Galce

Welsh ⓘ
Cymraeg, y Gymraeg
Telaffuz	[kəmˈraːiɡ]
Bölge	Birleşik Krallık (Galler), (İngiltere), Arjantin (Chubut Province)
Etnik köken	Welsh
Konuşmacılar	Galler: 892,200 (Galler nüfusunun %29,5'i, 2021; hem L1 hem de L2 konuşanlar dahil) İngiltere: 110,000 (2001, tahmini) Arjantin: 1,500-5,000 Kanada: L1,<3,885
Dil ailesi	Hint-Avrupa Celtic Insular Celtic Brittonic Batı Welsh
Erken formlar	Ortak Brittonik Eski Galce Orta Galce
Lehçeler	Gwyndodeg [cy] Powyseg [cy] Dyfedeg [cy] Gwenhwyseg Patagonya Galleri
Yazı sistemi	Latin (Galler alfabesi) Galce Braille
Resmi statü
Resmi dil	Galler (de jure)
Tanınan azınlık içinde dil	Arjantin Chubut Eyaleti İngiltere
Tarafından düzenlenmiştir	Galler Dili Komiseri ve Galler Hükümeti (Llywodraeth Cymru)
Dil kodları
ISO 639-1	cy
ISO 639-2	wel (B) cym (T)
ISO 639-3	cym
Glottolog	wels1247
Linguasphere	50-ABA

Galce konuşan bir kişinin videosu. ⓘ

Galce (Cymraeg [kəmˈraːiɡ] (dinle) veya y Gymraeg [ə ɡəmˈraːiɡ]) Galler halkına özgü Brittonik alt grubundan bir Kelt dilidir. Galce Galler'de, İngiltere'de ve Y Wladfa'da (Arjantin'in Chubut Eyaletindeki Galler kolonisi) konuşulmaktadır. Tarihsel olarak İngilizcede "British", "Cambrian", "Cambric" ve "Cymric" olarak da bilinmektedir. ⓘ

2011 nüfus sayımına göre, Galler'de üç yaş ve üzeri nüfusun %19,0'ı (562.016 kişi) Galce konuşabilmektedir ve Galler'deki nüfusun yaklaşık dörtte üçü Galce dil becerisine sahip olmadığını belirtmiştir. Tahminler, Aralık 2021'de Galler'de üç yaş ve üzeri nüfusun %29,5'inin (892.200 kişi) Galce konuşabileceğini göstermektedir. ⓘ

Galler Dili (Galler) Tedbiri 2011, Galler diline Galler'de resmi statü kazandırarak, Galler dilini Birleşik Krallık'ın herhangi bir yerinde de jure resmi olan tek dil haline getirmiştir; İngilizce ise de facto resmi dildir. Hem Galce hem de İngilizce, Galler Parlamentosu Senedd'in de jure resmi dilleridir. Galler hükümeti 2050 yılına kadar Galce konuşanların sayısını bir milyona çıkarmayı planlamaktadır. 1980'den bu yana, Galce eğitim veren okullara giden çocukların sayısı artmış, Galce iki dilli ve çift dilli okullara gidenlerin sayısı ise azalmıştır. Galce, aktif konuşanlar açısından Kelt dilleri arasında en canlı olanıdır ve UNESCO tarafından tehlike altında kabul edilmeyen tek Kelt dilidir. ⓘ

Galce, Kelt dillerinin Britonik koluna ait bir dildir. Çoğunlukla Galler'de konuşulur, İngiltere'de de az bir konuşura sahiptir. Tarihsel bağlamda İngilizcede bu dil Kambrian, Kambrik gibi isimlerle bilinir. ⓘ

2011 Birleşik Krallık nüfus sayımlarına göre %27'si (837 bin) Galler'in dışında ve %73'ü (2,2 milyon) ise Galce bilmeyen 3.100.000 Galler vatandaşı bulunmaktadır. Üç yaş ve üstü Galler vatandaşlarının %19'unun (562 bin) Galce konuşabildiği, %77'sinin ise Galceyi hem konuşup hem okuyup hem de yazabildiği aktarılmaktadır. ⓘ

Tarih

Gallerin dili Britonların dilinden gelişmiştir. Galce'nin ortaya çıkışı anlık ve açıkça tanımlanabilir değildir. Bunun yerine, değişim uzun bir zaman diliminde gerçekleşmiş olup, bazı tarihçiler bunun 9. yüzyıl gibi geç bir tarihte gerçekleştiğini iddia etmektedir. Dilbilimci Kenneth H. Jackson'ın öne sürdüğü dönüm noktası, MS 577'de Batı Saksonlar ile Britonlar arasında gerçekleşen ve Güney Batı Britanyalıların Gallerle karadan doğrudan temasını kesen Dyrham Savaşı'dır. ⓘ

Galce tarihinde sınırları oldukça belirsiz dört dönem tespit edilmiştir: İlkel Galce, Eski Galce, Orta Galce ve Modern Galce. Dilin ortaya çıkışından hemen sonraki dönem bazen İlkel Galce olarak adlandırılır, bunu genellikle 9. yüzyılın başından 12. yüzyıla kadar uzandığı düşünülen Eski Galce dönemi izler. Orta Galce döneminin o zamandan Modern Galce döneminin başladığı 14. yüzyıla kadar sürdüğü kabul edilir ve bu da Erken ve Geç Modern Galce olarak ikiye ayrılır. ⓘ

Galler kelimesi, Eski İngilizce wealh, wielisc aracılığıyla, Romalılar tarafından Volcae olarak bilinen Kelt halkının adından türetilen ve Kelt dillerini konuşanlara ve daha sonra ayrım gözetmeksizin Batı Roma İmparatorluğu halkına atıfta bulunan Proto-Germen *Walhaz kelimesinin soyundan gelmektedir. Eski İngilizcede bu terim anlamsal bir daralmaya uğrayarak özellikle Britanyalıları ya da bazı bağlamlarda köleleri ifade eder hale gelmiştir. Wēalas çoğul biçimi onların topraklarının adı olan Galler'e dönüşmüştür. Kıta Avrupası'nda Roman dilini konuşan çeşitli halkların modern isimleri (örneğin Valonlar, Valaisanlar, Ulahlar/Wallachianlar ve İtalyanlar için Polonyaca isim olan Włosi) benzer bir etimolojiye sahiptir. Dil için Galce terim olan Cymraeg, "yurttaşlar" veya "hemşeriler" anlamına gelen Brythonik combrogi kelimesinden türemiştir. ⓘ

Kökenleri

1588 Galce İncil ⓘ

Galce, eski Kelt Britonları tarafından konuşulan Kelt dili olan Ortak Brittonik'ten evrilmiştir. Insular Keltçe olarak sınıflandırılan Britanya dili, Britanya'ya muhtemelen Bronz Çağı veya Demir Çağı'nda gelmiş ve muhtemelen Firth of Forth'un güneyindeki ada boyunca konuşulmuştur. Erken Orta Çağ boyunca İngiliz dili, artan lehçe farklılaşması nedeniyle parçalanmaya başlamış ve böylece Galce ve diğer Brittonik dillere dönüşmüştür. Galce'nin ne zaman belirginleştiği net değildir. ⓘ

Dilbilimci Kenneth H. Jackson, hece yapısı ve ses düzenindeki evrimin MS 550 civarında tamamlandığını öne sürmüş ve bu tarih ile MS 800 arasındaki dönemi "İlkel Galce" olarak adlandırmıştır. Bu İlkel Galce hem Galler'de hem de Hen Ogledd'de ("Eski Kuzey") -bugün kuzey İngiltere ve güney İskoçya'da Brittonca konuşulan bölgeler- konuşulmuş olabilir ve bu nedenle Galce'nin yanı sıra Kumbric'in de atası olabilir. Ancak Jackson, iki türün o zamana kadar zaten farklı olduğuna inanıyordu. Cynfeirdd ya da "İlk Şairler "e atfedilen en eski Galce şiirin genellikle İlkel Galce dönemine ait olduğu kabul edilir. Ancak bu şiirin büyük bir kısmının Hen Ogledd'de yazıldığı varsayılmaktadır ki bu da şiirin yazıldığı dil ve malzemenin tarihlendirilmesi konusunda başka soru işaretleri doğurmaktadır. Bu ihtiyatlılık, Hen Ogledd'de kullanılan dilin yaygın olarak Cumbric olduğuna inanılmasından kaynaklanmaktadır. Tywyn'deki 8. yüzyıla ait bir yazıt, bu dilin isim çekiminde çekim eklerini çoktan bıraktığını göstermektedir. ⓘ

