler silahlı kuvvetlerinde ve Birleşik Devletler'deki ve yurtdışındaki askeri üslerde görev yapmışlardır. ⓘ
Crips 800 üzerinde grubu 30-35 bin arası üye ve ortağıyla, Los Angeles'ta ise 13.000 üye ile faal durumdadır. En yüksek üye sayısının olduğu tahmin edilen eyaletler: Kaliforniya, Missouri, Oklahoma ve Teksas. Üyeleri genelde genç Afroamerikalılar, beyazlar, İspanyollar ve Asyalılar'dan oluşmaktadır. Ice-T rap kariyerine Crips dinleyiciler için yaptğı ve Crip arkadaşlarına ve tanıdıklarına hitaben yayınladığı Tray or Tracy ile başlamıştır. ⓘ
Uygulamalar
Dil
Crip çete yaşamının bazı uygulamaları arasında grafiti ve alfabenin belirli harflerinin değiştirilmesi ve silinmesi yer almaktadır. "Kan" kelimesindeki "b" harfi bazı Crip çeteleri arasında "saygısızlık" olarak görülmekte ve düşmanla ilişkilendirildiği için içine çarpı işareti konularak yazılmaktadır. "Crip katili" anlamına geldiği yorumlanan "CK" harflerinden kaçınılır ve bunların yerine "cc" kullanılır. Örneğin "kick back" kelimeleri "kicc bacc", block ise "blocc" olarak yazılmaktadır. Diğer birçok kelime ve harf de sembolik çağrışımlar nedeniyle değiştirilmiştir. Crip'ler geleneksel olarak birbirlerine "Cuz" ya da "Cuzz" diye hitap eder ve bu da bazen bir Crip için takma ad olarak kullanılır. "Yengeç" bir Crip'e söylenebilecek en saygısız lakaptır ve ölümcül misilleme gerektirebilir. 1970'lerde ve 1980'lerde hapishane modüllerindeki Crip'ler bazen gardiyanlardan ve rakip çetelerden gizliliklerini korumak için Swahili dili konuşurlardı. ⓘ
Suç şebekeleri ve sokak faaliyetleri
Çoğu suçlu sokak çetesinde olduğu gibi Crips de geleneksel olarak yasadışı kumar, uyuşturucu ticareti, pezevenklik, hırsızlık ve soygun gibi yasadışı faaliyetlerden para kazanmıştır. Crips ayrıca çete üyesi olmayan yerel uyuşturucu satıcılarını haraca bağlayarak da kazanç elde etmektedir. Bu gibi karlı haraçların yanı sıra, genellikle çete gururu nedeniyle ya da sadece zevk için vandalizm ve mülk suçlarına katıldıkları da bilinmektedir. Buna kamuya açık grafiti (etiketleme) ve çalıntı araçlarla "keyif sürüşü" de dahil olabilir. ⓘ
Şu anki birincil yasadışı gelir kaynakları muhtemelen sokak düzeyinde uyuşturucu dağıtımıdır, ancak birçok Crip üyesi yasadışı ateşli silahların karaborsa satışından da kayda değer miktarda yasadışı fon elde edebilir. Tarihsel olarak, çetenin büyüklüğü ve gücü büyük ölçüde 1980'ler boyunca crack kokainin sokak satışından elde edilen karlarla artmıştır, bu da PCP, amfetaminler ve diğer uyuşturucuların onlar için o kadar kazançlı olmadığını ve dolayısıyla grubun etkisinin artmasında doğrudan bir etkiye sahip olmadığını göstermektedir. Bu nedenle çetenin ilk büyüme ve popülerlik aşaması bir şekilde 1980'lerde Amerika Birleşik Devletleri'nde kokainin patlamasıyla doğrudan ilişkilendirilebilir. ⓘ
Crip-on-Crip rekabetleri
Daha fazla gençlik çetesi katıldıkça Crips güney Los Angeles'ta popüler hale geldi; bir noktada sayıları Crips olmayan çetelerden 3'e 1 daha fazlaydı ve L.A. Brims, Athens Park Boys, Bishops, The Drill Company ve Denver Lanes gibi Crips olmayan çetelerle anlaşmazlıklara yol açtı. 1971 yılına gelindiğinde çetenin ünü Los Angeles'a yayılmıştı. ⓘ
