Cücenler
Rouran Kağanlığı ⓘ | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| MS 330-MS 555 | |||||||||||||
 Orta Asya'da Rouran Kağanlığı | |||||||||||||
| Durum | Kağanlık | ||||||||||||
| Sermaye | Gansu'nun kuzeybatısındaki Ting Mumocheng | ||||||||||||
| Ortak diller | Rouran Moğolca Eski Türkçe Çince | ||||||||||||
| Din | Tengrizm Şamanizm Budizm | ||||||||||||
| Kağan | |||||||||||||
- MS 330 | Yujiulü Mugulü | ||||||||||||
- MS 555 | Yujiulü Dengshuzi | ||||||||||||
| Yasama Organı | Kurultai | ||||||||||||
| Tarih | |||||||||||||
- Kuruldu | MS 330 | ||||||||||||
- Kurulmamış | MS 555 | ||||||||||||
| Alan | |||||||||||||
| 405 | 2.800.000 km2 (1.100.000 sq mi) | ||||||||||||
| |||||||||||||
| Bugün bir parçası | Çin Kazakistan Moğolistan Rusya | ||||||||||||
| Rouran ⓘ | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Çince | 柔然 | ||||||||||||||
| |||||||||||||||
| Ruru veya Ruanruan | |||||||||||||||
| Çince | 蠕蠕 | ||||||||||||||
| |||||||||||||||
| Ruru | |||||||||||||||
| Çince | 茹茹 | ||||||||||||||
| |||||||||||||||
| Ruirui | |||||||||||||||
| Çince | 芮芮 | ||||||||||||||
| |||||||||||||||
| Rouru veya Rouruan | |||||||||||||||
| Çince | 蝚蠕 | ||||||||||||||
| |||||||||||||||
| Tantan | |||||||||||||||
| Çince | 檀檀 | ||||||||||||||
| |||||||||||||||
| Moğolistan Tarihi ⓘ |
|---|
 |
|
Rouran Kağanlığı, aynı zamanda Juan-Juan Kağanlığı (Çince: 柔然; pinyin: Róurán), Proto-Moğol Donghu kökenli bir halk tarafından kurulan bir kabile konfederasyonu ve daha sonra devletti. Rouran yüce yöneticileri, bu popüler unvanı Xianbei'den ödünç alarak "kağan" unvanını ilk kullanan kişiler olarak bilinmektedir. Rouran Kağanlığı, 4. yüzyılın sonlarından 6. yüzyılın ortalarına kadar sürmüş ve Göktürk isyanına yenilerek dünya tarihinde Türklerin yükselişine yol açmıştır. ⓘ
Kağanlığı devrilen Rouran kalıntılarının bir kısmı muhtemelen Tatar olurken, diğerleri muhtemelen batıya göç ederek 6. yüzyılda Pannonia'ya (modern Macaristan'ın merkezi) yerleşen Pannonian Avarları (Varchonites veya Pseudo Avars gibi isimlerle bilinir) haline gelmiştir. Bu Avarlar Göktürkler tarafından Bizans İmparatorluğu'na kadar takip edilmiş, Göktürkler Avarları köle ya da vasal bir halk olarak nitelendirmiş ve Bizanslılardan onları kovmalarını istemiştir. Bu Rouran-Avarlar bağlantısı tartışmalı bir teori olmaya devam ederken, yakın zamanda yapılan bir DNA çalışması Avar seçkinlerinin genetik kökenlerinin Moğolistan ovalarından geldiğini doğrulamıştır. Diğer teoriler bunun yerine Panoniyen Avarların kökenlerini Uar gibi halklara bağlamaktadır. ⓘ
Emperyal bir konfederasyon olarak kabul edilen Rouran Kağanlığı, "tarım toplumlarının uzaktan sömürülmesine" dayanıyordu, ancak birçok araştırmacı Rouran'ın feodal bir sisteme ya da "göçebe feodalizmine" sahip olduğunu iddia etmektedir. Rouranlar ticaret yollarını kontrol ediyor, vahalara ve Gaochang gibi ileri karakollara baskınlar düzenliyor ve boyun eğdiriyorlardı. Toplumlarının "hem erken bir devlet hem de bir şeflik" belirtileri gösterdiği söylenmektedir. Rouranlar "bozkır soyguncuları çetesi" olarak anılırlar çünkü Kuzey Çin'e akınlar düzenleyip haraç alma stratejisini benimsemişlerdir. Kağanlık saldırgan, askerileşmiş bir toplumdu; "komşu ulus ve devletlerin ihtiyaç fazlası ürünlerine el koymak gibi münhasıran dış politika sorunlarını çözmek için kurulmuş askeri-hiyerarşik bir yönetim" idi. ⓘ
Cücenler (Çince: 柔然 pinyin: Róurán; Wade-Giles: Jou-jan ya da 蠕蠕 Ruǎnruǎn, 芮芮 Rúrú, 茹茹, 蝚蠕), Orta Asya kökenli bir kavimdir. Önce 3. yüzyıl ve 6. yüzyıl arasında Asya'nın kuzeyinde etkinliği gösteren izole bir göçebe topluluk. Tarihte ilk defa Kağan (可汗) unvanını bu devlette Shelun (郁久閭社侖 / 郁久闾社仑, Yùjiǔlǘ Shèlún) kullanmıştır. ⓘ
Çinliler "Juan-Juan" (Cücen), Türkler "Apar" olarak adlandırıyordu. Çincede Juan-Juan (Cücen) "çabucak büyüyen her yeri saran böcekler" anlamına gelmektedir. ⓘ
Ancak 6.-9. yüzyıllar arasında Doğu Avrupa'da kuran ve Avrupalıların Avarnu adını verdiği kavim ile aynı olup olmaması şu ana kadar kanıtlanamamıştır. ⓘ
Çin kaynaklarında “Juan Juan”, Arap ve Bizans kaynaklarında Avar olarak adlandırılan Cücenler, Göktürkler'ce de Apar olarak adlandırılıyordu. ⓘ
Hiung-nulara bağlı boylardan doğan bu boy, Uar ve Kun olmak üzere iki büyük boya dayanmaktadır. ⓘ
