İhsan

İhsan (Arapça: إحسان‎), bir İslam dini terimidir. ⓘ

İhsan gerek Kur'an gerekse hadislerde geçen bir İslam dini terimidir. İhsan bir davranışı en güzel biçimde yapmak demektir. İslam genel olarak inanan kişinin ihsanla kulluk etmesini istemiş, ayrıca Kur'an'da ebeveynleri ile ilişkilerde de ihsan ile davranılması gerektiğini belirtmiştir. ⓘ

İhsan terimi ünlü Cibril hadisi'nde de geçer. Bu hadiste İslam'daki vahiy meleği Cebrail (veya Cibril) kişi kılığında İslam dininin son peygamberi Muhammed'e çeşitli sorular sorar. Sorulardan birisi de "İhsan nedir?" şeklindedir. Peygamber soruyu şöyle yanıtlar "Allah'a, onu görüyormuşçasına kulluk etmendir. Sen onu görmesen dahi o seni görür.". ⓘ

Bunun dışında İslam'daki inançsal hareketlerden Sufizmde ihsan kavramı sahip olduğu genel anlamın ötesinde, daha farklı bir deruni anlayışla tanımlanmıştır. ⓘ

Anlamı

İslam'da İhsan, Müslümanların ibadetlerinde mükemmellik veya mükemmellik elde etme sorumluluğudur; öyle ki Müslümanlar Allah'a O'nu görüyormuş gibi ibadet etmeye çalışırlar ve O'nu göremeseler de şüphesiz O'nun kendilerini sürekli izlediğine inanırlar. Bu tanım, Muhammed'in "[İhsan] Allah'a O'nu görüyormuşsun gibi ibadet etmendir; eğer O'nu göremiyorsan, O seni görüyordur" dediği Cebrail Hadisi'nden gelmektedir. (Al-Bukhari ve Al-Muslim). Muhammed'in hadisine göre "Allah her şeyin üzerine ihsan yazmıştır". ⓘ

İslam ve iman ile ilgili olarak

İhsan, İslam dininin üç boyutundan biridir (ad-din):

1. İslam - İslam'ın beş şartını uygulayarak ifade edilen Tanrı'ya gönüllü teslimiyet.
2. İman - altı iman maddesine inanmak.
3. İhsan - başkalarının yararına iyi şeyler yapmak ve ezilenleri ve savunmasızları savunmak da dahil olmak üzere yeryüzünde doğruluğun yayılmasında mükemmelliğe veya mükemmelliğe ulaşmak. ⓘ

İslam (kişinin ne yapması gerektiği) ve iman (kişinin neden yapması gerektiği) vurgularının aksine, ihsan kavramı öncelikle niyetle ilişkilidir. "Güzel olanı yapan" kişiye muhsin denir. Genel olarak, bir kişinin gerçek ihsana ancak her şeyi yöneten Allah'ın yardımı ve rehberliği ile ulaşabileceği kabul edilir. Geleneksel olarak İslam hukukçuları İslam, kelamcılar da iman üzerinde yoğunlaşırken, sufiler dikkatlerini ihsan üzerinde yoğunlaştırmışlardır. Muhsin olanlar mü'min olanların bir alt kümesidir ve mü'min olanlar da Müslümanların bir alt kümesidir:

Önceki tartışmadan, her Müslümanın inançlı bir erkek ya da kadın (mü'min) olmadığı, ancak her inançlı kişinin bir Müslüman olduğu anlaşılmalıdır. Dahası, İslam'ın tüm ilkelerine inanan bir Müslüman mutlaka doğru bir kişi, iyilik yapan bir kişi (muhsin) olmayabilir, ancak gerçekten iyi ve doğru bir kişi hem Müslüman hem de gerçek bir inançlı kişidir.

- Ayoub (2004), s. 54 ⓘ

Bazı İslam alimleri ihsanı İslam'ın iç boyutu olarak açıklarken, şeriat genellikle dış boyut olarak tanımlanır. İhsan "ibadetin en yüksek biçimini oluşturur" (ibadah). Çalışmada ve sosyal etkileşimlerde mükemmelliktir. Örneğin ihsan, Müslümanların ibadetleri sırasında samimiyet göstermelerini ve ebeveynlere, aileye ve Allah'a minnettar olmalarını içerir. ⓘ