SPSS

SPSS ⓘ
	Logo simgesi, v27
Geliştirici(ler)	Norman H. Nie, Dale H. Bent, C. Hadlai Hull
İlk sürüm	1968; 55 yıl önce
Kararlı sürüm	28 / 24 Mayıs 2021; 20 ay önce
İşletim sistemi	Windows (x86-64), macOS (x86-64), Linux (x86-64, ppc64le, IBM Z)
Platform	Java
Boyut	~1,2 GB
Tip	İstatistiksel analiz; Sayısal analiz
Lisans	Deneme Yazılımı veya SaaS
Web sitesi	www.ibm.com/products/spss-statistics

SPSS, pek çok akademik kurum tarafından kullanılan bir istatistik yazılımı. ⓘ

SPSS bilgisayar programı (İngilizce açılımıyla: Statistical Package for the Social Sciences), ilk sürümü 1968 yılında piyasaya verilmiş istatistiksel analize yönelik bir bilgisayar programıdır. Uzun bir dönem (1968 ile Mart 2009 arasında) bu program SPSS Inc. adını taşıyan bir ABD asıllı şirket tarafından hazırlanıp sürüme sokulup satılmıştır. 2009'da bu şirket ve bu programın sahipliliği IBM şirketine satılmıştır. Bu tarihten sonra bir geçiş döneminde (Eylül 2009 ile Eylül 2010 döneminde) PASW Statistics adıyla (versiyon 17.0.3, 18.0, 19=8.0.1, 18.0.2 ve 18.0.3 için) anılıp Ağustos 2010 (versiyon 19.0)'dan itibaren resmen IBM SPSS Statistics olarak isimlendirilmeye başlanmıştır. Şu anda (Eylül 2016) en son versiyon IBM SPSS Statistics 24.0 olup bu versiyon Mart 2016'dan itibaren pazarlanmaya başlanmıştır.[1]21 Mart 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ⓘ

SPSS özellikle "Sosyal Bilimler" dalında istatistiksel analiz için çok geniş olarak kullanılmaktadır. Pazar araştırmacıları, sağlık araştırmacıları, anket şirketleri, devlet kurumları, eğitim araştırmacıları, pazarlama kurumları, "veri madencileri" vb. tarafından da pratik olarak kullanılan bir istatistik yazılımıdır. Orijinal SPSS kullanma elkitabı, Nie, Bent ve Hull tarafından hazırlanmış olup 1970'te yayımlanmasından beridir, alelade sosyal bilimler araştırmacılarının ileri istatistik analizlerini nispeten kolayca kullanmalarını sağladığından dolayı "sosyoloji bilim dalında en etkili kitap" olarak nitelendirilmiştir. ⓘ

SPSS programı baz kısmında istatistiksel analiz yanında "veri yönetimi (hal seçimi, yeniden dosya şekillendirme, türetilmiş veri yaratılması)" ve "veri dokümantasyonu (bir veri dosyası içinde bir "meta-veri" sözlüğünün depolanması)" işlemlerinin yapılması da bu yazılımın önemli niteliklerindendir. ⓘ

SPSS baz kısmında veri operasyonları ve istatistiksel analizler için su isimleri taşıyan kısımlar bulunmaktadır:

Tanımlayıcı istatistik: "Cross Tabulation (karşılıklı tabülasyon )"; '"Frequencies frekanslar"; "Descriptives (tanımlayıcılar)"; "Explore (araştırma)"; "Descriptive Ratio Istatistics (tanımlayıcıya oran istatistikleri)
İki değişkenli istatistik: "Means (ortalamalar)", "t-testi", varyant Analizi, korelasyon (iki değişkenli, kısmî, uzaklıklar); parametrik olmayan sınamalar
Sayısal sonuçların tahmin edilmesi: Doğrusal regresyon
Grupları tespit etmek için tahminler: Faktör analizi, kümeleşme analizi (iki-basamaklı, K-ortalamalar, hiyerarşik), Diskriminant analizi ⓘ

