Mitomani

Patolojik yalan söyleme ⓘ
Diğer isimler	Pseudologia fantastica, mythomania
Uzmanlık	Psikiyatri

Mitomani ve pseudologia fantastica olarak da bilinen patolojik yalan, kişinin alışkanlık veya kompulsif olarak yalan söylediği kronik bir davranıştır. Bu yalanlar genellikle kişinin kendisini duruma göre bir kahraman ya da kurban olarak göstermesinden başka bir amaca hizmet etmez. ⓘ

Tıp literatüründe ilk olarak 1895 yılında Anton Delbrück tarafından tanımlanmıştır [de]. Tartışmalı bir konu olmasına rağmen, patolojik yalan söyleme "görünürdeki herhangi bir amaçla tamamen orantısız, kapsamlı ve çok karmaşık olabilen ve yıllar hatta bir ömür boyu ortaya çıkabilen sahtecilik" olarak tanımlanmıştır. Bu davranışa ilişkin kesin bir kavram olmadığı gibi, sağlık profesyonellerinin yaygın olarak kabul ettiği herhangi bir teşhis kriteri de bulunmamaktadır; bu da patolojik yalancı olmanın gerçekte ne anlama geldiği konusunda tartışmalara yol açmaktadır. Temel nedenleri açıklamaya yönelik teoriler arasında stres, kontrol odağını içsel bir kontrol odağına kaydırma çabası ve düşük öz saygı ile ilgili konular yer almaktadır. ⓘ

Karakteristik özellikler

Patolojik yalan söylemenin tanımlayıcı özellikleri şunlardır:

• Davranış için içsel bir neden klinik olarak ayırt edilemez: örneğin, uzun süreli gasp veya alışılmış eş şiddeti, yalan patolojik bir semptom olmaksızın bir kişinin tekrar tekrar yalan söylemesine neden olabilir.
• Anlatılan hikayeler yalancıyı olumlu gösterme eğilimindedir. Yalancı, kendisini kahraman ya da kurban olarak sunan hikayeler anlatarak "kendi kişiliğini süsler". Örneğin, kişi fevkalade cesur, birçok ünlü kişiyi tanıyor ya da onlarla akraba ya da büyük güç, mevki veya servet sahibi olarak sunulabilir. ⓘ

Bazı psikiyatristler kompulsif yalancılığı patolojik yalancılıktan ayırırken, diğerleri bunları eşdeğer kabul eder; ancak diğerleri kompulsif yalancılığın varlığını tamamen reddeder; bu önemli bir tartışma alanı olmaya devam etmektedir. ⓘ

Teşhis

Patolojik yalan söyleme, Mental Bozuklukların Tanısal ve İstatistiksel El Kitabında listelenmiştir, ancak tek başına bir tanı olarak değil, yalnızca antisosyal, narsisistik ve histriyonik kişilik bozuklukları gibi diğer bozuklukların bir belirtisi olarak listelenmiştir. ICD-10 bozukluğu Haltlose kişilik bozukluğu patolojik yalancılıkla güçlü bir şekilde bağlantılıdır. ⓘ

Yalan dedektörü testleriyle PF (pseudologia fantastica) hastalarının aldatmalarından dolayı uyarılma, stres ve suçluluk duygusu sergiledikleri gösterilmiştir. Bu durum, bu tepkilerin hiçbirini yaşamayan psikopatlardan farklıdır. Antisosyal bozukluktan etkilenen kişiler para, seks ve güç gibi dışsal kişisel çıkarlar için yalan söylerler. PF ise tamamen içseldir. Borderline kişilik bozukluğu (BPD) ile PF arasındaki fark, BPD hastalarının terk edilme, kötü muamele veya reddedilme duygularıyla boş intihar tehditleri veya sahte terk edilme suçlamaları yaparak umutsuzca başa çıkmaya çalışmalarıdır. Patolojik yalancılar reddedilmiş hissetmezler; başarılı bir şekilde yalan söylemelerine yardımcı olan yüksek düzeyde özgüvene sahiptirler. Histriyonik kişiliğe sahip olanların aksine, patolojik yalancılar cinsel olarak gösterişli olmaktan çok sözel olarak dramatiktir. Narsisistler mükemmelliğe ulaştıklarını düşünürler ve başkalarına karşı anlayışsızdırlar. PF hastaları bu anti-sosyal davranışları göstermezler; genellikle hayatlarının yeterince ilginç olmadığını düşündükleri için yalan söylerler. ⓘ