Janet Davies, Gal dilinin kökenlerinin çok daha az kesin olduğunu öne sürmüştür; The Welsh Language: A History adlı kitabında Galce'nin MS 600'den bile daha önce var olmuş olabileceğini öne sürmüştür. Bu durum Brittonca'dan son hecelerin düşmesiyle kanıtlanmıştır: *bardos "şair" bardd'a ve *abona "nehir" afon'a dönüşmüştür. Hem Davies hem de Jackson hece yapısı ve seslerdeki küçük değişiklikleri Eski Galce'nin oluşumuna kanıt olarak gösterse de, Davies bu türev dili tamamen yeni bir dil olarak nitelendirmek yerine Lingua Britannica olarak adlandırmanın daha uygun olabileceğini öne sürmektedir. ⓘ

İlkel Galce

"İlkel Galce" dönemi için tartışılan tarihler, bazı tarihçilerin önerileri arasında yüzlerce yıl fark olmasıyla birlikte, geniş çapta tartışılmaktadır. ⓘ

Eski Galce

Bir sonraki ana dönem Eski Galce'dir (Hen Gymraeg, 9. yüzyıldan 11. yüzyıla kadar); hem Galler hem de İskoçya'dan şiirler dilin bu formunda korunmuştur. Britanya'da Germen ve Gal kolonizasyonu ilerledikçe, Galler'deki Brittonik konuşanlar, İngiltere'nin kuzeyinde yaşayan ve Kumbric dilini konuşanlarla güneybatıda yaşayan ve Cornish diline dönüşecek olan dili konuşanlardan ayrılmış ve böylece diller birbirinden farklılaşmıştır. Hem Aneirin'in (Canu Aneirin, yaklaşık 600) hem de Taliesin'in Kitabı'nın (Canu Taliesin) eserleri bu dönemde yazılmıştır. ⓘ

Orta Galce

Orta Galce (Cymraeg Canol) 12. ve 14. yüzyıllar arasındaki Galceye verilen addır ve bu dönemden geriye daha önceki dönemlere kıyasla çok daha fazla şey kalmıştır. Bu dil, Mabinogion'un günümüze ulaşan neredeyse tüm ilk el yazmalarının dilidir, ancak masalların kendileri kesinlikle çok daha eskidir. Aynı zamanda mevcut Galce hukuk el yazmalarının da dilidir. Orta Galce, günümüz Galce konuşanları için oldukça anlaşılır bir dildir. ⓘ

• Galler Dilleri 1750-1900
• 

  1750

• 

  1800

• 

  1850

• 

  1900 ⓘ

Anahtar: - Galce - İki Dilli - İngilizce ⓘ

Modern Galce

Llanwnda kilisesinde bulunan 1620 tarihli Galce İncil, 1797 yılında Fransız işgalcilerin elinden kurtarılmıştır. ⓘ

Galce'ye yapılan İncil çevirileri Galce'nin günlük hayatta kullanımının devam etmesine yardımcı olmuştur. Yeni Ahit 1567 yılında William Salesbury tarafından, İncil'in tamamı ise 1588 yılında William Morgan tarafından tercüme edilmiştir. Modern Galce, Erken Modern Galce ve Geç Modern Galce olarak alt bölümlere ayrılır. Erken Modern Galce 15. yüzyıldan 16. yüzyılın sonuna kadar sürmüş, Geç Modern Galce dönemi ise kabaca 16. yüzyıldan itibaren başlamıştır. Çağdaş Galce 16. yüzyıl Galcesinden büyük ölçüde farklıdır, ancak akıcı bir Galce konuşanın anlamakta çok az sorun yaşayacağı kadar benzerdirler. Modern Galce döneminde Galce dilinin popülaritesinde bir düşüş yaşanmıştır: Galce konuşanların sayısı, dilin yok olmasından endişe edilecek kadar azalmıştır. Galler hükümeti süreçleri ve mevzuatı Galce dilinin yaygınlaşmasını arttırmak için çalışmıştır, örneğin eğitim yoluyla. ⓘ

Coğrafi dağılım

Galler

2011'deki nüfus sayımında Galce konuşabildiğini söyleyen katılımcıların oranı ⓘ

Galce tarih boyunca Galler'de kesintisiz olarak konuşulmuş, ancak 1911 yılına gelindiğinde nüfusun yüzde 43,5'i tarafından konuşulan bir azınlık dili haline gelmiştir. Bu düşüş sonraki yıllarda da devam etse de dil yok olmamıştır. 21'inci yüzyılın başlarında, en azından kısmen Galce eğitimindeki artışın bir sonucu olarak, sayılar bir kez daha artmaya başladı. ⓘ

2004 Galce Dil Kullanım Anketi, Galler nüfusunun yüzde 21.7'sinin Galce konuştuğunu göstermiştir; bu oran 2001 Nüfus Sayımında yüzde 20.8, 1991 Nüfus Sayımında ise yüzde 18.5'tir. Ancak 2011 Nüfus Sayımına göre bu rakam 562,000'e ya da nüfusun yüzde 19'una düşmüştür. Nüfus sayımı ayrıca Galce konuşulan merkez bölgelerde konuşanların sayısında "büyük bir düşüş" olduğunu ve bu sayının Ceredigion ve Carmarthenshire'da ilk kez yüzde 50'nin altına düştüğünü göstermiştir. Bununla birlikte, 2019-20 Galce Dil Kullanım Anketine göre, üç yaş ve üzeri kişilerin yüzde 22'si Galce konuşabiliyordu. ⓘ

Ulusal İstatistik Ofisi (ONS) tarafından yapılan Yıllık Nüfus Araştırması, Aralık 2021'de sona eren yıl için 892.200 kişinin veya 3 yaş ve üzeri Galler nüfusunun yüzde 29,5'inin bu dili konuşabildiğini tahmin ederek, 2011 nüfus sayımından bu yana Galce dilinin yaygınlığında olası bir artışa işaret etmektedir. APS'nin Galce dil becerisine ilişkin tahminleri tarihsel olarak Nüfus Sayımı tarafından üretilenlerden daha yüksektir. Kullanım açısından, ONS ayrıca Galler'deki üç yaş ve üzeri kişilerin %14,8'inin (448.400) Aralık 2021'de her gün Galce konuştuğunu, %5,2'sinin (158.400) haftada bir, %7,6'sının (228.600) ise daha seyrek Galce konuştuğunu bildirmiştir. Yaklaşık %1,9'u (56.500) Galce konuşabilmesine rağmen hiç Galce konuşmadığını bildirmiş, geri kalan %70,5'i ise Galce konuşamamıştır. ⓘ

Galler Hükümeti tarafından yürütülen Galler Ulusal Anketi de Galce konuşanların oranını Nüfus Sayımına göre daha yüksek gösterme eğilimindedir. 2018-2019 yıllarına ait en son sonuçlar, 3 yaş ve üzeri nüfusun yüzde 22'sinin Galce konuşabildiğini, yüzde 16'sının da Galce konuşabildiğini göstermektedir. ⓘ

Tarihsel olarak, çok sayıda Galli sadece Galce konuşmuştur. Yirminci yüzyıl boyunca bu tek dilli nüfus "neredeyse yok oldu", ancak 1981 nüfus sayımı sırasında küçük bir yüzde kaldı. Galler'de Galce konuşan insanların çoğu aynı zamanda İngilizce de konuşmaktadır. Ancak, Galce konuşan birçok kişi kendilerini Galce'de İngilizce'den daha rahat ifade edebilmektedir. Bir konuşmacının dil seçimi, tek bir söylem içinde bile konu alanına ve sosyal bağlama göre değişebilir (dilbilimde kod değiştirme olarak bilinir). ⓘ

