Lipton
 | |
| Tip | Çay |
|---|---|
| Kuruluş | 1890 |
| Kurucu | Thomas Lipton |
| Genel merkezi |
, İskoçya, Büyük Britanya |
| Kilit kişiler | Thomas Lipton |
| Ürün | Çay, buzlu çay |
| Sahibi | Unilever |
| Website | Resmi sitesi |
Lipton, Unilever'e ait bir çay firması. Thomas Lipton tarafından 1890 yılında Glasgow, İskoçya'da kuruldu. Günümüzde 110'un üzerinde ülkede mevcuttur. Lipton özellikle Avrupa, Kuzey Amerika, Orta Doğu, Asya ve Avustralya bölgelerinde popülerdir. 1991 yılında PepsiCo ile yapılan ile Pepsi-Lipton International (Pepsi Lipton Ortaklığı) ortak girişimi sayesinde Lipton Ice Tea buzlu çayları, Pure Leaf çayları ve Brisk markası, başka girişimlerden ise No Fear spor giyimleri, Ethos Water suları, Frappuccino kahvelerini üretiyor, ayrıca Ocean Spray kooperatifi yönetiyor. ⓘ
 | |
| Ürün tipi | Çay |
|---|---|
| Sahibi | Ekaterra |
| Ülke | Birleşik Krallık |
| Tanıtıldı | 1890; 133 yıl önce |
| Piyasalar | Dünya çapında |
| Önceki sahipleri | Argyll Foods (mağazalar) Unilever |
| Web sitesi | lipton.com |
Lipton, Ekaterra'nın sahibi olduğu bir İngiliz çay markasıdır. Lipton aynı zamanda Birleşik Krallık'ta bir süpermarket zinciriydi, daha sonra Argyll Foods'a satıldı ve ardından şirket sadece çay sattı. Şirket adını kurucusu Sir Thomas Lipton'dan almıştır. Lipton'un içmeye hazır içecekleri Unilever ve PepsiCo ortaklığındaki "Pepsi Lipton International" şirketi tarafından satılmaktadır. ⓘ
Tarihçe
Kökenleri
1871 yılında İskoçya'nın Glasgow kentinden Thomas Lipton (1848-1931) küçük birikimlerini kullanarak kendi dükkanını açtı ve 1880'lere gelindiğinde iş 200'den fazla dükkana ulaştı. Lipton bakkaliye perakende işi 1929 yılında Home and Colonial Stores, Maypole Dairy Company, Vyes & Boroughs, Templetons, Galbraiths & Pearks ile birleşerek 3.000'den fazla dükkana sahip bir gıda grubu oluşturan şirketlerden biriydi. Grup ana caddede çeşitli isimler altında ticaret yaptı, ancak Birleşik Krallık borsasına Allied Suppliers olarak kaydedildi. Lipton's küçük kasabalara odaklanan bir süpermarket zinciri haline geldi. Allied 1982 yılında Argyll Foods tarafından satın alındı; süpermarket işletmesi 1980'lerde Presto olarak yeniden markalandı. ⓘ
Gelişim
Thomas Lipton dükkânını açtıktan kısa bir süre sonra stoklayabileceği yeni ürünler bulmak için dünyayı dolaşmaya başladı. Bu ürünlerden biri de o dönemde nadir ve pahalı bir lüks olan çaydı. 1870'lerin sonlarında 40 milyon sterlin olan satışlar 1880'lerin ortalarında iki katına çıkarak 80 milyon sterline ulaşmıştı. Lipton 1890'da Seylan'da, şimdiki Sri Lanka'da çay bahçeleri satın aldı ve burada ilk Lipton çayını paketleyip sattı. Paketleme ve nakliyeyi düşük maliyetle ayarladı ve çayını paketler halinde pound (454g), yarım pound (227g) ve çeyrek pound (113g) olarak sattı ve reklam sloganını da şöyle belirledi: "Çay bahçelerinden çaydanlığa doğrudan." Lipton çayları Amerika Birleşik Devletleri'nde hemen başarılı oldu. ⓘ