Cücenler, 6. yüzyıl sonlarında bugünkü Moğolistan, İç Moğolistan ve Kore'ye kadar olan toprakları içine alan büyük bir devlet kurdular. Cücenler, esirlerini mankurtlaştırarak bilincini yitiren adeta robot bir köle yapan tek halktır. Özellikle tutsak edilen veya yurtlarından kaçırılan Kırgız ve Tabgaçları mankurtlaştırılmıştır. Hür bir insan Cücen topraklarında yaşamak istiyorsa, Tabgaçlardan nefret etmesi yeterliydi. ⓘ
429'da Kuzey Vey (Tabgaçlar Devleti), Cücenler'e karşı büyük bir saldırı başlattı ve çok sayıda insanı öldürdü. ⓘ
| “ | Çinliler piyadedir ve bizler süvariyiz. Bir sıpa ve düve sürüsü, kaplanlara veya bir kurt sürüsüne karşı ne yapabilir ? Cücenlere gelince, onlar yaz aylarında kuzeyde hayvanlarını otlatırlar; sonbaharda güneye gelirler ve kışın sınırlarımıza baskın yaparlar. Onlara sadece yazın otlaklarında saldırmak zorundayız. O zaman atları işe yaramaz: aygırlar kısraklarla, kısraklar taylarıyla meşgul. Eğer orada onlara rastlarsak, otlatmalarından ve sularından onları kesersek, birkaç gün içinde ya alınırlar ya da yok olurlar.
—Tabgaçlar Devleti İmparatoru Toba Gui |
„ ⓘ |
552 yılında Göktürkler Cücen egemenliğine son verince Cücen sülaleleri batıya doğru göçtüler. 558 yılında Sabar Türkleriyle karşılaştılar ve onları yağmaladılar. ⓘ
Karadenizin kuzeyinden geçerek bugünkü Romanya ve Slovakya topraklarına girdiler. Bizansın boşluğundan yararlanarak Balkanları denetimi altına aldılar. ⓘ
Cücenler, Orta Asya’da, çeşitli Türk boylarını da egemenlikleri altına aldılar. 200'lerde Asya’da kurulan Cücenler, 400 yıllarında sınırları İrtiş Irmağından Kore Yarımadası'na kadar uzanan güçlü bir devlete dönüştü. Çinliler ile sürekli bir çatışma içinde bulunan Cücenler 458'de giriştikleri savaşı yitirince kuzeye çekilmek zorunda kaldılar. 551'de Bumin Kağan önderliğinde ayaklanan Göktürkler, bağlı oldukları Cücenleri yenerek bu devletin Asya'daki varlığına son verdiler. ⓘ
Göktürkler tarafından yerlerinden edilen Cücenler, önlerine çıkan Sabarları sürerek Kafkasya bölgesine ulaştılar.İlerleyen yıllarda ise Balkanlara kadar uzayıp Avar İmparatorluğunu kuran halk Cücenler (Juan-Juanlar) dan başkası değildi. Cücenler; asya bozkırlarında bir halk olarak tarih önüne çıksa da 555 ve sonraki yıllarda batıya yönelmişler ve Sabir Türkleriyle bütünleşerek ilk(proto)Türklük kimliklerinden çıkarak büsbütün Türkleştiler. Bundan sonra Avrupa'da 8. yy' a kadar varlıklarını sürdürmüşlerdir...Avrupa'daki siyasal varlıklarına Frank kıralı Şarlman devletlerini yıkarak son vermiştir. Sonrasında yerli halklar arasında Hristiyanlaşarak eridiler. ⓘ
İsim
İsimlendirme
Róurán 柔然 konfederasyonun son adının Klasik Çince transkripsiyonudur; 蠕蠕 Ruǎnruǎn ~ Rúrú (Weishu) ise Kuzey Wei İmparatoru Taiwu tarafından verilen emirler gibi Tuoba-Xianbei kaynaklarında kullanılmıştır. "Kıvrılan solucan "a benzer bir anlama geliyordu ve aşağılayıcı bir anlamda kullanılıyordu. Diğer transkripsiyonlar 蝚蠕 Róurú ~ Róuruǎn (Jinshu); 茹茹 Rúrú (Beiqishu, Zhoushu, Suishu); 芮芮 Ruìruì (Nanqishu, Liangshu, Songshu), 大檀 Dàtán ve 檀檀 Tántán (Songshu). ⓘ
Moğol Sinolog Sühe Baatar, Нирун'un *ń- veya *ŋ- ile başlayan yeniden yapılandırılmış Çince formlara benzemesi nedeniyle, Rouran için modern Moğolca terim olarak Nirun Нирун'u önermektedir. Reşid-al-Din Hamadani, Niru'un ve Dürlükin'i Moğolların iki bölümü olarak kaydetmiştir. ⓘ
Etimoloji
Klyastorny, Çince 柔然 Róurán (LHC: *ńu-ńan; EMC: *ɲuw-ɲian > LMC: *riw-rian) transkripsiyonunun arkasındaki etnonimi *nönör olarak yeniden yapılandırmış ve Moğolca нөкүр nökür "arkadaş, yoldaş, yoldaş" (Khalkha нөхөр nöhör) ile karşılaştırmıştır. Klyashtorny'ye göre, *nönör "stepnaja vol'nica" "bozkırda özgür, gezici bir grup, ilk Rouran liderlerinin 'yoldaşları'" anlamına gelir. Erken Moğol toplumunda nökür, karizmatik bir savaş beyine sadakat yemini etmek ve ona hizmet etmek için klanını veya kabilesini terk eden biriydi; bu türetme doğruysa, Róurán 柔然 aslında bir etnik isim değil, hanedan kurucusunun kökenlerine veya devletini kurmasına yardımcı olan çekirdek yoldaş çevresine atıfta bulunan sosyal bir terimdi. ⓘ
