Zemzem

Zemzem Kuyusu ⓘ
Yerel isim Arapça: زَمْزَمُ
İki Kutsal Cami Mimarlık Müzesi Sergisinden Zemzem Kuyusu Ağız Parçası
Konum	Mescid-i Haram, Mekke
Koordinatlar	21°25′19.2″N 39°49′33.6″E
Alan	yaklaşık 30 m (98 ft) derinliğinde ve 1,08 ila 2,66 m (3 ft 7 inç ila 8 ft 9 inç) genişliğinde
Kuruldu	Geleneksel olarak yaklaşık MÖ 2400 MS 6. yüzyılda yeniden kuruldu
Yönetim organı	Suudi Arabistan Hükümeti
Mekke, Suudi Arabistan'daki Zemzem Kuyusunun Yeri

Zemzem Kuyusu (Arapça: بِئْرُ زَمْزَمَ), Mekke, Suudi Arabistan'daki Mescid-i Haram içinde bulunan bir kuyudur. İslam'ın en kutsal yeri olan Kâbe'nin 20 m (66 ft) doğusundadır. İslam'a göre kuyu, binlerce yıl önce İbrahim'in (İbrahim'in) oğlu İsmail'in annesi Hacer ile birlikte çölde susuz ve ağlamaklı bir halde bırakıldığında kendiliğinden fışkıran, Allah'tan gelen mucizevi bir su kaynağıdır. Her yıl milyonlarca hacı, Hac veya Umre ziyaretleri sırasında bu kuyuyu ziyaret ederek suyundan içer. ⓘ

Etimoloji

Zemzem, Arapça; belirsiz ses, yüksek olamayan ses, titreme, vızıltı gibi anlamlara gelir. Ayrıca bol, bereketli doyurucu su anlamına da gelir. Güvenilir olmayan bir görüşe göre de Kiptice veya Yunanca bir kelimedir ve yavaş ak ve dur manasına gelir. ⓘ

İslam tarihi araştırmacısı ve belgesel yapımcısı Dan Gibson erken dönem İslam tarihi ve İslam'ın çıkış yeri üzerine yaptığı arkeolojik araştırmalarda ilk mescitlerin ve mezar yönlerinin Petra'ya baktıklarını tespit ederek, islam kaynaklarında geçen birçok yer ismi yanında zemzemin de bu çevrede aranmasının doğru olacağını düşünmüştür. Ona göre zemzem bir kuyunun adı değil, "dım dım" veya "dımma dımma" gibi suyun akışını tarif eden bir kelimedir ve bu tanıma uygun kayalıklardan kanallara alınan akarsu Petra'da bulunmaktadır. (İlgili video:https://www.youtube.com/watch?v=Xa7Co7GupfA 30 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.) ⓘ

Kuyunun adı, Hacer'in kaynak suyunu kontrol altına alma girişimi sırasında tekrarladığı bir komut olan "akmayı durdur" anlamına gelen Zomë Zomë ifadesinden gelmektedir. Alternatif yazılışlar arasında Zam Zam, Zam-Zam, Zemzem, Zem Zem ve Zem-zem bulunmaktadır. ⓘ

Geleneksel kökeni

Osmanlı Türkiye'sinden, Zemzem Kuyusu'ndan su toplamak için kullanılan ve üzerinde Sultan'ın tuğrası bulunan bir imparatorluk hacı matarası ⓘ

İslam geleneğine göre Zemzem Kuyusu, İbrahim'in ikinci eşi ve İsmail'in annesi Hacer'e vahyedilmiştir. İbrahim, Allah'ın emriyle karısını ve oğlunu çölde bir noktada bırakıp uzaklaştı. Kadın çaresizce küçük oğlu için su arıyordu, ancak Mekke çok az su kaynağı olan sıcak ve kuru bir vadide yer aldığı için su bulamadı. Hacer kavurucu sıcakta Safa ve Merve tepeleri arasında yedi kez ileri geri koşarak su aradı. Her geçen saniye daha da susayan bebek İsmail ayaklarıyla toprağı kazımış ve aniden su fışkırmıştır. Hikayenin, Allah'ın meleği Cebrail'i (Jibra'il) gönderdiği, onun da topuğuyla (veya kanadıyla) yere vurduğu ve suyun yükseldiği başka versiyonları da vardır. ⓘ

İslami geleneğe göre İbrahim, kuyunun bulunduğu yerin yakınına Beytullah'ı ("Tanrı'nın Evi") yeniden inşa etmiştir; bu bina ilk olarak Adem (a.s.) tarafından inşa edilmiştir ve bugün dünyanın dört bir yanındaki Müslümanların her gün beş vakit namaz kılarken yüzlerini döndükleri Kâbe olarak adlandırılmaktadır. Zemzem Kuyusu, Kâbe'nin yaklaşık 20 m (66 ft) doğusunda yer almaktadır. Bir başka İslami geleneğe göre Muhammed'in kalbi vücudundan çıkarılmış, Zemzem suyuyla yıkandıktan sonra orijinal konumuna geri getirilmiş, ardından da iman ve bilgelikle doldurulmuştur. ⓘ

Zemzem'in adı Kuran'da geçmez, fakat hadislerde sıkça geçer. İslami ritüele göre; diğer içeceklerin tersine Zemzem ayakta ve Kabe'ye dönerek içilir. ⓘ

