Migros
 | |
Yerel isim | (Almanca) Migros-Genossenschafts-Bund (Fransızca) Fédération des coopératives Migros (İtalyanca) Federazione delle cooperative Migros |
|---|---|
| Tip | Kooperatif |
| Endüstri | Perakende |
| Kuruldu | 1925; 98 yıl önce |
| Kurucu | Gottlieb Duttweiler |
| Genel Merkez | , İsviçre |
| Ürünler | Süpermarketler, gıda endüstrisi, petrol, elektronik, kitaplar, ev eşyaları, vb. |
| Gelir | 27,41 milyar İsviçre Frangı (2015) |
Faaliyet geliri | 791 milyon İsviçre Frangı (2015) |
Çalışan sayısı | 100,373 (2015) |
| Web sitesi | www.migros.ch |
Migros (Almanca telaffuz: [ˈmiɡro]) İsviçre'nin en büyük perakende şirketi, en büyük süpermarket zinciri ve en büyük işverenidir. Aynı zamanda dünyanın en büyük kırk perakendecisinden biridir. İki milyondan fazla üyesi olan bir kooperatif federasyonu (Migros Kooperatifleri Federasyonu) şeklinde yapılandırılmıştır. ⓘ
Türkiye'nin en büyük perakendecisi olan ve 1975 yılında Migros İsviçre'den bağımsız hale gelen Migros Türk'ün kurucu ortağıdır. ⓘ
Migros'un adı Fransızca'da yarı ya da orta yol anlamına gelen "mi" ve toptan satış anlamına gelen "gros" kelimelerinden gelmektedir. Dolayısıyla kelime, perakende ve toptan satış arasında kalan fiyatları ifade etmektedir. Migros genellikle "der orange Riese", yani "turuncu dev" (Almanca: oranger Riese, Fransızca: géant orange, İtalyanca: gigante arancio) olarak anılmaktadır; bu ifade muhtemelen Deutsche Telekom'un sıklıkla "der rosa Riese", yani "pembe dev" olarak anıldığı Almanya'dan ödünç alınmıştır. ⓘ
25 Ağustos 1925 tarihinde Zürih şehrinde faaliyete geçmiştir. "Migros" adı, yarı toptancı anlamına gelir; "Mi" ve "gros" kelimelerinin yan yana getirilmesinden meydana getirilmiştir. Migros, Türkiye'de faaliyet gösteren ve 1975'e kadar çoğunluk hisselerini elinde tuttuğu Migros Türkiye'nin kurucularındandır. ⓘ
Tarih
Migros, 1925 yılında Zürih'te, o günlerde herhangi bir pazara erişimi olmayan ev sahiplerine düşük fiyatlarla sadece altı temel gıda maddesi satma fikrine sahip olan Gottlieb Duttweiler tarafından özel bir girişim olarak kuruldu. Başlangıçta sadece kahve, pirinç, şeker, makarna, hindistan cevizi yağı ve sabunu bir köyden ya da mezradan diğerine giden beş kamyonla sattı. Ara ticareti ve marjlarını azaltma stratejisi, üreticileri kendisini boykot etmeye teşvik eden rakiplerinin geniş çaplı direnişine yol açtı. Bu tehdide bir tepki olarak Migros, et, süt ve çikolatadan başlayarak kendi ürün yelpazesini oluşturmaya başladı. ⓘ
.jpg){kind=spacer}
Daha sonra o ve şoförleri envanterlerini genişletti ve 1926'da Gottlieb Duttweiler yine Zürih'te ilk marketini kurdu. Ticino'daki ikinci mağazası, bir kooperatif olarak kurulduğu için geleceğin habercisiydi. 1941 yılına gelindiğinde, enerjik girişimci bir dizi market inşa etmişti, ancak o yıl, özel mülkiyetindeki işletmelerinin tamamını Migros Kooperatifleri Federasyonu (Almanca: Migros-Genossenschafts-Bund, Fransızca: Fédération des coopératives Migros, İtalyanca: Federazione delle cooperative Migros). ⓘ
Duttweiler, 1935 gibi erken bir tarihte Hotelplan seyahat acentesini kurarak genişleme hevesini gösterdi. Migros markası 1942 yılında Wir Brückenbauer (şimdi Migros Magazin olarak biliniyor) adlı haftalık bir dergiye uygulandı. Diğer girişimler 1952'de restoranlar, 1954'te benzin istasyonları (Migrol), 1956'da dil okulları (Eurocentres), 1957'de Migros Bankası ve 1959'da bir sigorta şirketi oldu. ⓘ
