Pons
Pons, ön beyin, beyincik ve omurilik soğanı arasında yer alan bu yapı enine sinir tellerinden oluşur. Varoli köprüsü de denilen bu yapı beyinciğin iki yarım küresi arasındaki impuls iletimini sağlar. Boyutu ortalama 2,5 cm dir. Pons her iki serebral hemisferi birbirine bağlar. Bu yüzden Latince "köprü" anlamına gelen "Pons" ismini almıştır. Medulla oblongatanın üstünde, orta beynin altında ve beyinciğin önünde yer alır. Pons ön ve arka olarak iki bölümde incelenir; ön bölümde çoğunlukla lifler bulunur. Arka kısımda ise çekirdekler vardır. Beyaz cevheri beyinden beyincik ve medullaya bilgi gönderen yolları ve talamusa duyu sinyali taşıyan yolları içerir. Solunumla ilgili önemli bir merkez de yine buradadır. Vücuttaki aynı tür kasları, aynı anda farklı işler için kullanabilmemizi sağlar. ⓘ
| Pons ⓘ | |
|---|---|
 Beyin sapındaki pons | |
 Medulla oblongata ve ponsun anteroinferior görünümü | |
| Detaylar | |
| Bir parçası | Beyin sapı |
| Arter | pontin arterler |
| Damar | transvers ve lateral pontin damarlar |
| Nöroanatominin anatomik terimleri [Vikiveri'de düzenle] | |
Pons, İtalyan anatomist ve cerrah Costanzo Varolio'ya (1543-75) atfen pons Varolii ("Varolius köprüsü") olarak da adlandırılır. Beyin sapının bu bölgesi, beyinden beyincik ve medullaya sinyal ileten sinir yolları ve kanalları ile duyusal sinyalleri talamusa taşıyan kanalları içerir. ⓘ
Yapı
Pons beyin sapında orta beyin ile medulla oblongata arasında ve serebellumun önünde yer alır. Pons ve medulla arasındaki ayırıcı oluk inferior pontin sulkustur. Superior pontin sulkus ponsu orta beyinden ayırır. Pons genel olarak iki kısma ayrılabilir: ponsun baziler kısmı (ventral pons) ve pontin tegmentum (dorsal pons). Ventral yüzeyin orta hattından aşağı doğru uzanan baziler sulkus, baziler arter için bir oluktur. Ponsun çoğu, baziler arterden çıkan pontin arterler tarafından beslenir. Ponsun daha küçük bir kısmı anterior ve posterior inferior serebellar arterler tarafından beslenir. ⓘ
İnsanlarda pons yaklaşık 2,5 santimetre (0,98 inç) uzunluğundadır. Büyük kısmı medullanın üzerinde geniş bir ön çıkıntı olarak görülür. Arkada, esas olarak serebellar pedinkül adı verilen iki çift kalın saptan oluşur. Bunlar beyinciği ponsa (orta serebellar pedinkül) ve orta beyine (üst serebellar pedinkül) bağlar. ⓘ
Gelişim
Embriyonik gelişim sırasında, metensefalon rhombensefalondan gelişir ve iki yapıya yol açar: pons ve serebellum. Alar plak, soliter çekirdeği ve onun özel visseral afferent (SVA) kolonunu meydana getirecek olan duyusal nöroblastları üretir; vestibülokoklear sinirin özel somatik afferent (SSA) liflerini oluşturan koklear ve vestibüler çekirdekler, trigeminal sinirin genel somatik afferent kolonunu (GSA) oluşturan spinal ve ana trigeminal sinir çekirdekleri ve beyinciğe röle yapan pontin çekirdekler. ⓘ
Bazal plak nöroblastları genel somatik efferent lifleri (GSE) oluşturan abdusens çekirdeğini; özel visseral efferent (SVE) kolonu oluşturan fasiyal ve motor trigeminal çekirdekleri ve fasiyal sinirin genel visseral efferent liflerini (GVE) oluşturan superior salivatory çekirdeği meydana getirir. ⓘ
Çekirdekler
Pons'ta bir dizi kraniyal sinir çekirdeği bulunur:
- orta pons: trigeminal sinirin 'baş' veya 'pontin' çekirdeği duyusal çekirdek (V)
- orta pons: trigeminal sinir için motor çekirdek (V)
- ponsun daha aşağısında: abdusens çekirdeği (VI)
- ponsun daha aşağısında: fasiyal sinir çekirdeği (VII)
- ponsun daha aşağısında: vestibülokoklear çekirdekler (vestibüler çekirdekler ve koklear çekirdekler) (VIII) ⓘ
Fonksiyon
Bu dört kraniyal sinirin (V-VIII) işlevleri arasında solunumun düzenlenmesi, istemsiz hareketlerin kontrolü, işitme, denge ve tat alma ile dokunma ve ağrı gibi yüz duyularındaki duyusal rollerin yanı sıra göz hareketleri, yüz ifadeleri, çiğneme, yutma ve tükürük ve gözyaşı salgılanmasındaki motor roller yer alır. ⓘ
Pons, ön beyinden gelen sinyalleri beyinciğe ileten çekirdeklerin yanı sıra öncelikle uyku, solunum, yutma, mesane kontrolü, işitme, denge, tat alma, göz hareketi, yüz ifadeleri, yüz hissi ve duruş ile ilgilenen çekirdekler içerir. ⓘ
Pons içinde subparabrakial ve medial parabrakial çekirdeklerden oluşan pnömotaksik merkez bulunur. Bu merkez inhalasyondan ekshalasyona geçişi düzenler. ⓘ
Pons uyku felcinde rol oynar ve rüyaların oluşmasında da rol oynayabilir. ⓘ
Klinik önemi
- Santral pontin miyelinolizis denge hissi, yürüme, dokunma hissi, yutma ve konuşma güçlüğüne neden olan demiyelinizan bir hastalıktır. Klinik ortamda, genellikle kan nakli veya kan sodyumunun hızlı bir şekilde düzeltilmesi ile ilişkilidir. Teşhis edilmediğinde ölüme veya kilitli kalma sendromuna yol açabilir. ⓘ
Diğer hayvanlar
Evrim
Pons ilk olarak medüller retiküler formasyonun bir dalı olarak evrimleşmiştir. Lampreylerde pons bulunduğundan, 525 milyon yıl önce ilk agnathanlar ortaya çıktığında medulladan farklı bir bölge olarak evrimleşmiş olması gerektiği ileri sürülmüştür. ⓘ
Ek görseller
Pons'un konumu ve topografyası (animasyon)
- File:Gray701.png
Pons'un üst kısmından eksenel kesit
- File:Gray719.png
Hind- ve orta beyin; posterolateral görünüm
- File:Gray720.png
Beynin medyan sagital kesiti
- File:Brain stem sagittal section.svg
Pons ve beyin sapı çekirdekleri
- File:Slide2cuc.JPG
Serebrum. Derin diseksiyon. Alt diseksiyon. ⓘ
Embriyonik Gelişim
Embriyonik metensefalon gelişim sırasında iki yapıya dönüşür: Pons ve beyincik. ⓘ