Toplardamar
_Venenbild.jpg)
Venler veya toplardamarlar kanı kalbe taşıyan kan damarlarıdır. Venler dolaşım sisteminin bir bölümünü oluştururlar. Oksijen bakımından fakir, metabolizma artıklarını taşıyan, kirli kanın kalbe dönüşünü sağlayan damardır. Derinde bulunan toplardamarlar, kasların arasından geçer. Bu damarlar ve yüzeysel toplardamarlar arasında köprüler bulunmaktadır. Bu oluşumda dolaşımın en fazla zorlandığı bölge bacaklardır. ⓘ
Toplardamarların genişlemesi, uzaması veya herhangi bir nedenden dolayı tıkanması birer hastalık sebebi olarak sıralanabilir. Tıkanma; pıhtı veya iltihap gibi nedenlerden oluşabildiği (tromboflebit hastalığı) gibi, ur gibi bir oluşumla dışarıdan bir baskı nedeniyle de görülebilir. Genişleme ve uzama; bacak, yemek borusu, erkekte üreme kordonu ve makattaki toplardamarlarda oluşabilir. Bunlara genelce varis denmektedir. Ayrıca toplardamarların içerisinde kanın geriye kaçmasını önleyen kapakçıklar bulunmaktadır. ⓘ
Ayakta duran bir insanda bacaklardaki toplardamar basıncı en yüksek seviyededir, bacak yukarı kaldırıldığında ise en düşük seviyeye ulaşır. Normal bir durumda, yürümekte olan birisinde basınç başlangıçta hafif bir yükselmeden sonra hemen düşer. Hareket hâli de toplardamarların boşalmasında önemli bir etkendir. ⓘ
| Damar ⓘ | |
|---|---|
 İnsan vücudundaki ana damarlar | |
.svg) Üç ana katmandan oluşan bir damar yapısı. Dış tabaka tunica adventitia veya tunica externa adı verilen bağ dokusudur; tunica media adı verilen düz kaslardan oluşan orta tabaka ve tunica intima adı verilen endotel hücreleriyle kaplı iç tabaka. | |
| Ayrıntılar | |
| Sistem | Dolaşım sistemi |
| Tanımlayıcılar | |
| Latince | vena |
| Anatomik terminoloji [Vikiveri'de düzenle] | |
Toplardamarlar atardamarlardan daha az kaslıdır ve genellikle deriye daha yakındır. Çoğu damarda geri akışı önlemek için valfler (cep valfleri olarak adlandırılır) vardır. ⓘ
Yapısı
Damarlar, kanı kalbe geri taşıyan tüpler olarak vücudun her yerinde bulunur. Damarlar yüzeysel ve derin, pulmoner ve sistemik ve büyük ve küçük olmak üzere çeşitli şekillerde sınıflandırılır.
- Yüzeysel damarlar vücudun yüzeyine daha yakın olanlardır ve karşılık gelen arterleri yoktur.
- Derin damarlar vücudun daha derinlerindedir ve bunlara karşılık gelen arterleri vardır.
- Perforatör damarlar yüzeysel damarlardan derin damarlara drene olur. Bunlar genellikle alt uzuvlarda ve ayaklarda görülür.
- İletişim damarları, yüzeysel damarları derin damarlara doğrudan bağlayan damarlardır.
- Pulmoner damarlar, oksijenli kanı akciğerlerden kalbe ileten bir dizi damardır.
- Sistemik damarlar vücut dokularını boşaltır ve oksijeni alınmış kanı kalbe iletir.