1948 yılında ekonomist Elsa Gasser, Duttweiler'i Migros mağazalarında self-servis yaklaşımını uygulamaya ikna ederek İsviçre'nin en başarılı süpermarket zincirinin gelişiminin önünü açtı. ⓘ
Migros Genossenschafts-Bund adına Zürih merkezli Reederei Zürich AG tarafından Almanya'nın Hamburg kentindeki H. C. Stülcken Sohn tersanesine sipariş edilen kargo gemisi Adele, 15 Temmuz 1952'de Hamburg'da denize indirildi; geminin vaftizini Gottlieb Duttweiler'in eşi Adele Duttweiler yaptı. ⓘ
1954 yılında Migros, İstanbul Belediyesi ile ortaklaşa Migros Türk'ü kurarak Türkiye pazarına girdi. Bu şirket 1975 yılında Türk holdingi Koç Holding'e satılmıştır ve Türkiye'nin en büyük perakendecisidir. Koç Holding, 2008 ve 2011 yılları arasında Migros Türk'teki hisselerinin çoğunu BC Partners'a satmıştır. ⓘ
Migros ilk yabancı süpermarketini 1993 yılında Fransa'nın sınır bölgesi Thoiry'de, ilk dinlenme parkı Säntispark'ı ise 1986 yılında Saint Gallen'deki Abtwil'de açmıştır. ⓘ
1995 yılında Migros, organik etiketi "Migros Bio "yu (İsviçre ürünlerinin Bio Suisse yönergelerini takip ettiği) tanıttı. 2017 yılında, en az %90 oranında İsviçre içeriği içeren organik ürünler için özel bir etiket ekledi ("Migros Bio Suisse"). ⓘ
Ekim 2012'de Migros, Hessen gıda mağazası zinciri Tegut'u satın alarak Almanya pazarında genişledi. Aynı yıl Migros, Alman organik süpermarket zinciri Alnatura'nın ilk İsviçre mağazasını açmıştır. Ancak 2013 yılında şirket, Ekim 2013'ten itibaren geçerli olmak üzere, Almanya'da 1995 yılında (Lörrach) ve sonrasında kurduğu dört Migros markalı mağazasını REWE perakende grubuna sattığını duyurdu. ⓘ
2016 yılında Migros, ücretsiz plastik poşet dağıtımını (kasada) aşamalı olarak durduracağını açıkladı. Migros bu uygulamayı daha önce 2013 yılından beri Vaud Kantonunda test etmişti: dağıtılan plastik poşet sayısını yüzde doksan oranında azalttılar (ve yılda 100.000 frank tasarruf ettiler). Migros, 1 Kasım 2016'da ülke genelinde bu uygulamayı başlatan ilk şirket olacak (poşetler geri dönüştürülmüş plastikten üretilecek ve tanesi 0.05 İsviçre Frangı olacak). Ayrıca ücretli poşetlerden para kazanmayacaklarını, ancak bunların satışından elde edilen kârın çevre projelerine yatırılacağını duyurdular. ⓘ
Migrost'ta ürünler bakkallara kıyasla %30 ucuza satışa çıkarıldığından, halk büyük ilgisi gösterdi. Duttweiler, işi kısa sürede büyüttü ve bir yandan seyyar satış dükkanlarını geliştirirken bir yandan da sabit dükkanlar açtı. Ucuz fiyat politikası nedeniyle Migros, esnafın büyük tepkisi ile karşılaştı. Tepkiler zaman zaman tacize, suç niteliği taşıyan saldırılara halini aldı. Migros reklamı yayınlayan gazeteler, hatta Migros çalışanlarına ev kiralayan ev sahipleri bile baskı gördü Migros'a mal veren toptancılar veya fabrikatörlerin malları, diğer esnaf tarafından boykot edilince ürünleri ilk üreticisinden satın almak, gıda maddeleri sanayii kurmak veya ithal etmek gibi yollara başvurdu; ürün yelpazesini genişletti. 1933 yılında çıkan bir kanunla "şube yasağı" getirilince Duttweiler siyasete atıldı ve altı arkadaşı ile meclise girdi. Bir yandan da perakendecilik dışında iş alanlarına yöneldi. İsviçre'de ekonomik kriz nedeniyle bozulmuş olan turizm ve otel endüstrisini yeniden canlandırmak üzere "otel projesi" geliştirdi. Perakendecilikte olduğu gibi "Büyük satış, düşük kar, en uygun, yeterlik" ilkelerine dayanan bir turizm kompleksi kurdu; düşük gelirli sınıfın seyahat zevkini tatmasına olanak veren "komple paket tur" kavramının yaratıcısı oldu. ⓘ