Teknik bilgiler

Zemzem kuyusu elle kazılmıştır ve yaklaşık 30 m (100 ft) derinliğinde ve 1,08 ila 2,66 m (3 ft 7 inç ila 8 ft 9 inç) çapındadır. Vadi alüvyonundan ve biraz da ana kayadan yeraltı suyu çekmektedir. Başlangıçta kuyudan su halatlar ve kovalarla çekiliyordu, ancak bugün kuyunun kendisi cam panellerin arkasından görülebilen bir bodrum katında bulunmaktadır (ziyaretçilerin girmesine izin verilmemektedir). Elektrikli pompalarla çekilen su, Mescid-i Haram'ın her yerinde fıskiyeler ve tavaf alanının yakınındaki kaplardan dağıtılmaktadır. ⓘ

Kuyu hidrojeolojik olarak Vadi İbrahim'de (İbrahim Vadisi) yer almaktadır. Kuyunun üst yarısı vadinin kumlu alüvyonunda olup, beton bir "bileziğe" sahip olan üst metre (3 ft) dışında taş duvarla kaplıdır. Alt yarısı ise ana kayanın içindedir. Alüvyon ile ana kaya arasında, taşla kaplı, geçirgen, ayrışmış kayadan oluşan 1⁄2 metrelik (1 ft 8 inç) bir bölüm bulunmaktadır ve kuyuya ana su girişini sağlayan da bu bölümdür. Kuyudaki su, Vadi İbrahim'de emilen yağışların yanı sıra yerel tepelerden akan sulardan gelmektedir. Bölge giderek daha fazla yerleşime sahne olduğundan, Vadi İbrahim'de emilen yağışlardan gelen su azalmıştır. ⓘ

Suudi Jeolojik Araştırmalar Kurumu, kuyunun teknik özelliklerini ayrıntılı olarak analiz eden bir "Zemzem Çalışmaları ve Araştırma Merkezi "ne sahiptir. Su seviyeleri hidrografla izlenirken, son zamanlarda su seviyesi, elektrik iletkenliği, pH, Eh ve sıcaklığı takip eden dijital bir izleme sistemine geçilmiştir. Tüm bu bilgiler internet üzerinden sürekli olarak erişilebilir hale getirilmiştir. Yerel akifer sisteminin tepkisini izlemek için vadi boyunca bazıları dijital kayıt cihazlarına sahip başka kuyular da kurulmuştur. ⓘ

Zemzem suyu renksiz ve kokusuzdur, ancak kendine özgü bir tadı vardır, pH değeri 7,9-8 arasındadır ve bu nedenle hafif alkalidir. ⓘ

Mineral konsantrasyonu King Saud Üniversitesi'ndeki araştırmacılar tarafından bildirildiği üzere ⓘ
mineral	konsantrasyon
	mg/L	oz/cu inç
Sodyum	133	7.7×10−5
Kalsiyum	96	5.5×10−5
Magnezyum	38.88	2.247×10−5
Potasyum	43.3	2.50×10−5
Bikarbonat	195.4	0.0001129
Klorür	163.3	9.44×10−5
Florür	0.72	4.2×10−7
Nitrat	124.8	7.21×10−5
Sülfat	124.0	7.17×10−5
Toplam çözünmüş katı madde	835	0.000483

Zemzem suyunun güvenliği

Zemzem Kuyusu, kuyudan üç numune alınmasını ve bu numunelerin Mekke'deki gelişmiş tesislerle donatılmış Kral Abdullah Zemzem Suyu Dağıtım Merkezi'nde incelenmesini içeren bir süreçle günlük olarak test edilmektedir. ⓘ

Zemzem kuyusu 2018 yılında Suudi yetkililer tarafından yakın zamanda yenilenmiştir. Proje kapsamında Zemzem kuyusunun etrafındaki alanlar, Ulu Cami'nin eski mahzeninde kullanılan beton ve çelik kalıntılarından arındırılarak sterilize edildi. Ramazan boyunca suyun iyi kalitede olduğundan emin olmak için her gün 100 numune test ediliyor. ⓘ

BBC'nin iddiası ve yanıtı

Mayıs 2011'de BBC Londra tarafından yapılan bir araştırmada, Zemzem Kuyusu'na bağlı musluklardan alınan suyun yüksek düzeyde nitrat ve Birleşik Krallık'taki yasal sınırın üç katı düzeyinde arsenik içerdiği ve bu düzeylerin Birleşik Krallık'ta satın alınan kaçak sularda da bulunduğu iddia edildi. ⓘ

Suudi yetkililer BBC'nin iddiasını reddetti ve suyun insan tüketimine uygun olduğunu söyledi. Londra'daki Suudi Arabistan büyükelçiliğinden bir yetkili şunları söyledi: "Suudi Arabistan'ın Kutsal Şehri Mekke'deki Zam Zam kuyusundan elde edilen Zam Zam suyu kirli değildir ve insan tüketimine uygundur ve gerçek Zam Zam suyu arsenik içermez." Suudi Jeolojik Araştırmalar Kurumu (SGS) Başkanı Zuhair Nawab, Zemzem kuyusunun her gün üç numune alınarak test edildiğini belirtmiştir. ⓘ

Meteoroloji ve Çevre Koruma Genel Müdürlüğü Danışmanı Fahd Türkistani'ye göre BBC'nin haberinde İki Kutsal Cami İşleri Başkanlığı'ndan ziyade şahıslar tarafından temin edilen şişe suları üzerinde durulmuştur. Türkistani, Zemzem suyu kirliliğinin Mekke kapılarında Zemzem suyu satan kaçak işçiler tarafından kullanılan sterilize edilmemiş kaplardan kaynaklanmış olabileceğini belirtti. ⓘ