Çoğu damar, kanın ters yönde akmasını önlemek için Ördek Gagası valfine benzer tek yönlü valflerle donatılmıştır. ⓘ
Damarlar yarı saydamdır, bu nedenle bir damarın organizmanın dışından görünen rengi büyük ölçüde düşük oksijen içeriğinin bir sonucu olarak genellikle koyu kırmızı olan venöz kanın rengine göre belirlenir. Damarlar, damardaki düşük oksijen seviyesi nedeniyle mavi görünür. Bir damarın rengi, kişinin cildinin özelliklerinden, kanda ne kadar oksijen taşındığından ve damarların ne kadar büyük ve derin olduğundan etkilenebilir. Bir damarın kanı boşaltılıp organizmadan çıkarıldığında gri-beyaz renkte görünür. ⓘ
Venöz sistem
İnsan vücudundaki en büyük damarlar venae cavae'dir. Bunlar kalbin sağ kulakçığına yukarıdan ve aşağıdan giren iki büyük damardır. Üst vena kava kollardan ve baştan gelen kanı kalbin sağ kulakçığına taşırken, alt vena kava bacaklardan ve karından gelen kanı kalbe taşır. İnferior vena kava retroperitonealdir ve omurga boyunca sağa doğru ve kabaca abdominal aorta paralel olarak uzanır. Büyük toplardamarlar bu iki toplardamarı, daha küçük toplardamarlar da bunları besler. Bunlar birlikte venöz sistemi oluşturur. ⓘ
Ana toplardamarlar nispeten sabit bir pozisyona sahipken, toplardamarların pozisyonu kişiden kişiye oldukça fazla değişkenlik gösterebilir. ⓘ
Pulmoner venler akciğerlerden kalbe nispeten oksijenli kan taşır. Superior ve inferior venae cavae sırasıyla üst ve alt sistemik dolaşımdan nispeten oksijensizleştirilmiş kan taşır. ⓘ
Portal venöz sistem, iki kapiller yatağı doğrudan birbirine bağlayan bir dizi ven veya venüldür. Bu tür sistemlere örnek olarak hepatik portal ven ve hipofizer portal sistem verilebilir. ⓘ
Periferik damarlar uzuvlardan, el ve ayaklardan kan taşır. ⓘ
Mikroanatomi
Mikroskobik olarak, damarların tunika eksterna veya tunika adventisya adı verilen bağ dokusundan yapılmış kalın bir dış katmanı vardır. Ven ponksiyonu gibi venöz giriş gerektiren prosedürler sırasında, iğne bu tabakaya girerken hafif bir "pop" sesi duyulabilir. Düz kas bantlarının orta katmanına tunika media adı verilir ve genel olarak arterlerinkinden çok daha incedir, çünkü venler esas olarak kontraktil bir şekilde işlev görmez ve arterler gibi sistolün yüksek basınçlarına maruz kalmazlar. İç kısım tunika intima adı verilen endotel hücreleri ile kaplıdır. Damarların kesin konumu arterlere kıyasla kişiden kişiye çok daha fazla değişkenlik gösterir. ⓘ
Fonksiyon
Toplardamarlar kanı organlardan kalbe geri döndürmeye yarar. Damarlara "kapasite damarları" da denir çünkü kan hacminin çoğu (%60) damarlarda bulunur. Sistemik dolaşımda oksijenli kan sol ventrikül tarafından arterler yoluyla kaslara ve vücudun organlarına pompalanır, burada besin maddeleri ve gazlar kılcal damarlarda değiş tokuş edilir. Kılcal damarlarda hücresel atıkları ve karbondioksiti aldıktan sonra kan, venülleri oluşturmak üzere birbiriyle birleşen ve birleşmeye devam ederek daha büyük damarları oluşturan damarlara yönlendirilir. Oksijeni giderilmiş kan, toplardamarlar tarafından kalbin sağ kulakçığına götürülür, buradan da sağ karıncığa aktarılır ve pulmoner arterler aracılığıyla akciğerlere pompalanır. Pulmoner dolaşımda pulmoner damarlar oksijenlenmiş kanı akciğerlerden sol atriyuma geri gönderir, bu da sol ventriküle boşalır ve kan dolaşımı döngüsünü tamamlar. ⓘ