Lipton çay işi, 1938 yılında Amerika Birleşik Devletleri ve Kanada Lipton işinin satın alınmasıyla başlayan ve 1972 yılında Unilever'in küresel Lipton işinin geri kalanını Allied Suppliers'dan satın almasıyla tamamlanan bir dizi ayrı işlemle tüketim malları şirketi Unilever tarafından satın alındı. ⓘ
1991 yılında Unilever, Kuzey Amerika'da içime hazır (şişelenmiş ve konserve) çayların pazarlanması için PepsiCo ile ilk ortak girişim olan Pepsi Lipton Ortaklığı'nı kurdu. Bunu 2003 yılında Amerika Birleşik Devletleri dışındaki birçok pazarı kapsayan ikinci bir ortak girişim olan Pepsi-Lipton International (PLI) izledi. PLI, Eylül 2007'de bir dizi büyük Avrupa pazarını da kapsayacak şekilde genişletilmiştir. PepsiCo ve Unilever'in her biri bu ortak girişimlerin hisselerinin yüzde 50'sini kontrol etmektedir. ⓘ
2008 yılındaki Çin sütü skandalı nedeniyle gıda devi Unilever, 30 Eylül 2008 tarihinde Hong Kong ve Makao'da Lipton sütlü çay tozunu geri çağırmaya başlamıştır. Hammadde olarak Çin süt tozu kullanılan çay tozu, şirketin iç kontrollerinde tozda melamin izlerine rastlanmasının ardından geri çağrıldı. ⓘ
2011 yılında PETA, Unilever'i çayın içeriğiyle ilgili insan sağlığı iddialarında bulunmak amacıyla tavşanlar, domuzlar ve diğer hayvanlar üzerinde deneyler yapmak ve bu deneyleri finanse etmekle eleştirdi. Hayvan hakları örgütüne göre Unilever, PETA destekçilerinden 40.000'den fazla başvuru aldıktan sonra ve PETA'nın "Lipton CruelTEA" kampanyasını başlatmayı planlamasından günler önce Lipton ürünlerindeki uygulamayı sona erdirmeye karar verdi. Unilever, yasal gerekliliklerin bir parçası olarak hükümetler tarafından zorunlu kılınmadıkça ürünlerini artık hayvanlar üzerinde test etmemektedir. ⓘ
Çorba karışımları
Lipton hazır çorba karışımları üretmektedir. 1950'lerde Amerika Birleşik Devletleri'nde Lipton, Lipton'un Fransız soğan çorbası karışımı kullanılarak evde hazırlanan Fransız soğan sosunu tanıtan bir reklam kampanyası yürütmüş ve böylece cips ve sosun popülerleşmesine yardımcı olmuştur. Daha sonra ABD'de ticari olarak üretilen yüzlerce yeni dip sos çeşidi piyasaya sürülmüştür. ⓘ
Günümüz
Lipton çayları, Sri Lanka, Hindistan, Kenya ve Çin gibi tanınmış üretici ülkelerden, dünyanın dört bir yanındaki birçok farklı plantasyondan seçilen bir karışımdır. Lipton Yellow Label yaklaşık 20 farklı çaydan harmanlanmıştır. ⓘ
Alışılagelmiş siyah yapraklı çayın (uzun süredir devam eden Lipton Yellow Label markasıyla) yanı sıra, şirket hem yaprak hem de içmeye hazır içecek olarak birçok başka çeşidi de pazarlamaktadır. Bunlar arasında yeşil çaylar, aromalı siyah çaylar, bitki çayları, Avrupa'da Lipton Linea ("zayıflama çayı") ve çeşitli Asya pazarlarında Lipton Milk Tea bulunmaktadır. Lipton'un sahibi Unilever, İngiltere'de PG-Tips çayını satmakta ve Lipton Ice Tea dışında Lipton markalı hiçbir ürünün perakende satışını yapmamaktadır. ⓘ
Japonya, Rusya ve Avustralya dahil olmak üzere bir dizi pazarda şirket, psikoaktif özelliklere sahip olan teaninin faydalarının reklamını yapmaktadır. ⓘ