Kullanımı grafiksel bir kullanıcı ara yüzüne bağlı olup, açılır menüler yardımıyla kolaylaştırılmıştır. Ayrıca makro dilleri yardımıyla kullanıcı kendi amaçları doğrultusunda programı yönlendirebilmektedir. ⓘ

SPSS programının Windows, Mac OS X ve Linux işletim sistemleri için farklı sürümleri mevcuttur. Windows sürümü daha sık güncellenmekte ve diğer versiyonlara göre daha fazla özellik içermektedir. ⓘ

Benzer kategoride bkz.: Eviews, R ⓘ

Yazılım adı başlangıçta orijinal pazarı yansıtan Sosyal Bilimler için İstatistik Paketi (SPSS) anlamına geliyordu, daha sonra İstatistiksel Ürün ve Hizmet Çözümleri olarak değiştirildi. ⓘ

Genel Bakış

SPSS, sosyal bilimlerde istatistiksel analiz için yaygın olarak kullanılan bir programdır. Pazar araştırmacıları, sağlık araştırmacıları, anket şirketleri, hükümet, eğitim araştırmacıları, pazarlama kuruluşları, veri madencileri ve diğerleri tarafından da kullanılmaktadır. Orijinal SPSS el kitabı (Nie, Bent & Hull, 1970), sıradan araştırmacıların kendi istatistiksel analizlerini yapmalarına izin verdiği için "sosyolojinin en etkili kitaplarından" biri olarak tanımlanmıştır. İstatistiksel analize ek olarak, veri yönetimi (vaka seçimi, dosya yeniden şekillendirme, türetilmiş veri oluşturma) ve veri dokümantasyonu (veri dosyasında bir meta veri sözlüğü saklanır) temel yazılımın özellikleridir. ⓘ

SPSS Statistics'in birçok özelliğine açılır menüler aracılığıyla erişilebilir veya tescilli bir 4GL komut sözdizimi dili ile programlanabilir. Komut sözdizimi programlama, tekrarlanabilir çıktı, tekrarlanan görevleri basitleştirme ve karmaşık veri manipülasyonlarını ve analizlerini ele alma avantajlarına sahiptir. Ayrıca, bazı karmaşık uygulamalar yalnızca sözdizimi ile programlanabilir ve menü yapısı aracılığıyla erişilemez. Açılır menü arayüzü aynı zamanda komut sözdizimi de üretir: sözdiziminin kullanıcı tarafından görülebilmesi için varsayılan ayarların değiştirilmesi gerekmesine rağmen, bu çıktıda görüntülenebilir. Ayrıca her menüde bulunan "yapıştır" düğmesi kullanılarak bir sözdizimi dosyasına yapıştırılabilirler. Programlar, birlikte verilen Üretim İşi Kolaylığı kullanılarak etkileşimli veya katılımsız olarak çalıştırılabilir. ⓘ

Ayrıca komut dili alt rutinleri yazmak için bir "makro" dili kullanılabilir. Bir Python programlanabilirlik uzantısı, veri sözlüğü ve verilerdeki bilgilere erişebilir ve komut sözdizimi programlarını dinamik olarak oluşturabilir. SPSS 14'te tanıtılan Python programlanabilirlik uzantısı, SaxBasic hala kullanılabilir olmasına rağmen, çoğu amaç için daha az işlevsel olan SAX Basic "komut dosyalarının" yerini almıştır. Buna ek olarak, Python uzantısı SPSS'in ücretsiz yazılım paketi R'deki istatistiklerden herhangi birini çalıştırmasına izin verir. 14. sürümden itibaren SPSS, sağlanan "eklentiler" kullanılarak bir Python veya VB.NET programı tarafından harici olarak çalıştırılabilir. (Sürüm 20'den itibaren, bu iki komut dosyası oluşturma olanağı ve birçok komut dosyası, kurulum medyasına dahil edilmiştir ve normalde varsayılan olarak yüklenir). ⓘ

