Sığırkuyruğu

bilgipedi.com.tr sitesinden
Verbascum
Verbascum sinuatum August 2007-1.jpg
Dalgalı yapraklı sığırkuyruğu, Verbascum sinuatum
Bilimsel sınıflandırma e
Krallık: Plantae
Klad: Trakeofitler
Klad: Angiospermler
Klad: Eudicots
Klad: Asteridler
Sipariş: Lamiales
Aile: Scrophulariaceae
Kabile: Scrophularieae
Cins: Verbascum
L.
Tip Türler
Verbascum thapsus 
L.
Eşanlamlılar
  • Celsia L.
  • Rhabdotosperma Hartl
  • Staurophragma Fisch. & C. A. Mey.

Verbascum, incir otugiller (Scrophulariaceae) familyasından 450'den fazla çiçekli bitki türünü içeren, ortak adı sığırkuyruğu (/ˈmʌlɪn/) olan bir cinstir. Akdeniz'de en yüksek tür çeşitliliği ile Avrupa ve Asya'ya özgüdürler.

Sığırkuyruğu veya "sığırkuyruğu yaprağı" genellikle bitkisel ilaçlarda sıklıkla kullanılan Verbascum thapsus, büyük veya yaygın sığırkuyruğu yapraklarını ifade eder.

Sığırkuyruğu
Img 2182.jpg
(Verbascum sinuatum)
Bilimsel sınıflandırma
Âlem: Plantae
Bölüm: Magnoliophyta
(Kapalı tohumlular)
Sınıf: Magnoliopsida
(İki çenekliler)
Takım: Lamiales
Familya: Scrophulariaceae
(Sıraca otugiller)
Cins: Verbascum
L.

Metne bakınız.

Sığırkuyruğu, sıraca otugiller (Scrophulariaceae) familyasından Verbascum cinsini oluşturan iki yıllık bitki türlerine verilen ad.

Açıklama

İki veya çok yıllık bitkilerdir, nadiren tek yıllık veya alt çalılardır, 0,5 ila 3,0 m (1,6 ila 9,8 ft) boyunda büyürler. Bitkiler önce toprak seviyesinde yoğun bir yaprak rozeti oluşturur, daha sonra uzun bir çiçekli sap gönderir. İki yıllık bitkiler ilk yıl rozet, ertesi sezon ise gövde oluşturur. Yapraklar sarmal dizilidir, genellikle yoğun tüylüdür, ancak bazı türlerde tüysüzdür (tüysüz). Çiçeklerin beş simetrik taç yaprağı vardır; farklı türlerdeki taç yaprak renkleri arasında sarı (en yaygın), turuncu, kırmızı-kahverengi, mor, mavi veya beyaz bulunur. Meyve çok sayıda küçük tohum içeren bir kapsüldür.

Yetiştirme

Kara sığırkuyruğu (V. nigrum)

Bahçe ve peyzaj düzenlemelerinde, sığırkuyruğu uzun ve dar boyları ve kuru topraklarda bile uzun süre çiçek açmaları nedeniyle değerlidir.

Bu çeşitler Royal Horticultural Society'nin Bahçe Liyakat Ödülü'nü almıştır:

  • 'Gainsborough' (Cotswold Grubu)
  • 'Letitia'
  • 'Pink Domino' (Cotswold Group)
  • 'Tropik Güneş'

Diğer kullanımlar

Çiçekleri müsilaj, uçucu yağ ve glikozitler taşır. Balgam söktürücü ve göğüs yumuşatıcı olarak kullanılır. Bazı sığır kuyruğu türlerinin tohumları saponin taşıdıklarından dolayı balıklar için zehirli olup, balık avlamada kullanılır. Bitkinin yaprakları da terletici, balgam söktürücü, idrar arttırıcı ve kabız edici olarak kullanılır. Basur için de kullanılır.

İç Anadolu bölgesinde " Kurt Kulağı " ismi de verilir. Bitki kuruduğunda odunsu bir yapı aldığı için. Kolay yanmasından dolayı " Çoban Çırası " da denmektedir.

