Şirince
Yunanca Kirkintzes (Yunanca: Κιρκιντζές) olarak bilinen Şirince (okunuşu [ʃiˈɾindʒe]), Türkiye'nin İzmir ilinde, Selçuk ilçesinin yaklaşık 8 kilometre (5,0 mil) doğusunda ve Efes'e yaklaşık 8 kilometre uzaklıkta bulunan 600 nüfuslu bir köydür. Köyün çevresindeki alan Helenistik döneme (MÖ 323-31) kadar uzanan bir geçmişe sahiptir. Ersoy ve Gürler tarafından 2001 ve 2002 yılları arasında köy çevresinde yapılan çanak çömlek buluntuları, bölgede antik ve ortaçağ dönemlerine tarihlenen yedi köy ve dokuz çiftlik evinin varlığına işaret etmektedir. Yol üzerinde, köyün antik Efes için önemli bir su kaynağı olması nedeniyle birkaç Roma su kemerinin kalıntılarını göreceksiniz. ⓘ
Bugün köy tarım (zeytinyağı, şeftali, şarap) ve turizm ile gelişmektedir. İyi korunmaktadır ve Osmanlı Hıristiyan mimarisinin nadir ve çekici bir örneğidir. ⓘ
| Şirince | |
|---|---|
 | |
|
frameless|alt=İzmir'in Türkiye'deki konumu|upright=1|İzmir'in Türkiye'deki konumu İzmir'in Türkiye'deki konumu | |
  Şirince Şirince'nin İzmir'deki konumu | |
| Ülke |
 Türkiye |
| İl | İzmir |
| İlçe | Selçuk |
| Coğrafi bölge | Ege Bölgesi |
| Rakım | 330 m (1.080 ft) |
| Nüfus (2012) | |
| • Toplam | 530 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 232 |
| İl plaka kodu | 35 |
| Posta kodu | 35920 |
Şirince, İzmir'in Selçuk ilçesine bağlı bir mahalledir. ⓘ
Osmanlı dönemindeki tarihi
Şirince, Efes 15. yüzyılda terk edildiğinde zenginleşmiştir ancak bugün görülenlerin çoğu 19. yüzyıldan kalmadır. Köyün azat edilmiş Rum köleler tarafından kurulduğuna ve diğerlerinin kendilerini takip etmesini engellemek için köye Çirkince (Türkçe'de "Çirkin" anlamına gelir) adını verdiklerine dair bir hikaye vardır. Cahit Tecli tarafından ortaya atılan alternatif bir görüşe göre köy adını Osmanlı kayıtlarında Çirkin, Çirkinlu, Çirkinoğlu, Çirkitali ve Çirkitulu olarak geçen göçebe Türkmen aşiretinden almıştır. (Köyün adı 1926 yılında İzmir Valisi tarafından "Hoş" anlamına gelen Şirince olarak değiştirilmiştir). ⓘ
1650'ye ait bir Osmanlı kaydına göre Çirkince'de vergi ödeyen sadece 18 kişi vardı ve bunların hepsi Ortodoks Hıristiyandı. 1699 yılında bir İngiliz rahip olan Edmund Chishull köyü ziyaret etmiş ve tüm nüfusun Hıristiyan olduğunu söylemiştir. ⓘ
Köye 1832 ve 1833 yıllarında iki kez gelen on dokuzuncu yüzyıl ziyaretçisi Arundell, "köyün en az 300 haneden oluşan hatırı sayılır bir köy olduğunu, hepsinin Rum olduğunu, köyün ana dilinin Türkçe olduğunu, ancak kendi dillerinden de bir şeyler bildiklerini" belirtmektedir. Kadınların "Türk usulü giyindiklerini, yüzlerini kapattıklarını".... ve erkeklerin "Türkler gibi silahlı, tabancalı ve yatağanlı (bir tür uzun bıçak) olduklarını ve Sisam adasından çok sayıda korsanı öldürmeleriyle ünlü olduklarını" belirtmektedir. Nüfusu "muhtemelen bin beş yüz kişi" olarak tahmin etmiştir. ⓘ
Köy, üzüm, tütün, incir, zeytin ve sebze yetiştiren başarılı bir tarım topluluğuydu. Koyun keçileri, süt inekleri ve arı kovanları vardı. ⓘ
1908/1909 yıllığında (Salname) köyde 1.000'den fazla ev olduğu ve hepsinde Rum Ortodoks Hıristiyanların yaşadığı belirtilmektedir. "Ana dilleri Türkçe'dir ve eski bir lehçeyle konuşurlar". ⓘ
Bölgedeki Osmanlı idaresi, işgalci Yunan ordusunun kontrolü ele geçirdiği 1919 yılına kadar devam etti ve 1922 yılına kadar görevde kaldı. ⓘ
Nüfus Mübadelesi
