Glasgow
Glasgow Glaschu Glesca, Glesga | |
---|---|
City of Glasgow | |
| |
Glasgow'un İskoçya içerisindeki konumu | |
Ülke | Birleşik Krallık |
Birleşik Krallık ülkeleri | İskoçya |
İl | Glasgow Şehir Merkezi |
Yüzölçümü | |
• Şehir | 175 km² (67 mil²) |
• Kent | 368,5 km² (142,2 mil²) |
Nüfus | |
• Şehir | 612,040 |
• Yoğunluk | 3,555/km² (9,2/mil²) |
• Kent | 985,290 |
• Metropol | 1,861,315 |
Zaman dilimi | UTC±00.00 (BAS) |
• Yaz (YSU) | UTC+01.00 (BAYS) |
Alan kodu | 0141 |
Resmî site http://www.glasgow.gov.uk/] |
Glasgow, İskoçya'nın en büyük şehridir. Şehir "Batı Merkezi İskoçya" alçak rakımlı arazilerinde Clyde Nehri kıyılarında bu nehrin İrlanda Denizi'ne açılan haliçi üzerinde konumlanmıştır. ⓘ
Şehir sınırları içinde nüfusu (2015 tahmini ile) 599,650 kişi olup Birleşik Krallık'ta (Londra,Manchester ve Birmingham'dan sonra) nüfus itibarıyla dördüncü büyük şehridir. Varoşları ile birlikte şehirleşmiş arazilerden oluşan Büyük Glasgow'un nüfusu (2007 Nüfus tahminine göre) 1,750,000 kişi idi. Şehir Victoria devrinde Britanya İmparatorluğu'nun ikinci şehri olarak bilinirdi. Şehrin nüfusu 19. yüzyılın sonlarında ve 20. yüzyıl başında 1 milyonun üzerine çıkmıştır. O yıllarda Londra ve Paris'in ardından Avrupa'da bu yoğunlukta nüfusa sahip üçüncü şehirdi. 2001 sayımlarına göre Glasgow'un nüfusu 629.501'dir. ⓘ
Glasgow kuruluşunda bir küçük kırsal yerleşkeydi. Orta Çağ'da 10. ve 11. yüzyıllarda bu yerleşkenin Katolik piskoposu olan John Capellanus ile İskoçya Kralı olan I. David'in çabaları ile Glasgow Piskoposları için Piskoposluk merkezi ve "Kraliyet Şehri (Royal Burgh)" statüsü kazandı. 15. yüzyılda Glasgow Üniversitesi kurulması bu şehri bir akademik merkez ve üniversite öğrencisi şehri haline geçirdi. 18. yüzyılda Glasgow Üniversitesi ve Glasgow şehri İskoçya'da ortaya çıkan İskoç Aydınlanması adı verilen gelişmeye büyük katkı yapmışlardır. Bu entelektüel gelişmede Glasgow'daki İskoç aydınları Aydınlanma Çağı’nın hümanist ve rasyonel bakış açısını, insan aklının temel önemini mantık yoluyla desteklenemeyen bütün otoritelerin reddiyle birlikte, ileri sürmüşlerdir. 18. yüzyılda Glasgow limanı Büyük Britanya'nın Kuzey Amerika kolonileri ve Karayiplerdeki "Britanya Batı Hind Adaları" kolonileri ile Atlantik Okyanusu üzerinden yapılan karşılıklı ticaret ilişkilerinin ana merkezlerinden başta geleni olmuştur. ⓘ
Büyük Britanya'da Sanayi Devrimi'nin başlaması ile Glasgow'un yakınındaki bölgenin nüfusu ve ekonomisi gayet hızla atılış gösterdi ve bu şehir ve bölge dünyanın en önemli tekstil, mühendislik ve kimya endüstri merkezi haline geçti. Özellikle bu şehirde bulunan gemi tasarımcılık ve gemi yapımcılık sektörleri gayet yeni ve değişik deniz gemileri tasarlayıp, yapıp ve işletmesi üzerinde gelişmeler kaydettiler. ⓘ
Kraliçe Victoria'nın 19. yüzyılın yaklaşık son %70'indeki (1837-1901) kraliçelik döneminde ve 20. yüzyılın başındaki yaklaşık 1901 - 1918 yıllarınki Kral VII. Edward döneminde Glasgow "Britanya İmparatorluğu'nun İkinci Şehri" niteliğin ve (hatta bazı itirazlara rağmen) "Birleşik Krallık'ın ikinci şehri" olduğu kabul edilmişti. ⓘ
19. yüzyılın sonlarında ve 20. yüzyılın başlarında Glasgow'un şehir nüfusu büyüme gösterdi ve 1939'da nüfus 1,128,473 kişi ile zirve noktasına ulaştı. 1960'lı yıllarda Glasgow Şehir Meclisi eskiden kalma ve modern nüfusa i=gayet kötü standarda ikametgâh sağlayan apartman ve evleri yıkıp yeni modern apartman ve evler yaparak ve bunları belli gereksinim kriterlerini sağlayanlar kira ile vermek üzere büyük bir yeni sosyal ikametgahlar kampanyasını başlattı. Yeniden yapılan modern sosyal ikametgahlar için kurulma mevkileri şehrin ortasında dağıl şehrni yakınlarından ama dışında yeni kurulan ""Yeni Şehirler"'da sağlandı. Bu yeni kurulan "Yeni Şehirler" Glasgow şehir belediye sınırları dışında idiler. Bu şehir sınırları dışından kalan "Yeni Şehirler" ve şehir içinde yıkılan eski binalar yerine modern ama daha az nüfus yoğunluğu gösteren ikametgahlar kurulması ve en son etken olarak şehir sınırlarının değiştirilip şehir arzızının küçültülmesi günümüzde Glasgow şehri nüfusunun görülebilir şekilde azalmış olmasına yol açtı. Modern 2015 tahmini ile Glasgow şehir sınırları içinde yaşayan nüfus 599,650 kişiye düşmüştür. Diğer taraftan aynı etkenlerle şehrin komşu varoşları ile şehirleşmiş kırsal komşu bölgelerden oluşan "Büyük Glasgow"'da nüfus 2.3 milyon kişi olmuştur ve bu "Büyük Glasgow" nüfusu İskoçya'nın tüm nüfusunun %41'ini ihtiva etmektedir. ⓘ
Glasgow
| |
---|---|
Şehir ve konsey bölgesi | |
Lakaplar: "Glesca/Glesga", "Sevgili Yeşil Yer", "Baile Mòr nan Gàidheal" | |
Slogan(lar): Bırakın Glasgow Gelişsin Tanrım, Glasgow'un sözün vaazıyla gelişmesine izin ver | |
Koordinatlar: 55°51′40″N 04°15′00″W / 55.86111°N 4.25000°WKoordinatlar: 55°51′40″N 04°15′00″W / 55.86111°N 4.25000°W | |
Egemen devlet | Birleşik Krallık |
Ülke | İskoçya |
Konsey Alanı | Glasgow Şehri |
Teğmenlik Bölgesi | Glasgow |
Alt Bölümler | 23 Koğuş |
Kuruldu | Geç 6. yüzyıl |
Burgh Charter | 1170s |
Hükümet | |
- Konsey Lideri | Susan Aitken (SNP) |
- Lord Provost | Jacqueline McLaren (SNP) |
- MSP'ler | 15
|
Alan | |
- Şehir ve konsey bölgesi | 175 km2 (68 sq mi) |
- Kentsel | 368,5 km2 (142,3 sq mi) |
- Metro | 492 km2 (190 sq mi) |
Nüfus | |
- Şehir ve konsey bölgesi | 632.350 (Şehir) 626.410 (Konsey bölgesi) |
- Rütbe | İskoçya'da 1., Birleşik Krallık'ta 3. |
- Yoğunluk | 3.555/km2 (9.210/q mi) |
- Kentsel | 1,028,220 |
- Metro | 1,861,315 |
- Dil(ler) | İngilizce İskoçlar Galce |
Demonim(ler) | Glaswegian |
Saat dilimi | UTC±0 (Greenwich Ortalama Saati) |
- Yaz (DST) | UTC+1 (İngiliz Yaz Saati) |
Posta kodu alanları | G |
Alan kodu(ları) | 0141 |
OS ızgara referansı | NS590655 |
Uluslararası Havaalanları | Glasgow Havalimanı (GLA) Glasgow Prestwick Havalimanı (PIK) |
Ana Demiryolu İstasyonları | Glasgow Merkez Glasgow Queen Street |
Hızlı transit | Glasgow Metrosu |
Web sitesi | Şehir web sitesi |
Glasgow (/ˈɡlɑːzɡoʊ, ˈɡlæzɡoʊ/ GLAHZ-goh, GLAZ-goh; İskoçça: Glesca veya Glesga; İskoç Galcesi: Glaschu) İskoçya'nın en kalabalık şehri ve Birleşik Krallık'ın en kalabalık dördüncü şehri olmasının yanı sıra Avrupa'nın nüfus bakımından en büyük 27. şehridir. 2020 yılında tahmini nüfusu 635.640'tır. Tarihi Lanarkshire ve Renfrewshire arasındaki sınırda yer alan şehir, şu anda İskoçya'nın 32 konsey bölgesinden biri olan Glasgow Şehir Konseyi bölgesini oluşturmaktadır ve Glasgow Şehir Konseyi tarafından yönetilmektedir. Ülkenin Batı Orta Ovaları'nda Clyde Nehri üzerinde yer almaktadır. ⓘ
