Sığırkuyruğu
| Verbascum ⓘ | |
|---|---|
| |
| Dalgalı yapraklı sığırkuyruğu, Verbascum sinuatum | |
Bilimsel sınıflandırma 
| |
| Krallık: | Plantae |
| Klad: | Trakeofitler |
| Klad: | Angiospermler |
| Klad: | Eudicots |
| Klad: | Asteridler |
| Sipariş: | Lamiales |
| Aile: | Scrophulariaceae |
| Kabile: | Scrophularieae |
| Cins: | Verbascum L. |
| Tip Türler | |
| Verbascum thapsus L.
| |
| Eşanlamlılar | |
| |
Verbascum, incir otugiller (Scrophulariaceae) familyasından 450'den fazla çiçekli bitki türünü içeren, ortak adı sığırkuyruğu (/ˈmʌlɪn/) olan bir cinstir. Akdeniz'de en yüksek tür çeşitliliği ile Avrupa ve Asya'ya özgüdürler. ⓘ
Sığırkuyruğu veya "sığırkuyruğu yaprağı" genellikle bitkisel ilaçlarda sıklıkla kullanılan Verbascum thapsus, büyük veya yaygın sığırkuyruğu yapraklarını ifade eder. ⓘ
| Sığırkuyruğu ⓘ | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 (Verbascum sinuatum)
| ||||||||||||
| Bilimsel sınıflandırma | ||||||||||||
| ||||||||||||
|
Metne bakınız. |
Sığırkuyruğu, sıraca otugiller (Scrophulariaceae) familyasından Verbascum cinsini oluşturan iki yıllık bitki türlerine verilen ad. ⓘ
Açıklama
İki veya çok yıllık bitkilerdir, nadiren tek yıllık veya alt çalılardır, 0,5 ila 3,0 m (1,6 ila 9,8 ft) boyunda büyürler. Bitkiler önce toprak seviyesinde yoğun bir yaprak rozeti oluşturur, daha sonra uzun bir çiçekli sap gönderir. İki yıllık bitkiler ilk yıl rozet, ertesi sezon ise gövde oluşturur. Yapraklar sarmal dizilidir, genellikle yoğun tüylüdür, ancak bazı türlerde tüysüzdür (tüysüz). Çiçeklerin beş simetrik taç yaprağı vardır; farklı türlerdeki taç yaprak renkleri arasında sarı (en yaygın), turuncu, kırmızı-kahverengi, mor, mavi veya beyaz bulunur. Meyve çok sayıda küçük tohum içeren bir kapsüldür. ⓘ
Yetiştirme
Bahçe ve peyzaj düzenlemelerinde, sığırkuyruğu uzun ve dar boyları ve kuru topraklarda bile uzun süre çiçek açmaları nedeniyle değerlidir. ⓘ
Bu çeşitler Royal Horticultural Society'nin Bahçe Liyakat Ödülü'nü almıştır:
- 'Gainsborough' (Cotswold Grubu)
- 'Letitia'
- 'Pink Domino' (Cotswold Group)
- 'Tropik Güneş' ⓘ
Diğer kullanımlar
Çiçekleri müsilaj, uçucu yağ ve glikozitler taşır. Balgam söktürücü ve göğüs yumuşatıcı olarak kullanılır. Bazı sığır kuyruğu türlerinin tohumları saponin taşıdıklarından dolayı balıklar için zehirli olup, balık avlamada kullanılır. Bitkinin yaprakları da terletici, balgam söktürücü, idrar arttırıcı ve kabız edici olarak kullanılır. Basur için de kullanılır. ⓘ
İç Anadolu bölgesinde " Kurt Kulağı " ismi de verilir. Bitki kuruduğunda odunsu bir yapı aldığı için. Kolay yanmasından dolayı " Çoban Çırası " da denmektedir. ⓘ
Bu cinsin bitkileri bitkisel ilaç olarak uzun bir kullanım geçmişine sahiptir. Bu bitki Kuzey Amerika'ya yeni gelmiş olmasına rağmen, Amerikan yerlileri V. thaspus'un öğütülmüş tohumlarını yüksek rotenon seviyeleri nedeniyle felç edici bir balık zehiri olarak kullanmışlardır. Verbascum çiçekleri geleneksel Avusturya tıbbında dahilen (çay olarak) veya haricen (merhem, çay, banyo veya kompres olarak) solunum yolu, deri, damarlar, gastrointestinal sistem ve lokomotor sistem bozukluklarının tedavisinde kullanılmıştır. ⓘ
Türler
|
|
Dağılımı
Türkiye, sığırkuyruğu türleri bakımından çok zengin olup, takriben 200 kadar tür bulunmaktadır. ⓘ