Ancak Golden filolojik sorunlar tespit eder: etnonimin nökür ile akraba olması için *nöŋör olması gerekirdi ve Çince transkripsiyonda -/k/-'nin -/n/-'ye olası asimilasyonu daha fazla dilbilimsel kanıt gerektirir. 柔然 bir şekilde nökür'ü aktarmış olsa bile, büyük olasılıkla Rouran'ın Tuoba'nın tebaası olarak statüsünü ifade ediyordu. Bir etnonim olarak kullanılmadan önce, Rouran aslen şef Cheluhui'nin (车鹿会) soyadıydı ve muhtemelen onun "Wei hizmetkârı" statüsünü ifade ediyordu. ⓘ
Tarih
Köken
Birincil Çince kaynaklar Songshu ve Liangshu, Rouran'ı daha önceki Xiongnu'ya (etnolinguistik bağlantısı bilinmeyen) bağlarken Weishu, Rouran'ın kökenlerini genellikle Proto-Moğollar olduğu kabul edilen Donghu'ya kadar takip etmiştir. Xu, "Rouranların ana gövdesinin Xiongnu kökenli olduğunu" ve Rouranların soyundan gelen Da Shiwei'nin (diğer adıyla Tatarlar) Moğol Xianbei'nin yanı sıra Türki unsurlar içerdiğini öne sürmüştür. Buna rağmen, Xiongnuların dili hala bilinmemektedir ve Çinli tarihçiler rutin olarak çeşitli göçebe gruplara Xiongnu kökenleri atfetmektedir, ancak bu tür atıflar öznelerin kesin kökenlerini göstermemektedir: örneğin, Xiongnu soyu Türkçe konuşan Göktürkler ve Tiele'nin yanı sıra Para-Moğolca konuşan Kumo Xi ve Kitanlara da atfedilmiştir. Ancak tarihsel gelişmeler, Xiongnuların daha sonra Kitan ve Kumo Xi halklarının ortak atası olan Dong-Hu'yu fethettiğini göstermektedir. ⓘ
Kwok Kin Poon ayrıca Rouranların özellikle Donghu'nun Xianbei soyundan, yani Xianbeilerin çoğu güneye göç edip Kuzey Çin'e yerleştikten sonra doğu Avrasya Bozkırında kalan Xianbeilerden geldiğini öne sürmektedir. Rouranlıların kalıntıları üzerinde yapılan genetik testler, Rouranlılara Donghu-Xianbei baba genetik katkısı olduğunu göstermiştir. ⓘ
Kağanlık
Rouran Kağanlığı'nın kurucusu Yujiulu Shelun'un, Çince kroniklere (Weishu, Beishi) göre Xianbei akıncıları tarafından yakalanıp köleleştirilen mitolojik kurucu Mugulü'nün soyundan geldiği söylenir. Rouran'ın kurucusunun köle olduğu anekdotu, "Çinli tarihçilerin kuzeyli göçebelerin düşük doğumlu ve barbar doğasını göstermek için yaptıkları tipik bir eklemedir." Rouran endoniminin kendisi, Sinikleştirilmiş Tuoba Xianbei'leri tarafından "kıvrılan solucanlar" anlamına gelen Ruru ya da Ruanruan eksonimlerine dönüştürülmüştür. Xianbei'lerin MS 3. yüzyılın sonlarında güneye göç edip Çin topraklarına yerleşmelerinin ardından Rouran'lar azılı savaşçılar olarak isim yapmışlardır. Ancak MS 402 yılında Shelun tüm Rouran reislerinin desteğini kazanıp Rouran'ı tek bir bayrak altında birleştirene kadar siyasi olarak parçalanmış bir halde kaldılar. Birleşmenin hemen ardından Rouran, Kuzey Wei ile sürekli bir çatışmaya girmiş ve Wei'nin Rouran'ı Ordos bölgesinden sürdüğü bir saldırıyla başlamıştır. Rouran batıya doğru genişledi ve komşu Tiele halkını yenerek İpek Yolları üzerindeki topraklarını genişletti, hatta Heftalitleri vassallaştırarak 5. yüzyılın başına kadar bu şekilde kaldı. Heftalitler, Rouran'ın baskısı nedeniyle güneydoğuya göç ettiler ve Baktriya'daki Yuezhi'yi yerinden ederek onları daha güneye göç etmeye zorladılar. Heftalitler ve Rouranlar arasındaki çatışmaya rağmen, Heftalitler doğulu efendilerinden çok şey ödünç aldılar, özellikle de ilk olarak Rouranlar tarafından hükümdarları için bir unvan olarak kullanılan "Han" unvanını. ⓘ
Rouranlar Tuoba Wei tarafından vasal (chen) olarak görülüyordu. 506 yılına gelindiğinde vasal bir devlet (fanli) olarak kabul edildiler. Çin imparatorluğu tarafından eşit ortak olarak kabul edildiler. Rouran'ın büyümesi ve Wei'nin klasik bir Çin devletine dönüşmesinin ardından, Wei tarafından eşit haklara sahip ortaklar olarak kabul edildiler (lindi gangli). ⓘ
424 yılında Rouran Kuzey Wei'yi işgal etti ancak geri püskürtüldü. ⓘ
429'da Kuzey Wei, Rouran'a karşı büyük bir saldırı başlattı ve çok sayıda insanı öldürdü. ⓘ
Çinliler piyade, biz ise atlıyız. Bir tay ve düve sürüsü kaplanlara ya da bir kurt sürüsüne karşı ne yapabilir ki? Rouranlara gelince, yaz boyunca kuzeyde otlarlar; sonbaharda güneye inerler ve kışın sınırlarımıza saldırırlar. Onlara sadece yazın otlaklarında saldırmamız gerekiyor. O zamanlar atları işe yaramaz: aygırlar kısraklarla, kısraklar da taylarıyla meşguldür. Eğer onlara orada rastlar, otlaklarını ve sularını kesersek, birkaç gün içinde ya ele geçirilir ya da yok edilirler.
