MARPOL

MARPOL 73/78 ⓘ

Gemilerden Kaynaklanan Kirliliğin Önlenmesi Uluslararası Sözleşmesi, 1978 Protokolü ile değiştirildiği şekliyle 1973
MARPOL 73/78'i onaylayan devletler (Nisan 2008 itibariyle)
Etkili	2 Ekim 1983
Partiler	158

Gemilerden Kaynaklanan Kirliliğin Önlenmesi Uluslararası Sözleşmesi, 1978 Protokolü ile değiştirildiği şekliyle 1973 (MARPOL 73/78, MARPOL, Gemilerden Kaynaklanan Kirliliğin Önlenmesi Uluslararası Sözleşmesinin kısaltmasıdır ve 73/78 1973 ve 1978 yıllarının kısaltmasıdır) en önemli uluslararası deniz çevre sözleşmelerinden biridir. Uluslararası Denizcilik Örgütü tarafından, boşaltma, petrol ve hava kirliliği de dahil olmak üzere okyanus ve denizlerin kirlenmesini en aza indirmek amacıyla geliştirilmiştir. ⓘ

Orijinal MARPOL 17 Şubat 1973 tarihinde imzalanmış, ancak imzalandığı tarihte yürürlüğe girmemiştir. Mevcut sözleşme, 1973 Sözleşmesi ile 2 Ekim 1983 tarihinde yürürlüğe giren 1978 Protokolü'nün birleşiminden oluşmaktadır. Ocak 2018 itibariyle, dünya denizcilik tonajının %99,42'sinin bayrak devleti olan 156 devlet sözleşmeye taraftır. ⓘ

MARPOL'ü imzalayan ülkelerin bayrağını taşıyan tüm gemiler, nereye yelken açtıklarına bakılmaksızın sözleşmenin gerekliliklerine tabidir ve üye ülkeler kendi ulusal gemi sicillerine kayıtlı gemilerden sorumludur. ⓘ

Sözleşme kirliliği önleme, atıkların nasıl saklanacağı ve bertaraf edileceği hakkında kurallardan oluşur. ⓘ

6 ek protokolden oluşur.

• Ek I:Petrolden Oluşan Kirlenmenin Önlenmesi İçin Kurallar
• Ek II: Dökme Zehirli Sıvı Maddelerden Oluşan Kirlenmenin Kontrolü İçin Kurallar
• Ek III: Paketlenmiş Olarak Taşınan Zehirli Sıvı Maddelerden Oluşan Kirlenmenin Kontrolü İçin Kurallar
• Ek IV: Gemi Pis Sularından Oluşan Kirlenmenin Kontrolü İçin Kurallar
• Ek V: Gemilerden Atılan Çöplerden Kirlenmenin Önlenmesi İçin Kurallar
• Ek VI: Gemi Baca Gazlarından Kirlenmenin Önlenmesi İçin Kurallar ⓘ

Hükümler

MARPOL, çeşitli kirletici kategorilerine göre Eklere bölünmüştür ve her biri belirli bir gemi emisyonu grubunun düzenlenmesiyle ilgilenmektedir. ⓘ

MARPOL 73/78 Eklerinin + Listesi	Annex	Başlık	Yürürlüğe giriş	Sözleşme Taraflarının/Devletlerin Sayısı	Dünya Tonajının %'si ⓘ
Ek I	Petrol ve yağlı su kirliliğinin önlenmesi	2 Ekim 1983
Ek II	Dökme haldeki zararlı sıvı maddelerden kaynaklanan kirliliğin kontrolü	2 Ekim 1983
Ek III	Deniz yoluyla ambalajlı olarak taşınan zararlı maddelerden kaynaklanan kirliliğin önlenmesi	1 Temmuz 1992	138	97.59
Ek IV	Gemilerden kaynaklanan kanalizasyon kirliliği	27 Eylül 2003
Ek V	Gemilerden kaynaklanan çöp kirliliği	31 Aralık 1988
Ek VI	Gemilerden kaynaklanan hava kirliliğinin önlenmesi	19 Mayıs 2005	72	94.70
Notlar ^α 31 Temmuz 2013 itibariyle ^β 31 Aralık 2012 itibariyle Dünya Filo İstatistiklerine dayanmaktadır