Bölgedeki son ve köklü değişim, 1923 yılında Yunanistan ile yeni kurulan Türkiye Cumhuriyeti arasında gerçekleşen nüfus mübadelesi ile gerçekleşmiş olsa da, bölge sakinlerinin çoğu çoktan göç etmişti. Yunanistan'dan gelen Müslümanların incir ya da zeytin yetiştirme konusunda hiçbir deneyimleri yoktu, sadece tütün yetiştiriyorlardı. Sonuç olarak birçoğu yakacak odun için zeytin ve meyve ağaçlarını kesmiş ya da satmıştır. Gelenler Yunanca konuşuyordu ve bu nedenle yerel Müslüman nüfusla bütünleşmeleri zaman aldı. ⓘ
Şirince geriledikçe Selçuk zenginleşmeye başladı. 1950'lere kadar Şirince'nin nüfusu 2.000-3.000 arasında kaldı ancak aileler giderek Selçuk'a taşındı. ⓘ
Meryem Ana Evi
Şirince'nin yaklaşık 17 km dışında Meryem Ana Evi (Osmanlı Türkçesi: پناغى قپىلى Panaya Kapulu) olarak bilinen yapı, Müslümanların yanı sıra Katolik Hıristiyanlar tarafından da saygı görmektedir. Efes'teki ilk kiliselerin soyundan gelen Hıristiyanlar, 1881 yılında yabancılar tarafından bulunmasından çok önce (Bl. Anne Catherine Emmerich'in bir vizyonda gördüğü tasvirleri kullanarak) bu yapıya saygı gösterme geleneğine sahipti. ⓘ
Restorasyon projeleri
1990'larda İstanbul'un tanınmış dilbilimcilerinden Sevan Nişanyan ve eşi Müjde Tönbekici, yarı metruk haldeki Şirince'ye yerleşti. Köyün ulusal miras alanı ilan edilmesinde etkili oldular ve harabe halindeki tarihi evlerin köyün orijinal malzemeleri ve yapım teknikleri kullanılarak yenilenmesini üstlendiler. ⓘ
Yenilenen köy evlerinin birçoğu sonunda Nişanyan Evleri adıyla çok beğenilen bir Hotel de Charme'a dönüştürüldü. ⓘ
O zamandan beri birçok köylü evlerini restore ederek küçük otel ve konuk evi olarak işletmektedir. Köyde her keseye uygun konaklama imkanı bulunmakta ve çok sayıda restoran hizmet vermektedir. ⓘ
Matematik Köyü
Nişanyan ayrıca, Ortaçağ Müslüman seminerleri tarzında bir tiyatro enstitüsü ve oyuncuların inzivası olan Tiyatro Medresesi'ni de inşa etti. Nişanyan Anıt Kütüphanesi 2013 yılında tamamlanmıştır. ⓘ
Nişanyan ayrıca, Şirince yakınlarında Nesin Matematik Köyü'nü inşa etmek için önde gelen bir matematikçi ve hayırsever olan Ali Nesin ile işbirliği yaptı. Geleneksel Ege kırsal mimarisine sadık kalınarak inşa edilen köyde üniversite düzeyinde ve lisansüstü matematik yaz kursları veriliyor. Dünyanın dört bir yanından tanınmış öğretim görevlilerini ağırlayan köyde 2013 yazına kadar 300'den fazla yerleşik öğrenci eğitim görmüştür. Matematik Köyü'nün arazisinde 2014 yılında bir felsefe okulu faaliyete geçmiştir. ⓘ
Kıyamet günü güvenli sığınağı
Şirince, New Age mistiklerinin 2012 fenomeni sırasında "pozitif enerjisinin" felaketi atlatmaya yardımcı olacağına inandıkları Maya Kıyametine tanıklık etmek için Aralık 2012'de turistlerin köye akın etmesiyle dünya çapında ün kazanmıştır. ⓘ
Kıyamette güvenli bölge
Mahalle, Maya takvimine göre 21 Aralık 2012'de kopacak olan kıyamette güvenli bölge olduğu gerekçesiyle gündeme gelmiştir. 21 Aralık 2012 günü yaklaşık 150 polis ve jandarma biriminin yanı sıra 270 basın mensubu bölgeye gelmiştir. Ziyaretçi sayısında beklenen artışın aksine düşüş bile gözlemlenmiştir. ⓘ
Coğrafya ve ulaşım
İzmir il merkezine 83 km, Selçuk ilçe merkezine 8 km uzaklıktadır. ⓘ
Nüfus
| Yıllara göre nüfus verileri ⓘ | |
|---|---|
| 2012 | 530 |
| 2011 | 536 |
| 2010 | 565 |
| 2000 | 686 |
| 1990 | 787 |
| 1985 | 828 |
Görüntüler
Şirince'nin girişi