Mevcut sistemde amaçsız, içsel motivasyonlu aldatmanın listelendiği tek tanı gerçekçi bozukluktur. Bu tanı, fiziksel veya psikolojik rahatsızlıkları olduğu konusunda yalan söyleyen kişilerle ilgilidir. Ancak, bireyin aslında bir rahatsızlığı olmadığını doğrulamak için araştırma yapılmalıdır. Tıbbi kayıtların kamuya kapalı olması nedeniyle bu durum sorun yaratabilir. PF'li kişiler kimlikleri ve geçmişleri hakkında yalan söyleme eğilimindedir. Belirtiler birbiriyle uyuşmadığı için kişiye teşhis konulamayabilir. Her şeyi kapsayan belirtisiz kişilik bozukluğu (UPD) (ICD-10 kodu F69) veya hatta belki de ICD-10 kodu F68.8 "Yetişkin kişilik ve davranışının diğer belirtili bozukluğu" altında teşhis edilebilirler, çünkü bu kendini "Bu kategori, önceki başlıklardan herhangi biri altında sınıflandırılamayan yetişkin kişilik ve davranışının herhangi bir belirtili bozukluğunu kodlamak için kullanılmalıdır" şeklinde tanımlamaktadır. ⓘ

Psikopati

Patolojik yalan söyleme Psikopati Kontrol Listesi'nin (PCL) 1. Faktöründe yer almaktadır. ⓘ

Patolojik yalancılar

Yalan söylemek, hem bilerek hem de kasıtlı veya isteyerek yanlış bir beyanda bulunmaktır. Normal yalanlar savunmaya yöneliktir ve doğruyu söylemenin sonuçlarından kaçınmak için söylenir. Bunlar genellikle başkalarının duygularını incitmeyen, toplum yanlısı bir tutumu yansıtan ve medeni insan ilişkilerini mümkün kılan beyaz yalanlardır. Patolojik yalan, yalanın alışkanlık haline gelmesi olarak tanımlanabilir. Bu, bir bireyin hiçbir kişisel çıkarı olmadan sürekli olarak yalan söylemesidir. ⓘ

Patolojik yalancı olmanın pek çok sonucu vardır. Güven eksikliği nedeniyle, çoğu patolojik yalancının ilişkileri ve arkadaşlıkları başarısız olur. Bu durum ilerlemeye devam ederse, yalan söyleme dolandırıcılık dahil ancak bununla sınırlı olmamak üzere yasal sorunlara neden olacak kadar şiddetli hale gelebilir. ⓘ

Epidemiyoloji

Zeka seviyesi ortalama veya ortalamanın üzerinde olduğunda ortalama başlangıç yaşı 21'dir. Bu rahatsızlığa sahip bireyler, performans yeteneklerinin aksine ortalama sözel becerilere sahip olma eğilimindedir. Deneklerin yüzde otuzu, bir ebeveynin ya da başka bir aile üyesinin zihinsel rahatsızlığı olduğu kaotik bir ev ortamına sahiptir. Araştırmada bu durumun kadın ve erkeklerde eşit oranda görüldüğü tespit edilmiştir. Vakaların yüzde kırkında epilepsi, anormal EEG bulguları, DEHB, kafa travması veya MSS enfeksiyonu gibi merkezi sinir sistemi anormallikleri bildirilmiştir. ⓘ