- Kuzey Wei İmparatoru Daowu ⓘ
434 yılında Rouran, Kuzey Wei ile bir evlilik ittifakına girdi. ⓘ
443'te Kuzey Wei, Rouran'a saldırdı. ⓘ
449'da Rouran, Kuzey Wei tarafından savaşta yenilgiye uğratıldı. ⓘ
456'da Kuzey Wei Rouran'a saldırdı. ⓘ
458'de Kuzey Wei Rouran'a saldırdı. ⓘ
460 yılında Rouranlar modern Turpan civarında yaşayan Ashina kabilesine boyun eğdirdi ve onları Altay Dağları'na yerleştirdi. Rouranlar ayrıca önceki Gaochang hanedanını da devirerek Kan Bozhou'yu kral olarak atadılar. ⓘ
492 yılında İmparator Tuoba Hong, Rouran'a karşı 70 bin atlı gönderdi. Çin kaynakları seferin sonucu hakkında sessiz kaldığından, seferin başarısız olması muhtemeldir. Bununla birlikte, muhtemelen Wei ile yapılan savaştan sonra gerginleşen Rouranlılar, Doulun Kağan'ın devrilmesine ve öldürülmesine yol açan bir dizi olayda Uygur şefi Abuzhiluo'nun "100 bin çadırı" batıya götürmesini engelleyemediler. İsyancıların peşine biri Doulun, diğeri amcası Nagai tarafından yönetilen iki ordu gönderildi. Rouran galip geldi. Uygurlara karşı savaşta Doulan iyi savaştı, ancak amcası Nagai Uygurlara karşı tüm savaşları kazandı. Bu nedenle, askerler Cennetin artık Doulan'ı desteklemediğini ve Nagai lehine tahttan indirilmesi gerektiğini düşündüler. Geleneklere sadık olan ikincisi bunu reddetti. Yine de tebaa Doulan'ı öldürür ve yakın akrabalarını katlederek Nagai'yi tahta oturtur. ⓘ
Nagai 518 yılında büyücü Diwan ile evlenir ve üstün hizmetlerinden dolayı ona khagatun unvanını verir. ⓘ
525 ve 527 yılları arasında Rouran, Kuzey Wei tarafından kendi topraklarındaki isyanların bastırılmasında kullanılır ve Rouranlılar daha sonra yerel halkı yağmalar. ⓘ
Rouran Kağanlığı, prenseslerinden biri olan Kağan Yujiulü Anagui'nin kızı Prenses Ruru'nun Doğu Wei'nin Han Çinli hükümdarı Gao Huan ile evlenmesini sağladı. ⓘ
Heqin
Rouranlar, birbirleriyle savaşan ve her biri diğerini yenmek için Rouran'ın desteğini arayan Kuzey Yan ve özellikle Kuzey Wei hanedanı ve onun ardılları Doğu ve Batı Wei ile birçok kez Kraliyet evliliklerine (Çin'de Heqin olarak da bilinir) karışmıştır. Bu kraliyet evlilikleri, Çin hanedanlarının prenseslerinin Rouran prensleri veya kağanlarıyla (örneğin Prenses Lelang, Prenses Lanling) ve Rouran prenseslerinin Çin hanedanlarının hükümdarları ve prensleriyle (örneğin Prenses Ruru, İmparatoriçe Gong) evlendiği örnekler anlamına geliyordu. Her iki taraf da önemli ittifaklar kurmak veya ilişkileri sağlamlaştırmak için bu tür evlilikler teklif etme inisiyatifini kullanmış, savaşan Batı Wei ve Doğu Wei son dönemde sık sık Rouranlılara başvurmuştur. Sözde "diplomatik prensesler" her iki tarafta da iyi muamele görmüş ve onurlandırılmıştır. 1970'lerde Hebei, Ci İlçesinde Prenses Linhe'nin mezarı ortaya çıkarıldı. Mezarda sanatsal açıdan paha biçilmez duvar resimleri, çoğunlukla yağmalanmış ama yine de tutarlı bir hazine, Bizans sikkeleri ve yaklaşık bin kap ve kil figürin bulunuyordu. Bunların arasında dans eder pozisyonda duran ve elinde testere benzeri bir alet tutan bir Şaman figürü de vardı. Rouranlar bazen müttefik bazen de rakip olan Doğu Wei'yi sık sık ziyaret ederlerdi ve bu heykelciğin genç prensesin Rouran/göçebe köklerini yansıttığı düşünülmektedir. ⓘ
Bir keresinde, 540 yılında, Rouranlar bir milyon savaşçıyla Batı Wei'ye saldırmışlardır çünkü bir Rouran prensesi İmparator Wendi'nin baş eşinden sonra ikinci sırada olmaktan memnun olmadığını bildirmiştir. ⓘ
İlk kağan Shelun'un Jin hükümdarlarıyla "akrabalığa dayalı bir barış anlaşması" (huoqin) imzaladığı söylenir. Rouran kraliyet hanedanının 6. yüzyılda Haital (Heftalitler) kraliyet hanedanıyla evlendiği de söylenmektedir. ⓘ