Ek I

MARPOL Ek I 2 Ekim 1983 tarihinde yürürlüğe girmiştir ve petrolün okyanus ortamına boşaltılması ile ilgilenmektedir. Denizlerin Petrolle Kirlenmesinin Önlenmesine Dair 1954 tarihli Uluslararası Sözleşme'de (OILPOL) 1969 yılında yapılan değişikliklerde öngörülen petrol boşaltım kriterlerini içermektedir. Gemi operasyonları sırasında ve kaza durumunda okyanusa petrol boşaltımını en aza indirmeyi amaçlayan tanker tasarım özelliklerini belirler. Tüm büyük ticari gemiler için makine dairesi sintine suyunun (OWS) ve balast ve tank temizleme atıklarının (ODME) arıtılmasına ilişkin düzenlemeler sağlar. Ayrıca, petrol kirliliği riski altında olduğu düşünülen "özel deniz alanları (PPSE)" kavramını da getirmektedir. Bu alanlara petrol boşaltılması, birkaç küçük istisna dışında, tamamen yasaklanmıştır. ⓘ

MARPOL Ek I'in ilk yarısı makine dairesi atıkları ile ilgilidir. Yağlı su ayırıcılar (OWS), yağ içeriği ölçerler (OCM) ve liman kabul tesisleri gibi atıkları önlemek için geliştirilmiş çeşitli nesil teknoloji ve ekipmanlar bulunmaktadır. ⓘ

MARPOL Ek I'in ikinci kısmı daha çok kargo alanlarının ve tankların temizlenmesi ile ilgilidir. Petrol deşarjı izleme ekipmanı (ODME), MARPOL Ek I'de belirtilen ve bu alanlardaki temizliğin iyileştirilmesine büyük ölçüde yardımcı olan çok önemli bir teknolojidir. ⓘ

Yağ kayıt defteri MARPOL Ek I'in bir başka ayrılmaz parçasıdır ve diğer şeylerin yanı sıra mürettebat üyelerinin yağlı atık su deşarjlarını kaydetmelerine ve takip etmelerine yardımcı olur. ⓘ

Ek II

MARPOL Ek II 2 Ekim 1983 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Büyük miktarlarda taşınan zararlı sıvı maddelerden kaynaklanan kirliliğin ortadan kaldırılması için deşarj kriterlerini detaylandırmaktadır. Maddeleri bölümlere ayırır ve ayrıntılı operasyonel standartlar ve önlemler getirir. Kirleticilerin deşarjına sadece belirli konsantrasyon ve koşullara sahip kabul tesislerine izin verilmektedir. Ne olursa olsun, en yakın karaya 12 deniz mili (22 kilometre) mesafede kirletici madde içeren artıkların boşaltılmasına izin verilmez. "Özel alanlar" için daha katı kısıtlamalar geçerlidir. ⓘ

Ek II, SOLAS Sözleşmesi'nin 7. Bölümü ile bağlantılı olarak Uluslararası Dökme Kimyasal Kodunu (IBC Kodu) kapsamaktadır. Daha önce, 1 Temmuz 1986'dan önce inşa edilen kimyasal tankerlerin Tehlikeli Kimyasalları Dökme Halde Taşıyan Gemilerin İnşa ve Teçhizatına İlişkin Kod (BCH Kodu) gerekliliklerine uyması gerekiyordu. ⓘ

Ek III

MARPOL Ek III 1 Temmuz 1992 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Zararlı maddelerden kaynaklanan kirliliğin önlenmesi için paketleme, işaretleme, etiketleme, belgeleme, istifleme, miktar çıkarma, bölme ve bildirimlere ilişkin standartlar için genel gereklilikleri içerir. Ek, deniz kirleticilerini de kapsayacak şekilde genişletilmiş olan Uluslararası Denizcilik Tehlikeli Mallar (IMDG) Kodunda detaylandırılan prosedürlerle uyumludur. Değişiklikler 1 Ocak 1991 tarihinde yürürlüğe girmiştir. ⓘ

Ek IV

Marpol Ek IV 27 Eylül 2003 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Gemilerden kaynaklanan kanalizasyon sularının deniz kirliliğini kontrol etmek için gereklilikler getirmektedir. ⓘ

Ek V

MARPOL 73-78 Talimatları ⓘ

MARPOL Ek V (Gemilerden Kaynaklanan Çöp Kirliliğinin Önlenmesi Yönetmeliği) 31 Aralık 1988 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Maddelerin atılabileceği karadan uzaklıkları belirler ve farklı çöp ve deniz çöpü türlerini alt bölümlere ayırır. Bir dizi "özel alanda" gereklilikler çok daha katıdır ancak Ek'in belki de en öne çıkan kısmı okyanusa plastik atılmasının tamamen yasaklanmasıdır. ⓘ