Galce konuşanlar büyük ölçüde Galler'in kuzey ve batısında, özellikle Gwynedd, Conwy, Denbighshire (Sir Ddinbych), Anglesey (Ynys Môn), Carmarthenshire (Sir Gâr), kuzey Pembrokeshire (Sir Benfro), Ceredigion, Glamorgan'ın bazı bölgeleri (Morgannwg) ve kuzeybatı ve aşırı güneybatı Powys'de yoğunlaşmıştır. Bununla birlikte, Galler'in her yerinde birinci dili ve diğer akıcı konuşanlar bulunabilir. ⓘ

Galler dışında

Birleşik Krallık'ın geri kalanı

Galce konuşan topluluklar İngiltere sınırının ötesinde modern döneme kadar varlıklarını sürdürmüşlerdir. Archenfield, I. Elizabeth zamanında Hereford Piskoposu'nun dört Galli piskoposla birlikte İncil'in ve Ortak Dua Kitabı'nın Galce'ye çevrilmesinden sorumlu tutulmasına yetecek kadar Galce konuşuluyordu. Galce 19. yüzyılın ilk yarısında hala yaygın olarak konuşuluyordu ve kilise görevlilerinin ilanları yaklaşık 1860 yılına kadar hem Galce hem de İngilizce olarak asılıyordu. Alexander John Ellis 1880'lerde Shropshire'ın küçük bir bölümünde hala Galce konuşulduğunu ve "Kelt Sınırı "nın Llanymynech'ten Oswestry'ye ve Chirk'e kadar uzandığını tespit etmiştir. ⓘ

Britanya'nın geri kalanında Galce konuşan insanların sayısı henüz istatistiksel amaçlarla sayılmamıştır. 1993 yılında Galce yayın yapan televizyon kanalı S4C, Galce konuşan ya da anlayan insanların sayısına ilişkin bir araştırmanın sonuçlarını yayınlamış ve İngiltere'de Galce konuşan yaklaşık 133.000 kişi olduğunu, bunların yaklaşık 50.000'inin Büyük Londra bölgesinde yaşadığını tahmin etmiştir. Galler Dil Kurulu, Ulusal İstatistik Ofisi Boylamsal Çalışması'nın analizine dayanarak, İngiltere'de 110.000, İskoçya ve Kuzey İrlanda'da ise bin Galce konuşan kişi olduğunu tahmin etmiştir. ⓘ

2011 Nüfus Sayımı'nda İngiltere'de 8,248 kişi "Ana diliniz nedir?" sorusuna Galce yanıt vermiştir. Ulusal İstatistik Ofisi daha sonra nüfus sayımı sonuçlarının açıklanmasını desteklemek üzere bir terimler sözlüğü yayınlamıştır; bu sözlükte "ana dil" tanımı "ilk veya tercih edilen dil" olarak yer almaktadır (ancak bu ifade nüfus sayımı anketinin kendisinde yer almamaktadır). İngiltere'de Galce'yi ana dil olarak en çok belirten koğuşlar Liverpool'un Central ve Greenbank koğuşları ile Shropshire'ın Oswestry South koğuşudur. Oswestry South (%1,15), Oswestry East (%0,86) ve St Oswald (%0,71) koğuşları, ana dil olarak Galce'yi belirten sakinlerin en yüksek yüzdesine sahipti. Nüfus Sayımı ayrıca İngiltere'de 3.528 koğuşun veya toplam sayının %46'sının ana dili Galce olan en az bir sakini içerdiğini ortaya koymuştur. İngiltere'nin bölgeleri açısından bakıldığında, Kuzey Batı İngiltere (1.945), Londra (1.310) ve Batı Midlands (1.265) Galceyi ana dil olarak belirten en fazla sayıda kişiye sahip bölgelerdir. ⓘ

2011 Nüfus Sayımında İskoçya'da üç yaş ve üzeri 1.189 kişi evde kullandıkları dilin (İngilizce dışında) Galce olduğunu belirtmiştir. ⓘ

Arjantin

Patagonya Galcesi konuşan 5.000 kadar kişi olduğuna inanılmaktadır. ⓘ

Avustralya

Avustralya'da 2016 yılında yapılan nüfus sayımında "Kişi evinde İngilizce dışında bir dil konuşuyor mu?" sorusuna yanıt olarak 1.688 kişi Galce konuştuğunu belirtmiştir. ⓘ

Kanada

2011 Kanada Nüfus Sayımı'nda 3.885 kişi Galceyi ana dili olarak bildirmiştir. ⓘ

Yeni Zelanda

2018 Yeni Zelanda nüfus sayımına göre Yeni Zelanda'da 1.083 kişi Galce konuşmaktadır. ⓘ

Birleşik Devletler

2009-2013 Amerikan Toplum Araştırması, Amerika Birleşik Devletleri'nde 5 yaş ve üzeri 2.235 kişinin evde Galce konuştuğunu belirtmiştir. Bu kişilerin en yüksek sayısı (255) Florida'da yaşamaktadır. ⓘ

Statü

Arjantin'de üç dilli (İspanyolca, Galce ve İngilizce) tabela ⓘ

Cardiff Havaalanı yakınındaki iki dilli yol işaretleri. ⓘ

Galce bir azınlık dili olmasına rağmen, 20. yüzyılın ikinci yarısında, 1925'ten itibaren milliyetçi siyasi parti Plaid Cymru ve 1962'den itibaren Galler Dil Derneği gibi örgütlerin yükselişiyle birlikte Galceye olan destek artmıştır. Yaşayan altı Kelt dili arasında (yeniden canlandırılan iki dil de dahil olmak üzere) Galce, dili günlük olarak kullanan en fazla sayıda anadil konuşuruna sahiptir ve UNESCO tarafından tehlike altında olduğu düşünülmeyen tek Kelt dilidir. ⓘ

1993 tarihli Galler Dil Yasası ve 1998 tarihli Galler Hükümeti Yasası, Galce ve İngilizce dillerinin kamu sektöründe makul ve uygulanabilir olduğu ölçüde eşit muamele görmesini öngörmektedir. Her kamu kurumunun, eşit muamele ilkesine bağlılığını gösteren bir Galce Dil Programı hazırlayarak onaylaması gerekmektedir. Bu taslak, üç aylık bir süre için kamuoyu istişaresi için taslak halinde gönderilir ve bunun üzerine yapılan yorumlar nihai versiyona dahil edilebilir. Artık feshedilmiş olan Galler Dil Kurulu'nun (Bwrdd yr Iaith Gymraeg) nihai onayını gerektirir. Bundan sonra, kamu kurumu Galce Dil Programı kapsamındaki yükümlülüklerini uygulamak ve yerine getirmekle görevlendirilir. Program hazırlamakla yükümlü olan diğer kamu kurumlarının listesi, 1993'ten 1997'ye kadar Galler Devlet Sekreteri tarafından kanuni bir araçla genişletilebilmiştir. Galler Ulusal Meclisinin 1997 yılında kurulmasının ardından, Galler dilinden sorumlu Devlet Bakanı, Program hazırlamakla yükümlü olan kamu kurumlarını belirleyen yasal düzenlemeler yapabilir ve yapmıştır. Her ne kadar bazı kuruluşlar, özellikle bankalar ve bazı demiryolu şirketleri, bazı bilgilerini Galce olarak sunsalar da, ne 1993 Yasası ne de bu yasa kapsamında çıkarılan ikincil mevzuat özel sektörü kapsamamaktadır. ⓘ

7 Aralık 2010 tarihinde Galler Meclisi, Galler'de Galce dilinin kullanımını geliştirmek için bir dizi önlemi oybirliğiyle onaylamıştır. 9 Şubat 2011 tarihinde bu önlem, Galler Dili (Galler) Önlemi 2011, kabul edilmiş ve Kraliyet Onayı almıştır, böylece Galler dili Galler'de resmi olarak tanınan bir dil haline gelmiştir. Bu önlem:

• Galler dilinin resmi statüsünü teyit etmektedir
• Galce dilinde hizmet sunmak için kurumlara görevler yükleyen yeni bir sistem oluşturur
• Galce konuşan kişilerin Galce dilinde hizmetlere erişim haklarını korumak için güçlü yaptırım yetkilerine sahip bir Galce Dili Komiseri oluşturur
• Galce Dil Mahkemesi kurar
• Bireylere ve kurumlara Galce dilinde hizmet sağlanmasıyla ilgili olarak alınan kararlara itiraz etme hakkı verir
• Galce diline ilişkin stratejisi konusunda Hükümete tavsiyelerde bulunmak üzere bir Galce Dili Ortaklık Konseyi oluşturur
• Galce konuşan insanların birbirleriyle dillerini kullanma özgürlüğüne müdahale edilmeye çalışıldığı durumlarda Galce Dil Komiseri tarafından resmi bir soruşturma yapılmasına izin verir ⓘ

