Kronometre

Mekanik bir kronometre ⓘ

Hızlandırılmış kronometre animasyonu. Görüntünün altındaki metin, göstergenin kronometre etrafındaki hareketine karşılık gelen zamanı göstermektedir. ⓘ

Kronometre, etkinleştirilmesi ve devre dışı bırakılması arasında geçen süreyi ölçmek için tasarlanmış bir saattir. ⓘ

Bir spor stadyumunda olduğu gibi uzaktan izlemek için tasarlanmış bir kronometrenin büyük dijital versiyonuna kronometre saati denir. Manuel zamanlamada, saat bir düğmeye basan bir kişi tarafından başlatılır ve durdurulur. Tam otomatik zamanda, hem başlatma hem de durdurma sensörler tarafından otomatik olarak tetiklenir. Zamanlama işlevleri geleneksel olarak kasa üzerindeki iki düğme ile kontrol edilir. Üstteki düğmeye basıldığında zamanlayıcı çalışmaya başlar ve düğmeye ikinci kez basıldığında zamanlayıcı durur ve geçen süre görüntülenir. İkinci düğmeye basıldığında kronometre sıfırlanır. İkinci düğme ayrıca bölünmüş zamanları veya tur zamanlarını kaydetmek için de kullanılır. Saat çalışırken bölünmüş zaman düğmesine basıldığında o noktaya kadar geçen süre okunur, ancak saat mekanizması toplam geçen süreyi kaydetmek için çalışmaya devam eder. Bölme düğmesine ikinci kez basılması saatin toplam süreyi göstermeye devam etmesini sağlar. ⓘ

Mekanik kronometreler, kronometrenin üst kısmındaki tırtıklı düğmeyi çevirerek sarılması gereken bir ana yay ile çalışır. ⓘ

Kristal osilatör zamanlama elemanı sayesinde mekanik saatlerden çok daha hassas olan dijital elektronik kronometreler mevcuttur. Bir mikroçip içerdiklerinden, genellikle tarih ve günün saati işlevlerini de içerirler. Bazılarında harici sensörler için bir konektör bulunabilir, bu da kronometrenin harici olaylar tarafından tetiklenmesine izin verir, böylece geçen süreyi kişinin parmağıyla düğmelere basarak mümkün olandan çok daha doğru bir şekilde ölçer. Saniyenin 1/100'ü kadar sayan kronometreler genellikle santisaniye yerine milisaniye sayıyor zannedilir. Organize sporlarda kullanılan ilk dijital zamanlayıcı, Salt Lake City Utah'taki Cox Electronic Systems, Inc. tarafından geliştirilen Digitimer'dir (1962). Bir Nixie tüpü okuması kullanıyordu ve 1/1000 saniyelik bir çözünürlük sağlıyordu. İlk olarak kayak yarışlarında kullanıldı ancak daha sonra Moskova, Rusya'daki Dünya Üniversite Oyunları, ABD NCAA ve Olimpiyat denemelerinde kullanıldı. ⓘ

Cihaz, zaman dilimlerinin hassas bir şekilde ve minimum komplikasyonla ölçülmesi gerektiğinde kullanılır. Laboratuvar deneyleri ve sprint gibi spor etkinlikleri buna iyi birer örnektir. ⓘ

Kronometre işlevi ayrıca kol saatleri, cep telefonları, taşınabilir müzik çalarlar ve bilgisayarlar gibi birçok elektronik cihazda ek bir işlev olarak mevcuttur. ⓘ

Süreölçer ya da Kronometre, zamanı hassas bir şekilde ölçmeye yarayan sayaç. ⓘ

Kronometre denizcilikte uzun zaman geminin hangi boylam üzerinde olduğunu anlamak için kulanıldı. ⓘ