SPSS Statistics, dahili dosya yapısı, veri tipleri, veri işleme ve eşleşen dosyalar üzerine kısıtlamalar koyar ve bunlar birlikte programlamayı önemli ölçüde basitleştirir. SPSS veri kümeleri, satırların tipik olarak vakaları (bireyler veya haneler gibi) ve sütunların ölçümleri (yaş, cinsiyet veya hane geliri gibi) temsil ettiği iki boyutlu bir tablo yapısına sahiptir. Yalnızca iki veri türü tanımlanmıştır: sayısal ve metin (veya "string"). Tüm veri işlemleri dosya (veri kümesi) üzerinden sıralı olarak gerçekleşir. Dosyalar bire-bir ve bire-çok eşleştirilebilir, ancak çoktan-çok eşleştirilemez. Vaka bazında değişken yapısı ve işlemeye ek olarak, matris ve lineer cebir işlemlerini kullanarak verileri matrisler olarak işleyebileceğiniz ayrı bir Matris oturumu vardır. ⓘ

Grafiksel kullanıcı arayüzü, SPSS Statistics penceresinin sol alt tarafındaki iki sekmeden birine tıklanarak değiştirilebilen iki görünüme sahiptir. 'Veri Görünümü' vakaların (satırlar) ve değişkenlerin (sütunlar) bir elektronik tablo görünümünü gösterir. Elektronik tablolardan farklı olarak, veri hücreleri yalnızca sayı veya metin içerebilir ve formüller bu hücrelerde saklanamaz. 'Değişken Görünümü', her satırın bir değişkeni temsil ettiği ve değişken adını, değişken etiketini, değer etiket(ler)ini, baskı genişliğini, ölçüm türünü ve diğer çeşitli özellikleri gösteren meta veri sözlüğünü görüntüler. Her iki görünümdeki hücreler manuel olarak düzenlenebilir, dosya yapısı tanımlanabilir ve komut sözdizimi kullanılmadan veri girişine izin verilir. Bu, küçük veri kümeleri için yeterli olabilir. İstatistiksel anketler gibi daha büyük veri kümeleri genellikle veri giriş yazılımında oluşturulur veya bilgisayar destekli kişisel görüşme sırasında, optik karakter tanıma ve optik işaret tanıma yazılımları taranarak ve kullanılarak veya çevrimiçi anketlerden doğrudan alınarak girilir. Bu veri kümeleri daha sonra SPSS'e okunur. ⓘ

SPSS Statistics ASCII metin dosyalarından (hiyerarşik dosyalar dahil), diğer istatistik paketlerinden, elektronik tablolardan ve veritabanlarından veri okuyabilir ve yazabilir. SPSS Statistics, ODBC ve SQL aracılığıyla harici ilişkisel veritabanı tablolarını okuyabilir ve yazabilir. ⓘ

İstatistiksel çıktı, paket içi görüntüleyiciye ek olarak bağımsız bir okuyucunun indirilebileceği özel bir dosya biçimindedir (pivot tabloları destekleyen *.spv dosyası). Tescilli çıktı metne veya Microsoft Word, PDF, Excel ve diğer formatlara aktarılabilir. Alternatif olarak, çıktı veri olarak (OMS komutu kullanılarak), metin, sekmeyle ayrılmış metin, PDF, XLS, HTML, XML, SPSS veri kümesi veya çeşitli grafik görüntü formatları (JPEG, PNG, BMP ve EMF) olarak yakalanabilir. ⓘ