1971 yılına gelindiğinde, Compton, California'daki Piru Caddesi'nde Piru Street Boys olarak bilinen bir çete kuruldu ve kendisini Crips ile bir set olarak ilişkilendirdi. İki yıllık barış döneminin ardından Piru'lar ve diğer Crip grupları arasında bir kan davası başladı. Daha sonra eski müttefikler arasında çete savaşının başlamasıyla şiddete dönüştü. Bu savaş devam etti ve 1973 yılına gelindiğinde Piruslar şiddete son vermek istedi ve Crips tarafından hedef alınan diğer çetelerle bir toplantı düzenledi. Uzun bir tartışmanın ardından Piruslar Crips ile olan tüm bağlantılarını kopardı ve daha sonra Crips ile olan rekabetleriyle ünlenen bir sokak çetesi olan Bloods olarak adlandırılacak bir örgüt kurdu. ⓘ
O zamandan beri, geriye kalan birçok Crip grubu arasında başka çatışmalar ve kan davaları başladı. Crip setlerinin sadece Bloods ile kan davalı olduğu yaygın bir yanılgıdır. Gerçekte birbirleriyle de savaşmaktadırlar; örneğin Rolling 60s Neighborhood Crips ve 83 Gangster Crips 1979'dan beri rakiptir. Watts'ta Grape Street Crips ve PJ Watts Crips o kadar çok kan davalı olmuştur ki PJ Watts Crips, Grape Street Crips ile savaşmak için yerel bir Blood grubu olan Bounty Hunter Bloods ile bir araya bile gelmiştir. 1990'ların ortalarında Hoover Crips'in diğer Crip setleriyle olan rekabeti ve savaşları bağımsız olmalarına ve Crip adını bırakarak kendilerine Hoover Criminals adını vermelerine neden oldu. ⓘ
İttifaklar ve rekabetler
Bloods ile Rekabet
Blood'lar Crips'in başlıca klişeleşmiş rakibidir. Bloods başlangıçta üyelerine Crips'ten koruma sağlamak için kurulmuştur. Rekabet 1960'larda Washington ve diğer Crip üyelerinin Centennial Lisesi öğrencileri Sylvester Scott ve Benson Owens'a saldırmasıyla başlamıştır. Olaydan sonra Scott Pirus, Owens ise West Piru çetesini kurdu. 1972'nin sonlarında, artan saldırıları nedeniyle Crips tarafından mağdur edildiklerini düşünen birkaç çete, daha sonra Bloods olarak bilinen yeni bir Crips olmayan çeteler federasyonu oluşturmak için Pirus'a katıldı. 1972 ve 1979 yılları arasında Crips ve Bloods arasındaki rekabet büyüdü ve Los Angeles'ın güneyindeki çete bağlantılı cinayetlerin çoğundan sorumlu oldu. Bloods ve Crips üyeleri zaman zaman birbirleriyle kavga etmektedir ve 2010 yılı itibariyle Los Angeles'taki çete bağlantılı cinayetlerin önemli bir kısmından sorumludurlar. Bu rekabetin 2022 yılında Sacramento'da 6 kişinin öldürüldüğü silahlı saldırının da arkasında olduğuna inanılmaktadır. ⓘ
Folk Ulusu ile İttifak
1980'lerin sonu ve 1990'ların başında çok sayıda Crip çetesi üyesi ülke çapında çeşitli hapishanelere gönderilirken, ABD'nin Orta Batı ve Güney hapishanelerindeki Crips ve Folk Nation arasında bir ittifak kuruldu. Bu ittifak, eyalet ve federal hapishanelerde tutuklu bulunan çete üyelerini korumak amacıyla kurulmuştur. En güçlü olduğu yer hapishanelerdir, dışarıda ise daha az etkilidir. Crips ve Folks arasındaki ittifak "8-ball" olarak bilinir. Kırık bir 8-top, Folks ve Crips arasında bir anlaşmazlık ya da "kavga" olduğunu gösterir. ⓘ
Kolları
Bloods çetesi gibi Crips'in de kendine ait kolları vardır.
- Asian Boyz
- Grape Street Watts Crips
- Hoover Criminals ⓘ