Lipton halen Doğu Afrika'da (Kericho, Kenya ve Mufindi, Tanzanya) plantasyonlara sahiptir. Mayıs 2007'de Unilever, tüm çaylarını sürdürülebilir bir şekilde tedarik etmeyi taahhüt eden ilk şirket oldu. Uluslararası bir çevre STK'sı olan Rainforest Alliance ile birlikte çalışan Lipton ve ana şirketi Unilever, Batı Avrupa'da satılan tüm Lipton Yellow Label poşet çaylarının 2010 yılına kadar, dünya çapında satılan tüm Lipton poşet çaylarının ise 2015 yılına kadar sertifikalandırılacağını duyurdu. Lipton'un kendi çay çiftlikleri ilk sertifikalandırılanlar arasında yer aldı. Rainforest Alliance mührünü taşıyan ürünler 2008 yılında Batı Avrupa pazarlarında ve 2009 yılında da Kuzey Amerika'da satışa sunulmuştur. ⓘ
Lipton, Rainforest Alliance ile yaptığı çalışmalardan dolayı 6 Mayıs 2009 tarihinde Kurumsal Yeşil Küre Ödülü almıştır. ⓘ
Markalar
Lipton'un temel markaları Lipton Yellow Label ve Lipton Iced Tea'dir. Diğer ürün grupları arasında Avrupa ve Kuzey Amerika'da Lipton piramit (tetrahedron) serisi ve Doğu Asya'da Lipton Sütlü Çay yer almaktadır. Marka 2008 yılında Batı Avrupa'da Lipton Linea'yı piyasaya sürmüştür. ⓘ
Lipton Sarı Etiket
Lipton Yellow Label, Thomas Lipton'un halen kullanılmakta olan kırmızı Lipton kalkanlı Sarı paketin ilk versiyonunu piyasaya sürdüğü 1890 yılından bu yana satılmaktadır. Dünya çapında 150 ülkede satılmaktadır. Lipton Yellow Label, hem çay poşetlerinde hem de açık çay olarak satılan, barut yeşili çay gibi küçük yapraklar halinde sarılmış çeşitli çay türlerinin bir karışımıdır. ⓘ
Lipton Buzlu Çay
Lipton Buzlu Çay veya Lipton Ice Tea limon, şeftali, şeftali & nektarin, mango ve ahududu olmak üzere beş aromada satılmaktadır. Bazı bölgelerde Yeşil Çay ve Rooibos aromaları da mevcuttur. ⓘ
Diğer iki aroma sadece Arap dünyasında satılmaktadır: kırmızı meyveler ve egzotik meyveler. ⓘ
Lipton Brisk
Brisk, eski adıyla Lipton Brisk, Lipton ve PepsiCo arasındaki bir ortak girişim olarak öncelikle Kuzey Amerika'da dağıtılan bir buzlu çay markasıdır. Lipton'un diğer buzlu çay markalarından farklı olarak harmana fosforik asit eklenerek içeceğe kendine özgü keskin bir tat kazandırılır. ⓘ
Lipton Piramit Çay
Lipton ayrıca diğer çay markalarında görülen dört yüzlü poşet formatını kullanarak çay üretmektedir. Lipton Clear, Earl Grey Tea, English Breakfast Tea, Peach Mango Tea, Green Tea Mandarin Orange, Mint ve Camomile Tea olmak üzere beş çeşitte piyasaya sürüldü. ⓘ
Saf Yaprak
Pure Leaf, PepsiCo-Lipton ortak girişimi tarafından öncelikle Güney Amerika'da dağıtılan bir buzlu çay markasıdır. Dondurularak kurutulmuş hazır çay tozu kullanan Lipton Iced Tea ve Brisk'in aksine Pure Leaf sıvı olarak demlenir. Marka, geri dönüştürülebilir PET plastikten yapılmış kare şişelerde satılmaktadır. ⓘ
Dünya çapında Lipton
110'dan fazla ülkede satılan Lipton özellikle Avrupa, Kuzey Amerika, Afrika ve Orta Doğu, Asya ve Avustralasya'nın bazı bölgeleri (Avustralya ve Yeni Zelanda) ile Latin Amerika ve Karayipler'de popülerdir. İngiliz kökenli olmasına rağmen, Lipton siyah çayı (Yellow Label gibi) İngiltere'de pazarlanmamaktadır, çünkü şirket sahibi Unilever burada PG Tips çayını satmaktadır. Lipton Ice Tea ve meyve çayları İngiltere'de mevcuttur. ⓘ