Ek VI

MARPOL Ek VI 19 Mayıs 2005 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Ozon tabakasını incelten maddeler, Azot Oksitler (NOx), Sülfür Oksitler (SOx), Uçucu Organik Bileşikler (VOC'ler) ve gemide yakma dahil olmak üzere gemiler tarafından yayılan hava kirliliğini düzenlemek için gereklilikler getirmektedir. Ayrıca egzoz gazı temizleme sistemlerinden, yakma fırınlarından, akaryakıt kalitesinden, açık deniz platformlarından ve sondaj kulelerinden kaynaklanan atıklar için kabul tesisleri ve Sülfür Emisyon Kontrol Alanlarının (SECA'lar) kurulması için gereklilikleri belirler. ⓘ

IMO 2020

1 Ocak 2020 itibariyle, IMO 2020 olarak bilinen bir düzenlemeyle gemiler tarafından kullanılan akaryakıt için yeni emisyon standartları yürürlüğe girmiştir. Küresel sülfür limiti (SECA'lar hariç) deniz yakıtlarında izin verilen %3.5 sülfürden %0.5'e düşmüştür. Bu durum, nüfusun yoğun olduğu birçok kıyı ve liman bölgesinde hava kalitesini önemli ölçüde iyileştirecek ve her yıl 100.000'den fazla erken ölümün ve bu bölge ve şehirlerde çok daha fazla astım vakasının önüne geçecektir. Amerika Birleşik Devletleri de dahil olmak üzere 170'in üzerinde ülke bu değişikliklere imza atmıştır. Bunun gemicilik ve petrol endüstrileri için büyük değişiklikler yaratması, gemilerde büyük güncellemeler yapılması ve daha düşük sülfürlü yakıt üretiminin artması bekleniyor. ⓘ

Bir emisyon kontrol bölgesinde (örneğin Kuzey Denizi) kullanılan ihrakiye yakıtlarının sülfür içeriği %0,1'den (1000 ppm) az olmalıdır. ⓘ

IMO, Deniz Çevresini Koruma Komitesi (MEPC) ve Kirliliği Önleme ve Müdahale (PPR) alt komitesinde %0,5 sülfür sınırının tutarlı bir şekilde uygulanmasını sağlamak için çalışmıştır. Bu, örneğin liman devleti kontrolleri (PSC'ler) sırasında herhangi bir uyumsuzluğun tespit edilmesini sağlamak için çeşitli düzenleyici ve pratik önlemlerin (FONAR'lar, Taşıma Yasağı, Gemi Uygulama Planı vb.) geliştirilmesine yol açmıştır. ⓘ

Değişiklikler

MEPC 176(58) uyarınca MARPOL Ek VI değişiklikleri 1 Temmuz 2010 tarihinde yürürlüğe girmiştir. ⓘ

Değiştirilen 12. Yönetmelik Ozon Tabakasını İncelten Maddelerin kontrolü ve kayıtlarının tutulması ile ilgilidir. ⓘ

Değiştirilen 14. Yönetmelik SECA alanlarına giren veya çıkan gemiler için zorunlu akaryakıt değişim prosedürleri ve FO sülfür limitleri ile ilgilidir. ⓘ

MARPOL Ek V, orijinal metnin farklı yönlerini değiştirerek birçok kez tadil edilmiştir. ⓘ

MEPC.219(63) 2 Mart 2012 tarihinde yürürlüğe girerek gıda atıkları, kargo kalıntıları, yıkama suyu ve hayvan leşleri haricinde her türlü çöpün okyanusa boşaltılmasını genel olarak yasaklamıştır. Kabul edilebilir atıkların ne zaman ve nasıl bertaraf edileceğini açıklayan başka hükümler de bulunmaktadır. ⓘ

MEPC.220(63) gemilerde atık yönetim planı oluşturulmasını teşvik etmek amacıyla 2 Mart 2012 tarihinde yürürlüğe girmiştir. ⓘ

Uygulama ve yaptırım

IMO standartlarının bağlayıcı olabilmesi için öncelikle toplam gros tonajı dünya gros tonajının en az %50'sini temsil eden üye ülkeler tarafından onaylanması gerekmektedir ki bu da uzun bir süreçtir. Bu nedenle, belirli bir süre geçtikten sonra bir üye devletten herhangi bir itiraz gelmezse, anlaşmayı kabul ettiklerinin varsayıldığı bir zımni kabul sistemi uygulamaya konulmuştur. ⓘ