19. yüzyılın sonları ve 20. yüzyılın başlarında Glasgow'un nüfusu hızla artarak 1938 yılında 1.127.825 kişi ile zirveye ulaşmıştır. Nüfus, 1960'larda insanların Cumbernauld, Livingston, East Kilbride ve çevre banliyöler gibi belirlenmiş yeni şehirlere büyük ölçekte taşınmasıyla sonuçlanan kapsamlı kentsel yenileme projelerinin ardından büyük ölçüde azalmış ve bunu birbirini izleyen sınır değişiklikleri izlemiştir. Greater Glasgow bitişik kentsel alanında 985.200'den fazla kişi yaşarken, daha geniş Glasgow Şehir Bölgesi, İskoçya nüfusunun yaklaşık %33'üne denk gelen 1.800.000'den fazla kişiye ev sahipliği yapmaktadır. Şehir, 4.023/km2 ile İskoçya'daki herhangi bir yerdeki en yüksek yoğunluklardan birine sahiptir. Yerlileri ya da sakinleri Glaswegians olarak bilinir ve kendilerine özgü lehçe ve aksanlarıyla tanınırlar. ⓘ
Glasgow, İskoçya'nın en büyük ekonomisine ve Birleşik Krallık'taki şehirler arasında kişi başına düşen en yüksek üçüncü GSYİH'ye sahiptir. Glasgow'un önemli kültür kurumları - Burrell Koleksiyonu, Kelvingrove Sanat Galerisi ve Müzesi, İskoç Ulusal Kraliyet Orkestrası, İskoç Balesi ve İskoç Operası - uluslararası üne sahiptir. Şehir 1990 yılında Avrupa Kültür Başkenti olmuştur ve mimarisi, kültürü, medyası, müzik sahnesi, spor kulüpleri ve ulaşım bağlantıları ile dikkat çekmektedir. Birleşik Krallık'ta en çok ziyaret edilen beşinci şehirdir. Şehir, 2021 Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Konferansı'na (COP26) ana etkinlik mekânı olan SEC Centre'da ev sahipliği yapmıştır. Glasgow, 2014 İngiliz Milletler Topluluğu Oyunları'na ve 2018'deki ilk Avrupa Şampiyonası'na ev sahipliği yapmıştır ve UEFA Euro 2020 için ev sahibi şehirlerden biriydi. Şehir ayrıca spor dünyasında futbol, özellikle de Celtic ve Rangers arasındaki Old Firm rekabeti ile tanınmaktadır. ⓘ
Etimoloji
Glasgow ismi Brittonik kökenlidir. İlk öğe glas, hem Brittonik hem de günümüz Galce'sinde "gri-yeşil, gri-mavi" anlamına gelir ve ikinci *cöü, "oyuk" (Galce glas-cau), "yeşil oyuk" anlamını verir. Yeşil oyuk Glasgow Katedrali'nin doğusundaki vadiye atıfta bulunuyor olabilir. İsmin "sevgili yeşil yer" anlamına geldiği veya "sevgili yeşil yer "in Galce Glas Caomh'dan bir çeviri olduğu sıklıkla söylenir. "Sevgili yeşil yer" şehre atıfta bulunmanın sevgi dolu bir yolu olmaya devam etmektedir. Modern Galce Glaschu'dur ve İngilizce ile aynı kökten türemiştir. ⓘ
Yerleşimin muhtemelen daha eski bir Cumbrric adı olan Cathures vardı; modern adı ilk kez Gaelic döneminde (1116) Glasgu olarak görülür. Strathclyde Kralı Rhydderch Hael'in Aziz Kentigern'i (Aziz Mungo olarak da bilinir) karşıladığı ve 540 yılı civarında piskopos olarak takdis edilmesini sağladığı da kaydedilmiştir. Kentigern yaklaşık on üç yıl boyunca bölgede çalışmış, şu anda Glasgow Katedrali'nin bulunduğu Molendinar Burn'da kilisesini inşa etmiş ve çok sayıda din değiştiren kişi yetiştirmiştir. Çevresinde büyük bir topluluk oluştu ve Glasgu olarak tanındı. ⓘ
Tarihçe
Kökenleri ve gelişimi
Glasgow çevresindeki bölge, Clyde Nehri'nin balıkçılık için doğal bir konum sağlamasıyla binlerce yıldır topluluklara ev sahipliği yapmıştır. Romalılar daha sonra bölgede ileri karakollar inşa etmiş ve Roma Britanyası'nı Brittonca konuşan (Kelt) Kaledonyalılardan korumak için Antonine Duvarı'nı inşa etmişlerdir. Balmuildy gibi Roma kalelerindeki sunaklar gibi duvara ait eşyalar bugün Hunterian Müzesi'nde bulunabilir. ⓘ
Glasgow'un 6. yüzyılda Hıristiyan misyoner Aziz Mungo tarafından kurulduğu bilinmektedir. Mungo, bugünkü Glasgow Katedrali'nin bulunduğu Molendinar Burn'da bir kilise kurmuş ve sonraki yıllarda Glasgow dini bir merkez haline gelmiştir. Glasgow sonraki yüzyıllarda büyümüştür. Glasgow Fuarı'nın 1190 yılında başladığı bildirilmektedir. Glasgow'da Clyde Nehri üzerindeki ilk köprü 1285 yılı civarında kaydedilmiştir ve şehrin Briggait bölgesine adını vererek Glasgow Cross üzerinden nehir üzerindeki ana kuzey-güney rotasını oluşturmuştur. 1451'de Glasgow Üniversitesi'nin kurulması ve 1492'de piskoposluğun Glasgow Başpiskoposluğu'na yükseltilmesi, kentin dini ve eğitimsel statüsünü ve toprak zenginliğini artırmıştır. İlk ticareti tarım, biracılık ve balıkçılık olan kentte, işlenmiş somon ve ringa balığı Avrupa ve Akdeniz'e ihraç ediliyordu. ⓘ
Avrupa Protestan Reformu'nun ardından ve Kraliyet Burgh'ları Konvansiyonu'nun teşvikiyle, bir araya gelen 14 ticaret zanaatı, aynı yıl Tüccarlar Meclisi'ni kuran daha önceki Tüccarlar Loncaları'nın belediye meclisindeki gücü ve etkisiyle eşleşmek için 1605 yılında Tüccarlar Meclisi olarak birleşti. Glasgow daha sonra 1611 yılında Kraliyet Burgh'u statüsüne yükseltildi. Glasgow'un önemli serveti, 17. yüzyılda şekerle başlayan uluslararası ticaret, imalat ve icatlardan, ardından tütünden ve daha sonra Atlantik üçgen köle ticaretinin ürünleri olan pamuk ve ketenden geldi. ⓘ
Daniel Defoe 18. yüzyılın başlarında şehri ziyaret etmiş ve A tour thro' the whole island of Great Britain adlı kitabında Glasgow'un "Londra hariç İngiltere'nin en temiz, en güzel ve en iyi inşa edilmiş şehri" olduğunu belirtmiştir. O dönemde kentin nüfusu yaklaşık 12.000'di ve kent, İskoç Aydınlanması ve Sanayi Devrimi'nin ekonomisinde ve kentsel dokusunda meydana getirdiği muazzam genişlemeci değişiklikleri henüz yaşamamıştı. ⓘ
Ticaret limanı
1707'deki Birlik Anlaşması'ndan sonra İskoçya, yeni Britanya İmparatorluğu'nun geniş pazarlarına daha fazla erişim sağladı ve Glasgow, özellikle şeker, tütün, pamuk ve mamul mallarda Amerika'ya ve Amerika'dan uluslararası ticaretin merkezi olarak öne çıktı. 1668'den itibaren şehrin Tütün Lordları, Clyde Nehri'nin yaklaşık 20 mil (32 km) aşağısında Port Glasgow'da derin bir su limanı oluşturdular, çünkü şehirden bu noktaya kadar olan nehir o zamanlar deniz ticaret gemileri için çok sığdı. 18. yüzyılın sonlarına gelindiğinde İngiliz tütün ticaretinin yarısından fazlası Clyde Nehri'nde yoğunlaşmıştı ve en yoğun döneminde her yıl 47.000.000 lb'den (21.000 t) fazla tütün ithal ediliyordu. O dönemde Glasgow, şeker, tütün ve daha sonra pamuk ticaretine katıldığı için ticari bir öneme sahipti. ⓘ
Sanayileşme
