Kocacık

Kocacık ⓘ
Köy
Kocacık Коџаџик
Kocacık Kocacık’ın Kuzey Makedonya'daki konumu
Ülke	Kuzey Makedonya
Bölge	Güneybatı
Belediye	Merkez Jupa
Zaman dilimi	UTC+01.00 (OAS)
• Yaz (YSU)	UTC+02.00 (OAYS)
Alan kodu	(+389)
Plaka kodu	DB

Kocacık, (Makedonca: Коџаџик Kodžadžik okunuşu: Kocacik) Kuzey Makedonya'nın Debre yakınlarında Merkez Jupa’ya bağlı köy. Mustafa Kemal Atatürk’ün babası Ali Rıza Efendi’nin köyü olarak ünlenmiştir. Kocacık köyünde Ali Rıza Efendi’nin babası Kızıl Hafız Ahmet Efendi dünyaya gelmiştir. 2014 yılında TİKA (Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı) 11 Aralık 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. katkılarıyla köyde bir Ali Rıza Efendi anı evi yaptırılmış ve hizmete açılmıştır. ⓘ

Kodžadžik (Makedonca: Коџаџик; Türkçe: Kocacık), eskiden Svetigrad olarak bilinen, Kuzey Makedonya'nın Centar Župa belediyesinde bir köydür. ⓘ

İsim

Kodžadžik'in bulunduğu yerde 15. yüzyılın ilk yarısının sonundan önce eski bir Osmanlı kalesi bulunmaktaydı. Smiljanić ve Hadži Vasiljević gibi akademisyenler, bölgede Skanderbeg ile Osmanlı Türkleri arasında bir savaş gerçekleştiğini ve köyün adının büyük savaş anlamına gelen Türkçe kocacenk ifadesinden türediğini belirtmişlerdir. ⓘ

Tarihçe

Tarihçilere göre köyden ilk kez 1385 yılında bahsedilmiştir ve köyün adı Büyük Savaş anlamına gelmektedir. Osmanlı güçlerinin üç ay boyunca kuşattıktan sonra Lezhë Birliği güçlerinden ele geçirdiği 1448'deki Osmanlı fethinden önce Sfetigrad olarak biliniyordu. Osmanlı fethinden sonra Kodžadžik, Osmanlı askerleri ve Türk göçebeler (Yörükler) tarafından iskân edilmiştir. Yerel kilise camiye dönüştürülmüş ve Kodžadžik, Debra-i Bala sancağının bir parçası olarak, güneydoğuyu Arnavutluk ve Adriyatik Denizi'ne bağlayan bir merkez haline gelmiştir. Zaman içinde Türklerin yakın köylere yerleştirilmesi, evlilikler ve sosyal etkileşimler bölgenin Türkleşmesine ve din değiştirmesine katkıda bulunmuştur. ⓘ

Kodžadžik Kalesi, 1467 tarihli Osmanlı defterinde, yukarı kaleyi korudukları sürece haraç vergisi ödemekten muaf tutulan 51 hane reisi ile kaydedilmiştir. Kaydedilen şahıs isimleri yerel Arnavut-Slav (ve daha genel olarak Hıristiyan) karışımı bir karaktere sahiptir, ancak Slav onomastik unsuru baskındır; Radeko Porteviri; Radekonun oğlu Pejo (muhtemelen Pijo); Todor Koleci; Todorun oğlu Bogçeja; Dragonun oğlu Nikolla; Todor Drago; Todorun kardeşi Jançe; Jançenin kardeşi Radako; Dimitri Pavli; Ivan Koleci; Tanasın oğlu Nikolla; Gjorgje Pavli; Dimitri Koleci; Pavël Kallogjeri; Pavëlin oğlu Gjoni; Pop Bojko; Pop Bojkonun kardeşi Nikolla; Gjon Strumahu; Petër Kalani; Radec Deskoviçi; Petko Shirgji; Petkonun kardeşi Todori; Radçe Bogisha; Dimitri Zaharia; Ifço Bogiçi; Ifçonun oğlu Bogiçe; Gjon Llazari; Gjonun kardeşi Vlashi; Nikolla Bratani; Gjorgo Strumahu; Gjergj Koleci; Gjergjin kardeşi Nanko; Pjeko Obertko (Obretko); Pjekonun kardeşi Nenko; Nenkonun kardeşi Todori; Gjuro Kozhonari; Ninec Damziqi; Ninecin kardeşi Brato; Pjero Llazini; Pop Ratko; Radqe Stanisha; Zaharia Stanisha; Ninec Vidiqi; Radçe Kozhari; Dabërto Strumahu; Dako Masktori; Bushko Todori; ve Ninec Dajçi. ⓘ