Toplum
Şelun Han zamanından beri hanlar tahta çıktıklarında ek unvanlarla ödüllendirilmişlerdir. Yucheng Han'dan başlayarak 464 yılından itibaren Çinliler gibi dönem adları kullanmaya başladılar. Yönetici elitin Rouran ileri gelenleri de, Çinlilerin ölümlerinden sonra verdikleri unvanlara benzer şekilde, yaptıkları işlere atıfta bulunan lakaplar benimsediler. Bu uygulama daha sonraki Moğol şeflerininkiyle benzerlik göstermektedir. Göçebe aristokrasisini oluşturan yaşlılar, reisler, askeri komutanlar da dahil olmak üzere geniş bir çevre vardı. Büyükler yüksek ya da düşük rütbeli olabilirdi. Kağan, 518 yılında Nagai'nin büyücü Diwai'ye khagatun unvanı vererek onu karısı olarak alması ve eski kocası Fushengmou'ya bir tazminat, bir makam ve bir unvan vermesi gibi, yapılan hizmetlerin ve olağanüstü işlerin karşılığında unvanlar verebilirdi. Rouran unvanları arasında mofu, mohetu (Moğolca batur, baghatur), mohe rufei (Moğolca baga köbegün), hexi, sili ve sili-mohe, totoufa, totouteng, sijin (Türkçe irkin), xielifa (Türkçe eltäbär) vardı. ⓘ
Kaynaklar Rouranlar arasında köle mülkiyetinin varlığına işaret etmektedir. Kağan Anagui'ye 521 yılında Çinliler tarafından iki kadın köle hediye edilmişti; Şelun tarafından ordunun ve devletin yeniden düzenlenmesiyle getirilen ceza ve ödüller arasında, üstün savaşan askerlere esir verilmesi düzenlemesi de vardı. Rouranların bozkırdaki insanları yeniden yerleştirdiğine dair kanıtlar da vardır. ⓘ
Çin kaynaklarına göre, başlangıçta Rouran şefleri, kayıt yapmak için harfleri olmadığından, "koyun dışkılarını kullanarak savaşçıların sayısını yaklaşık olarak saymışlardır." Daha sonra, tahta üzerindeki çentikleri kullanarak kayıtlar yaptılar. Çince yazı dilini benimseyerek kayıt tutmak ve diplomatik mektuplar yazmak için kullandılar ve Anagui ile birlikte iç kayıtları yazmak için kullanmaya başladılar. Rouranlar arasında çok sayıda okuryazar insan olduğuna dair kanıtlar da vardır. Bu yüksek okuryazarlık seviyesinin sadece elitleri değil, ideogramları kullanabilen sığır yetiştiricileri gibi sıradan insanları da etkilediği bildirilmektedir. Song Kitabı'nda "bilgisi bilge bir Çinli görevliyi utandıran" eğitimli bir Rouran'ın hikayesi vardır. Dahası, kendi runik yazılarına sahip oldukları da ihtimal dışı değildir. ⓘ
Rouranlar tarafından dikilen anıtlara dair bir kayıt yoktur, ancak Çin'den doktorlar, dokumacılar ve diğer zanaatkârların gönderilmesini talep ettiklerine dair kanıtlar vardır. ⓘ
Çinlileri taklit eden Anagui Han, sarayda memurlar kullanmaya başlamış, bir koruma kadrosu ya da kethüdalar edinmiş ve "etrafını Çin bibliyofili geleneğinde eğitilmiş danışmanlarla çevirmiştir". Baş danışmanı, rolü Moğollardaki Yelü Chucai ve Xiongnu'daki (ya da Hunlardaki) Zhonghang Yue ile karşılaştırılabilecek olan Çinli Shunyu Tan'dı. ⓘ
Sermaye
Rouran'ın başkenti muhtemelen zaman içinde değişmiştir. Rouran Han'ın (ting) merkezi başlangıçta Gansu'nun kuzeybatısındaydı. Daha sonra Rouran'ın başkenti "Liang shu tarafından inşa edilen iki surla çevrili" Mumocheng oldu. Bu şehrin varlığı, Rouranlar arasındaki erken kentleşmenin kanıtı olacaktır. Ancak yeri tartışmalıdır ve şimdiye kadar hiçbir izine rastlanmamıştır. ⓘ
Çöküş
461 yılında, Kuzey Wei generali ve Rouran kökenli Büyük Şansölye Hedong Dükü Lü Pi Kuzey Wei'de ölür. ⓘ
Rouran ve Heftalitlerin arası açılır ve konfederasyonları içindeki sorunlar Çinli ajanlar tarafından teşvik edilir. ⓘ
508'de Tiele savaşta Rouran'ı yendi. ⓘ
