Disidroz
| Dishidrozis ⓘ | |
|---|---|
| Diğer isimler | Akut vezikülobüllöz el ekzeması, dishidrotik dermatit, cheiropompholyx, dishidrotik ekzema, pompholyx, podopompholyx |
 | |
| Parmaktaki dishidrozun karakteristik vezikülleri | |
| Telaffuz |
|
| Uzmanlık | Dermatoloji |
| Semptomlar | Avuç içlerinde ve ayak tabanlarında kaşıntılı kabarcıklar |
| Komplikasyonlar | Cilt kalınlaşması |
| Olağan başlangıç | Genellikle tekrarlayan |
| Süre | 3 hafta içinde iyileşir |
| Nedenler | Bilinmiyor |
| Teşhis yöntemi | Semptomlara göre |
| Ayırıcı tanı | Püstüler sedef hastalığı, uyuz |
| Tedavi | Tetikleyicilerden kaçınma, bariyer kremi, steroid krem, antihistaminikler |
| Frekans | ~2.000'de 1 (İsveç) |
Dishidroz, avuç içlerinde ve ayak tabanlarında kaşıntılı kabarcıklarla karakterize bir dermatit türüdür. Kabarcıklar genellikle bir ila iki milimetre büyüklüğündedir ve üç hafta içinde iyileşir. Ancak sıklıkla tekrarlarlar. Kızarıklık genellikle mevcut değildir. Tekrarlayan ataklar fissürlere ve deri kalınlaşmasına neden olabilir. ⓘ
Nedeni bilinmemektedir. Tetikleyiciler arasında alerjenler, fiziksel veya zihinsel stres, sık el yıkama veya metaller yer alabilir. Teşhis tipik olarak nasıl göründüğüne ve semptomlara dayanır. Diğer sorunları ekarte etmek için alerji testi ve kültürü yapılabilir. Benzer semptomlara yol açan diğer rahatsızlıklar arasında püstüler sedef hastalığı ve uyuz yer alır. ⓘ
Tetikleyicilerden kaçınmak, bariyer kremi gibi faydalı olabilir. Tedavi genellikle steroid krem ile yapılır. İlk bir veya iki hafta için yüksek güçlü steroid kremler gerekebilir. Kaşıntıya yardımcı olmak için antihistaminikler kullanılabilir. Bu etkili olmazsa steroid haplar, takrolimus veya psoralen artı ultraviyole A (PUVA) denenebilir. ⓘ
İsveç'te yaklaşık 2.000 kişiden 1'i etkilenmektedir. Erkekler ve kadınlar eşit derecede etkileniyor gibi görünmektedir. El dermatiti vakalarının yaklaşık beşte birini açıklar. İlk tanım 1873 yılında yapılmıştır. Bir zamanlar terleme ile ilgili sorunların neden olduğuna inanıldığından, adı "zor terleme" anlamına gelen "dyshidrotic" kelimesinden gelmektedir. ⓘ
Disidroz, ayrıca Disidrotik Egzama ve Pompholyx olarak da bilinir. Ellerde ve ayaklarda ufak su toplamaları ile görünür. Akut, kronik veya tekrarlayan şekilde ellerde veya ayaklarda kabarcıklarla ile başlar. Bu aşamadan itibaren kaşıntı da başlar. Asidik sıvı patladıktan sonra pullaşma, kuruma ve derin çatlaklar oluşur. ⓘ
Bulaşıcı olmamakla beraber, görüntü olarak rahatsız edici olduğundan hem hasta, hem de çevresi için huzursuzluk kaynağıdır. ⓘ
Belirtiler ve semptomlar
Dishidroz aşağıdaki özelliklere sahip olarak tanımlanmıştır:
- Avuç içlerinde veya ayak tabanlarında kaşıntı, ardından parmakların yanlarında, avuç içlerinde veya ayaklarda aniden gelişen yoğun kaşıntılı küçük kabarcıklar.
- Bu kabarcıklar genellikle "tapyoka pudingi" görünümünde olarak tanımlanır.
- Birkaç hafta sonra, derinin üst tabakası dökülürken küçük kabarcıklar da kaybolur.
- Bu döküntüler vücudun başka bir yerinde oluşmaz.
- Döküntüler simetrik olabilir. ⓘ
Parmaklarda dishidrozun ileri aşaması
Palmar dyshidrosis
Avuç içinde çatlamış ve soyulmuş deri gösteren ileri evre palmar dishidrozis
Ayakta ileri evre dishidrozis.
Çözülmekte olan bir dishidrotik alevlenmeden kaynaklanan başparmağın palmar yüzeyindeki pullanma ⓘ
El ve ayaklardaki kabarcıklarda görülen özellikler:
- Çok küçüktürler (3 mm çapında ve az). Parmak ucu, kenarı, avuç içinde ve ayak altında görülürler.
- Mat ve derindirler, deri hizasında veya hafif üstüne çıkacak şekilde yerleşmişlerdir. Kolay patlamazlar. Küçük su toplamaları birleşip büyükleri oluşturabilir.
- Kaşıntı, ağrı yapabilirler veya hiç rahatsızlık vermeyebilirler. Sabun, su veya tahriş edici maddelerle temastan sonra verdikleri rahatsızlık artabilir.