Vergiden muaf olan üst kalenin marangozları da şunlardı: Gjin Drodgjeri; Gjinin oğlu Bogiçe; ve Gjin'in oğlu Aleko. ⓘ

Kodžadžik, Mustafa Kemal Atatürk'ün ebeveynlerinin evi ile tanınır. Kemal Atatürk'ün babasının anıt evi Kodžadžik'te yeniden inşa edilmiştir. ⓘ

Kocacık Yörükleri

Kocacık Yörükleri, Orta Asya'dan gelerek Anadolu'da Aydın/Söke Bölgesinde yaşayan "Kızıloğuz" Türkmenlerindendir. Atatürk'ün Dedesi Ahmet Efendi ve Amcası Hafız Mehmet Emin Efendi'nin taşıdıkları Kızıl lakabı da buradan gelmektedir. Kocacıklıların Balkanlar’a göçmeden önce Anadolu'da hangi bölgede oldukları ve geride kalan akrabaları ile ilgili arşiv kayıtları: Kocacık, Kocacıklı, Kocacıklu, Gocacık, Gocacıklı, Gocacıklu: Adana,Kars-ı-Meraş,-Karahisar-ı-Şarki-Sancağı ⓘ

Karaman ili, Başyayla ve Sarıveliler ilçesi, Antalya ili Alanya ilçesi ve Konya ili Taşkent ilçesi arasında bulunan Barçın Yaylası'nda Kocacık Yörükleri vardır. Bunlar yazın Barçın'a gelip kışın Antalya ve Alanya'ya göç ederlerdi. Osmanlı Devleti'nin Kocacık Yörükleri Kanunnamesi (1584) tahrir defteri kayıtlarında da geçmektedir. ⓘ

Novak köyü, Kocacık köyüne yakın 400 haneli 1600 nüfusa sahip bir Türk köyüdür. Kocacik, meydana gelen göçten dolayı nüfusu bir hayli azalmıştır. Bugün Kocacık köyünün % 80'inden fazlası Novak köylülerinden oluşan Türklerdir. ⓘ

Köyde 2002 nüfus sayımına göre tamamı Türk olmak üzere toplam 275 kişi yaşamaktadır. ⓘ

İsim Anlamı

Yük taşımak için katır ve eşeklerin sırtlarındaki semerin arka bölümünde bulunan iki semer ağacının birleştiği bölümde özel yapılmış yükleri iplerle bağlamak için birbirine bakan iki hilal  gibi yapılmış olan özel iki aygıta Taşeli’nde (Ermenek, Sarıveliler, Başyayla, Taşkent) “kocacık” denir. ⓘ

Tarih

Köy, Osmanlı döneminde Manastır Vilayeti’nin Debre-i Bâlâ Sancağı’na bağlı olmuştur. ⓘ

Kızıllar

Bozok, Kayseri, Sivas, Akdağ, Adana, Maraş, Teke, Hamıd, Bolu, Tarsus, İçel, Karaman, Afyonkarahisar, Bolvadin -Dinar Şark-i Karaağaç, Karaman, Çerkeş, Gümülcine, Dimetoka, Kavala Üsküp, Hezargrad (Niğbolu), Vardar, Selanik, Silistre, Ustruga, Ohri, Manastır. ⓘ