Monkland Kanalı ve havzasının 1795 yılında Port Dundas'ta Forth ve Clyde Kanalı'na bağlanması, Lanarkshire'daki geniş demir cevheri ve kömür madenlerine erişimi kolaylaştırdı. Clyde Nehri'ni Glasgow'a kadar taramak ve derinleştirmek için yapılan kapsamlı nehir mühendisliği projelerinden sonra, Robert Napier, John Elder, George Thomson, Sir William Pearce ve Sir Alfred Yarrow gibi sanayicilerin öncülüğünde gemi yapımı nehrin üst kısımlarında önemli bir endüstri haline geldi. Clyde Nehri, Stanley Spencer'ın Port Glasgow'da yaptığı gibi, yeni sanayi çağını ve modern dünyayı tasvir etmek isteyen John Atkinson Grimshaw, John Knox, James Kay, Sir Muirhead Bone, Robert Eadie ve L.S. Lowry gibi sanatçılar için de önemli bir ilham kaynağı oldu. ⓘ
Glasgow'un nüfusu 1821 yılına gelindiğinde Edinburgh'un nüfusunu aşmıştı. Sivil kurumların gelişimi, 1800 yılında dünyanın ilk belediye polis güçlerinden biri olan Glasgow Şehri Polisini de içeriyordu. City of Glasgow Bank'ın 1878'de çökmesinin neden olduğu krize rağmen büyüme devam etti ve 19. yüzyılın sonunda "İmparatorluğun İkinci Şehri" olarak bilinen şehirlerden biriydi ve İngiltere'nin gemi tonajının yarısından fazlasını ve dünyadaki tüm lokomotiflerin dörtte birini üretiyordu. Gemi yapımı, mühendislik, endüstriyel makineler, köprü yapımı, kimyasallar, patlayıcılar, kömür ve petrol endüstrilerindeki üstünlüğünün yanı sıra tekstil, konfeksiyon, halı üretimi, deri işleme, mobilya yapımı, çömlekçilik, yiyecek, içecek ve sigara yapımı; matbaacılık ve yayıncılık alanlarında da önemli bir merkez olarak gelişti. Aynı zamanda gemicilik, bankacılık, sigortacılık ve profesyonel hizmetler de gelişti. ⓘ
Glasgow, Avrupa'da bir milyon nüfusa ulaşan ilk şehirlerden biri oldu. Kentin yeni ticaret ve bilim dalları, İskoçya'nın Ovalık ve Dağlık bölgelerinden, İrlanda'dan, Britanya'nın diğer bölgelerinden ve Kıta Avrupası'ndan yeni sakinleri kendine çekti. Bu dönemde, Milngavie su arıtma tesisleri, Glasgow Metrosu, Glasgow Corporation Tramvayları, Şehir Odaları, Mitchell Kütüphanesi ve Kelvingrove Sanat Galerisi ve Müzesi gibi şehrin en büyük mimari başyapıtlarının ve en iddialı inşaat mühendisliği projelerinin birçoğunun inşası şehrin zenginliği tarafından finanse ediliyordu. Şehir ayrıca 1888, 1901 ve 1911 yıllarında Kelvingrove Park'ta bir dizi Uluslararası Sergi düzenlemiş, İngiltere'nin son büyük Uluslararası Sergisi olan İmparatorluk Sergisi ise 1938 yılında Bellahouston Park'ta düzenlenmiş ve 13 milyon ziyaretçi çekmiştir. ⓘ
20. yüzyıl kentte hem gerilemeye hem de yenilenmeye tanıklık etti. Birinci Dünya Savaşı'ndan sonra şehir, Birinci Dünya Savaşı sonrası durgunluğun ve daha sonra yaşanan Büyük Buhran'ın etkilerinden zarar görmüş, bu durum aynı zamanda radikal sosyalizmin ve "Kızıl Clydeside" hareketinin yükselmesine yol açmıştır. Şehir İkinci Dünya Savaşı patlak verdiğinde toparlanmıştı. Şehir, savaş sırasında Clydebank Blitz sırasında Luftwaffe tarafından hava bombardımanına maruz kaldı, ardından 1950'lere kadar süren savaş sonrası patlama ile büyüdü. 1960'lara gelindiğinde, Japonya ve Batı Almanya gibi ülkelerde sanayinin büyümesi, kentin birçok endüstrisinin bir zamanlar sahip olduğu üstün konumunu zayıflattı. Bunun sonucu olarak Glasgow uzun bir göreceli ekonomik gerileme ve hızlı sanayisizleşme dönemine girmiş, bu da kent sakinleri için yüksek işsizlik, kentsel çürüme, nüfus azalması, refah bağımlılığı ve kötü sağlık koşullarına yol açmıştır. Glasgow Corporation, kentin gerilemesini tersine çevirmeyi amaçlayan kapsamlı bir dizi girişimi ortaya koyan tartışmalı Bruce Raporu'nu yayınladığında, kentin yenilenmesi için aktif girişimler oldu. Rapor, 1950'lerin ortalarında başlayan ve 1970'lerin sonlarına kadar süren büyük ve radikal bir yeniden inşa ve yenileme çabaları programına yol açtı. Bu program, kentin kötü şöhretli gecekondu mahallelerinin toplu olarak yıkılmasını ve yerlerine büyük banliyö konut sitelerinin ve kule bloklarının inşa edilmesini içeriyordu. ⓘ
Şehir, merkezi bölgeyi ikiye bölen geniş bir arteriyel yol ve otoyol sistemi ile karayolu altyapısına büyük yatırım yapmıştır. İskoçya Ofisi'nin, Silikon Glen patlaması sırasında yeni endüstrilere yapılan yatırımları başka bölgelere yönlendirerek ve şehrin nüfus tabanını yarıya indirmek için İskoç Ovalarına dağılmış yeni Cumbernauld, Glenrothes, Irvine, Livingston ve East Kilbride kasabalarını yaratarak Glasgow'un savaş sonrası İskoçya'daki ekonomik ve siyasi etkisini kasıtlı olarak zayıflatmaya çalıştığı yönünde suçlamalar da vardır. 1980'lerin sonlarına doğru Glasgow'un ekonomik talihinde önemli bir canlanma yaşandı. 1983'te başlatılan "Glasgow's miles better" kampanyası, 1983'te Burrell Collection'ın ve 1985'te İskoç Sergi ve Konferans Merkezi'nin açılması Glasgow'un iş hizmetleri ve finans alanında bir Avrupa merkezi olarak yeni bir rol üstlenmesini kolaylaştırmış, turizm ve iç yatırımların artmasını teşvik etmiştir. Bu sonuncusu, 1988'deki Glasgow Bahçe Festivali'nin mirası, 1990'daki Avrupa Kültür Başkenti statüsü ve kentin ekonomisini çeşitlendirmeye yönelik uyumlu girişimlerle desteklenmeye devam etmektedir. Bununla birlikte, turizmi canlandıran en önemli unsur endüstriyel mirastır. Daha geniş çaplı ekonomik canlanma devam etmiş ve büyük ölçekli Clyde Waterfront Regeneration da dahil olmak üzere şehir içi bölgelerin devam eden yenilenmesi, daha varlıklı insanların Glasgow'un merkezinde yaşamak için geri dönmelerine yol açarak soylulaştırma iddialarını körüklemiştir. Şehir 2008 yılında Lonely Planet tarafından dünyanın en iyi 10 turistik şehrinden biri olarak gösterilmiştir. ⓘ
Glasgow'un ekonomik rönesansına rağmen, şehrin Doğu Yakası sosyal yoksunluğun odağı olmaya devam etmektedir. 2007'de yayınlanan bir Glasgow Ekonomik Denetim raporu, şehrin müreffeh ve yoksun bölgeleri arasındaki uçurumun genişlediğini belirtmiştir. 2006 yılında Glasgow nüfusunun %47'si İskoçya'nın en yoksun %15'lik bölgesinde yaşarken, Sosyal Adalet Merkezi kentin çalışma çağındaki sakinlerinin %29,4'ünün "ekonomik olarak aktif olmadığını" bildirmiştir. Birleşik Krallık ortalamasının biraz gerisinde olmasına rağmen Glasgow, Birmingham, Liverpool ve Manchester'dan daha yüksek bir istihdam oranına sahiptir. 2008 yılında şehir, Mercer'in dünyanın en güvenli 50 şehri endeksinde Kişisel Güvenlik açısından 43. sırada yer almıştır. Mercer raporu özellikle Yaşam Kalitesine bakıyordu, ancak 2011 yılı itibariyle Glasgow'da bazı bölgeler (hala) "azot dioksit (NO2) ve partikül madde (PM10) için İskoç Hava Kalitesi Hedefi seviyelerini karşılayamıyordu". ⓘ