Önlem, kamu kurumlarının ve bazı özel şirketlerin Galce dilinde hizmet vermesini gerektiriyor. Galler hükümetinin o dönemdeki Mirastan Sorumlu Bakanı Alun Ffred Jones, "Galler dili, bu dili konuşsun ya da konuşmasın Galler halkı için büyük bir gurur kaynağıdır ve bu tedbirin artık yasalaşmış olmasından büyük memnuniyet duyuyorum. Galce dilinin resmi statüsünü teyit eden, Galce konuşanların güçlü bir savunuculuğunu üstlenen ve Galce dilinde sunulan hizmetlerin nitelik ve niceliğini arttıracak olan mevzuatın Meclis'ten geçmesini sağladığım için gurur duyuyorum. Galce dilinde hizmetlere erişmek isteyen herkesin bunu yapabilmesi gerektiğine inanıyorum ve bu hükümet de bunun için çalıştı. Bu mevzuat dil, dili konuşanlar ve ulus için ileriye doğru atılmış önemli ve tarihi bir adımdır." Önlem tüm destekçiler tarafından sıcak karşılanmadı: Galler Dil Topluluğu Başkanı Bethan Williams, bu adıma karışık bir tepki vererek şunları söyledi: "Bu adım sayesinde dilimize resmi statü kazandırdık ve bu memnuniyetle karşılandı. Ancak Noel'den önce Meclis tarafından kabul edilen yasada eksik olan temel bir ilke vardı. Bu yasa Galler halkına hayatlarının her alanında dil haklarını vermiyor. Buna rağmen, bu yönde yapılan bir değişiklik üç farklı partiden 18 Meclis Üyesi tarafından desteklendi ve bu ileriye doğru atılmış önemli bir adımdı." ⓘ

5 Ekim 2011 tarihinde Galler Dil Kurulu Başkanı Meri Huws yeni Galler Dili Komiseri olarak atandı. "Son derece önemli bir göreve" atanmış olmaktan dolayı "mutluluk duyduğunu" ifade eden Huws, "Yeni standartlar sisteminin geliştirilmesinde Galler Hükümeti ve Galler'deki kuruluşlarla birlikte çalışmayı dört gözle bekliyorum. Galce Dil Kurulu ve diğerleri tarafından Galce dilini güçlendirmek ve gelişmeye devam etmesini sağlamak için yapılan iyi çalışmaları geliştirmeye çalışacağım." Birinci Bakan Carwyn Jones, Huws'un Galler dili için bir şampiyon olarak hareket edeceğini söyledi, ancak bazılarının onun atanması konusunda endişeleri vardı: Plaid Cymru sözcüsü Bethan Jenkins şunları söyledi: "Meri Huws'un Galler Dil Kurulu'ndaki görevinden dil komiserliğine geçişiyle ilgili endişelerim var ve Galler hükümetine bunun nasıl başarılı bir şekilde yönetileceğini soracağım. Herhangi bir çıkar çatışması olmadığından ve Galler Dili Komiserinin bu yeni görevde gerekli yeni yaklaşımı nasıl sunacağını gösterebileceğinden emin olmalıyız." Huws, Galler Dili Komiseri olarak görevine 1 Nisan 2012 tarihinde başlamıştır. ⓘ

Yerel konseyler ve Senedd Galce dilini kullanmakta ve yayınlarının Galce versiyonlarını farklı derecelerde yayınlamaktadır. ⓘ

Menai Köprüsü yakınlarındaki A5 üzerinde iki dilli bir yol tabelası ⓘ

Galler'de yol işaretleri Galce ve İngilizce dillerindedir. 2016 yılından önce, hangi dilin önce gösterileceği yerel belediyenin sorumluluğundaydı. O tarihten bu yana, 2011 tarihli Galler Dili Tedbirinin bir parçası olarak, tüm yeni tabelalarda önce Galce yazılmaktadır. Dillerden birinin tahrip edildiği ve nefret suçu olarak değerlendirilebilecek olaylar yaşanmıştır. ⓘ

2000 yılından bu yana Galler'deki tüm okullarda 16 yaşına kadar Galce öğretimi zorunludur; bu durum dildeki düşüşün dengelenmesinde ve tersine çevrilmesinde etkili olmuştur. ⓘ

2017'de tedavülden kaldırılmadan önce Birleşik Krallık'ın tüm bölgelerinde tedavülde olan 1985, 1990 ve 1995 tarihli Galce madeni paraların üzerindeki ibareler dışında, para üzerindeki ibareler sadece İngilizcedir. İfade Pleidiol wyf i'm gwlad (Galce 'Ülkeme sadıkım') şeklindedir ve Galler'in milli marşı Hen Wlad Fy Nhadau'dan türetilmiştir. ⓘ

Bazı mağazalar iki dilli tabelalar kullanmaktadır. Galce bazen ürün ambalajlarında veya talimatlarında da yer almaktadır. ⓘ

Birleşik Krallık hükümeti Galce ile ilgili olarak Avrupa Bölgesel veya Azınlık Dilleri Şartını onaylamıştır. ⓘ

Wrexham Merkez istasyonu yakınında iki dilli yol tabelası. ⓘ

Kasım 1982'de S4C televizyon kanalının kurulmasından bu yana dilin önemi büyük ölçüde artmıştır. 2010'daki dijital geçişe kadar Kanal 4'ün programlarının yüzde 70'ini ve en yoğun izleme saatlerinde Galce programların çoğunu yayınlamıştır. Tamamen Galce yayın yapan dijital kanal S4C Digidol, Avrupa genelinde uydu üzerinden ve Birleşik Krallık genelinde online olarak izlenebilmektedir. Güney Galler'de 31 Mart 2010 tarihinde dijital geçişin tamamlanmasından bu yana, S4C Digidol tamamen Galce yayın yapan ana kanal haline gelmiştir. BBC tarafından Galce olarak sunulan ana akşam televizyon haberleri indirilebilir. Ayrıca Galce yayın yapan bir radyo istasyonu olan BBC Radio Cymru 1977 yılında faaliyete geçmiştir. ⓘ

Galce yayın yapan tek ulusal gazete Y Cymro (The Welshman) 2017 yılına kadar haftalık olarak yayınlanmıştır. Galce günlük gazete bulunmamaktadır. Y Byd (The World) adlı günlük bir gazetenin 3 Mart 2008 tarihinde yayın hayatına başlaması planlanmış, ancak abonelik satışlarının yetersiz olması ve Galler Hükümeti'nin ihtiyaç duyulan 600.000 sterlinlik kamu fonunun yalnızca üçte birini sağlaması nedeniyle iptal edilmiştir. Golwg360 ("360 [degree] view") adında Galce haber yayınlayan bir çevrimiçi haber servisi bulunmaktadır. ⓘ

Mart 2021 itibariyle, "Papurau Bro" olarak bilinen 58 adet Galce yerel topluluk gazetesi yayınlanmaktadır. ⓘ

Eğitim alanında

Eğitim dili olarak Galce ⓘ

1840 civarındaki on yıl, Galler'de Çartist hareketle kendini gösteren büyük bir sosyal çalkantı dönemiydi. 1839 yılında 20.000 kişi Newport'a yürümüş, bunun sonucunda Westgate Otelini savunan askerler tarafından 20 kişinin öldürüldüğü bir isyan ve otoyollardaki gişelerin sistematik olarak tahrip edildiği Rebecca İsyanları meydana gelmiştir. ⓘ

Dönemin sosyal reformcuları eğitimi toplumsal hastalıklarla baş etmenin bir aracı olarak gördüklerinden, bu huzursuzluk Galler'deki eğitim durumunu İngiliz hükümetinin dikkatine sundu. The Times gazetesi, Galler halkının eğitimsizliğinin sorunların çoğunun temel nedeni olduğunu düşünenler arasında öne çıkıyordu. ⓘ