516'da Rouran Tiele'yi mağlup etti. ⓘ
551 yılında Aşina Göktürklerinden Bumin, Rouran için bir Tiele isyanını bastırdı ve hizmeti için bir Rouran prensesi istedi. Rouran bunu reddetti ve bunun üzerine Bumin bağımsızlığını ilan etti. Bumin, Kuzey Wei'nin ardıl devleti olan Batı Wei ile evlilik ittifakına girdi ve 552'de Rouran'a saldırdı. Artık güçlerinin zirvesinde olan Rouran, Türkler tarafından yenilgiye uğratıldı. Huaihuang'daki (bugünkü Zhangjiakou, Hebei) yenilgiden sonra son büyük kağan Anagui, yenildiğini anlayarak kendi canına kıydı. Bumin, Ötüken'i fethettikten sonra kendisini Türk Kağanlığı'nın İllig Kağan'ı ilan etti; Bumin kısa süre sonra öldü ve yerine oğlu Issık Kağan geçti. Issık, artık kağanlığı çökmüş olan Rouranlara saldırmaya devam etti, ancak bir yıl sonra 553'te öldü. ⓘ
555 yılında Türkler Rouran'ı istila ve işgal ettiler ve Yujiulü Dengshuzi 3000 askerin başında Batı Wei'ye çekildi. Daha sonra Mukan Kağan'ın baskısıyla İmparator Gong tarafından askerleriyle birlikte Türklere teslim edildi. Aynı yıl Mukan'ın Rouran'ı yok ettiği söylenir. On altı yaşından küçük çocuklar hariç, Türklere teslim edilen tüm Rouranların vahşice öldürüldüğü bildirilmektedir. ⓘ
29 Kasım 586'da bir Sui yetkilisi ve yönetici klanın soyundan gelen Yujiulü Furen (郁久闾伏仁) Hebei'de ölür ve Yujiulü klanından kraliyet soyundan geldiğini bildiren bir mezar taşı bırakır. ⓘ
Olası torunları
Tatarlar
Xu'ya (2005) göre, bazı Rouran kalıntıları Büyük Khingan sıradağlarının kuzeybatısına kaçmış ve kendilerine 大檀 Dàtán (MC: *daH-dan) veya 檀檀 Tántán (MC: *dan-dan) adlarını tarihi bir Rouran Kağanının kişisel adı olan Tantan'dan almıştır. Tantan yavaş yavaş Shiwei kabile kompleksine dahil edildi ve daha sonra Suishu'da Büyük-Da Shiwei (大室韋) olarak ortaya çıktı. Klyashtorny, apud Golden (2013), 大檀 / 檀檀'yi *tatar / dadar olarak yeniden yapılandırmıştır, "insanlar, [Klyashtorny] sonucuna varır, 420'lerde Datan'a iç mücadelelerinde yardım eden ve daha sonra Bumın Qağan'ın cenazesinde yas tutanlar arasında yer alan Otuz Tatar ("Otuz Tatar") olarak anılan Avarlar (bkz. Kül Tegin, E4 ve Bilge Qağan, E5 yazıtları)". ⓘ
Avarlar
Bazı akademisyenler Rouranların daha sonra bozkırlardan batıya doğru kaçarak Avarlara dönüştüğünü iddia etse de, diğer pek çok akademisyen bu iddiaya karşı çıkmaktadır. Viyana Üniversitesi'nde tarihçi olan Walter Pohl, yeni genetik verilerin bu soruya cevap verdiğini söylüyor. "Rouran İmparatorluğu'nun çekirdeğinden gelmiş olmaları gerektiğine dair elimizde çok net bir gösterge var. Onlar Çinlilerin komşularıydı." Seul Ulusal Üniversitesi'nden genetikçi ve araştırmanın yazarlarından Choongwon Jeong, "Genetik olarak konuşursak, seçkin Avarlar çok ama çok doğulu bir profile sahipler," diyor. ⓘ
Bu genetik veriler, Avarların kökenlerine dair iki tarihsel anlatıyı destekliyor. Altıncı yüzyıla ait bir Çin kaynağı, kuzey sınırlarına saldırmak için Moğol bozkırlarından çıkan birçok atlı göçebe gruptan biri olan Rouran adlı esrarengiz bir bozkır halkını tanımlamaktadır. Rouran'ın otlak imparatorluğunun MS 552 yılında rakip göçebeler tarafından yenilgiye uğratıldığı bildirilmektedir. Bir kıta ötede ve sadece 15 yıl sonra, bir zamanların güçlü Roma İmparatorluğu'nun doğu kalıntıları olan Bizans'tan diplomatlar, Hazar Denizi kıyılarına doğudan yeni bir grubun geldiğini bildirmişlerdir. Yeni gelenler kendilerini Avarlar olarak adlandırıyor ve Rouran olarak bilinen uzak bir halkla akraba olduklarını iddia ediyorlardı. ⓘ