Sanitasyon
Nüfusun artmasıyla birlikte, halka açık bir su kaynağı sağlamaya yönelik ilk plan 1806 yılında Glasgow Şirketi tarafından yapıldı. İkinci bir şirket 1812'de kuruldu ve ikisi 1838'de birleşti, ancak tedarik edilen suyun kalitesiyle ilgili bazı memnuniyetsizlikler vardı. Gorbals Gravitation Water Company, 1846 yılında Clyde Nehri'nin güneyinde yaşayanlara rezervuarlardan elde edilen su sağlamaya başladı ve bu da 75.000 kişiye sürekli su kaynağı sağladı, ancak diğerleri o kadar şanslı değildi ve 1848/1849'daki bir kolera salgınında yaklaşık 4.000 kişi öldü. Bu durum, Loch Katrine'nin seviyesini yükseltme ve temiz suyu 26 mil (42 km) uzunluğundaki bir su kemeri boyunca yerçekimiyle Milngavie'deki bir bekletme rezervuarına ve ardından borularla şehre taşıma projesiyle Glasgow Corporation Su İşleri'nin geliştirilmesine yol açtı. Proje 980.000 sterline mal olmuş ve 1859 yılında Kraliçe Victoria tarafından açılmıştır. ⓘ
Projenin mühendisi John Frederick Bateman iken, James Morris Gale projenin şehir bölümünün yerleşik mühendisi oldu ve daha sonra Glasgow Su Komisyonu'nun Baş Mühendisi oldu. Görev süresi boyunca, ikinci bir su kemeri ve Loch Katrine'deki su seviyelerinin daha da yükseltilmesi de dahil olmak üzere çeşitli iyileştirmeleri denetledi. 1902'de Loch Arklet'te su biriktirilerek ve suyun Loch Katrine'e akmasını sağlayacak bir tünel oluşturularak ek kaynak sağlandı. Glen Finglas'ta bir rezervuar oluşturmak için benzer bir plana 1903 yılında izin verildi, ancak ertelendi ve 1965 yılına kadar tamamlanamadı. 2002 Glasgow sellerinin ardından Milngavie'deki rezervuarda su kaynaklı parazit cryptosporidium bulundu ve bu nedenle yeni Milngavie su arıtma tesisleri inşa edildi. Bu tesis 2007 yılında Kraliçe Elizabeth tarafından açılmış ve zaman planından önce ve bütçelenen maliyetin 10 milyon sterlin altında tamamlanarak 2007 Kamu Hizmeti Sektörü Başarı Ödülünü kazanmıştır. ⓘ
Sağlıklı bir yaşam için hem temiz su hem de kanalizasyonun etkili bir şekilde uzaklaştırılması gerekir. Caledonian Demiryolu, şehrin altından tünel açmalarına izin veren bir anlaşmanın parçası olarak kanalizasyonların çoğunu yeniden inşa etti ve 1894'te Dalmarnoch, 1904'te Dalmuir ve 1910'da Shieldhall'da kanalizasyon arıtma tesisleri açıldı. Kanalizasyon arıtmanın daha iyi yollarını bulmak için deneyler yapıldı ve 1962 ile 1968 yılları arasında 4 milyon sterlin maliyetle tam bir aktif çamur tesisi inşa edilene kadar bir dizi deneysel filtre inşa edildi. Arıtılmış çamur denize dökülüyordu ve Glasgow Corporation 1904 ile AB Kentsel Atık Su Arıtma Direktifi'nin bu uygulamaya son verdiği 1998 yılları arasında altı çamur gemisine sahipti. Kanalizasyon altyapısı 2017 yılında, 20×106 imp gal (90 Ml) yağmur suyu depolaması sağlayan 3,1 mil (5,0 km) uzunluğunda bir tünelin tamamlanmasıyla önemli ölçüde iyileştirilmiştir. Bu tünel, sel riskini ve fırtınalar sırasında kanalizasyonun Clyde'a taşma olasılığını azaltacaktır. 2002 yılından bu yana temiz su temini ve kanalizasyon Scottish Water'ın sorumluluğundadır. ⓘ
Hanedanlık armaları
Glasgow Şehri'nin arması ⓘ | |
---|---|
Kabul edildi | 1866 |
Crest | Saint Mungo |
Destekçiler | Halka taşıyan iki somon balığı |
Motto | Glasgow Senin sözünün duyurulması ve adının yüceltilmesiyle gelişsin. |
Glasgow Şehri'nin arması 25 Ekim 1866 tarihinde Lord Lyon tarafından kraliyet burgh'una verilmiştir. Bu arma, Glasgow'un koruyucu azizi Mungo'nun yaşamıyla ilişkili olan ve o tarihten önce resmi mühürlerde kullanılan bir dizi sembol ve amblemi içermektedir. Amblemler Mungo tarafından gerçekleştirildiği varsayılan mucizeleri temsil etmekte ve geleneksel tekerleme ile sıralanmaktadır:
- İşte hiç uçmayan kuş
- İşte hiç büyümeyen ağaç.
- İşte hiç çalmayan çan
- İşte hiç yüzmeyen balık ⓘ
Aziz Mungo'nun ayrıca şu sözleri içeren bir vaaz verdiği de söylenir: Tanrım, Glasgow'u sözün vaazıyla ve senin adının yüceltilmesiyle güzelleştir. Bu söz "Glasgow Güzelleşsin" olarak kısaltılmış ve şehrin sloganı olarak kabul edilmiştir. ⓘ
1450 yılında, Glasgow'un ilk Lord Provost'u John Stewart, bir "Aziz Mungo'nun Çanı" yapılması ve kentin her yerinde çalınması, böylece vatandaşların ruhu için dua etmesi için bir bağış bıraktı. Yargıçlar tarafından 1641 yılında yeni bir çan satın alınmıştır ve bu çan halen Glasgow Green yakınlarındaki Halk Sarayı Müzesi'nde sergilenmektedir. ⓘ
Destekçiler halka taşıyan iki somon balığıdır ve arma Aziz Mungo'nun yarım boy figürüdür. Bir piskopos cüppesi ve ayin kıyafetleri giymektedir ve elini "hayır duası" için kaldırmıştır. Orijinal 1866 hibesinde arma bir miğferin üzerine yerleştirilmiştir, ancak sonraki hibelerde bu kaldırılmıştır. Mevcut versiyonda (1996) kalkan ile arma arasında altın bir duvar tacı bulunmaktadır. Surları andıran bu taç şekli, şehir statüsüne sahip dört bölge konseyine verilmiştir. ⓘ
Armalar, 6 Şubat 1975 tarihinde Glasgow Şehri Bölge Konseyi tarafından ve 25 Mart 1996 tarihinde mevcut bölge konseyi tarafından yeniden matrisleştirilmiştir. Her iki durumda da yapılan tek değişiklik kolların üzerindeki taç tipinde olmuştur. ⓘ
Kurulup gelişmesi
Hükümet ve siyaset
Yerel yönetim
Glasgow Corporation on dokuzuncu yüzyılın sonlarından itibaren belediye sosyalist hareketinin öncülerinden biri olmasına rağmen, 1918 Halkın Temsili Yasası'ndan bu yana Glasgow ulusal düzeyde sol fikirleri ve siyaseti giderek daha fazla destekledi. Belediye meclisi, İlericilerin düşüşünden bu yana otuz yılı aşkın bir süre boyunca İşçi Partisi tarafından kontrol edildi. İskoçya'da yerel yönetim seçimlerinin ilk turda oy kullanma sistemi yerine tek turda oy kullanma sistemine geçtiği 2007 yılından itibaren İşçi Partisi'nin şehirdeki hakimiyeti azalmaya başlamıştır. Birleşik Krallık'ta 2017 yılında yapılan yerel seçimler sonucunda SNP azınlık yönetimi kurmayı başararak İşçi Partisi'nin otuz yedi yıllık kesintisiz iktidarına son verdi. ⓘ
1917'deki Rus Devrimi ve 1918-19'daki Alman Devrimi'nin ardından kentte sık sık yaşanan grevler ve militan örgütlenmeler Westminster'da ciddi endişelere yol açmış, Ocak 1919'daki bir ayaklanma Liberal Başbakan David Lloyd George'un kent sokaklarına 10.000 asker ve tank konuşlandırmasına neden olmuştur. Şehrin George Meydanı'nda 31 Ocak'ta düzenlenen büyük bir gösteri, İsyan Yasası'nın okunmasının ardından şiddetle sonuçlandı. ⓘ