Temmuz 1846'da Galler'deki eğitim durumunu araştırmak üzere R.R.W. Lingen, Jellynger C. Symons ve H.R. Vaughan Johnson adlı üç komisyon üyesi atandı; Komisyon üyelerinin hepsi Anglikandı ve bu nedenle Galler'deki konformist olmayan çoğunluğa sempati duymadıkları varsayılıyordu. Komisyon üyeleri raporlarını 1 Temmuz 1847 tarihinde mavi ciltli üç büyük cilt halinde Hükümete sundular. Bu rapor kısa sürede Galler'de Brad y Llyfrau Gleision (Mavi Kitapların İhaneti) olarak anılmaya başlandı, çünkü Komiserler Galler'deki eğitimin durumunu belgelemenin yanı sıra, Galler halkının dilini, konformizm karşıtlığını ve genel olarak ahlakını aşağılayan yorumlarda da bulunmaktan çekinmemişlerdi. Raporun en önemli etkilerinden biri, sıradan Galli insanların dünyada ilerlemenin tek yolunun İngilizce öğrenmek olduğuna inanmaya başlaması ve Gal dili hakkında, etkileri henüz tamamen ortadan kaldırılamamış bir aşağılık kompleksinin gelişmesiydi. Tarihçi Profesör Kenneth O. Morgan, raporun öneminden ve sonuçlarından "Galler tarihinin Glencoe ve Amritsar'ı" olarak bahsetmiştir. ⓘ

19. yüzyılın sonlarında, Galler'deki okullarda neredeyse tüm dersler İngilizceydi, hatta öğrencilerin İngilizceyi çok az anladığı bölgelerde bile. Bazı okullar, Galce konuşurken yakalanan öğrencilerin boynuna asılan ve üzerinde genellikle "WN" harfleri bulunan bir tahta parçası olan Galce Not'u kullanıyordu. Öğrenci bunu Galce konuştuğu duyulan herhangi bir okul arkadaşına verebilir ve günün sonunda bunu takan öğrenci cezalandırılırdı. Galler'de yüksek eğitimin Galler doğumlu en ünlü öncülerinden biri Sir Hugh Owen'dır. Eğitim alanında ve özellikle de kurucusu olduğu Aberystwyth'deki Galler Üniversite Koleji'nde büyük ilerlemeler kaydetmiştir. Sir Hugh Owen, 1889 tarihli Galler Orta Eğitim Yasası (52 ve 53 Vict c 40) ile tanınmış ve bu yasanın ardından birçok yeni Galler okulu inşa edilmiştir. İlki 1894 yılında tamamlanmış ve Ysgol Syr Hugh Owen adını almıştır. ⓘ

Bu politika 20. yüzyılın başlarına doğru, kısmen 1907 yılında Galler okulları baş müfettişi olan O.M. Edwards'ın çabaları sayesinde yavaş yavaş değişmeye başlamıştır. ⓘ

Galler Hükümeti'nin, Galce dilinin kullanılmasının sınav sonuçlarını artırdığı Galler'de İngilizce eğitim veren bir okulun videosu. ⓘ

Aberystwyth Galler Okulu (Ysgol Gymraeg Aberystwyth) 1939 yılında O.M. Edwards'ın oğlu Sir Ifan ap Owen Edwards tarafından ilk Galler İlkokulu olarak kurulmuştur. Başöğretmeni Norah Isaac idi. Ysgol Gymraeg Aberystwyth hala çok başarılı bir okuldur ve şu anda ülkenin her yerinde Galce eğitim veren ilkokullar bulunmaktadır. Ysgol Glan Clwyd, ilk Galce eğitim veren ortaokul olarak 1956 yılında Rhyl'de kurulmuştur. ⓘ

Galce öğrenimini teşvik eden işaret ⓘ

Galce artık eğitimde yaygın olarak kullanılmaktadır. 2014/15 döneminde Galler'de 101.345 çocuk ve genç Galce eğitim veren okullarda eğitim görmüştür; bu rakamın 65.460'ı ilköğretimde, 35.885'i ise ortaöğretimde yer almaktadır. Galler'deki tüm okulların yüzde 26'sı Galce eğitim veren okullar olarak tanımlanırken, yüzde 7,3'ü de öğrencilere Galce eğitim vermektedir. Öğrencilerin yüzde 22'si Galce'nin birincil eğitim dili olduğu okullarda eğitim görmektedir. Ulusal Müfredat kapsamında, tüm öğrencilerin 16 yaşına kadar Galceyi birinci ya da ikinci dil olarak öğrenmesi zorunludur. Bazı öğrenciler A-seviyelerini tamamlamak için ve üniversite yıllarında eğitimlerine Galce dilinde devam etmeyi tercih etmektedir. Galler'deki tüm yerel eğitim yetkililerinin iki dilli ya da Galce eğitim veren okulları bulunmaktadır. Geri kalanlar ise İngilizce eğitim veren okullarda Galceyi ikinci dil olarak öğrenmektedir. Athrawon Bro adı verilen uzman Galce öğretmenleri, Galce'nin Ulusal Müfredatta öğretilmesini desteklemektedir. Galce ayrıca yetişkin eğitimi sınıflarında da öğretilmektedir. Galler Hükümeti yakın zamanda Kuzey Galler, Orta Galler, Güney Batı, Glamorgan, Gwent ve Cardiff'te olmak üzere Yetişkinler için Galce öğretiminde altı mükemmeliyet merkezi kurmuştur. ⓘ

Galce konuşabilmek ya da Galce yeterliliğine sahip olmak Galler'de öğretmenlik ya da müşteri hizmetleri gibi bazı kariyer seçenekleri için arzu edilen bir durumdur. Galler'deki tüm üniversitelerde bu dilde dersler verilmekte olup, hukuktan modern dillere, sosyal bilimlerden biyolojik bilimler gibi diğer bilim dallarına kadar birçok lisans ve yüksek lisans programı Galce dilinde sunulmaktadır. Aberystwyth, Cardiff, Bangor ve Swansea'de sanal kuruluşlarından bu yana Galce kürsüleri bulunmaktadır ve tüm Galce okulları Galce dili ve edebiyatı çalışmaları için başarılı merkezlerdir ve Galce lisans eğitiminin yanı sıra lisansüstü dersler de sunmaktadır. Tüm Galler üniversitelerinde ve Açık Üniversite'de öğrenciler, dersler İngilizce olarak verilmiş olsa dahi, değerlendirmeye tabi tutulan çalışmalarını sunma ve sınavlara Galce olarak girme hakkına sahiptir (genellikle tek istisna, dersin başka bir dilde yeterlilik göstermeyi gerektirmesidir). İşçi Partisi ve Plaid Cymru arasındaki Tek Galler koalisyon hükümetinde verilen bir taahhüdün ardından Coleg Cymraeg Cenedlaethol (Galler Dili Ulusal Koleji) kurulmuştur. Federal bir yapıya sahip olan ve Galler'deki tüm üniversitelere yayılmış olan bu kolejin amacı, Galler'deki üniversitelerde Galce eğitim veren kurslar ve Galce eğitim veren burs ve araştırmalar sağlamak ve bunları geliştirmektir. Ayrıca Galce akademik araştırmalar için bir platform olan ve üç ayda bir yayınlanan Gwerddon ("Oasis") adında Galce akademik bir dergi de bulunmaktadır. Eğitim dili İngilizce olan okullarda daha fazla Galce öğretilmesi için çağrılar yapılmaktadır. ⓘ

Profesyonel mühendislikte kullanım

Yeminli Mühendis statüsü için başvuru sahiplerinin mesleki değerlendirmelerini yaparken, Mühendislik ve Teknoloji Enstitüsü başvuruları Galce olarak kabul eder ve talep edilmesi halinde yüz yüze görüşmeleri Galce olarak gerçekleştirir. Yeminli Mühendis olmak için gereken şartlardan biri de İngilizce olarak etkili iletişim kurabilmektir. ⓘ

Bilgi teknolojisinde

Dünyadaki pek çok dil gibi, Galce dili de çeşitli alanlardaki terminolojinin resmi listelerinden Microsoft Windows XP ve üstü, Microsoft Office, LibreOffice, OpenOffice.org, Mozilla Firefox ve çeşitli Linux dağıtımları için Galce dil arayüzlerine ve Galce tutulan bloglara çevrimiçi hizmetlere kadar internette artan bir kullanım ve varlık görmüştür. Wikipedia'nın Temmuz 2003'ten beri, Facebook'un ise 2009'dan beri Galce versiyonu bulunmaktadır. ⓘ