Bu cinsin bitkileri bitkisel ilaç olarak uzun bir kullanım geçmişine sahiptir. Bu bitki Kuzey Amerika'ya yeni gelmiş olmasına rağmen, Amerikan yerlileri V. thaspus'un öğütülmüş tohumlarını yüksek rotenon seviyeleri nedeniyle felç edici bir balık zehiri olarak kullanmışlardır. Verbascum çiçekleri geleneksel Avusturya tıbbında dahilen (çay olarak) veya haricen (merhem, çay, banyo veya kompres olarak) solunum yolu, deri, damarlar, gastrointestinal sistem ve lokomotor sistem bozukluklarının tedavisinde kullanılmıştır.

Türler

  • Verbascum abieticolum Türkiye.
  • Verbascum acaule
  • Verbascum adeliae
  • Verbascum adenanthum
  • Verbascum adenocarpum Türkiye.
  • Verbascum adenocaulon
  • Verbascum adenophorum
  • Verbascum adrianopolianum
  • Verbascum afyonense Türkiye.
  • Verbascum agastachyum Türkiye.
  • Verbascum agrimoniifolium Türkiye.
  • Verbascum alepense Türkiye.
  • Verbascum alpigenum Türkiye.
  • Verbascum alyssifolium Türkiye.
  • Verbascum amanum Türkiye.
  • Verbascum anastasii Türkiye.
  • Verbascum ancyritanum Türkiye.
  • Verbascum andrusii Türkiye.
  • Verbascum anisophylum
  • Verbascum antinori Türkiye.
  • Verbascum antiochium Türkiye.
  • Verbascum antitauricum Türkiye.
  • Verbascum apiculatum Türkiye.
  • Verbascum arcturus
  • Verbascum argenteum
  • Verbascum armenum Türkiye.
  • Verbascum artvinense Türkiye.
  • Verbascum aschersonii Türkiye.
  • Verbascum asperuloides Türkiye.
  • Verbascum baldaccii
  • Verbascum ballsianum Türkiye.
  • Verbascum banaticum Türkiye.
  • Verbascum barbeyi Türkiye.
  • Verbascum barnadesii
  • Verbascum basivelatum Türkiye.
  • Verbascum bellum Türkiye.
  • Verbascum biledschikianum Türkiye.
  • Verbascum birandianum Türkiye.
  • Verbascum biscutellifolium Türkiye.
  • Verbascum bithynicum Türkiye.
  • Ay sığırkuyruğu (Verbascum blattaria)
  • Verbascum boerhavii
  • Verbascum boissieri
  • Verbascum bombyciferum Türkiye.
  • Verbascum bornmuellerianum Türkiye.
  • Verbascum botuliforme
  • Verbascum bracteosum Türkiye.
  • Verbascum bugulifolium Türkiye.
  • Verbascum bugulifolium Türkiye.
  • Verbascum caesareum Türkiye.
  • Verbascum calvum Türkiye.
  • Verbascum calycosum Türkiye.
  • Verbascum campestre Türkiye.
  • Verbascum capitis-viridis Yeşil Burun Adaları.
  • Verbascum cappadocicum Türkiye.
  • Verbascum cariense Türkiye.
  • Verbascum caudatum Türkiye.
  • Verbascum cedreti Türkiye.
  • Verbascum cerinum Türkiye.
  • Isırgan yapraklı sığırkuyruğu (Verbascum chaixii)
  • Verbascum charidemii
  • Verbascum charputense Türkiye.
  • Verbascum chazaliei Türkiye.
  • Verbascum cheiranthifolium Türkiye.
  • Verbascum chionophyllum Türkiye.
  • Verbascum chinense
  • Verbascum chlorostegium Türkiye.
  • Verbascum chrysanthum Türkiye.
  • Verbascum chrysochaete Türkiye.
  • Verbascum chrysorrhacos Türkiye.
  • Verbascum cilicicum Türkiye.
  • Verbascum cilicium Türkiye.
  • Verbascum coronopifolium
  • Verbascum creticum