Kanın kalbe geri dönüşü, kas pompasının hareketi ve solunum sırasında solunumun göğüs pompası hareketi ile desteklenir. Uzun süre ayakta durmak veya oturmak, venöz havuzlama (vasküler) şokundan kaynaklanan düşük venöz dönüşe neden olabilir. Bayılma meydana gelebilir ancak genellikle aort sinüslerindeki baroreseptörler bir barorefleks başlatır, böylece anjiyotensin II ve norepinefrin vazokonstriksiyonu uyarır ve kan akışını geri döndürmek için kalp atış hızı artar. Nörojenik ve hipovolemik şok da bayılmaya neden olabilir. Bu durumlarda damarları çevreleyen düz kaslar gevşer ve damarlar vücuttaki kanın çoğuyla dolarak kanı beyinden uzak tutar ve bilinç kaybına neden olur. Jet pilotları venöz dönüşü ve kan basıncını korumaya yardımcı olmak için basınçlı giysiler giyerler. ⓘ
Atardamarlar oksijenlenmiş kanı dokulara taşırken, toplardamarlar oksijeni alınmış kanı kalbe geri taşır. Bu, kalpten vücudun dokularına oksijen taşıyan ve vücuttaki iki kan devresinden açık ara en büyüğü olan sistemik dolaşım için doğrudur. Ancak pulmoner dolaşımda arterler oksijeni alınmış kanı kalpten akciğerlere taşır ve toplardamarlar kanı akciğerlerden kalbe geri getirir. Damarlar ve arterler arasındaki fark, oksijen içerikleri değil, akış yönleridir (arterler için kalpten dışarı, damarlar için kalbe geri dönüş). Buna ek olarak, sistemik dolaşımda yeniden oksijenlenmek üzere dokulardan kalbe geri taşınan oksijeni giderilmiş kan, sistemik arterler veya pulmoner venlerin taşıdığından çok daha az olsa da yine de bir miktar oksijen taşır. ⓘ
Damarların çoğu kanı kalbe geri götürse de bir istisna vardır. Portal damarlar kanı kılcal damarlar arasında taşır. Kılcal damarlar, venülleri arteriyollere bağlayan ve zar boyunca kandan dokulara ya da tam tersi yönde madde alışverişine izin veren bir kan damarları ağıdır. Örneğin, hepatik portal ven kanı sindirim sistemindeki kılcal damar yataklarından alır ve karaciğerdeki kılcal damar yataklarına taşır. Kan daha sonra gastrointestinal sistem ve dalakta boşaltılır, burada hepatik damarlar tarafından alınır ve kan kalbe geri götürülür. Memelilerde bu önemli bir işlev olduğundan, hepatik portal venin hasar görmesi tehlikeli olabilir. Hepatik portal vende kan pıhtılaşması portal hipertansiyona neden olabilir ve bu da karaciğere giden kan sıvısının azalmasına yol açar. ⓘ
Kalp damarları
Oksijeni alınmış kanı kalp kasından uzaklaştıran damarlar kardiyak venler olarak bilinir. Bunlar arasında büyük kardiyak ven, orta kardiyak ven, küçük kardiyak ven, en küçük kardiyak venler ve ön kardiyak venler bulunur. Koroner damarlar miyokarddan sağ atriyuma oksijen seviyesi düşük kan taşır. Koroner venlerin kanının çoğu koroner sinüs yoluyla geri döner. Kalp damarlarının anatomisi çok değişkendir, ancak genellikle aşağıdaki damarlardan oluşur: koroner sinüse giden kalp damarları: büyük kalp damarı, orta kalp damarı, küçük kalp damarı, sol ventrikülün arka damarı ve Marshall damarı. Doğrudan sağ atriyuma giden kalp damarları: ön kalp damarları, en küçük kalp damarları (Thebesian damarları). ⓘ