Tersanelerdeki endüstriyel eylemler "Kızıl Clydeside" lakabının ortaya çıkmasına neden oldu. 1930'lu yıllarda Glasgow, Bağımsız İşçi Partisi'nin ana üssü olmuştur. Yirminci yüzyılın sonlarına doğru, Birleşik Krallık'ın geri kalanından bir yıl önce İskoçya'da uygulamaya konulan seçim vergisine karşı mücadelenin merkezi haline geldi ve İskoçya'daki bir diğer sol siyasi parti olan İskoç Sosyalist Partisi'nin ana üssü olarak hizmet verdi. Glasgow'un en varlıklı bölgesi olan Hillhead'de 1982 yılında yapılan ara seçimlerde SDP'nin kazanmasından bu yana kentin Muhafazakar bir milletvekili olmadı. Sir Donald Liddle'ın İşçi Partili olmayan son Lord Provost olduğu 1969'dan 1972'ye kadar hakim parti (İlericiler olarak) olmasına rağmen Muhafazakar Parti'nin talihi yirmi birinci yüzyılda düşmeye devam etti ve 2012'de Glasgow Şehir Konseyi'ndeki 79 meclis üyesinden yalnızca birini kazandı. ⓘ
Glasgow, hem Londra'daki Avam Kamarası'nda hem de Edinburgh'daki Holyrood'da bulunan İskoç Parlamentosu'nda temsil edilmektedir. Westminster'da, her biri en az beş yılda bir seçim bölgelerini temsil etmek üzere seçilen yedi Parlamento Üyesi (MP) tarafından temsil edilmektedir. Holyrood'da Glasgow, İskoç Parlamentosu'nun on altı üyesi (MSP) tarafından temsil edilmektedir; bunlardan dokuzu her dört yılda bir seçim bölgelerini temsil etmek üzere sondan bir önceki oylama sistemi ile seçilirken, yedisi nispi temsil ile ek bölgesel üyeler olarak seçilmektedir. 2016 İskoç Parlamentosu seçimlerinden bu yana Glasgow, Holyrood'da şu kişiler tarafından temsil edilmektedir 9 İskoç Ulusal Partisi MSP'si, 4 İşçi Partisi MSP'si, 2 Muhafazakâr MSP ve 1 İskoç Yeşil MSP. Avrupa Parlamentosu'nda şehir, Brexit öncesinde altı Avrupa Parlamentosu Üyesi (MEP) seçen İskoçya seçim bölgesinin bir parçasını oluşturuyordu. ⓘ
Merkezi hükümet
Glasgow, devredilen İskoç Parlamentosu ve Birleşik Krallık Hükümeti olmak üzere iki ayrı merkezi hükümet kapsamında olduğundan, Glasgow Belediye Meclisinin sorumlu olmadığı çeşitli konuları bu hükümetler belirlemektedir. ⓘ
İskoç Parlamentosu
İskoç Parlamentosunun Glasgow seçim bölgesi, Glasgow Şehri konsey alanını, Güney Lanarkshire'ın kuzeybatı kısmını ve Renfrewshire'ın küçük bir doğu kısmını kapsamaktadır. Parlamentonun 73 ilk tur seçim bölgesi üyesinden dokuzunu ve 56 ek üyeden yedisini seçer. Her iki tür üye de İskoç Parlamentosu Üyesi (MSP) olarak bilinmektedir. Seçim sistemi bir tür nispi temsil oluşturmak üzere tasarlanmıştır. ⓘ
İlk seçim bölgeleri 1999 yılında o zamanki mevcut Westminster (Avam Kamarası) seçim bölgelerinin isimleri ve sınırları ile oluşturulmuştur. 2005 yılında İskoçya'yı temsil eden Westminster Parlamento Üyelerinin (MP) sayısı yeni seçim bölgeleri oluşturularak 59'a düşürülürken, Holyrood'daki mevcut MSP sayısı korunmuştur. 2011 İskoç Parlamentosu seçimlerinde Glasgow bölgesinin sınırları yeniden çizilmiştir. ⓘ
Şu anda Glasgow seçim bölgesindeki dokuz İskoç Parlamentosu seçim bölgesi şunlardır:
- Glasgow Anniesland
- Glasgow Cathcart
- Glasgow Kelvin
- Glasgow Maryhill ve Springburn
- Glasgow Pollok
- Glasgow Provan
- Glasgow Shettleston
- Glasgow Güney Yakası
- Rutherglen ⓘ
2021 İskoç Parlamentosu seçimlerinde, bu seçim bölgelerinin dokuzu da İskoç Ulusal Partisi (SNP) adayları tarafından kazanılmıştır. Bölgesel oylamada, Glasgow seçim bölgesi dört İşçi Partisi MSP'si, iki Muhafazakâr MSP ve bir Yeşil MSP tarafından temsil edilmektedir. ⓘ
Birleşik Krallık Westminster Parlamentosu
Birleşik Krallık Avam Kamarası (Westminster) seçim bölgelerinde 2005 yılında yapılan ve İskoç Parlamento Üyelerinin (MP) sayısını azaltan reformun ardından, Glasgow'u temsil eden mevcut Westminster seçim bölgeleri şunlardır:
- Glasgow Merkez
- Glasgow Doğu
- Glasgow Kuzey
- Glasgow Kuzey Doğu
- Glasgow Kuzey Batı
- Glasgow Güney
- Glasgow Güney Batı ⓘ
Glasgow seçmenlerinin %53,49'unun İskoç bağımsızlığı lehinde oy kullandığı 2014 İskoç bağımsızlık referandumunun ardından, SNP 2015 genel seçimlerinde şehirdeki tüm seçim bölgelerini kazanmış ve Glasgow Kuzey Doğu seçim bölgesinde İşçi Partisi'nden SNP'ye %39,3'lük rekor bir fark atmıştır. ⓘ
2017 erken seçimlerinde Glasgow, 6 İskoç Ulusal Partisi milletvekili ve 1 İşçi Partisi milletvekili tarafından temsil edildi; bir önceki genel seçimde İşçi Partisi'nden SNP'ye %39,3'lük rekor bir fark atan Glasgow Kuzey Doğu seçim bölgesi, SNP milletvekili Anne McLaughlin'i 242 oyla kıl payı yenen İşçi Partisi'nden Paul Sweeney tarafından yeniden kazanıldı. ⓘ
2019 erken seçimlerinden bu yana Glasgow, 7 İskoç Ulusal Partisi milletvekili tarafından temsil edilmektedir; Glasgow Kuzey Doğu seçim bölgesi, İskoç Ulusal Partisi'nden Anne McLaughlin tarafından yeniden kazanılmış ve 2015 genel seçimlerinde olduğu gibi temiz bir süpürme ile sonuçlanmıştır. ⓘ
Referandumlar
İskoç bağımsızlık referandumunda Glasgow %53,5'e karşı %46,5'lik bir farkla "Evet" oyu vermiştir. ⓘ
Brexit referandumunda ise sonuçlar seçim bölgesinden seçim bölgesine değişiklik göstermiştir. Kuzey Glasgow %78 ile AB'de kalma yönünde en yüksek oyu verirken, Doğu Glasgow'da bu oran %56'ya düşmüştür. Şehir genelinde ise %66,6'ya karşı %33,3 ile AB'de kalma yönünde oy kullanılmıştır. ⓘ
Seçmen katılımı
Seçmen katılımı Glasgow'da Birleşik Krallık'ın geri kalanına kıyasla genellikle daha düşük olmuştur. 2014'teki referandumda katılım oranı %75 ile İskoçya'daki en düşük orandı; Brexit referandumunda kentin seçmenleri AB'nin bir parçası olarak kalma yönünde oy kullanarak İskoçya'nın geri kalanına katılırken, SNP milletvekili Angus Robertson bunu Glasgow'daki geleneksel düşük katılımın tarihsel bağlamına yerleştirmesine rağmen, katılım oranı yine %56,2 gibi düşük bir oranda kaldı. ⓘ
2015 genel seçimlerinde en düşük katılım oranına sahip altı İskoç seçim bölgesinin hepsi Glasgow'daydı; 2017 seçimlerinde katılım oranı daha da düşmüş, kentin yedi sandalyesinden beşinde katılım oranı azalmıştır. ⓘ
Coğrafya
Glasgow, Batı Orta İskoçya'da Clyde Nehri kıyısında yer almaktadır. Bir diğer önemli nehir de Clyde Nehri'nin bir kolu olan ve SI sıcaklık birimi Kelvin'in adını aldığı ünlü fizikçi Baron Kelvin'in unvanının yaratılmasında adı kullanılan Kelvin Nehri'dir. Eski haritalarda Glasgow, 1975 öncesi Lanarkshire kontluğu alanı içinde gösterilir; 1975'ten 1996'ya kadar Strathclyde Bölgesi içinde görünür; daha yeni haritalar genellikle Glasgow'u İskoçya'daki 32 Konsey Alanından biri olarak gösterir.
