Profiterol
 Bir tabak kremalı puf | |
| Alternatif isimler |
|
|---|---|
| Menşe yeri | Avrupa |
| Bölge veya eyalet | Fransa ve İtalya |
| Ana bileşenler | Choux böreği Dolgu: çırpılmış krema, muhallebi veya dondurma |
| Diğer bilgiler | Su bazlı, süt bazlı |
| |
Profiterol (Fransızca: [pʁɔfitʁɔl]), kremalı puf (ABD) veya chou à la crème (Fransızca: [ʃu a la kʁɛm]), tipik olarak tatlı ve nemli krem şanti, muhallebi, pasta kreması veya dondurma dolgulu bir Fransız choux hamur işi topudur. Puflar süslenebilir veya sade bırakılabilir ya da çikolata sosu, karamel veya pudra şekeri ile süslenebilir. Püre haline getirilmiş et, peynir vb. ile doldurulan tuzlu profiteroller de yapılmaktadır. Bunlar eskiden çorbalar için yaygın garnitürlerdi. ⓘ
Çeşitli isimler, farklı yerlerde belirli dolgu veya sos çeşitleriyle ilişkilendirilebilir. ⓘ
Profiterol, top şeklindeki hamurun içine doldurulmuş özel krema ve üstü eritilmiş çikolata kaplı bir tatlıdır. Profiterolün nereden geldiği bilinmemektedir. Nitekim Sahrap Soysal profiterolün bir Fransız tatlısı olduğunu belirtmiştir. ⓘ
Yapımında hafif pişirilen bir hamur kullanılır. Yapılışı itibarıyla tulumba tatlısına benzer ama profiterolde kullanılan un miktarı iki kat azdır. Profiterol hamurları yani pataşular fırında pişirilirken, tulumba tatlısı sıvıyağda kızartılır. ⓘ
Hazırlık
Choux pasta hamuru bir pasta torbasından sıkılır veya bir çift kaşıkla küçük toplar haline getirilir ve büyük ölçüde içi boş puflar oluşturacak şekilde pişirilir. Soğuduktan sonra, pişmiş profiterollere bir pasta torbası ve dar sıkma ucu kullanılarak veya üst kısımları kesilerek dolgu enjekte edilir, doldurulur ve yeniden birleştirilir. Tatlı profiteroller için daha sonra ilave sırlar veya süslemeler eklenebilir. ⓘ
Sunum
En yaygın sunumlar pasta kreması, çırpılmış krema veya dondurma dolgusu, üzerine pudra şekeri veya çikolata ganajı ve muhtemelen daha fazla çırpılmış kremadır. Ayrıca sade, gevrek karamel sırlı, buzlu veya meyveli olarak da servis edilirler. ⓘ
Karamel ile doldurulmuş ve sırlanmış profiteroller, croquembouches adı verilen bir tür pièce montée'de bir araya getirilir, genellikle Fransa ve İtalya'daki düğünlerde, Fransa'daki Noel tatilinde ve Cebelitarık'taki önemli kutlamalarda servis edilir. Profiterol ayrıca Aziz Honoré Pastası'nın dış duvarı olarak da kullanılmaktadır. ⓘ
Tarihçe
Profiterolün ana malzemesi olan choux hamurunun, 2. Henry ile evlenmek üzere memleketi Floransa'dan Fransa'ya gelen Catherine de' Medici'nin sarayının baş aşçısı tarafından icat edildiği söylenmektedir. ⓘ
Orijinal tarif yıllar geçtikçe değişmiş, pastacılık sanatı 17. yüzyılda gelişmeye başlamıştır. Avice adında bir pastacı on sekizinci yüzyılın ortalarında hamur işini mükemmelleştirdi ve choux çörekleri yarattı, 'pâte à Popelin' sadece choux çörekleri yapıldığı için 'pâte à choux' olarak bilinmeye başladı. On dokuzuncu yüzyılda Antoine Carême, bugün kullanılan choux böreği tarifinin aynısı olan tarifi mükemmelleştirdi. ⓘ
Bugün
Kremalı puflar en azından 1851'den beri ABD restoran menülerinde yer almaktadır. ⓘ
Wisconsin Eyalet Fuarı dev kremalı puflarıyla bilinir. ⓘ
Popüler kültürde
Profiterol, 2017 yapımı Victoria ve Abdul filmindeki ziyafet sahnesinde Kraliçe Victoria'nın kendisine servis edilen profiterolleri büyük bir zevkle yediği görülüyor. ⓘ
Çeşitli iddialar
1910 Arnavutluk doğumlu Luca Zgonidis İstanbul'a 15 yaşında gelir. Babasının ölümünden sonra pastacı çıraklığı yapmaya başlar. Mesleğinin inceliklerini Tokatlıyan ve Park Otel'de öğrenir. Sonra dört ortak, Tepebaşı'nda bir yapının bodrum katında pastacılık yapmaya başlarlar. İki ortak bir pastacı dükkânı açmaya karar verir. 1940'ların parasıyla 45 bin TL hava parası vererek İstiklal Caddesi'ndeki İnci Pastanesi'nin bulunduğu mekanı tutarlar. Dolar, o sırada 38 kuruştur. 1996'da bir gazeteciye ⓘ
İlk günler çok zorluk çektik. Ancak ucu ucuna kurtarıyorduk. Doğru dürüst kar yoktu yani. Kendim bir şey icat edip, bir de isim uydurunca çok iyi tuttu. Anlayacağınız profiterolün kendisi de, adı da uydurmaca.
demiştir Luca Zgonidis. ⓘ
Serdar Devrim ise, 2003'te 80 yaşında olan kayınpederinin çocukluğunda Fransa'da profiterol yediğini hatırlıyor. 1976 baskısı Grand Larousse'un “profiterole” maddesini aynen tercüme ediyorum: isim, dişil (profit-kâr kelimesinin küçülmeli hâli. Rabelais, 1532'de evde çalışan hizmetkârların aldığı küçük mükâfaat anlamında kullanmıştır. Profiterole kelimesi, aşağıdaki 1. anlamında R.Estienne, 2. anlamında da Académie Française'in 1935 tarihli sözlüğünde kullanılmıştır. 1) Fırında pişirilen ve muhtelif garnitürlerle yenen hamur topu. 2) Hamur topu içine taze krema, krem şantiyi veya dondurma koyulan ve üzerine erimiş çikolata dökülerek servis yapılan tatlı. ⓘ