Klinik önemi
Hastalıklar
Venöz yetmezlik
Venöz yetmezlik, venöz sistemin en yaygın bozukluğudur ve genellikle örümcek damarlar veya varisli damarlar olarak kendini gösterir. Hastanın özel damar tipine ve paternine ve doktorun tercihlerine bağlı olarak çeşitli tedaviler kullanılır. Tedavi, radyofrekans veya lazer enerjisi kullanılarak Endovenöz Termal Ablasyon, damar sıyırma, ayaktan flebektomi, köpük skleroterapi, lazerler veya kompresyonu içerebilir. ⓘ
Postflebitik sendrom, derin ven trombozunu takiben gelişen venöz yetmezliktir. ⓘ
Derin ven trombozu
Derin ven trombozu, derin bir damarda kan pıhtısının oluştuğu bir durumdur. Bu genellikle bacak toplardamarlarıdır, ancak kol toplardamarlarında da oluşabilir. Hareketsizlik, aktif kanser, obezite, travmatik hasar ve pıhtılaşmayı daha olası hale getiren doğumsal bozuklukların tümü derin ven trombozu için risk faktörleridir. Etkilenen uzvun şişmesine, ağrıya ve deri döküntüsüne neden olabilir. En kötü durumda, derin ven trombozu genişleyebilir veya pıhtının bir kısmı koparak akciğerlere inebilir, buna pulmoner emboli denir. ⓘ
Derin ven trombozunu tedavi etme kararı, trombozun boyutuna, kişinin semptomlarına ve risk faktörlerine bağlıdır. Genellikle pıhtıları önlemek veya pıhtının boyutunu azaltmak için antikoagülasyon içerir. ⓘ
Portal hipertansiyon
Portal venler karın içinde bulunur ve kanı karaciğere taşır. Portal hipertansiyon siroz veya karaciğer hastalığı ya da tıkayıcı bir pıhtı (Budd Chiari sendromu) veya tümörler veya tüberküloz lezyonlarından kaynaklanan bası gibi diğer durumlarla ilişkilidir. Portal venlerde basınç arttığında kollateral dolaşım gelişerek özofagus varisleri gibi gözle görülebilir damarlara neden olur. ⓘ
Diğer
Tromboflebit, kan pıhtıları ile ilgili damarların iltihabi bir durumudur. ⓘ
Görüntüleme
_Venenbild.jpg){kind=link}
Ultrason, özellikle de dubleks ultrason, damarların görülebilmesinin yaygın bir yoludur. ⓘ
Klinik öneme sahip damarlar
Batson Venöz pleksusu ya da kısaca Batson Pleksusu, torasik ve pelvik venleri birbirine bağlayan iç vertebral kolon boyunca uzanır. Bu damarlar ünlerini, bazı kanserlerin metastazının nedeni olduğuna inanılan kapaksız olmalarından alırlar. ⓘ
Büyük safen ven alt ekstremitenin en önemli yüzeysel venidir. İlk olarak İranlı hekim İbn-i Sina tarafından tanımlanan bu damar, adını "gizli" anlamına gelen safina kelimesinden alır. Bu damar uylukta kendi fasyal kompartmanında "gizlidir" ve fasyadan sadece diz yakınında çıkar. Bu damarın yetersizliği alt ekstremite varislerinin önemli bir nedenidir. ⓘ
Kalbin miyokardiyumu içindeki Thebesian toplardamarları doğrudan kalbin odacıklarına akan kapaksız toplardamarlardır. Koroner venlerin tümü sağ atriyuma boşalan koroner sinüse boşalır. ⓘ