Konum
Glasgow, İskoçya'nın orta kuşağında yer almaktadır. ⓘ
İklim
Moskova'nınkine benzer kuzey enlemine rağmen Glasgow'un iklimi okyanus iklimi (Köppen Cfb) olarak sınıflandırılmaktadır. Glasgow bölgesindeki 3 resmi hava durumu istasyonu için veriler çevrimiçi olarak mevcuttur: Paisley, Abbotsinch ve Bishopton. Hepsi de şehrin batısında, komşu Renfrewshire'da yer almaktadır. Batıdaki konumu ve Atlantik Okyanusu'na yakınlığı nedeniyle Glasgow, İskoçya'nın daha ılıman bölgelerinden biridir. Kış sıcaklıkları, Gulf Stream'in ısıtıcı etkisi nedeniyle genellikle Birleşik Krallık'tan uzakta eşit enlemdeki çoğu yerden daha yüksektir. Ancak bu durum, kıta Batı Avrupa'sına kıyasla daha az belirgin mevsimlere yol açmaktadır. Paisley'de yıllık yağış ortalaması 1,245 mm'dir (49.0 inç). Glasgow, yılda ortalama 170 gün yağmur alarak Birleşik Krallık'ın en yağışlı şehri olarak adlandırılmıştır. ⓘ
Kışlar serin ve bulutlu geçer, Ocak ayı ortalaması 5,0 °C (41,0 °F) olmakla birlikte en düşük sıcaklıklar bazen donma noktasının altına düşer. Glasgow'da 2000 yılından bu yana sıcaklıkların donma noktasının çok altına düştüğü çok soğuk, karlı ve sert kışlar yaşanmıştır. Ancak en uç örneklerde bölgede -12 °C (10 °F) civarında sıcaklıklar görülmüştür. Kar yağışı birikimi seyrek ve kısa sürelidir. Bahar ayları (Mart-Mayıs) genellikle ılık ve genellikle oldukça hoştur. Glasgow'un birçok ağacı ve bitkisi yılın bu döneminde çiçek açmaya başlar ve parklar ve bahçeler bahar renkleriyle dolar. ⓘ
Yaz aylarında (Haziran-Ağustos) hava durumu günden güne önemli ölçüde değişebilir; nispeten serin ve yağışlı günlerden güneşli tek bir günle birlikte oldukça sıcak günlere kadar değişiklik gösterebilir. Uzun ve kuru sıcak hava dönemleri genellikle oldukça nadirdir. Yağmursuz, bulutlu ve nemli hava koşullarına sıkça rastlanır. Genel olarak hava durumu bu aylarda oldukça kararsız ve düzensizdir, sadece ara sıra sıcak hava dalgaları görülür. En sıcak ay genellikle Temmuz ayıdır ve ortalama en yüksek sıcaklık 20 °C'nin (68 °F) üzerindedir. Yaz günleri zaman zaman 27 °C'ye (81 °F) kadar ulaşabilir ve çok nadiren 30 °C'yi (86 °F) aşabilir. Sonbaharlar genellikle serin ve ılık geçer ve yağışlar artar. Sonbaharın başlarında bazı durgun hava dönemleri olabilir ve ılıman sıcaklıklar ve bazı güneşli günlerle hoş hissedilebilir. ⓘ
Resmi Met Office veri serisi 1959 yılına kadar gitmektedir ve Büyük Britanya'nın daha güneyindeki ve Avrupa'nın doğusundaki bölgelerin tam tersine Glasgow'da sadece birkaç sıcak yaz yaşandığını ve hiç sıcak yaz yaşanmadığını göstermektedir. Veri serisinde kaydedilen en sıcak ay, ortalama 22,7 °C (72,9 °F) yüksek ve 13,7 °C (56,7 °F) düşük sıcaklıkla Temmuz 2006'dır. Bu ekstrem olay bile kıta Avrupa'sındaki benzer paralellerde normal bir yazla eşleşerek deniz etkilerinin altını çizmiştir. Veri serisinin başlamasından bu yana kaydedilen en soğuk ay, Britanya Adalarını etkileyen şiddetli bir soğuk hava dalgasının yaşandığı Aralık 2010'dur. O zaman bile Aralık ayının en yüksek değeri 1,6 °C (34,9 °F) ile donma noktasının üzerindeyken en düşük değeri -4,4 °C (24,1 °F) olmuştur. Bu yine de Glasgow'un 2010 yılındaki en soğuk ayının normalde karasal iklim normallerini belirlemek için kullanılan -3 °C (27 °F) izoterminden daha ılıman kalmasını sağlamıştır. ⓘ
Aralık 1995'te Abbotsinch'te -19,9 °C (-4 °F) olan aşırı sıcaklıklar ile Haziran 2018'de Bishopton'da 31,9 °C (89 °F). ⓘ
Ay | Jan | Şubat | Mar | Nisan | Mayıs | Haziran | Temmuz | Ağustos | Eylül | Ekim | Kasım | Aralık | Yıl |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Rekor yüksek °C (°F) | 13.5 (56.3) |
14.4 (57.9) |
17.2 (63.0) |
24.4 (75.9) |
26.5 (79.7) |
29.6 (85.3) |
30.0 (86.0) |
31.0 (87.8) |
26.7 (80.1) |
22.8 (73.0) |
17.7 (63.9) |
14.1 (57.4) |
31.0 (87.8) |
Ortalama yüksek °C (°F) | 7.2 (45.0) |
7.8 (46.0) |
9.8 (49.6) |
13.0 (55.4) |
16.1 (61.0) |
18.4 (65.1) |
19.8 (67.6) |
19.3 (66.7) |
16.7 (62.1) |
13.0 (55.4) |
9.6 (49.3) |
7.4 (45.3) |
13.2 (55.8) |
Günlük ortalama °C (°F) | 4.6 (40.3) |
5.0 (41.0) |
6.5 (43.7) |
9.0 (48.2) |
11.8 (53.2) |
14.3 (57.7) |
15.9 (60.6) |
15.6 (60.1) |
13.3 (55.9) |
9.9 (49.8) |
6.9 (44.4) |
4.7 (40.5) |
9.8 (49.6) |
Ortalama düşük °C (°F) | 2.1 (35.8) |
2.2 (36.0) |
3.2 (37.8) |
5.1 (41.2) |
7.4 (45.3) |
10.3 (50.5) |
12.1 (53.8) |
11.9 (53.4) |
9.9 (49.8) |
6.8 (44.2) |
4.2 (39.6) |
2.1 (35.8) |
6.5 (43.7) |
Kayıt düşük °C (°F) | −14.8 (5.4) |
−7.5 (18.5) |
−8.3 (17.1) |
−4.4 (24.1) |
−1.1 (30.0) |
1.5 (34.7) |
3.9 (39.0) |
2.2 (36.0) |
−0.2 (31.6) |
−3.5 (25.7) |
−6.8 (19.8) |
−14.5 (5.9) |
−14.8 (5.4) |
Ortalama yağış mm (inç) | 146.4 (5.76) |
115.2 (4.54) |
97.4 (3.83) |
66.1 (2.60) |
68.8 (2.71) |
67.8 (2.67) |
82.9 (3.26) |
94.8 (3.73) |
98.4 (3.87) |
131.8 (5.19) |
131.8 (5.19) |
161.4 (6.35) |
1,262.8 (49.72) |
Ortalama yağış günleri (≥ 1,0 mm) | 17.7 | 14.7 | 13.8 | 12.3 | 12.1 | 12.1 | 13.3 | 13.9 | 13.9 | 16.2 | 17.3 | 16.9 | 174.3 |
Ortalama aylık güneş ışığı saatleri | 38.6 | 67.3 | 104.3 | 141.4 | 186.8 | 155.6 | 151.5 | 145.5 | 114.6 | 86.3 | 53.9 | 33.7 | 1,279.6 |
Kaynak 1: Met Office | |||||||||||||
Kaynak 2: KNMI/Royal Dutch Meteorological Institute |
Ay | Jan | Şubat | Mar | Nisan | Mayıs | Haziran | Temmuz | Ağustos | Eylül | Ekim | Kasım | Aralık | Yıl |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Rekor yüksek °C (°F) | 13.5 (56.3) |
14.3 (57.7) |
18.9 (66.0) |
24.0 (75.2) |
27.4 (81.3) |
29.6 (85.3) |
30.1 (86.2) |
31.2 (88.2) |
26.7 (80.1) |
23.9 (75.0) |
16.0 (60.8) |
14.6 (58.3) |
31.2 (88.2) |
Ortalama yüksek °C (°F) | 6.7 (44.1) |
7.4 (45.3) |
9.2 (48.6) |
12.2 (54.0) |
15.4 (59.7) |
17.8 (64.0) |
19.3 (66.7) |
18.9 (66.0) |
16.5 (61.7) |
12.8 (55.0) |
9.3 (48.7) |
6.8 (44.2) |
12.7 (54.9) |
Günlük ortalama °C (°F) | 4.1 (39.4) |
4.5 (40.1) |
5.9 (42.6) |
8.2 (46.8) |
10.9 (51.6) |
13.6 (56.5) |
15.3 (59.5) |
14.9 (58.8) |
12.9 (55.2) |
9.6 (49.3) |
6.4 (43.5) |
4.1 (39.4) |
9.2 (48.6) |
Ortalama düşük °C (°F) | 1.5 (34.7) |
1.6 (34.9) |
2.6 (36.7) |
4.2 (39.6) |
6.5 (43.7) |
9.4 (48.9) |
11.2 (52.2) |
10.9 (51.6) |
9.2 (48.6) |
6.4 (43.5) |
3.6 (38.5) |
1.4 (34.5) |
5.7 (42.3) |
Kayıt düşük °C (°F) | −17.4 (0.7) |
−15.0 (5.0) |
−12.5 (9.5) |
−5.4 (22.3) |
−3.9 (25.0) |
1.2 (34.2) |
0.8 (33.4) |
1.1 (34.0) |
−4.0 (24.8) |
−7.1 (19.2) |
−10.4 (13.3) |
−19.9 (−3.8) |
−19.9 (−3.8) |
Ortalama yağış mm (inç) | 157.3 (6.19) |
125.0 (4.92) |
112.4 (4.43) |
73.2 (2.88) |
71.9 (2.83) |
80.8 (3.18) |
91.9 (3.62) |
107.1 (4.22) |
109.4 (4.31) |
135.7 (5.34) |
145.0 (5.71) |
160.7 (6.33) |
1,370.2 (53.94) |
Ortalama yağış günleri (≥ 1,0 mm) | 18.2 | 15.2 | 14.9 | 12.6 | 12.2 | 12.8 | 13.4 | 14.5 | 14.3 | 17.2 | 18.0 | 18.0 | 181.2 |
Ortalama aylık güneş ışığı saatleri | 45.9 | 70.0 | 106.1 | 148.2 | 197.2 | 159.2 | 162.7 | 152.9 | 117.9 | 84.9 | 57.5 | 41.7 | 1,344.1 |
Kaynak: Met Office |
Demografik Bilgiler