Cep telefonu teknolojisi

2006 yılında Galler Dil Kurulu, Galce SMS tahmini metin kullanımını mümkün kılan ücretsiz bir yazılım paketi piyasaya sürmüştür. Galler Ulusal Eisteddfod 2009'da Galler Dil Kurulu tarafından yapılan bir başka duyuruda, cep telefonu şirketi Samsung'un şebeke sağlayıcısı Orange ile birlikte çalışarak Galler dilinde ilk cep telefonunu sağlayacağı, Samsung S5600'ün arayüzünün ve T9 sözlüğünün Galler dilinde kullanılabileceği belirtilmiştir. Galce dilinde arayüze sahip model 1 Eylül 2009'dan beri mevcut olup, diğer şebekelerde de kullanıma sunulması planlanmaktadır. ⓘ

Android cihazlarda hem yerleşik Google Klavye hem de kullanıcı tarafından oluşturulan klavyeler kullanılabilmektedir. iOS cihazları, Eylül 2014'te iOS 8'in yayınlanmasından bu yana Galce dilini tam olarak desteklemektedir. Kullanıcılar Galce dilinde mevcut olan uygulamalara erişmek için cihazlarını Galce diline geçirebilirler. Yerleşik Takvim uygulamasının yanı sıra yerelleştirilmiş bazı üçüncü taraf uygulamalarının da gösterdiği gibi iOS'ta tarih ve saat de yerelleştirilmiştir. ⓘ

Savaşta

Savaş zamanında güvenli iletişim sağlamak genellikle zordur. Tıpkı İkinci Dünya Savaşı sırasında Navajo kod konuşmacılarının ABD ordusu tarafından kullanılması gibi, Bosna'da görev yapan Galler alayı Royal Welch Fusiliers de güvenli olması gereken acil durum iletişimleri için Galce dilini kullanmıştır. ⓘ

İngiliz parlamentosunda kullanım

2017 yılında parlamento kuralları, Galler Büyük Komitesi Westminster'da toplandığında Galce kullanılmasına izin verecek şekilde değiştirildi. Bu değişiklik, sadece İngilizcenin kullanılabildiği Avam Kamarasındaki tartışmalarla ilgili kuralları değiştirmedi. ⓘ

Şubat 2018'de Galler Bakanı Alun Cairns, komitenin bir oturumunda selamlama konuşması yaptığında Galce ilk kez kullanıldı. "Konuşarak büyüdüğüm ve sadece benim, ailem ve Galli milletvekillerinin temsil ettiği topluluklar için önemli olmakla kalmayıp aynı zamanda Galler tarihi ve kültürünün ayrılmaz bir parçası olan dili kullanmaktan gurur duyuyorum" dedi. ⓘ

Avrupa Birliği'nde kullanım

Kasım 2008'de Galce dili ilk kez Avrupa Birliği Bakanlar Konseyi toplantısında kullanıldı. Kültürel Miras Bakanı Alun Ffred Jones dinleyicilere Galce hitap etti ve sözleri AB'nin 23 resmi diline tercüme edildi. Dilin resmi olarak kullanılması yıllar süren kampanyaların ardından gerçekleşti. Jones şunları söyledi: "Birleşik Krallık'ta dünyanın en önemli dillerinden biri olan İngilizce pek çok kişinin ana dili. Ancak adalarımızda çok çeşitli diller var. Sizlere bunların en eskilerinden biri olan Galler'in dili Galce'yi konuşuyor olmaktan gurur duyuyorum." Bu atılımı "[sadece] sembolik olmaktan öte" olarak nitelendiren Bakan, "Galce Birleşik Krallık'ta kullanılan en eski dillerden biri olabilir, ancak en canlı dillerden biri olmaya devam ediyor. Edebiyatımız, sanatımız, festivallerimiz, büyük şarkı geleneğimiz hep dilimiz aracılığıyla ifade buluyor. Bu da kültürümüzün, yani kim olduğumuzun özünün dil aracılığıyla nasıl ifade edildiğinin güçlü bir göstergesidir." ⓘ

Avrupa Parlamentosu üyesi Jill Evans, Avrupa Parlamentosu'nda yaptığı bir dizi konuşmada Galceyi kullanmıştır. Evans'ın 2004 yılında Galceyi kullanması, bu dilin Avrupa Parlamentosu'nda ilk kez kullanılmasıydı. Avrupa Parlamentosu'nda Galce en son Evans'ın Brexit'ten kısa bir süre önce yaptığı son konuşmada kullanılmıştı. ⓘ

Voyager programı tarafından kullanımı

Galce bir selamlama, NASA'nın 1977 yılında başlattığı Voyager programında Dünya'yı temsil etmek üzere seçilen Voyager Altın Kaydı'nda yer alan 55 dilden biridir. Selamlamalar her dile özgüdür; Galce selamlama Iechyd da i chwi yn awr ac yn oesoedd şeklindedir ve İngilizceye "Şimdi ve sonsuza dek sağlığınız yerinde olsun" olarak çevrilir. ⓘ

Sözcük dağarcığı

Galce, temel Brittonik kelime dağarcığını (wy "yumurta", carreg "taş" gibi kelimeler), Latinceden ödünç alınan yüzlerce kelime lemması ile tamamlar, örneğin (ffenestr "pencere" < Latince fenestra, gwin "şarap" < Latince vinum). Ayrıca İngilizceden de sözcükler ödünç alır, örneğin (silff "raf", giât "kapı"). ⓘ

Fonoloji

Galce'nin fonolojisi, İngilizce'de bulunmayan ve Avrupa dillerinde tipolojik olarak nadir görülen bir dizi ses içerir. Sessiz alveolar yanal sürtünmeli [ɬ], sessiz nazaller [m̥], [n̥] ve [ŋ̊] ve sessiz alveolar tril [r̥] Galce dilinin ayırt edici özellikleridir. Çok heceli kelimelerde vurgu genellikle sondan bir önceki heceye düşer ve kelime sonundaki vurgusuz hece, vurgulu heceden daha yüksek bir perde alır. ⓘ

	Labial		Dental		Alveolar		Yanal		Post- alveolar		Damak		Velar		Uvular		Glottal ⓘ
Burun	m̥	m			n̥	n							ŋ̊	ŋ
Dur	p	b			t	d			(tʃ)	(dʒ)			k	ɡ
Sürtünmeli	f	v	θ	ð	s	(z)	ɬ		ʃ						χ		h
Trill					r̥	r
Yaklaşık								l				j	(ʍ)	w

Parantez içindeki semboller ya alofonlardır ya da sadece alıntı sözcüklerde bulunurlar. ⓘ

Ortografi

Galce 29 harften oluşan bir Latin alfabesiyle yazılır ve bunlardan sekizi harmanlama için ayrı harfler olarak ele alınan digraflardır:

a, b, c, ch, d, dd, e, f, ff, g, ng, h, i, j, l, ll, m, n, o, p, ph, r, rh, s, t, th, u, w, y ⓘ

İngilizcedekinin aksine, "w" ve "y" Galce'de "a", "e", "i", "o" ve "u" ile birlikte sesli harf olarak kabul edilir. ⓘ

"j" harfi geleneksel olarak kullanılmazdı, ancak şimdi reçel, jôc (şaka) ve garej (garaj) gibi İngilizce'den ödünç alınan birçok günlük kelimede kullanılmaktadır. "k", "q", "v", "x" ve "z" harfleri kilogram, volt ve sıfır gibi bazı teknik terimlerde kullanılır, ancak her durumda Galce harflerle değiştirilebilir ve genellikle değiştirilir: cilogram, folt ve sero. "K" harfi 16. yüzyıla kadar yaygın olarak kullanılmaktaydı, ancak William Salesbury'nin açıkladığı gibi Yeni Ahit'in Galce olarak yayınlanması sırasında bırakıldı: "K için C, çünkü matbaacılarda Galce'nin gerektirdiği kadar çok yok". Bu değişiklik o dönemde popüler olmamıştır. ⓘ