Ocak 2010'da yeniden adlandırılmadan önce kullanılan SPSS logosu. ⓘ

SPSS Statistics'in çeşitli varyantları mevcuttur. SPSS Statistics Gradpacks sadece öğrencilere satılan yüksek indirimli sürümlerdir. SPSS Statistics Server, SPSS Statistics'in istemci/sunucu mimarisine sahip bir sürümüdür. Eklenti paketleri temel yazılımı ek özelliklerle geliştirebilir (örnekler arasında kümelenmiş ve tabakalı örnekler için ayarlama yapabilen karmaşık örnekler ve yayına hazır tablolar oluşturabilen özel tablolar yer alır). SPSS Statistics yıllık ya da aylık abonelik lisansı ile kullanılabilir. ⓘ

SPSS Statistics, 08 Ağustos 2017 tarihinde 25. sürümünü yayınlamıştır. SPSS v25, Gelişmiş İstatistikler ve Özel Tablolar eklentisinde rastgele etkiler çözüm sonuçları (GENLINMIXED), sağlam standart hatalar (GLM/UNIANOVA) ve hata çubukları içeren profil grafikleri gibi yeni ve gelişmiş istatistikler ekler. V25 ayrıca yeni varsayılan şablonlar ve Microsoft Office uygulamalarıyla paylaşma özelliği de dahil olmak üzere güçlü yeni grafik özellikleri gibi yeni Bayesian İstatistikleri yetenekleri, bir istatistiksel çıkarım yöntemi ve yayına hazır grafikler içerir. ⓘ

Sürümler ve sahiplik geçmişi

SPSS 1 - 1968
SPSS 2 - 1983
SPSS 5 - 1993
SPSS 6.1 - 1995
SPSS 7.5 - 1997
SPSS 8 - 1998
SPSS 9 - 1999
SPSS 10 - 1999
SPSS 11 - 2002
SPSS 12 - 2004
SPSS 13 - 2005
SPSS 14 - 2006
SPSS 15 - 2006
SPSS 16 - 2007
SPSS 17 - 2008
PASW 17 - 2009
PASW 18 - 2009
SPSS 19 - 2010
SPSS 20 - 2011
SPSS 21 - 2012
SPSS 22 - 2013
SPSS 23 - 2015
SPSS 24 - 2016, Mart
SPSS 25 - 2017, Temmuz
SPSS 26 - 2018
SPSS 27 - 2019, Haziran (ve 27.0.1 Kasım 2020'de)
SPSS 28 - 2021, Mayıs ⓘ

SPSS, Norman H. Nie, Dale H. Bent ve C. Hadlai Hull tarafından geliştirildikten sonra 1968 yılında Statistical Package for the Social Sciences (SPSS) olarak ilk sürümüyle piyasaya sürülmüştür. Bu müdürler 1975 yılında SPSS Inc. olarak şirketleştiler. SPSS Statistics'in ilk versiyonları Fortran dilinde yazılmış ve IBM ve ICL versiyonları da dahil olmak üzere ana bilgisayarlarda toplu işlem için tasarlanmıştı ve başlangıçta veri ve program girişi için delikli kartlar kullanılıyordu. Bir işlem çalıştırması, SPSS komutlarından oluşan bir komut dosyasını ve tek bir kayıt türüne sahip sabit formatlı verilerden oluşan ham bir girdi dosyasını ya da önceki bir çalıştırma tarafından kaydedilen verilerin bir 'getfile'ını okurdu. Değerli bilgisayar zamanından tasarruf etmek için, verileri analiz etmeden komut sözdizimini kontrol etmek için bir 'düzenleme' çalıştırması yapılabilir. 1983'teki 10. sürümden (SPSS-X) itibaren veri dosyaları birden fazla kayıt türü içerebiliyordu. ⓘ

SPSS 16.0'dan önce Windows, Mac OS X ve Unix için farklı SPSS sürümleri mevcuttu. ⓘ

Mac OS X için SPSS Statistics 13.0 sürümü, Rosetta emülasyon yazılımının hesaplamalarda hatalara neden olması nedeniyle Intel tabanlı Macintosh bilgisayarlarla uyumlu değildi. Windows için SPSS Statistics 15.0 sürümünün Windows Vista ile uyumlu olabilmesi için indirilebilir bir düzeltme yüklenmesi gerekiyordu. ⓘ