- Patladıklarında asidik sıvı dışarı çıkar, derin çatlaklar oluşur, deri pullaşır ve acı verir. İyileşme süreci haftalar alır.
- Kabarcık içlerindeki sıvı rahatsız olmuş hücrelerin arasındaki serumdur. Önceden düşünüldüğü gibi ter değildir. ⓘ
Nedenler
Dishidrozun kesin nedenleri bilinmemektedir. Bazı vakalarda gıda alerjenleri söz konusu olabilir. Vakalar üzerinde yapılan çalışmalar ton balığı, domates, ananas, çikolata, kahve ve baharatlar gibi çok çeşitli gıdaları içermektedir. Bir dizi çalışma Peru balsamını ima etmiştir. 2013 yılında yapılan bir çalışmada, ev tozu akarlarına alerjisi olan kişilerde, ev tozu akarı alerjeninin solunmasını takiben ellerde dishidrozun arttığı bulunmuştur. ⓘ
İd reaksiyonu ve irritan kontakt dermatit olası nedenlerdir. ⓘ
Teşhis
Dishidrozis klinik olarak, hastanın öyküsü alınarak ve dikkatli gözlemler yapılarak teşhis edilir (bkz. belirti ve semptomlar bölümü). Semptomların şiddeti, dishidrotik egzama alanı ve şiddeti indeksi (DASI) kullanılarak da değerlendirilebilir. DASI klinik çalışmalar için tasarlanmıştır ve genellikle pratikte kullanılmaz. ⓘ
Tedavi
Dishidroz için birçok tedavi mevcuttur. Ancak bunlardan çok azı bu durum için özel olarak geliştirilmiş veya test edilmiştir.
- Bariyer kremler ve eldivenler dahil olmak üzere nem ve tahriş edici maddelere karşı bariyerler.
- Topikal steroidler - yararlı olmakla birlikte, cildi inceltici yan etkileri nedeniyle uzun vadede tehlikeli olabilir ve ellerin tipik olarak temas ettiği toksin ve bakteri miktarı nedeniyle el dishidrozu bağlamında özellikle sorunludur.
- Potasyum permanganat seyreltik çözeltisi de popülerdir ve vezikülleri 'kurutmak' ve yüzeysel Staphylococcus aureus'u öldürmek için kullanılır, ancak aynı zamanda çok acı verici olabilir. Seyreltilmediğinde ciddi yanmaya neden olabilir.
- Bir antibakteriyel olan dapson (diamino-difenil sülfon) bazı kronik vakalarda dishidroz tedavisi için önerilmiştir.
- Antihistaminikler: Günde 180 mg'a kadar feksofenadin.
- Alitretinoin (9-cis-retinoik asit) İngiltere'de reçete için onaylanmıştır. Özellikle kronik el ve ayak egzaması için kullanılır. İsviçre'de Basilea firması tarafından üretilmektedir (BAL 4079).
- Sistemik steroidler, özellikle akut ve şiddetli dishidroz vakalarını tedavi etmek için ağızdan alınabilir. ⓘ
Tedavide öncelikli yapılacak iş, sebep olan maddeyi bulmak ve temastan kaçınmaktır. ⓘ
Epidemiyoloji
İsveç'te yaklaşık 2.000 kişiden 1'i etkilenmektedir. Erkeklerin ve kadınların eşit derecede etkilendiği görülmektedir. ⓘ
Eşanlamlılar
Dishidroz, Yunanca "kabarcık" kelimesinden gelen bir terim olan pompholyx olarak da bilinir. ⓘ
Etimoloji
Hastalığın ismi İngilizce "dyshidrotic" yani "kötü terleme" durumundan gelir. Eskiden sebep olarak terleme bozukluğu kabul edilmiş olsa da, araştırmalar sonucunda terleme ile ilgi bulunamamıştır. ⓘ
Sebepler
Disidrozun sebepleri kesin olarak bilinmemektedir. Bununla beraber, etkiyen bazı durumlar vardır:
- Antibakteriyel sabun, deterjan ve benzeri kimyasal maddelerle temas sonrası görüldüğü bazı araştırmalarda belirlenmiştir.
- Aroma, meyve suları veya taze etle temasın diğer egzama türlerinde olduğu gibi etken olduğu görülmüştür.
- Nikel alerjileri ile alakalı olarak, yüksek nikel içeren yiyecekler: kakao, çikolata, tam tahıllar ve fındık fıstık tarzı yemişler.
- Kahve, çay ve karbonatlı içeceklerdeki kafeine bağlı alerjik reaksiyonlar olabilir.
- Alkol ve alkole bağlı dehidrasyon sonucu belirtiler artabilir.
- Bulaşıcı değil, ırsidir.
- Bandaj, plaster ve diğer bantlar tahriş edici olabilirler. Yaraların kapatılması gerektiğinde pamuk eldivenler kullanmak daha doğru olacaktır.
- Latex veya vinil eldivenler tahriş edici olabilir.
- Cr(+6) bileşenlerine (Potasyum Dikromat veya diğer deri koruyucular) duyulan alerjik reaksiyonlar sebep olabilir.
- Toz maytları disidroza sebep olabilirler.
- Parfüm yapımında kullanılan Myroxylon da tahriş edicidir. ⓘ