2012'de Alman organik süpermarket zinciri Alnatura'yı İsviçre'ye getirdi. ⓘ
Felsefe
Gottlieb Duttweiler müşterilerinin sağlığı konusunda endişeliydi ve Migros'un alkollü içecek ya da tütün satmamasına karar verdi. Migros grubuna ait Denner'de alkollü içecek ve sigara satılmasına rağmen, bu durum bugün de devam etmektedir. ⓘ
Migros'un bazı özellikleri ve "sorumlu" felsefesinin bir özeti aşağıda verilmiştir:
- Alkollü içecek ya da tütün satmamaktadır;
- Herhangi bir temettü ödemez;
- Faiz ve vergi öncesi kar (EBIT) şirketin piyasa değerinin %5'ine ulaşırsa, süpermarketler fiyatlarını düşürmek zorundadır;
- İki milyondan fazla hissedarı olan bir kooperatif (bölgesel kooperatifler federasyonu) olarak örgütlenmiştir;
- İsviçre'de yaşayan her yetişkin üye olabilir (ücretsiz bir hisse alabilir) ve genel kurulda oy kullanabilir;
- Gelirinin %0,5'ini sosyal ve kültürel projelerde kullanır. ⓘ
Adèle ve Gottlieb Duttweiler ayrıca, yasal olarak bağlayıcı olmamakla birlikte Migros'un etik mirası olan "on beş tezi" (1950) yazdılar. "Topluma hizmet etme" hedefi, "savunduğumuz genel ilke, insanları ekonominin merkezine yerleştirmektir" ve "Genel çıkar, Migros kooperatiflerinin çıkarlarından daha üstün tutulacaktır" gibi değerler ve rehberlik içermektedir. ⓘ
2021 yılında Migros, süpermarketlerinde alkol satışını değerlendirmeye başladı. Haziran 2022'de bir oylama yapıldı ve alkol satışı büyük bir farkla reddedildi. ⓘ
Migros bugün
Bugüne kadar Migros, kooperatif toplumunu örgütlenme biçimi olarak muhafaza etmiştir. Günümüzde İsviçre nüfusunun büyük bir kısmı Migros kooperatifinin üyesidir - İsviçre'nin 7,2 milyonluk toplam nüfusunun yaklaşık 2 milyonu, böylece Migros'u müşterilerinin sahip olduğu bir süpermarket zinciri haline getirmektedir. Ürün çeşitlerinin %90'ından fazlası Migros'un doksan iştiraki tarafından üretilmektedir. ⓘ
Kurucusunun fedakarlığını yansıtan Migros, çalışan yetişkinler için yemek pişirme, dil ve diğer konularda dersler içeren bir dizi akşam okulu işletmektedir. Yıllık cirosunun yüzde birini geniş anlamda kültürel projeleri finanse etmek için harcamayı taahhüt etmiştir; bununla ilgilenen alt kuruluş Migros Kulturprozent ("kültürel yüzde") olarak adlandırılmaktadır. Bu amaçla 2011 yılında 117 milyon İsviçre Frangı tutarında bir ödeme yapılmıştır. Kulturprozent'in faaliyetlerine bir örnek olarak, genellikle İsviçre müzik tarihinden az bilinen eserleri içeren kendi plak şirketi Musiques Suisses verilebilir. ⓘ
Süpermarketler M, MM ve MMM olmak üzere üç büyüklük sınıfında kategorize edilmiştir. Firmanın sadakat kartı M-cumulus kartıdır (accumulate kelimesi ve bir tür bulut oluşumu üzerine bir oyun). ⓘ
Migros, 1977 yılında en sert iç eleştirmeni Hans A. Pestalozzi'yi kovduğunda bir miktar kötü şöhret kazanmıştır. ⓘ