16.0 sürümünden itibaren aynı sürüm Windows, Mac ve Linux altında çalışmaktadır. Grafiksel kullanıcı arayüzü Java ile yazılmıştır. Mac OS sürümü, hem PowerPC hem de Intel tabanlı Mac donanımı ile tam uyumlu hale getiren bir Evrensel ikili olarak sağlanır. ⓘ

SPSS Inc, 28 Temmuz 2009 tarihinde IBM tarafından 1,2 milyar ABD doları karşılığında satın alındığını duyurmuştur. "SPSS" adının sahipliğiyle ilgili bir anlaşmazlık nedeniyle, 2009 ve 2010 yılları arasında ürün PASW (Predictive Analytics SoftWare) olarak anıldı. Ocak 2010 itibariyle "SPSS: An IBM Company" adını almıştır. İşin IBM'e tamamen devri 1 Ekim 2010'da gerçekleşti. Bu tarih itibariyle SPSS: An IBM Company'nin varlığı sona ermiştir. IBM SPSS artık IBM Corporation'a tamamen entegre olmuştur ve IBM Algorithmics, IBM Cognos ve IBM OpenPages ile birlikte IBM Software Group'un İş Analitiği Portföyü altındaki markalardan biridir. ⓘ

"IBM SPSS" ailesindeki tamamlayıcı yazılımlar, veri madenciliği ve metin analitiği (IBM SPSS Modeler) ve gerçek zamanlı kredi puanlama hizmetleri (IBM SPSS Collaboration and Deployment Services) için kullanılmaktadır. ⓘ

SPSS Data Collection ve SPSS Dimensions, 2015 yılında UNICOM Global'in bir bölümü olan UNICOM Systems, Inc. şirketine satılmış ve UNICOM Intelligence (anket tasarımı, anket dağıtımı, veri toplama, veri yönetimi ve raporlama) entegre yazılım paketinde birleştirilmiştir. ⓘ

IDA (İnteraktif Veri Analizi)

IDA (Etkileşimli Veri Analizi), Chicago Üniversitesi'nde daha önce Ulusal Görüş Araştırma Merkezi (NORC) olan yerde ortaya çıkan bir yazılım paketiydi. Başlangıçta HP-2000'de sunulmuş, bir süre sonra SPSS'in sahipliği altında DEC'in DECSYSTEM-20'sinde de mevcut olmuştur. Regresyon analizi IDA'nın güçlü noktalarından biriydi. ⓘ

SCSS - Konuşmalı / Sütunlu SPSS

SCSS, IBM ana bilgisayarlarının çevrimiçi kullanımı için tasarlanmış bir yazılım ürünüydü. ⓘ

"C" Konuşma anlamına gelse de, verilerin nasıl depolandığına ilişkin bir ayrımı da temsil ediyordu: satır odaklı (dahili) bir veritabanı yerine sütun odaklı bir veritabanı kullanıyordu. ⓘ

Bu, SPSS'te olduğu gibi güçlü noktası Çapraz tablolama olan SPSS Conversational Statistical System (SCSS) için iyi bir etkileşimli yanıt süresi sağladı. ⓘ

NX Projesi

Ekim 2020'de IBM, kod adı Project NX olan "Yeni SPSS Statistics" için bir Erken Erişim Programı başlattığını duyurdu. "En sevdiğiniz SPSS özelliklerinin birçoğu, entegre rehberlik, çoklu sekmeler, geliştirilmiş grafikler ve çok daha fazlası ile kullanımı kolay yeni bir arayüzde sunuluyor". ⓘ

Aralık 2021'de IBM, yeni nesil SPSS Statistics için Erken Erişim Programını daha fazla kullanıcıya açtı ve bununla ilgili daha fazla görsel paylaştı. ⓘ