Beyni çevreleyen dura mater içindeki dural venöz sinüsler beyinden kan alır ve aynı zamanda araknoid villus emiliminden beyin omurilik sıvısının giriş noktasıdır. Kan sonunda internal juguler vene girer. ⓘ
Fleboloji
Fleboloji, hem yetişkin hem de çocuk hastalarda venöz ve lenfatik bozuklukların ve vasküler anomaliler gibi ilgili durumların tanı ve tedavisi ile ilgilenen multidisipliner bir tıp uzmanlığıdır. Fleboloji, tıp ve cerrahinin iki temel disiplininden türemiştir ve vasküler ve endovasküler cerrahi, girişimsel radyoloji, dermatoloji, vasküler tıp ve hematolojinin ilgili yönlerini içerir. Fleboloji alanında uzman bir tıp doktoru flebolog olarak adlandırılır. İlgili bir görüntü flebograf olarak adlandırılır. ⓘ
Union Internationale de Phlébologie (UIP), büyüyen fleboloji alanında bilginin küresel olarak genişlemesine kendini adamıştır ve venöz ve lenfatik hastalığın tüm yönlerinde araştırma ve eğitimi teşvik ederek bilimin ilerlemesini kolaylaştırmayı amaçlamaktadır. Birlik, nihai olarak üye ülkelerde kapsamlı eğitim programlarını kolaylaştırmayı ve flebolojiyi tıbbın tanınmış multidisipliner bir uzmanlık alanı haline getirmeyi amaçlamaktadır. ⓘ
1993'te kurulan Australasian College of Phlebology (ACP), denetimli klinik eğitimi tamamlayan çevrimiçi modüler bir müfredatı içeren kapsamlı bir dört yıllık fleboloji eğitim programı oluşturmuştur. ⓘ
Amerikan Tıp Birliği 2005 yılında flebolojiyi kendi belirlediği uygulama uzmanlıkları listesine eklemiştir. 2007 yılında, daha sonra Amerikan Venöz ve Lenfatik Tıp Kurulu (ABVLM) olarak bilinen Amerikan Fleboloji Kurulu (ABPh), bir sertifikasyon sınavı oluşturarak ve sertifikasyonun sürdürülmesini zorunlu kılarak flebologların standartlarını ve hasta bakım kalitesini iyileştirmek için kurulmuştur. 2017 itibariyle Amerikan Tıp Uzmanlıkları Kurulu'nun (ABMS) bir Üye Kurulu olmamasına rağmen, Amerikan Venöz ve Lenfatik Tıp Kurulu, ABMS standartlarına dayalı bir sertifika sınavı kullanmaktadır. ⓘ
Fleboloji alanında çalışan hekimler ve yardımcı sağlık profesyonelleri için dünyanın en büyük tıp topluluklarından biri olan Amerikan Ven ve Lenfatik Topluluğu (AVLS), eski adıyla Amerikan Fleboloji Koleji (ACP), 2000 üyeye sahiptir. AVLS, tıp pratisyenlerinin standartlarını ve hasta bakım kalitesini iyileştirmek için eğitim ve öğretimi teşvik etmektedir. ⓘ
Amerikan Venöz Forumu (AVF), venöz ve lenfatik hastalığı olan hastaların bakımını iyileştirmeye adanmış hekimler ve yardımcı sağlık profesyonelleri için tıbbi bir topluluktur. Üyelerinin çoğunluğu, varisli damarlardan konjenital anormalliklere, derin ven trombozundan kronik venöz hastalıklara kadar tüm venöz ve lenfatik hastalık spektrumunu yönetmektedir. 1987 yılında kurulan AVF, araştırmaları, klinik yenilikleri, uygulamalı eğitimi, veri toplamayı ve hastalara ulaşmayı teşvik etmektedir. ⓘ
Tarihçe
Dolaşım sistemi üzerine bilinen en eski yazılar, hem fiziksel hem de ruhsal 700'den fazla reçete ve ilaç içeren eski bir Mısır tıbbi papirüsü olan Ebers Papirüsü'nde (MÖ 16. yüzyıl) bulunur. Papirüste, kalbin atardamarlarla bağlantısı kabul edilmektedir. Mısırlılar havanın ağızdan girip akciğerlere ve kalbe ulaştığını düşünüyorlardı. Hava kalpten atardamarlar aracılığıyla her bireye ulaşıyordu. Bu dolaşım sistemi kavramı sadece kısmen doğru olsa da, bilimsel düşüncenin en eski anlatımlarından birini temsil etmektedir. ⓘ