Altı Ek'in tamamı gerekli sayıda ülke tarafından onaylanmıştır; en son onaylanan Ek VI Mayıs 2005'te yürürlüğe girmiştir. Bir geminin kayıtlı olduğu ülke (Bayrak Devleti), geminin MARPOL'ün kirlilik önleme standartlarına uygunluğunu belgelemekten sorumludur. Sözleşmeyi imzalayan her ülke, sözleşmeyi uygulamak için yerel yasaları yürürlüğe koymaktan sorumludur ve sözleşme, ekler ve diğer ulusların ilgili yasalarına uymayı etkin bir şekilde taahhüt eder. Örneğin Amerika Birleşik Devletleri'nde ilgili uygulama mevzuatı Gemilerden Kaynaklanan Kirliliği Önleme Yasası'dır. ⓘ

MARPOL'ün uygulanmasındaki zorluklardan biri deniz taşımacılığının uluslararası niteliğinden kaynaklanmaktadır. Geminin ziyaret ettiği ülke, bir geminin uluslararası standartlara uygunluğunu doğrulamak için kendi incelemesini yapabilir ve önemli bir uygunsuzluk tespit ederse gemiyi alıkoyabilir. Olaylar söz konusu ülkenin yargı yetkisi dışında meydana geldiğinde veya yargı yetkisi belirlenemediğinde, ülke MARPOL uyarınca vakaları bayrak devletlerine havale eder. 2000 tarihli bir ABD GAO raporu, sevkler yapıldığında bile bayrak devletlerinden gelen yanıt oranının düşük olduğunu belgelemiştir. ⓘ

1 Ocak 2015 tarihinde SECA (Sülfür Emisyonu Kontrollü Alanlar) bölgesinin boyutunun artması nedeniyle deniz taşımacılığı seviyeleri yasal olarak yeni MARPOL direktiflerine tabi hale gelmiştir. Bu daha büyük SECA bölgesi Kuzey Denizi, İskandinavya ve Manş Denizi'nin bazı kısımlarını içerecektir. Bu alan 2020 yılında İrlanda Cumhuriyeti'nin tüm uluslararası sularını da kapsayacak ve Batı Avrupa'nın tamamının MARPOL direktifine tabi olmasıyla sonuçlanacak. Bu durum Avrupa'daki gemicilik ve feribot işletmecileri arasında tartışmalara yol açmıştır. ⓘ

IMO standartlarından etkilenen bu güzergahlar üzerinden önemli miktarda yük ve yolcu trafiği taşıyan bazı büyük feribot işletmecileri tarafından karayollarına geri dönen çevresel zararla ilgili endişeler dile getirilmiştir. MARPOL'ün tüketiciler ve nakliye şirketleri için feribot maliyetlerini artıracağını, artan feribot maliyetlerine kıyasla mali açıdan daha uygun maliyetli bir önlem olarak onları Avrupa karayollarına geri iteceğini ve böylece su kirliliğinin azaltılması amacını boşa çıkaracağını iddia etmektedirler. ⓘ

MARPOL Ek VI'nın Uygulanması

MARPOL Ek VI'da yer alan %0,5'lik küresel sülfür limiti gibi emisyon düzenlemelerinin, bazı gemiler elverişli bayrak altında seyrettiğinden, açık denizlerde bayrak sahibi olmayan Devletler tarafından uygulanıp uygulanamayacağına dair endişeler de dile getirilmektedir. Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi'nin (UNCLOS) liman Devletlerinin açık denizlerde meydana gelen bu tür emisyon yönetmeliği ihlalleri (aynı zamanda gelecekteki sera gazı yönetmelikleri) üzerinde yargı yetkisi iddia etmelerine izin verdiğine inanılmaktadır. Kıyı Devletleri, masum geçiş ve transit geçiş hakkı ile ilgili bazı istisnalar dışında, kendi sularında meydana gelen ihlaller üzerinde yargı yetkisini ileri sürebilirler. Bayrak Devletleri için özel yükümlülükler ve kıyı ve liman Devletleri için MARPOL'ün (Ek VI dahil) uygulanmasına yönelik genişletilmiş yargı yetkileri, BMDHS'nin XII. bölümünün özel hükümlerinde yer almaktadır. ⓘ

Özel Bölgeler

Coğrafi özelliklerinden dolayı deniz kirliliğinde hassasiyeti olan bölgelerdir. Buralarda seyreden gemiler sözleşmenin özel hükümlere tabidir.

• Akdeniz, Ege, Marmara, Karadeniz
• Kızıldeniz, Aden Körfezi
• Basra Körfezi
• Baltık Denizi, Kuzey Denizi
• Karayipler Çevresi
• Antarktika Çevresi (60° enleminin güneyi) ⓘ