Ancak, umutsuz direnişler, askeri felaketler ve katliamlar nedeniyle Rouran'ın Avrupa'ya yerleşmek için yeterli güçte göç etmiş olması pek olası değildir. Rouran'ın geri kalanı Çin'e kaçtı, sınır muhafızları tarafından emildi ve bir varlık olarak sonsuza dek yok oldu. Son kağan Batı Wei sarayına kaçtı, ancak Göktürklerin talebi üzerine Batı Wei onu ve ona eşlik eden soyluları idam etti. ⓘ
Avarlar, Göktürkler tarafından en çok aranan kaçaklar olarak batıya doğru takip edilmiş ve imparatorluk unvanı olan Kağan'ı ve aynı zamanda Avarların prestijli adını yasadışı bir şekilde gasp etmekle suçlanmışlardır. Çağdaş kaynaklar Avarların Batı Bozkır'ın yerlisi olmadıklarını ancak uzun bir gezintiden sonra bölgeye geldiklerini göstermektedir. Ne de güneyinde Heftalit İmparatorluğu'nun yer aldığı Orta Asya'nın yerlisiydiler ve bazı akademisyenler tarafından zaman zaman Avarlarla özdeşleştirildiler. Bunun yerine Avarların kökenleri daha doğudaydı; bu gerçek, Panonya Havzası'nda gömülü Avar bireyleri üzerinde yapılan DNA çalışmalarıyla desteklenmiş ve Avarların esasen Doğu Asyalı olduklarını göstermiştir. Nispeten az sayıda olmalarına rağmen imparatorluk iddiaları, Uzak Doğu'da daha önce hegemonik bir gücün soyundan geldiklerini göstermektedir. Avarların 557'de I. Justinianus'a gönderdikleri ilk elçilik doğrudan Rouran Kağanlığı'nın 555'te yıkılışına tekabül eder. Rouran Kağanlığı kademeli bir düşüşle değil, Göktürklerin önderlik ettiği ani bir iç devrimle düşmüştü, dolayısıyla Avar Kağanında imparatorluk hatıraları hâlâ canlıydı; bu durum daha sonra Kuzey Çin'den aniden çıkarıldıktan sonra uzun bir mesafe batıya göç eden ama yine de imparatorluk iddialarını koruyan ve Batı Liao olarak Katvan Savaşı'nda Büyük Selçuklu İmparatorluğu'nu mağlup eden Kara-Hitanlarla paralellik gösterir. Orta Asya'nın güneyindeki Heftalit İmparatorluğu 560 yılına kadar Göktürklerin eline geçmeyecektir. Heftalitlerin kendileri daha önce Rouran'ın vasallarıydı ve Kağan unvanını onlardan almışlardı. Bizanslılar tarafından da zaten Heftalitler olarak biliniyorlardı. Bu gerçekler ışığında, Avar Kağanlığı'nda güçlü bir Rouran bileşeni olması muhtemel görülse de, Kağanlık daha sonra Slavlar ve Gotlar gibi birçok başka halkı da içine almıştır. ⓘ
Genetik
Li ve ark. 2018, Moğolistan'daki Khermen Tal bölgesinde gömülü bir Rouran erkeğinin kalıntılarını incelemiştir. Bu kişinin babadan gelen haplogrup C2b1a1b ve anneden gelen haplogrup D4b1a2a1 taşıyıcısı olduğu bulunmuştur. C2b1a1b haplogrubu Xianbei arasında da tespit edilmiştir. ⓘ
Bazı genetik çalışmalar, erken dönem Panoniyen Avar elitlerinin büyük miktarda Doğu Asya soyu taşıdığını göstermiş ve bazıları bunu Panoniyen Avarlar ile Rouranlar arasında bir bağlantı olduğuna dair kanıt olarak öne sürmüştür. Bununla birlikte, Savelyev & Jeong 2020, Rouranların kendileri hakkında hala çok az genetik veri bulunduğunu ve bu nedenle Panonya Avarları ile genetik ilişkilerinin hala kesin olmadığını belirtmektedir. ⓘ
Dil
Kabul gören görüş, dilin ilişkilerinin bir bilmece olarak kaldığı ve bir izolat olabileceği yönündedir. Alexander Vovin (2004, 2010) Ruan-ruan dilini, günümüz dillerinden hiçbiriyle akrabalığı olmayan (yani izole bir dil) ve dolayısıyla Moğolca ile ilgisi bulunmayan, soyu tükenmiş bir Altay dili olarak görmektedir. Vovin (2004), Eski Türkçenin Ruan-ruan olabilecek bilinmeyen bir Altay dışı dilden bazı kelimeler ödünç aldığını belirtmiştir. Vovin, 2018 yılında Brāhmī Bugut ve Khüis Tolgoi yazıtlarının analizi yoluyla yeni kanıtlar bulunmasının ardından görüşünü değiştirmiş ve Ruanruan dilinin aslında Orta Moğolcaya yakın ancak aynı olmayan bir Moğol dili olduğunu öne sürmüştür. ⓘ
