Letoon
| UNESCO Dünya Mirası | |
|---|---|
 | |
| Konum |
 Türkiye |
| Kriter | Kültürel: ii, iii |
| Referans | 484 |
| Tescil | 1988 (12. oturum) |
| Bölge | Avrupa ve Kuzey Amerika |
Letoon (Antik Yunanca: Λητώον Lētōon), Fethiye yakınlarındaki antik kent. Fethiye - Kaş karayolunun 65. kilometresinde Kumluova Köyü yakınında bulunmaktadır. Şair Ovidius'un anlattığı bir öyküye göre kent, Zeus'tan hamile kalan Leto'nun adına kurulmuştur. Kentte en eski yerleşim izleri MÖ 7. yüzyıla kadar gider. Kalıntılar ve ele geçen kitabeler buranın dinsel ve politik bir alan olduğunu göstermektedir. Ören yeri merkezinde yan yana üç tapınak bulunmaktadır. Bunlardan en kuzeydeki Leto, ortadaki Artemis, güneyindeki Apollon'a adanmıştır. Tapınakların güneybatısında bir çeşme, hemen doğusunda kilise yer almaktadır. Kentin kuzeyinde Stoa ile arkasını kısmen doğal yamaca dayamış Helenistik Döneme ait tiyatro bulunmaktadır. Letoon MS 7. yüzyılda terk edilmiştir. ⓘ
Letoon, Xanthos ile birlikte Birleşmiş Milletler Eğitim Bilim ve Kültür Teşkilatı- UNESCO tarafından 9/12/1988 Tarih ve 484 Liste Sıra Numarası ile kültürel miras olarak “UNESCO Dünya Miras Listesi”ne alınmıştır. ⓘ
Letoon (Antik Yunanca: Λητῷον), bazen Letoum olarak Latinceleştirilir, yakından ilişkili olduğu Ksanthos antik kentinin 4 km güneyinde ve Ksanthos Nehri boyunca yer alan bir Leto kutsal alanıydı. Bölgedeki en önemli dini merkezlerden biri olmasına rağmen hiçbir zaman tam olarak yerleşime sahne olmamıştır. ⓘ
Ören yeri, Türkiye'nin Muğla ilinin Fethiye ilçesine bağlı Kumluova köyünün güneyinde yer almaktadır. ⓘ
Tarih
Alandaki arkeolojik buluntular MÖ altıncı yüzyılın sonlarına tarihlenmektedir. Bu, Likya'da dördüncü yüzyılın başlarında başlayan Yunan kültürel hegemonyasından önceydi. Daha önceki zamanlarda, alan muhtemelen daha eski bir ana tanrıça kültü için kutsaldı - Likya'da Eni Mahanahi'dir - bu kültün yerini ikiz yavrularıyla birlikte Leto'ya tapınma almıştır. ⓘ
Yunan mitolojisinde, Ksantos vadisinde Apollon'un erken dönem kültüne dair tarih ya da arkeoloji tarafından desteklenmeyen bir iddia, her biri kendi adını taşıyan bir "Lykus" ile bağlantılı iki mit tarafından sağlanmıştır. Biri Rodos'un otokton Telchines'inden geliyordu ve Deucalion'un tufanı sırasında bölgeyi kolonileştirmiş olmalıydı; diğer Lycus, Atina'dan sürülen Aegeus'un Atinalı bir kardeşiydi, bir halk etimolojisinin Likya ile ilişkilendirdiği ve bu nedenle onu Atinalı kolonizatör yapan Lycaean Apollo kültünü tanıtan bir kahindi: bakınız Lycus (mitoloji). ⓘ
Leto ve çocukları Artemis ve Apollon'a adanmış Helenistik tapınağın temelleri 1962'den beri Henri Metzger başkanlığında kazılmaktadır. Arkeologlar kalıntıların çoğunu kazmışlardır; keşifler arasında Likya dilinin deşifre edilmesinde önemli anahtarlar sağlayan Yunanca, Likçe ve Aramice yazıtlar taşıyan Letoon üç dili de bulunmaktadır; Fethiye Müzesi'nde korunmaktadır. ⓘ
Alanın kutsallığı, Likya kıyı kenti Patara'yı kuşatırken kutsal korudaki ağaçları kendi amaçları için kesmeyi planlayan, ancak bir kabusta kutsallığa aykırı eylemine karşı uyarılan Mithridates'le ilgili Appian tarafından anlatılan bir anekdotun konusudur. Alan Roma dönemi boyunca aktif kalmıştır. Alan, kutsal alandaki kesme taşların yeniden kullanıldığı erken dönem kilisesinin inşasıyla Hıristiyanlaştırılmış, ancak yedinci yüzyıldan itibaren terk edilmiştir. ⓘ
Resim galerisi
Leto tapınağı