M.Ö. 6. yüzyılda, hayati sıvıların vücutta dolaşımı bilgisi antik Hindistan'da Ayurveda hekimi Sushruta tarafından biliniyordu. Ayrıca Dwivedi & Dwivedi (2007) tarafından 'kanallar' olarak tanımlanan arterler hakkında da bilgi sahibi olduğu görülmektedir. Kalbin kapakçıkları M.Ö. 4. yüzyıl civarında Hipokrat ekolünden bir hekim tarafından keşfedilmiştir. Ancak o zamanlar işlevleri tam olarak anlaşılamamıştır. Ölümden sonra kan damarlarda biriktiği için atardamarlar boş görünür. Eski anatomistler bunların hava ile dolu olduğunu ve hava taşımak için kullanıldığını varsaymışlardır. ⓘ
Yunan hekim Herophilus damarları atardamarlardan ayırmış ancak nabzın atardamarların bir özelliği olduğunu düşünmüştür. Yunan anatomist Erasistratus, yaşam sırasında kesilen arterlerin kanadığını gözlemlemiştir. Bu durumu, bir atardamardan kaçan havanın, damarlar ve atardamarlar arasındaki çok küçük damarlardan giren kanla yer değiştirmesi olgusuna bağlamıştır. Böylece görünüşe göre kılcal damarları varsaymış ancak kan akışını tersine çevirmiştir. ⓘ
MS 2. yüzyıl Roma'sında Yunan hekim Galen kan damarlarının kan taşıdığını biliyordu ve her biri farklı ve ayrı işlevlere sahip venöz (koyu kırmızı) ve arteriyel (daha parlak ve ince) kanı tanımladı. Büyüme ve enerji, karaciğerde şilden oluşturulan venöz kandan elde edilirken, arteriyel kan pneuma (hava) içererek canlılık veriyordu ve kalpten kaynaklanıyordu. Kan, her iki yaratıcı organdan da tüketildiği vücudun tüm bölgelerine akıyordu ve kanın kalbe ya da karaciğere geri dönüşü yoktu. Kalp kanı etrafa pompalamaz, kalbin hareketi diyastol sırasında kanı emer ve kan arterlerin kendi nabız atışlarıyla hareket ederdi. ⓘ
Galen, atardamar kanının sol karıncıktan sağa geçen venöz kanın interventriküler septumdaki 'gözeneklerden' geçerek, havanın akciğerlerden pulmoner arter yoluyla kalbin sol tarafına geçmesiyle oluştuğuna inanıyordu. Atardamar kanı 'isli' buharlar oluştururken, bu buharlar da pulmoner arter yoluyla akciğerlere geçerek dışarı atılıyordu. ⓘ
1025 yılında İranlı hekim İbn-i Sina tarafından yazılan Tıbbın Kanunnamesi, "ventriküler septumda kanın ventriküller arasında hareket ettiği bir deliğin varlığına ilişkin Yunan düşüncesini hatalı bir şekilde kabul etmiştir." Galen'in hatalı nabız teorisini de geliştiren İbn-i Sina, nabzın ilk doğru açıklamasını yapmıştır: "Nabzın her atışı iki hareket ve iki duraklamadan oluşur. Böylece, genişleme : duraklama : daralma : duraklama. [...] Nabız, kalpte ve atardamarlarda ... dönüşümlü olarak genişleme ve daralma biçimini alan bir harekettir." ⓘ
1242 yılında, Arap hekim İbnü'n-Nefis, pulmoner dolaşım sürecini doğru bir şekilde tanımlayan ilk kişi oldu ve bu nedenle Dolaşımın Arap Babası olarak tanımlandı. İbnü'n-Nefis, İbn Sina'nın Kanonu'ndaki Anatomi Üzerine Yorum adlı eserinde şöyle demiştir:
"...kalbin sağ odacığından gelen kan sol odacığa ulaşmalıdır ancak aralarında doğrudan bir yol yoktur. Kalbin kalın septumu delikli değildir ve bazı insanların düşündüğü gibi görünür gözeneklere ya da Galen'in düşündüğü gibi görünmez gözeneklere sahip değildir. Sağ odacıktan gelen kan vena arteriosa (pulmoner arter) yoluyla akciğerlere akmalı, oradaki maddelere yayılmalı, orada havayla karışmalı, arteria venosa'dan (pulmoner ven) geçerek kalbin sol odacığına ulaşmalı ve orada hayati ruhu oluşturmalıdır..." ⓘ
Buna ek olarak, İbnü'n-Nefis, kılcal damar dolaşımının daha geniş bir teorisi haline gelecek olan bir kavrayışa sahipti. "Pulmoner arter ve ven arasında küçük iletişimler veya gözenekler (Arapça'da manafidh) olması gerektiğini" belirtmiştir ki bu, kılcal damar sisteminin keşfinden 400 yıldan daha uzun bir süre önce gelen bir öngörüdür. Ancak İbnü'n-Nefis'in teorisi akciğerlerdeki kan geçişiyle sınırlıydı ve tüm vücudu kapsamıyordu. ⓘ
Michael Servetus, pulmoner dolaşımın işlevini tanımlayan ilk Avrupalıydı, ancak başarısı birkaç nedenden dolayı o dönemde yaygın olarak kabul görmedi. İlk olarak "Paris El Yazması "nda (yaklaşık 1546) tanımlamış, ancak bu çalışma hiçbir zaman yayınlanmamıştır. Daha sonra bu tanımlamayı tıp üzerine bir kitapta değil, Christianismi Restitutio adlı teolojik bir incelemede yayınladı. Kitabın sadece üç kopyası günümüze ulaşmış, ancak bunlar on yıllar boyunca saklı kalmış, geri kalanlar ise Servetus'a dini otoriteler tarafından yapılan zulüm nedeniyle 1553'te yayınlanmasından kısa bir süre sonra yakılmıştır. ⓘ
Pulmoner dolaşımın daha iyi bilinen keşfi, Vesalius'un Padua'daki halefi Realdo Colombo tarafından 1559 yılında yapılmıştır. ⓘ
Son olarak, Hieronymus Fabricius'un öğrencisi olan William Harvey (daha önce damar kapakçıklarını işlevlerini tanımlamadan tarif etmişti) bir dizi deney yaptı ve 1628'de Exercitatio Anatomica de Motu Cordis et Sanguinis in Animalibus'u yayınlayarak "sadece akciğerler değil, tüm vücuttaki venöz ve arteriyel sistemler arasında doğrudan bir bağlantı olması gerektiğini gösterdi. En önemlisi, kalbin atışının vücudun uç noktalarındaki küçük bağlantılar aracılığıyla sürekli bir kan dolaşımı yarattığını ileri sürdü. Bu, İbnü'n-Nefis'in kalp ve akciğerlerdeki anatomi ve kan akışını geliştirmesinden oldukça farklı bir kavramsal sıçramadır." Bu çalışma, özünde doğru olan açıklamasıyla, tıp dünyasını yavaş yavaş ikna etmiştir. Ancak Harvey, arter ve venleri birbirine bağlayan kılcal damar sistemini tanımlayamamıştır; bunlar daha sonra 1661 yılında Marcello Malpighi tarafından keşfedilmiştir. ⓘ
1956 yılında André Frédéric Cournand, Werner Forssmann ve Dickinson W. Richards, "kalp kateterizasyonu ve dolaşım sistemindeki patolojik değişikliklerle ilgili keşifleri nedeniyle" Nobel Tıp Ödülü'ne layık görüldüler. Nobel konuşmasında Forssmann, Harvey'i 1628'de kitabının yayınlanmasıyla kardiyolojiyi doğuran kişi olarak anmaktadır. ⓘ
1970'lerde Diana McSherry, ameliyata gerek kalmadan dolaşım sistemi ve kalbin görüntülerini oluşturmak için bilgisayar tabanlı sistemler geliştirdi. ⓘ