M-Budget ve Migros Sélection
1996 yılında Avustralya'daki süpermarket zincirlerinin ekonomik ürün yelpazelerinden etkilenen Migros, düşük gelirli ve geniş ailelere yönelik yetmiş üründen oluşan M-Budget adlı ekonomik ürün yelpazesini oluşturdu. Şimdi bu ürün yelpazesi dağ bisikleti, snowboard, mp3 çalar, sütlü çikolata, kot pantolon, ayakkabı ve çakmak dahil 330 ürüne ulaşmıştır. M-Budget ürünleri, üzerinde küçük beyaz yazılarla Migros logosunun tekrarlandığı çimen yeşili bir arka plandan oluşan standart bir ambalaj renk şemasına sahiptir. ⓘ
Bu ürünlerin birçoğu Migros serisinin ayrılmaz, kalıcı bir parçası olmaktan ziyade sınırlı sayıda üretilmektedir. Kalıcı olup olmamaları başarılarına bağlıdır. Bu durum, Migros'un sahip olduğu hatırı sayılır marka bilinirliği ile birleştiğinde, nadir bulunan ürünlere belirli bir cazibe katmaktadır. Sonuç olarak, M-Budget ürünleri bazen koleksiyon ürünü olarak kabul edilmektedir, zira bu ürünlerin tekrar üretileceği her zaman kesin değildir. ⓘ
2000'li yılların başında (on yıl) Migros, ürün yelpazesini tanıtmak için 9.90 CHF'lik biletlerle ücretsiz alkolsüz içecekler (kola, limonata ve portakal suyu) ve atıştırmalıklar (cips, çikolata ve kek) içeren M-Budget Party'yi geliştirmiştir. ⓘ
Migros, 2005 yılında Swisscom ile birlikte, kullandıkça öde MVNO mobil sanal ağ operatörü olan M-Budget Mobile'ı hayata geçirmiştir. ⓘ
Yine 2005 yılında Migros, Migros sélection adı verilen, çoğunlukla daha yüksek bütçelerle ilişkilendirilen ve genel stokta bulunandan farklı şekillerde hazırlanan gıda ürünlerini içeren premium bir ürün yelpazesini tanıtmıştır. Sélection ürünleri aynı zamanda inci beyazı ve altın rengi şemalarıyla kendine özgü ambalajlara sahiptir. ⓘ
Nisan 2006'da Migros, Migros Kooperatifleri Federasyonu, GE Money Bank ve MasterCard arasında bir girişim olan M-Budget kredi kartını duyurmuştur; başlangıçta yıllık 4,40 CHF olan bu oran, MigrosBank MasterCard Argent kredi kartı için 100 CHF olan kredi kartı yıllık oranlarına kıyasla düşüktür. Kart 2006 sonbaharında hazır hale gelmiştir. Migros'un en büyük rakibi Coop'un yıllık ücreti olmayan bir kredi kartı duyurmasının ardından Migros yıllık ücretini kaldırdı. Migros daha sonra kredi kartının tüm detaylarını açıkladı, %9.9'luk bir APR'ye ve kümülüs puan kazanma özelliğine (2 frank başına 1 puan) sahip olacak. ⓘ
Şirketler
- Migros süpermarketleri
- Denner (2007'de %70 hissesini satın aldı, 2009'da tamamına sahip olduğu bir iştirak haline geldi)
- LeShop.ch: on-line süpermarket (işbirliği 2004'te başladı, 2006'da %80 hissesi satın alındı)
- Migrol: benzin istasyonları
- Migrolino: marketler
- M-electronics: elektronik perakende mağazaları ve internetten müzik indirme hizmeti
- Obi: Kendin yap mağazaları
- FitnessPark: fitness merkezleri
- Do it+Garden: kendin yap mağazaları ve bahçe merkezleri
- Micasa: mobilya mağazaları
- Migros Bank: banka (İsviçre'nin en büyük beşinci bankasıdır)
- Golfpark: halka açık golf sahaları
- Migros'u değiştirin: döviz bozdurma
- Ex Libris: kitapçılar
- Migros Klubschule (Migros Kulüp Okulları): yetişkin eğitim merkezleri
- SportXX: spor mağazaları
- Eurocentres: dil okulları
- Migros Magazin: Şirketin satış dergisi
- Hotelplan: tatil şirketi