En yaygın aksan işareti, genellikle uzun ünlüleri ayıran sirkumfleks olup, çoğunlukla ünlü harfin bir kelimede kısa diğerinde uzun olduğu homografilerde kullanılır: örneğin man ("yer") vs mân ("ince, küçük"). ⓘ

Morfoloji

Galce morfolojisinin diğer modern Insular Kelt dilleri ile pek çok ortak noktası vardır, örneğin ilk ünsüz mutasyonlarının ve "birleşik edatların" (nesneleri olan şahıs zamirleriyle kaynaşan edatlar) kullanımı gibi. Galce isimler eril ve dişil olmak üzere iki dilbilgisel cinsiyetten birine aittir, ancak durum için çekimlenmezler. Galce'de çoğulu belirtmek için çeşitli farklı sonlar ve diğer yöntemler ve bazı isimlerin tekilini (teknik olarak singulatif) belirtmek için iki son vardır. Konuşulan Galce'de, sözel özellikler ana fiilin çekiminden ziyade öncelikle yardımcı fiillerin kullanımıyla belirtilir. Edebi Galce'de ise ana fiilin çekimi olağandır. ⓘ

Sözdizimi

Galce'de kanonik kelime sıralaması fiil-özne-nesne (VSO) şeklindedir. ⓘ

Konuşma dilinde Galce, İngilizcede olduğu gibi fiillerle birlikte yardımcı fiillerin kullanımına çok güçlü bir eğilim gösterir. Şimdiki zaman bod ("olmak") yardımcı fiili ile oluşturulur ve ana fiil yn parçacığından sonra bir fiil ismi (mastara eşdeğer bir şekilde kullanılır) olarak görünür:

Mae Siân yn mynd i Lanelli

Siân Llanelli'ye gidiyor.

Burada mae bod kelimesinin üçüncü tekil şahıs şimdiki zaman hali, mynd ise "gitmek" anlamına gelen fiil-isimdir. Gelecek ve şart kiplerinin perifrastik biçimleri gibi imperfect de benzer şekilde inşa edilir. ⓘ

Geçmiş, gelecek ve şart kiplerinde, tüm fiillerin yazı dilinde kullanılan çekimli biçimleri vardır. Ancak, konuşma dilinde artık daha yaygın olarak fiil ismi çekimli bir gwneud ("yapmak") biçimiyle birlikte kullanılmaktadır, bu nedenle "gittim" Mi es i veya Mi wnes i fynd ("gittim") olabilir. Mi bir söz öncesi parçacık örneğidir; bu tür parçacıklar Galce'de yaygındır, ancak konuşma dilinde daha azdır. ⓘ

Galce'de yan tümceleri oluşturmak için ayrı zamirler yoktur; bunun yerine, bazı söz öncesi parçacıklarla aynı görünen özel fiil biçimleri veya ilgi zamirleri kullanılır. ⓘ

Fiil isimlerinin doğrudan nesneleri olarak iyelikler

Galce'de "Rhodri'den hoşlanıyorum" ifadesi Dw i'n hoffi Rhodri (kelimesi kelimesine, "Rhodri'den hoşlanıyorum") şeklindedir ve Rhodri, hoffi ile iyelik ilişkisi içindedir. Şahıs zamirlerinde ise şahıs zamirinin iyelik hali kullanılır, "I like him "de olduğu gibi: [Dw i'n ei hoffi], kelimenin tam anlamıyla, "onun hoşlandığı benim" - "senden hoşlanıyorum" ise [Dw i'n dy hoffi] ("senin hoşlandığın benim"). Gayri resmi olarak, zamirler genellikle normal özne/nesne formunda ve İngilizce kelime sıralamasını taklit ederek duyulur: Dw i'n hoffi ti ("Senden hoşlanıyor muyum"). ⓘ

Zamir ikilemesi

Konuşma dilinde Galce'de iyelik zamirleri, ister "benim", "senin" vb. anlamında kullanılsın ister bir fiil isminin doğrudan nesnesini belirtmek için kullanılsın, genellikle isim veya fiil isminden sonra ilgili şahıs zamirinin kullanılmasıyla pekiştirilir: ei dŷ e "onun evi" (kelimenin tam anlamıyla "onun evi"), Dw i'n dy hoffi di "senden hoşlanıyorum" ("senin senden hoşlanman [eylemiyle] meşgulüm"), vb. "Pekiştirme" (ya da basitçe "yineleme") konuşma dilinde hiçbir vurgu katmaz. İyelik zamiri tek başına kullanılabilse de, özellikle yukarıda gösterildiği gibi daha resmi kayıtlarda, yalnızca kişi zamirinin kullanılması yanlış kabul edilir. Yine de bu tür kullanımlar bazen, özellikle genç konuşmacılar arasında, günlük konuşma dilinde duyulur: Ble 'dyn ni'n mynd? Tŷ ti neu dŷ fi? ("Nereye gidiyoruz? Senin evine mi benim evime mi?"). ⓘ

Dilbilgisi

Galce orta derecede çekimli bir dildir. Fiiller en azından kişi, sayı ve kip için çekimlenirken, isimler sayı için çekimlenir ve harfin ünsüz mutasyonu yoluyla işaretlendiği eril dişil ayrımı vardır. ⓘ

Günlük konuşma dili ve edebi dilbilgisi İngilizceden daha fazla farklılık gösterir. ⓘ

Sayma sistemi

Galler dilinde kullanılan geleneksel sayma sistemi vigesimaldir, yani standart Fransızca 70 (soixante-dix, kelimenin tam anlamıyla "altmış-on") ila 99 (quatre-vingt-dix-neuf, kelimenin tam anlamıyla "dört yirmi on dokuz") sayılarında olduğu gibi yirmili sayılara dayanır. Galce'de 11'den 14'e kadar olan sayılar "x on" (örneğin un ar ddeg: 11), 16'dan 19'a kadar olan sayılar "x on beş" (örneğin un ar bymtheg: 16), ancak 18 deunaw, "iki dokuz"; 21'den 39'a kadar olan sayılar "1-19 on yirmi" (örneğin deg ar hugain: 30), 40 deugain "iki yirmi", 60 trigain "üç yirmi" vb. Bu form özellikle yaşlı insanlar tarafından kullanılmaya devam etmektedir ve bazı durumlarda (saati söylerken ve sıra sayılarında olduğu gibi) zorunludur. ⓘ

Bir de ondalık sayma sistemi vardır, bu sistem nispeten yaygın olarak kullanılmaya başlanmıştır, ancak zaman, yaş ve tarihlerin verilmesinde daha az kullanılmaktadır (sıra sayıları içermez). Bu sistem Patagonya Galcesinde ortaya çıkmış ve daha sonra 1940'larda Galler'de kullanılmaya başlanmıştır. Vigesimal sistemde 39 pedwar ar bymtheg ar hugain ("dört on beş yirmi") ya da deugain namyn un ("iki yirmi eksi bir") iken, ondalık sistemde tri deg naw ("üç on dokuz") şeklindedir. ⓘ

"Bir" (un) için tek bir kelime olmasına rağmen, "ll" veya "rh" ile başlayanlar dışında mümkün olan yerlerde dişil isimlerin yumuşak mutasyonunu (treiglad meddal) tetikler. "İki" (dau ve dwy), "üç" (tri ve tair) ve "dört" (pedwar ve pedair) sayılarının, sayılan nesnelerin gramer cinsiyetine uygun olması gereken ayrı eril ve dişil biçimleri vardır. Sayılan nesneler çoğul değil, tekil formda görünür. ⓘ

Lehçeler

Modern konuşma dili Galce'nin lehçeleri arasındaki farklar, konuşma dili ile standart dil arasındaki farka kıyasla önemsizdir. İkincisi çok daha resmidir ve diğer şeylerin yanı sıra, İncil'in Galce çevirilerinin dilidir (ancak "Beibl Cymraeg Newydd" - "Yeni Galce İncil" - geleneksel 1588 İncil'inden çok daha az resmidir). Edebi dilin özellikleri arasında, konuşma diliyle karşılaştırıldığında, çekimli fiil formlarının daha sık kullanılması, belirli zamanların kullanımında bir değişiklik (örneğin, modern dilde edebi kusurlu, dilek kipi anlamına gelir), zamirlerin kullanım sıklığında bir azalma (çünkü ilettikleri bilgiler genellikle çekimli fiil ve edat biçimleriyle iletilir) ve İngilizce ödünçleri yerli Galce kelimelerle değiştirme eğiliminin daha belirgin olması yer alır. ⓘ