1950'lerde Glasgow Şehri bölgesinin nüfusu 1.089.000'e ulaşmıştır. Glasgow o dönemde dünyanın en yoğun nüfuslu şehirlerinden biriydi. 1960'lardan sonra, Gorbals gibi yoksulluğun hüküm sürdüğü şehir içi bölgelerin boşaltılması ve East Kilbride ve Cumbernauld gibi "yeni şehirlere" taşınılması nüfusun azalmasına yol açtı. Ayrıca, kentin sınırları yirminci yüzyılın sonlarında iki kez değiştirilmiş, bu da doğrudan karşılaştırma yapmayı zorlaştırmıştır. ⓘ
Kentsel alan, belediye meclisi sınırlarının ötesinde çevredeki banliyö alanlarına doğru genişlemeye devam etmekte olup, banliyö kasabaları ve köyler de dahil edildiğinde tüm bitişik banliyölerin yaklaşık 400 mil karesini (1.040 km2) kapsamaktadır. Glasgow'un nüfusu için iki farklı tanım bulunmaktadır: 1996'da Rutherglen ve Cambuslang bölgelerini Güney Lanarkshire'a kaptıran Glasgow Şehir Konseyi Alanı ve şehrin çevresindeki banliyöleri içeren Büyük Glasgow Kentsel Alanı (ancak 2016 tanımlarında yukarıda bahsedilen Rutherglen ve Cambuslang, Paisley, Clydebank gibi bölgelerle birlikte dahil edilmiştir, Newton Mearns, Bearsden ve Stepps, ancak nüfuslu posta kodlarının sürekliliği olmayan diğerleri değil - bazı durumlarda boşluk küçük olsa da - Barrhead, Erskine ve Kirkintilloch dahil olmak üzere hariç tutulan yakın yerleşim yerleri ve önceki tanımlarda Glasgow ile bitişik olarak kabul edilen Lanarkshire'ın geniş bir alanı: Coatbridge & Airdrie, Hamilton ve Motherwell & Wishaw adlı 'yerleşim yerleri', her biri bir dizi farklı küçük yerleşim yeri içermektedir). ⓘ
Konum | Nüfus | Alan | Yoğunluk ⓘ | |
---|---|---|---|---|
Glasgow Şehir Konseyi | 592,820 | 67,76 sq mi (175,5 km2) | 8.541,8/q mi (3.298,0/km2) | |
Büyük Glasgow Kentsel Alanı | 985,290 | 265 km2 (102 sq mi) | 3,775/km2 (9,780/sq mi) | |
Kaynak: İskoçya Nüfus Sayımı Sonuçları Çevrimiçi |
Glasgow'un on sekizinci ve on dokuzuncu yüzyıllardaki nüfus akışı, ekonomik genişlemenin yanı sıra iç kaynaklı büyümeyle de ilgiliydi ve İskoçya dışından şehre yeni gelenlerin büyük çoğunluğu İrlanda'dan, özellikle de Donegal, Fermanagh, Tyrone ve Londonderry'nin kuzey batı ilçelerinden geliyordu. 1881 Birleşik Krallık Nüfus Sayımı'nda nüfusun %83'ü İskoçya, %13'ü İrlanda, %3'ü İngiltere ve %1'i başka bir yerde doğmuştur. 1911 yılına gelindiğinde şehir artık göç yoluyla nüfus kazanmıyordu. Birleşik Krallık'ta 1951 yılında yapılan nüfus sayımına göre nüfusun %93'ü İskoçya, %3'ü İrlanda, %3'ü İngiltere ve %1'i başka bir yerde doğmuştur. Yirminci yüzyılın başlarında çok sayıda Litvanyalı mülteci Glasgow'a yerleşmeye başlamış ve 1950'lerde en yüksek seviyesine ulaşmıştır; Glasgow bölgesinde yaklaşık 10.000 kişi bulunmaktaydı. Bu dönemde Lazio'daki Frosinone ve kuzeybatı Toskana'daki Lucca gibi illerden gelen ve birçoğu aslen "Hokey Pokey" olarak çalışan birçok İtalyan İskoç da Glasgow'a yerleşmiştir. ⓘ
Glasgow'un tarihsel nüfusu ve şehir sınırları ⓘ
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
1960'larda ve 1970'lerde çok sayıda Asyalı da Glasgow'a, özellikle Pollokshields bölgesine yerleşmiştir. Bunların sayısı 30.000 Pakistanlı, 15.000 Hintli ve 3.000 Bangladeşlinin yanı sıra birçoğu şehrin Garnethill bölgesine yerleşmiş olan Çinlilerdir. Birleşik Krallık hükümeti 2000 yılından bu yana Londra bölgesindeki sosyal konutlar üzerindeki baskıyı hafifletmek için sığınmacıları dağıtma politikası izlemektedir. Şehir ayrıca 8.406 (%1,42) Polonyalıya da ev sahipliği yapmaktadır. ⓘ
Glasgow karşılaştırması ⓘ | |||
---|---|---|---|
Birleşik Krallık Nüfus Sayımı 2011 | Glasgow | İskoçya | |
Toplam nüfus | 599,650 | 5,295,000 | |
Nüfus artışı 2001-2011 | 2.7% | 5.0% | |
Beyaz | 88.4% | 96.0% | |
Asya | 8.1% | 2.7% | |
Siyah | 2.4% | 0.8% | |
Hristiyan | 54.5% | 54.0% | |
Müslüman | 5.4% | 1.4% |
Birleşik Krallık 2001 Nüfus Sayımından bu yana nüfus düşüşü tersine dönmüştür. Nüfus bir süre durağandı; ancak İskoçya'nın diğer bölgelerinden gelen göçler ve denizaşırı ülkelerden gelen göçler nedeniyle nüfus artmaya başladı. Şehir konseyi bölgesinin nüfusu 2011 yılında 593.245'tir ve yaklaşık 2.300.000 kişi Glasgow iş seyahati bölgesinde yaşamaktadır. Bu alan, çalışmak için Glasgow'a seyahat eden sakinlerin %10'undan fazlasını içerecek şekilde tanımlanır ve sabit sınırları yoktur. ⓘ
Londra'nın 2011 nüfus sayımından sonraki nüfus yoğunluğu kilometre kare başına 5.200 kişi olarak kaydedilirken, Glasgow'da kilometre kare başına 3.395 kişi kaydedilmiştir. 1931 yılında nüfus yoğunluğu 16,166/q mi (6,242/km2) olup, Avrupa'nın en yoğun nüfuslu şehirlerinden birinin boyutunu küçültmek için inşa edilen banliyölere ve yeni kasabalara yapılan "boşaltmaları" vurgulamaktadır. ⓘ
2005 yılında Glasgow 72.9 yıl ile Birleşik Krallık şehirleri arasında en düşük yaşam beklentisine sahipti. Bu durum 2008 Glasgow Doğu ara seçimleri sırasında çok konuşuldu. 2008 yılında Dünya Sağlık Örgütü'nün sağlık alanındaki eşitsizliklerle ilgili bir raporu, erkeklerin ortalama yaşam süresinin Calton'da 54 yıl ile Doğu Dunbartonshire'daki Lenzie'de 82 yıl arasında değiştiğini ortaya koymuştur. ⓘ
Bölgeler ve banliyöler
Şehir merkezi
Şehir merkezi, doğuda Castle Street'teki Glasgow Katedrali'ne kadar uzanan High Street, Glasgow Cross, Glasgow Green ve St Andrew's Meydanı dahil Saltmarket; güneyde Clyde Street ve Broomielaw (Clyde Nehri boyunca); batıda ise Blythswood Meydanı'nın ötesinde Charing Cross ve Elmbank Street ile sınırlıdır. Kuzey sınırı (doğudan batıya) Cathedral Street'i takip ederek North Hanover Street ve George Square'e ulaşmaktadır. ⓘ
Perakende ve tiyatro bölgesi
Şehir merkezi, Clyde Nehri'nin kuzey kıyısındaki ızgara sokak sistemi üzerine kurulmuştur. Şehrin kalbi, Glasgow'un halka açık heykellerinin çoğunun ve Glasgow Şehir Konseyi'nin merkezi olan ayrıntılı Viktorya dönemi Glasgow Şehir Odaları'nın bulunduğu George Meydanı'dır. Güneyde ve batıda Argyle Caddesi, Sauchiehall Caddesi ve Buchanan Caddesi alışveriş bölgeleri olup, sonuncusu daha üst sınıf perakendecileri barındırmakta ve 2008 Şehircilik Akademisi "Büyük Cadde Ödülü "nü kazanmıştır. Bu caddelerin etrafındaki mağazalar topluluğu "The Style Mile" olarak bilinmektedir. ⓘ
Başlıca alışveriş alanları arasında Buchanan Caddesi, Buchanan Caddesi ile Sauchiehall Caddesi'ni birbirine bağlayan Buchanan Galerileri ve Argyle Caddesi ile St Enoch Meydanı'nı birbirine bağlayan St Enoch Merkezi) ve özellikle Ted Baker, Radley ve Kurt Geiger gibi mağazaların yer aldığı lüks Princes Meydanı bulunmaktadır. Buchanan Galerileri ve diğer şehir merkezi bölgeleri Jonathan Glazer'ın yönettiği 2013 yapımı Under the Skin filmi için mekan olarak seçilmiştir. Glasgow sahneleri gizli kameralarla çekilmiş olsa da, filmin yıldızı Scarlett Johansson şehirde görülmüştür. Ingram Caddesi'ndeki İtalyan Merkezi de tasarımcı markaları konusunda uzmanlaşmıştır. Glasgow'un perakende portföyü, Londra'dan sonra Birleşik Krallık'ın en büyük ve ekonomik açıdan en önemli ikinci perakende sektörünü oluşturmaktadır. ⓘ