- Florissimail: posta çiçek servisi
- Monte Generoso Demiryolu: Migros'a ait demiryolu
- Glattzentrum: Zürih yakınlarındaki alışveriş merkezi
- Digitec Galaxus: tüketici elektroniği ve telekomünikasyon mağazaları, ev, kendin yap, bahçe ve spor ekipmanları ve online mağaza
- bestsmile: Mart 2022'de Migros tarafından satın alınan İsviçreli dental girişim, diş düzeltme, diş konsültasyonu ⓘ
M-Endüstri
Migros süpermarketlerinde satılan ürünlerin büyük bir kısmı, çoğunluğu İsviçre'de olmak üzere kendi şirketleri (M-Industry) tarafından üretilmektedir. M-Industry, 2017 yılında 25'i İsviçre'de olmak üzere 32 şirketten oluşmakta ve Migros süpermarketleri için 20.000'den fazla ürün üretmektedir. ⓘ
M-Industry şirketleri arasında şunlar yer almaktadır
- Aproz: maden suları, meyve içecekleri, meyve suları
- Bischofszell: buzlu çay, meyve suları, hazır gıda, cips, reçel
- Delica: kahveler, kuru meyveler, kuruyemişler, baharatlar
- Estavayer Lait SA (ELSA): süt, yoğurt
- Frey: çikolata, sakızlar
- Jowa: ekmekler, hamur işleri
- La Risiera: pirinç
- Mibelle: kozmetik ürünler, diyet yağları
- Micarna: et ve balık
- Midor: bisküvi ve dondurmalar
- Mifroma: Raccard, Gruyère, Appenzeller ve fondü peynirleri ⓘ
M-Industry ürünleri Çin de dahil olmak üzere elli ülkeye ihraç edilmektedir (Orange Garten adı altında, Çince: 欧瑞家; pinyin: Ōuruìjiā). ⓘ
Globus grubu (eskiden Migros'a aitti)
Globus Group 1997 yılında Migros'un bir parçası olmuş, ancak 2020 yılında Signa Holding ve Central Group'a satılmıştır. ⓘ
- Interio: mobilya mağazaları
- Globus: üst düzey mağazalar
- Globus Herren: erkek giyim mağazaları
- Office World [de]: ofis malzemeleri (Staples'ın sahibi olduğu İngiliz Office Worlds değil)
- Globi: Globus Group'un maskotu olan ve genellikle İsviçre'nin Mickey Mouse'u olarak anılan bir çizgi karakter. ⓘ
Subito
Bir süre sonra, ana rakipleri Coop gibi Migros da self-servis kasa fikrini takip etti. ⓘ
Rakipler
Migros'un ana rakibi Coop (İsviçre'nin ikinci en büyük süpermarket zinciri) da Migros gibi kooperatif bir yapıya sahiptir, ancak daha merkezi bir organizasyona sahiptir. Daha küçük rakipler arasında Manor büyük mağazalar zinciri ve son zamanlarda Aldi yer almaktadır. Uluslararası alanda çok büyük bir süpermarket grubu olan Aldi, İsviçre'deki ilk mağazalarını 2005 yılında açmıştır ve 2015 yılı itibariyle sadece birkaç şubesi bulunmaktadır. Diğer bir rakip olan Lidl ise ilk İsviçre süpermarketlerini Mart 2009'da kurmuştur. ⓘ
Ocak 2007'de Migros, Denner'in yüzde 70 hissesini satın alarak İsviçre'nin en büyük ve üçüncü en büyük gıda perakende zincirlerini etkin bir şekilde birleştirdi. Her iki şirkete göre bu hamle, Denner zincirinin artan yabancı rekabetle daha iyi rekabet edebilmesi için gerçekleşti. ⓘ
Eleştiriler
Kar amacı gütmeyen İsviçreli bir kuruluş olan Sorgim (adı Migros'un tersten okunuşu) gibi bazı eleştirmenler Migros'un kurucusunun ideallerinden uzaklaştığını iddia etmektedir. Kooperatifin, bir zamanlar Gottlieb Duttweiler tarafından öngörüldüğü gibi üyeleri tarafından demokratik bir şekilde yönetilmediğini söylüyorlar. Bunun yerine, tüzükte yapılan çeşitli değişikliklerle, artık tüm önemli ticari konular ve politikalar hakkında karar verenin yönetim kurulu olduğu savunuluyor. ⓘ