Pazarlama ve reklam
.png)
1914 yılında Lipton'un çayı, Fransız havacı Maurice Guillaux'nun Melbourne'den Sydney'e gerçekleştirdiği ve o dönemde dünyanın en uzun hava posta ve hava kargo uçuşu olan ilk uçuşun sponsorlarından biriydi. Sponsor Lipton, Guillaux'nun "Şimdiye kadar tattığım en lezzetli çay.... sinirleri çok yatıştırıcı buldum" diye yazdığı mektubun 250.000 kopyasını bastırdı ve bunlar Lipton'a bir penilik pul gönderilerek alınabiliyordu. Üç penilik pul karşılığında Lipton çeyrek kiloluk bir paket çay gönderiyordu. ⓘ
Lipton Ice Tea'nin Birleşik Krallık'taki olumsuz algısını değiştirmek amacıyla - %60'ı daha denemeden tadını beğenmediğini belirtmiştir - Lipton 2010 yılında "Don't knock it 'til you've tried it!" sloganıyla Londra merkezli bir yaz pazarlama kampanyası yürütmüştür; gezici göstericiler 58 gün boyunca 498.968 numune dağıtmıştır. Kampanya sonrasında tüketicilerin %87'si Lipton Ice Tea'yi beğendiklerini belirtirken, %73'ü gelecekte satın alma olasılıklarının daha yüksek olduğunu söyledi. Benzer bir kampanya "Haydi Gidelim!" sloganıyla 2017 yazında da gerçekleştirilmiştir. Lipton ayrıca 2014 yapımı Disney filmi Muppets Most Wanted için The Muppets'ın oynadığı reklam filmleri çekmiştir. ⓘ
Ürün kalitesi tartışmaları
Kasım 2011'de Çin Kalite Denetimi, Teftiş ve Karantina Genel İdaresi, Lipton çayının bir çeşidinde bifenthrin gibi yüksek seviyelerde pestisit buldu. Unilever, etkilenen tüm ürünlerin raflarını temizleyerek yanıt verdi. Nisan 2012'de Greenpeace, grubun Pekin'deki süpermarketlerden satın aldığı iki Lipton çay çeşidinin güvenlik testlerinde başarısız olması ve sonuçların Avrupa Birliği'nde uygulanan düzenlemeleri karşılamadığı iddiasıyla Çin'deki Lipton ürünleri hakkında daha fazla soru sordu. Grup ayrıca, "Tespit edilen pestisitlerden bazılarının Çin Tarım Bakanlığı tarafından çay üretiminde kullanılması da yasaklanmıştır" açıklamasında bulundu. Unilever Çin ise bulguları yalanlayarak ülkedeki tüm Lipton ürünlerinin güvenli olduğunu belirtti. ⓘ
Lipton'un Koltuğu
"Lipton's Seats, Sri Lanka'nın Bandarawela bölgesindeki Poonagala tepelerinde yer alan yüksek bir gözlem noktasıdır. Aynı zamanda Dambatenne Çay Fabrikası'nın da yakınındadır. Lipton's Seat noktasına, huzurlu yeşil çay tarlaları ve ara sıra renkli çay toplayıcılarıyla çevrili yaklaşık 8 km'lik bir tırmanışla ulaşılmaktadır. Lipton's Seat'ten Uva eyaleti, Sabaragamuywa ve Central eyaleti, ünlü World's End gözlem noktasınınkine rakip bir görüntüyle izleyicinin ayaklarının önüne serilir." ⓘ
Şirket tarihi
Lipton, 1893 yılında Thomas Lipton tarafından şirketin temeli atıldı. 2003'te Pepsi ile anlaşınca Pepsi-Lipton International (LIP) kurulmuştur. ⓘ
Thomas Lipton
Lipton markasının isim babası Thomas Lipton, 1850'de Glasgow'da doğdu. Babasının bakkal dükkânında iş hayatına atılan Thomas, 15 yaşındayken yeni atılımlar, yeni ufuklar için Amerika'nın yolunu tutmuştu. Pazarlama ve satış teknikleri hakkında pek çok bilgi edinen Thomas, ülkesine dönüp babasıyla birlikte çalışmaya başladıysa da anlaşamadılar. ⓘ