Rouran Hükümdarları
Rouranlar, Xiongnuların Chanyu'sunun yerine imparatorları için Khagan ve Khan unvanlarını kullanan ilk halktır. Çanyu unvanının etimolojisi tartışmalıdır: Moğol, Türk, Yenisey versiyonları vardır. ⓘ
Kabile şefleri
- Yujiulü Mugulü, 4. yüzyıl
- Yujiulü Cheluhui, 4. yüzyıl
- Yujiulü Tunugui, 4. yüzyıl
- Yujiulü Bati, 4. yüzyıl
- Yujiulü Disuyuan, 4. yüzyıl
- Yujiulü Pihouba, 4. yüzyıl
- Yujiulü Wenheti, 4. yüzyıl
- Yujiulü Heduohan, 4. yüzyıl ⓘ
Khagans
| Kişisel isim | Regnal isim | Reign | Dönem isimleri ⓘ |
|---|---|---|---|
| Yujiulü Shelun | Qiudoufa Khagan (丘豆伐可汗) | 402–410 | |
| Yujiulü Hulü | Aikugai Khagan (藹苦蓋可汗) | 410–414 | |
| Yujiulü Buluzhen | 414 | ||
| Yujiulü Datan | Mouhanheshenggai Khagan (牟汗紇升蓋可汗) | 414–429 | |
| Yujiulü Wuti | Şili Kağanı (敕連可汗) | 429–444 | |
| Yujiulü Tuhezhen | Chu Khagan (處可汗) | 444–464 | |
| Yujiulü Yucheng | Shouluobuzhen Kağan (受羅部真可汗) | 464–485 | Yongkang (永康) |
| Yujiulü Doulun | Fumingdun Kağan (伏名敦可汗) | 485–492 | Taiping (太平) |
| Yujiulü Nagai | Houqifudaikezhe Khagan (侯其伏代庫者可汗) | 492–506 | Taian (太安) |
| Yujiulü Futu | Tuohan Khagan (佗汗可汗) | 506–508 | Shiping (始平) |
| Yujiulü Chounu | Douluofubadoufa Khagan (豆羅伏跋豆伐可汗) | 508–520 | Jianchang (建昌) |
| Yujiulü Anagui | Chiliantoubingdoufa Khagan (敕連頭兵豆伐可汗) | 520–521 | |
| Yujiulü Poluomen | Mioukesheju Kağan (彌偶可社句可汗) | 521–524 | |
| Yujiulü Anagui | Chiliantoubingdoufa Khagan (敕連頭兵豆伐可汗) | 522–552 |
Batı'nın Kağanları
- Yujiulü Dengshuzi, 555 ⓘ
Doğu'nun Kağanları
- Yujiulü Tiefa, 552-553
- Yujiulü Dengzhu, 553
- Yujiulü Kangti, 553
- Yujiulü Anluochen, 553-554 ⓘ
Hükümdarlar soy ağacı
| Rouran Khaganlarının soy ağacı ⓘ | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Cücenlerin kağanları
| Hukukî adı ve Çincesi | Çince Soyadı ve adı | Taht süresi | Yönetiği dönemin adı ⓘ |
|---|---|---|---|
| Yoktu | 郁久閭木骨閭 Yùjiǔlǘ Mùgǔlǘ | 4. y.y | Yoktu |
| Yoktu | 郁久閭車鹿會 Yùjiǔlǘ Chēlùhuì | 4. y.y | Yoktu |
| Yoktu | 郁久閭吐奴傀 Yùjiǔlǘ Tǔnúgūi | 4. y.y | Yoktu |
| Yoktu | 郁久閭跋提 Yùjiǔlǘ Bátí | 4. y.y | Yoktu |
| Yoktu | 郁久閭地粟袁 Yùjiǔlǘ Dìsùyuán | 4. y.y | Yoktu |
| Yoktu | 郁久閭匹侯跋 Yùjiǔlǘ Pǐhóubá | 4. y.y | Yoktu |
| Yoktu | 郁久閭縵紇提 Yùjiǔlǘ Màngētí | 4. y.y | Yoktu |
| Yoktu | 郁久閭曷多汗 Yùjiǔlǘ Héduōhàn | 4. y.y | Yoktu |
| Qiudoufa Khan (丘豆伐可汗) | 郁久閭社崙 Yùjiǔlǘ Shèlún | 402–410 | Yoktu |
| Aikugai Khan (藹苦蓋可汗) | 郁久閭斛律 Yùjiǔlǘ Húlǜ | 410–414 | Yoktu |
| Mouhanheshenggai Khan (牟汗紇升蓋可汗) | 郁久閭大檀 Yùjiǔlǘ Dàtán | 414–429 | Yoktu |
| Chilian Khan (敕連可汗) | 郁久閭吳提 Yùjiǔlǘ Wútí | 429–444 | Yoktu |
| Chu Khan (處可汗) | 郁久閭吐賀真 Yùjiǔlǘ Tǔhèzhēn | 444–450 | Yoktu |
| Shouluobuzhen Khan (受羅部真可汗) | 郁久閭予成 Yùjiǔlǘ Yúchéng | 450–485 | Yongkang (永康 Yǒngkāng) 464–484 |
| Fumingdun Khan (伏名敦可汗) | 郁久閭豆崙 Yùjiǔlǘ Dòulún | 485–492 | Taiping (太平 Tàipíng) 485–491 |
| Houqifudaikezhe Khan (侯其伏代庫者可汗) | 郁久閭那蓋 Yùjiǔlǘ Nàgài | 492–506 | Taian (太安 Tàiān) 492–505 |
| Tuohan Khan (佗汗可汗) | 郁久閭伏圖 Yùjiǔlǘ Fútú | 506–508 | Shiping (始平 Shǐpíng) 506–507 |
| Douluofubadoufa Khan (豆羅伏跋豆伐可汗) | 郁久閭醜奴 Yùjiǔlǘ Chǒunú | 508–520 | Jianchang (建昌 Jiànchāng) 508–520 |
| Chiliantoubingdoufa Khan (敕連頭兵豆伐可汗) | 郁久閭阿那瓌 Yùjiǔlǘ Ānàgūi | 520–552 | Yoktu |
| Mi'oukeshegou Khan (彌偶可社句可汗) | 郁久閭婆羅門 Yùjiǔlǘ Póluómén | 521–524 | Yoktu |
| Yoktu | 郁久閭鐵伐 Yùjiǔlǘ Tiěfá | 552–553 | Yoktu |
| Yoktu | 郁久閭登注 Yùjiǔlǘ Dēngzhù | 553 | Yoktu |
| Yoktu | 郁久閭康提 Yùjiǔlǘ Kāngtí | 553 | Yoktu |
| Yoktu | 郁久閭菴羅辰 Yùjiǔlǘ Ānluóchén | 553–554 | Yoktu |
| Yoktu | 郁久閭鄧叔子 Yùjiǔlǘ Dèng Shūzǐ | 555 | Yoktu |