İlk kronometreler İngiliz parlamentosunun 1700'lü yıllarda gemilerin dünya üzerindeki yerlerini doğu batı yönünde kolayca ve hassas hesaplayabilmelerini sağlamak amacıyla geçirdiği bir mükafat kanunuyla başlayan 40 yıllık bir yarış sonucu, daha önce tahta saat kulesi yapan marangoz John Harrison tarafından geliştirilmiştir. Harrison'un katkıları sürtünme, merkezkaç kuvvetleri, ve ısının sarkaç salınımına etkilerini önleme yönlerinde olmuştur. Bu ilk aletler hala Greenwich rasathanesinde sergilenmektedir. İlk gemi ile seyre çıkan kronometre kaptan James Cook tarafından 1769-70 de Yeni Zelanda'ya kadar götürülüp bölgeyi haritalamada kullanılmış, daha sonra 1790 yılında bir seferde Denizde İsyan (Mutiny on the Bounty) filmlerine konu olan isyancılarla birlikte Pitcairn Adalarında kalmış, adaya uzun süre sonra uğrayan balina avcılarınca geri getirilmiştir. ⓘ

Boylam (kitap) bu ilkleri anlatır. Kronometrenin icadı ile, denizlerdeki boylam problemi olarak bilinen sorun çözülmüş, gemilerin doğu batı yönündeki tam konumu düşük bir hata oranı ile hesaplanmıştır. Sıcaklık, basınç veya nemden etkilenmeyen; saati, dakikayı, saniyeyi ve geçen gün sayısını gösteren John Harrison'un geliştirdiği bu kronometreler, İngiliz devletine denizcilikte (açık denizde kıyı görmeden, rüzgâr ve akıntıları hesaba katmadan nerede olduğunu kesin bilebilme olanağı sayesinde) bir süre için çok büyük üstünlük sağlamıştır. ⓘ

Kronometre kullanımında insan hatası

Kronometreler daha hassas olacak şekilde üretilmiş olsalar da, insanlar kronometreyi her kullandıklarında hata yapmaya eğilimlidirler. Normalde insanların görsel uyaranı algılaması ve yanıt vermesi yaklaşık 180-200 milisaniye sürer. Ancak, kronometrenin kullanıldığı çoğu durumda, zamanlama olayının gerçekleşmek üzere olduğuna dair göstergeler vardır ve zamanlayıcıyı manuel olarak başlatma/durdurma eylemi çok daha doğru olabilir. Manuel zamanlama kullanılarak yapılan ortalama ölçüm hatası, elektronik zamanlama ile karşılaştırıldığında, bu durumda bir koşu sprinti için yaklaşık 0,04 saniye olarak değerlendirilmiştir. Daha doğru sonuçlar elde etmek için çoğu araştırmacı deneylerdeki hataları azaltmak amacıyla belirsizliğin yayılması denklemini kullanmaktadır. İyi kullanılan $\sigma _{Q}={\sqrt {\sigma _{a}^{2}+\sigma _{b}^{2}}}$ ⓘ

• $\sigma _{Q}$arasındaki belirsizliğin toplamıdır. $\sigma _{a}^{2}$ ve $\sigma _{b}^{2}$
• $\sigma _{a}$ deneyden gerçekte bulunan değerdir.
• $\sigma _{b}$ belirsizlik değeridir. ⓘ

Örneğin: Bir pencerenin genişliğinin ölçülmesinden elde edilen sonuç 1,50 ± 0,05 m ise, 1,50 $\sigma _{a}$ ve 0.05 olacaktır $\sigma _{b}$. ⓘ

Birim

Çoğu fen deneyinde araştırmacılar normal olarak SI ya da Uluslararası Birimler Sistemini kullanırlar. Kronometreler için, bir kronometreyi gözlemlerken genellikle kullanılan zaman birimleri dakika, saniye ve 'saniyenin yüzde biri'dir. ⓘ

Kronometre türleri

• Dijital kronometre

• İlk kronograf. Bir kronograf, kronometre ve standart bir saatin işlevlerini birleştirir.

• Mekanik kronograf Omega Speedmaster, kurma kolunun yanı sıra iki düğmeye (başlat/durdur ve sıfırla) sahiptir

• Kuvars mekanizmalı ve pilli kronograf. Küçük kırmızı ibre saniyede bir dönüş yaparak zaman durdurma işlemleri için nispeten yüksek bir hassasiyet sağlar.

• Casio dijital kol saatinde kronometre işlevi.

• Bir Android cihazda bulunan dijital kronometre uygulaması. ⓘ