  • Verbascum cucullatibracteum Türkiye.
  • Verbascum cylindrocarpum
  • Verbascum cyleneum
  • Verbascum cymigerum Türkiye.
  • Verbascum cystolithicum Yeşil Burun Adaları.
  • Verbascum daenzeri
  • Verbascum dalamanicum Türkiye.
  • Verbascum davidoffii
  • Verbascum davisianum Türkiye.
  • Verbascum decorum
  • Verbascum decursivum Türkiye.
  • Verbascum degenii Türkiye.
  • Verbascum delphicum
  • Verbascum demirizianum Türkiye.
  • Çok çiçekli sığırkuyruğu (Verbascum densiflorum) Türkiye.
  • Verbascum dentifolium
  • Verbascum detersile Türkiye.
  • Verbascum dieckianum
  • Verbascum dimoniei
  • Verbascum dingleri
  • Salda sığırkuyruğu (Verbascum dudleyanum)
  • Verbascum dumulosum
  • Verbascum durmitoreum
  • Verbascum epixanthinum
  • Verbascum eriophorum
  • Verbascum euboicum
  • Verbascum foetidum
  • Verbascum formosum
  • Verbascum friedrichsthalianum
  • Verbascum georgicum
  • Verbascum glabratum
  • Verbascum glandulosum
  • Verbascum gnaphalodes
  • Verbascum graecum
  • Verbascum guicciardii
  • Verbascum gypsisola
  • Verbascum halacsyanum
  • Verbascum haussknechtii
  • Verbascum hervieri
  • Verbascum herzogii
  • Verbascum heterobarbatum
  • Verbascum humile
  • Verbascum hypoleucum
  • Verbascum jankaeanum
  • Verbascum laciniatum
  • Verbascum lagurus
  • Verbascum lanatum
  • Verbascum lasianthum
  • Verbascum leianthum
  • Verbascum leucophylum
  • Verbascum levanticum
  • Verbascum litigiosum
  • Verbascum longifolium
  • Verbascum longirostris Fas.
  • Ak sığırkuyruğu (Verbascum lychnitis)
  • Verbascum macedonicum
  • Verbascum macrurum
  • Verbascum malophorum
  • Verbascum mucronatum
  • Verbascum nevadense
  • Verbascum nicolai
  • Kara sığırkuyruğu (Verbascum nigrum)
  • Verbascum niveum
  • Verbascum nobile
  • Verbascum gypsicola
  • Verbascum olympicum
  • Verbascum orientale
  • Verbascum orphanideum
  • Verbascum ovalifolium
  • Verbascum paniculatum
  • Verbascum pelium
  • Verbascum pentelicum
  • Verbascum pestalozzae
  • Turuncu sığırkuyruğu (Verbascum phlomoides)
  • Mor sığırkuyruğu (Verbascum phoeniceum)
  • Verbascum pinnatifidum
  • Verbascum pseudonobile
  • Verbascum pulverulentum
  • Verbascum purpureum
  • Verbascum pycnostachyum
  • Verbascum pyramidatum
  • Verbascum reiseri
  • Verbascum roripifolium
  • Verbascum rotundifolium
  • Verbascum rupestre
  • Verbascum samniticum
  • Verbascum scardicola
  • Verbascum siculum
  • Dalgalı yapraklı sığırkuyrğu (Verbascum sinuatum)
  • Verbascum songaricum
  • Gösterişli sığırkuyruğu (Verbascum speciosum)
  • Verbascum spectabile
  • Verbascum spinosum
  • Adi sığırkuyruğu (Verbascum thapsus)
  • Verbascum undulatum
  • Verbascum vandasii
  • Dallı sığırkuyruğu (Verbascum virgatum)
  • Verbascum viridissimum
  • Verbascum widemannianum
  • Verbascum xanthophoeniceum
  • Verbascum zuccarinii

Dağılımı

Türkiye, sığırkuyruğu türleri bakımından çok zengin olup, takriben 200 kadar tür bulunmaktadır.

Sığırkuyruğu otu ve çiçeği
orta