Örneğin: "Bir cuppa [bir fincan çay] ister misin?" sorusunu düşünün. Gwynedd'de bu tipik olarak Dach chi isio panad? şeklinde olurken, Dyfed'in güneyinde Ych chi'n moyn dishgled? (ancak Güney'in diğer bölgelerinde diğer olasılıkların yanı sıra Ych chi isie paned? de duymak şaşırtıcı olmayacaktır). Telaffuz farklılığına bir örnek de bazı güney lehçelerinde "s" harfini palatalize etme eğilimidir, örneğin mis (Galce'de 'ay'), genellikle IPA: [miːs] olarak telaffuz edilir, ancak güneyin bazı bölgelerinde IPA: [miːʃ] olarak telaffuz edilir. Bu normalde /i/ gibi yüksek bir ön sesli harfin yanında meydana gelir, ancak güney lehçelerinde sut "nasıl" kelimesinin IPA: [ʃʊd] olarak telaffuz edilmesi istisnadır (kuzey IPA: [sɨt] ile karşılaştırıldığında). ⓘ

Dört geleneksel lehçe

Modern anlayış Galceyi genellikle kuzey (Gogledd) ve güney (De) 'lehçeleri' olarak ikiye ayırsa da, dört Galce lehçesinden oluşan geleneksel sınıflandırma akademik açıdan en kullanışlı olanı olmaya devam etmektedir:

• Gwyndodeg [cy], Gwynedd lehçesi
• Powyseg [cy], Powys lehçesi
• Dyfedeg [cy], Dyfed lehçesi
• Gwenhwyseg, Gwent ve Morgannwg lehçesi ⓘ

Beşinci bir lehçe de 1865'te Y Wladfa'nın (Arjantin'deki Galce yerleşimi) başlamasından bu yana gelişen Patagonya Galcesi'dir; İspanyolca ödünç kelimeler ve yerel özellikler için terimler içerir, ancak 1970'lerde yapılan bir araştırma Patagonya'daki dilin aşağı Chubut Vadisi ve And Dağları boyunca tutarlı olduğunu göstermiştir. ⓘ

Ana lehçeler içinde alt lehçeler mevcuttur (Cofi lehçesi gibi). 1989 tarihli Cymraeg, Cymrâg, Cymrêg kitabı: Cyflwyno'r Tafodieithoedd (Galce 'Galce, Galce, Galce: Lehçelerin Tanıtımı') adlı kitaba, farklı bölgesel lehçelerin özelliklerini gösteren on dört farklı konuşmacının kayıtlarını içeren bir kaset eşlik etmiştir. Kitapta ayrıca daha önce yayımlanan Galler'in Dilbilimsel Coğrafyası'na (1973) atıfta bulunularak altı farklı bölgenin tanımlandığı ve bu bölgelere özgü kelimelerin bulunduğu belirtilmiştir. ⓘ

1970'lerde, Galce'nin konuşma diline dayalı genel bir formu olan Cymraeg Byw ("Yaşayan Galce") öğretilerek Galce dilinin standartlaştırılması için bir girişimde bulunulmuştur. Ancak bu girişim, Galce konuşanlar tarafından kullanılan bölgesel farklılıkları kapsamadığı için büyük ölçüde başarısız olmuştur. ⓘ

Kayıtlar

Modern Galce genel olarak iki ana dil grubuna ayrılabilir: Günlük Galce (Cymraeg llafar) ve Edebi Galce (Cymraeg llenyddol). Günlük Galce çoğu konuşmada ve resmi olmayan yazılarda kullanılır. Edebi Galce, İncil'in 1588 çevirisiyle standartlaştırılan Galce formuna daha yakındır ve birçok edebiyat dahil olmak üzere resmi belgelerde ve diğer resmi kayıtlarda bulunur. Standartlaştırılmış bir biçim olarak edebi Galce, konuşma dilindeki Galce'de bulunan lehçe çeşitliliğinin çok azını gösterir. Bazı farklılıklar şunlardır:

Edebi Galce	Konuşma dilinde Galce ⓘ
Özne zamirlerini çıkarabilir (pro-drop)	Özne zamirleri nadiren atlanır
Basit fiil formlarının daha kapsamlı kullanımı	Perifrastik fiil formlarının daha yaygın kullanımı
Geniş zaman ve gelecek arasında ayrım yok (örn. af "gidiyorum"/"gideceğim")	Basit form çoğunlukla sadece geleceği ifade eder (örn. af i "gideceğim")
Dilek kipi fiil formları	Sadece sabit deyimlerde istek kipi
3. çoğul eki ve zamir -nt hwy	3. çoğul eki ve zamir -n nhw

Konuşma diline kıyasla edebi dilin özellikleri arasında çekimli fiil biçimlerine daha fazla bağımlılık, bazı zamanların farklı kullanımı, zamirlerin daha az kullanımı (bilgi genellikle fiil/edat çekimlerinde aktarıldığı için) ve İngilizce alıntı sözcükleri yerli Galce sözcüklerle değiştirme eğiliminin çok daha az olması sayılabilir. Buna ek olarak, Edebi Galce'de daha arkaik zamirler ve mutasyon biçimleri gözlemlenebilir. ⓘ

Edebi ve günlük Galce cümle örnekleri

İngilizce	Edebi Galce	Konuşma dilinde Galce ⓘ
Her gün erken kalkıyorum.	Codaf yn gynnar bob dydd.	Dw i'n codi'n gynnar bob dydd. (Kuzey) Rwy'n codi'n gynnar bob dydd. (Güney)
Yarın erken kalkacağım.	Codaf yn gynnar yfory.	Mi goda i'n gynnar fory. (Kuzey) Wna i godi'n gynnar fory. (Güney)
Orada uzun süre durmamıştı.	Ni safasai yno yn hir.	Doedd o ddim wedi sefyll yno'n hir. (Kuzey) (D)ôdd e ddim wedi sefyll yna'n hir. (Güney)
Sadece ihtiyaç olduğunda uyurlar.	Ni chysgant ond pan fo angen.	Fyddan nhw'n cysgu ddim ond pan fydd angen.

Modern Galce konuşulan lehçeler arasındaki farklar, konuşma dilinin bazı biçimleri ile edebi dilin en resmi yapıları arasındaki farkla karşılaştırıldığında önemsiz kalır. İkincisi oldukça muhafazakârdır ve diğer şeylerin yanı sıra İncil'in Galce çevirilerinde kullanılan dildir - 2004 Beibl Cymraeg Newydd ('Yeni Galce İncil' için Galce) geleneksel 1588 İncil'inden önemli ölçüde daha az resmidir. Popüler bir Galce gramerinin yazarı olan Gareth King, "Bu ikisi arasındaki fark, İngilizcenin neredeyse aynı olan konuşma dili ve edebi biçimleri arasındaki farktan çok daha büyüktür" gözleminde bulunur. Edebi Galce grameri Stephen J. Williams'ın A Grammar of Welsh adlı kitabında ya da daha kapsamlı olarak Peter Wynn Thomas'ın Gramadeg y Gymraeg adlı kitabında bulunabilir. (İngilizce'de resmi edebi Galce'nin kapsamlı bir dilbilgisi yoktur.) Konuşma dilindeki Galce formları, kayıt ve lehçe farklılıkları için İngilizce bir rehber Ceri Jones tarafından yazılan Dweud Eich Dweud'dur. ⓘ

Örnek metin

Galce İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi Madde 1:

Genir pawb yn rhydd ac yn gydradd â'i gilydd mewn urddas a hawliau. Fe'u cynysgaeddir â rheswm a chydwybod, a dylai pawb ymddwyn y naill at y llall mewn ysbryd cymodlon.

İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi'nin 1. Maddesinin İngilizcesi:

Bütün insanlar özgür, onur ve haklar bakımından eşit doğarlar. Akıl ve vicdanla donatılmışlardır ve birbirlerine karşı kardeşlik ruhu içinde hareket etmelidirler. ⓘ