Şehir merkezi Glasgow'un başlıca kültürel mekanlarının çoğuna ev sahipliği yapmaktadır: Glasgow Kraliyet Konser Salonu, Glasgow Belediye Binası, Kraliyet Tiyatrosu (İskoç Operası ve İskoç Balesi'nin sahne evi), Pavilion Tiyatrosu, King's Tiyatrosu, Glasgow Film Tiyatrosu, Tron Tiyatrosu, Modern Sanat Galerisi (GoMA), Mitchell Kütüphanesi ve Tiyatrosu, Çağdaş Sanatlar Merkezi, McLellan Galerileri ve Deniz Feneri Mimarlık Müzesi. Dünyanın en yüksek sineması olan on sekiz ekranlı Cineworld, Renfrew Caddesi üzerinde yer almaktadır. Şehir merkezi aynı zamanda Glasgow'un dört yüksek öğrenim kurumuna da ev sahipliği yapmaktadır: Strathclyde Üniversitesi, İskoçya Kraliyet Konservatuarı, Glasgow Sanat Okulu ve Glasgow Caledonian Üniversitesi ve İngiltere'nin en büyük koleji olan Cathedral Street'teki City of Glasgow College. ⓘ
Tüccar Şehir
Burası, tarihçi Charles Oakley tarafından 1960'larda ortaya atılan bir isim olan Merchant City'nin ticari ve kısmen konut bölgesidir. Burası, 18. ve 19. yüzyılın başlarında uluslararası ticaret ve tekstil endüstrileriyle uğraşan zengin şehir tüccarlarının, yakınlardaki depolarıyla birlikte, birçok sokağın adını aldığı Tütün Lordları da dahil olmak üzere bir yerleşim bölgesi olarak başlamıştır. Ticari zenginliği ve Sanayi Devrimi'nden önce bile devam eden büyümesiyle şehir, George Meydanı çevresinde Yeni Kent'i ve kısa süre sonra Blythswood Tepesi'nde Blythswood Meydanı'nı da içeren Yeni Blythswood Kenti'ni oluşturarak genişledi. Glasgow Cross ve High Street çevresindeki orijinal ortaçağ merkezi geride bırakılmıştır. ⓘ
Glasgow Katedrali, Gallowgate, Trongate ve Saltmarket'e giden High Street'in kavşağında yer alan Glasgow Cross, Mercat haçı ile sembolize edilen şehrin orijinal merkeziydi. Glasgow Haçı, 1921 yılında yıkılan orijinal Glasgow Tolbooth'undan geriye kalan tek şey olan Tolbooth Kulesi'ni de kapsamaktadır. High Street'ten kuzeye, Rottenrow ve Townhead'e doğru ilerlendiğinde 15. yüzyıldan kalma Glasgow Katedrali ve Provand's Lordship yer almaktadır. Bölge, 19. yüzyılın ortalarından sonlarına doğru artan endüstriyel kirlilik seviyeleri nedeniyle bölge sakinlerinin gözünden düşmüştür. ⓘ
1980'lerden itibaren Merchant City, lüks şehir merkezi daireleri ve depo dönüşümleri ile gençleştirilmiştir. Bu yenilenme, giderek artan sayıda kafe ve restoranı desteklemiştir. Bölge aynı zamanda bir dizi üst düzey butik tarzı mağazaya ve Glasgow'un en lüks mağazalarından bazılarına ev sahipliği yapmaktadır. ⓘ
Merchant City, King Street, Saltmarket ve Trongate'e dayanan ve her yıl düzenlenen Merchant City Festivali'nin kalbinde yer alan Glasgow'un büyüyen "kültürel çeyreğinin" merkezlerinden biridir. Bölge, kökeni 1980'lerin sonlarına dayanan ve boş üretim veya perakende alanlarında faaliyet göstermek için gereken ucuz kiraları karşılayabilen sanatçıların öncülüğündeki organizasyonları çeken sanat galerilerindeki büyümeyi desteklemiştir. Merchant City'nin bir "kültür mahallesi" olarak sanatsal ve kültürel potansiyeli, bağımsız sanat kuruluşları ve Glasgow Kent Konseyi tarafından kullanılmış ve galerilere, atölyelere, sanatçı stüdyolarına ve üretim alanlarına ev sahipliği yapan Trongate 103'ün yakın zamanda geliştirilmesi, her ikisi arasında devam eden ortaklığın önemli bir sonucu olarak kabul edilmektedir. Bölgede ayrıca Tron Tiyatrosu, Old Fruitmarket, Trades Hall, St Andrew's in the Square, Merchant Square ve City Halls gibi çok sayıda tiyatro ve konser mekânı bulunmaktadır. ⓘ
Uluslararası Finansal Hizmetler Bölgesi
Şehir merkezinin batı ucunda, Blythswood Hill ve Anderston bölgelerini kaplayan Glasgow'un finans bölgesi, resmi olarak Uluslararası Finansal Hizmetler Bölgesi (IFSD) olarak bilinmekle birlikte, çağdaş basın tarafından genellikle saygısızca "kilometre kare" veya "Clyde'daki Wall Street" olarak adlandırılmaktadır. 1980'lerin sonlarından bu yana birçok modern ofis bloğunun ve yüksek katlı binaların inşası IFSD'nin Birleşik Krallık'ın en büyük finans bölgelerinden biri haline gelmesinin yolunu açmıştır. Köklü bir finansal hizmetler merkezi olarak tanınan Glasgow, kapsamlı destek hizmetleriyle birlikte yeni iş alanlarını kendine çekmeye ve büyütmeye devam etmektedir. ⓘ
Direct Line, Esure, AXA ve Norwich Union da dahil olmak üzere Birleşik Krallık'taki en büyük 10 genel sigorta şirketinden 8'inin Glasgow'da bir üssü veya genel merkezi bulunmaktadır. Önemli bankacılık sektörü şirketleri de hizmetlerinin bir kısmını Glasgow'daki ticari mülklere taşımıştır: Resolution, JPMorgan Chase, Barclays Wealth, Tesco Personal Finance, Morgan Stanley, Lloyds Banking Group, Clydesdale Bank, BNP Paribas, HSBC, Santander ve Royal Bank of Scotland. Savunma Bakanlığı'nın çeşitli departmanları ve Clydeport, Glasgow Menkul Kıymetler Borsası, Öğrenci Kredileri Şirketi, Scottish Executive Enterprise, Ulaştırma ve Hayat Boyu Öğrenme Departmanı, BT Group, Scottish Friendly. İskoç Yeterlilikler Kurumu ve Scottish Enterprise'ın da bölgede merkezleri bulunmaktadır. Royal Dutch Shell'in dünya çapındaki altı Ortak İş Merkezinden biri de IFSD'de bulunmaktadır. Hilton'un da bölgede bir şirket ofisi bulunmaktadır. ⓘ
Batı Yakası
Glasgow'un Batı Yakası ilk olarak Blythswood Meydanı ve Garnethill çevresinde büyümüş, daha sonra Woodlands Hill ve Great Western Road'a kadar uzanmıştır. Kelvingrove Park, Glasgow Üniversitesi, Glasgow Botanik Bahçeleri ve İskoç Sergi ve Konferans Merkezi'nin hinterlandında kafeler, çay salonları, barlar, butikler, lüks oteller, kulüpler ve restoranlar ile zarif şehir evleri ve apartmanlardan oluşan bir bölgedir ve özellikle bölgenin ana caddeleri olan Argyle Caddesi (Finnieston), Great Western Yolu ve Byres Yolu'na odaklanmıştır. Bölge turistler ve öğrenciler arasında popülerdir. ⓘ
West End, Hillhead, Dowanhill, Kelvingrove, Kelvinside, Hyndland, Broomhill, Scotstoun, Jordanhill, Kelvindale ve Anniesland yerleşim bölgelerini içermektedir. ve giderek artan bir ölçüde Partick. Bu isim aynı zamanda Charing Cross'un batısındaki herhangi bir bölgeyi ifade etmek için de giderek daha fazla kullanılmaktadır. West End, kuzeydeki Campsie Fells'ten akan ve Yorkhill Quay'de Clyde Nehri ile birleşen Kelvin Nehri tarafından ikiye bölünmüştür. ⓘ
Sir George Gilbert Scott'ın Glasgow Üniversitesi ana binasının (Büyük Britanya'daki ikinci en büyük Gotik Uyanış binası) kulesi önemli bir dönüm noktasıdır ve Gilmorehill'in tepesinde oturarak kilometrelerce öteden görülebilir. Üniversitenin kendisi de İngilizce konuşulan dünyanın en eski dördüncü üniversitesidir. Kentin öğrenci nüfusunun büyük bir kısmı West End'de bulunmakta ve bu da kültürel canlılığa katkıda bulunmaktadır. ⓘ
Bölge ayrıca Kelvingrove Sanat Galerisi ve Müzesi, Hunterian Müzesi ve Sanat Galerisi, Kelvin Hall müzeleri ve araştırma tesisleri, mağazalar ve toplum sporlarına ev sahipliği yapmaktadır. Kelvin Hall'un bitişiğinde, Kelvin Nehri'nin Clyde'a döküldüğü Glasgow Limanı'ndaki eski bir liman sahasında yeni bir yere taşındıktan sonra 2010 yılında yeniden açılan Ulaşım Müzesi yer almaktadır. Yeni bina Zaha Hadid'in tasarımına göre inşa edilmiştir. Glasgow'un en büyük festivallerinden biri olan West End Festivali her yıl Haziran ayında düzenlenmektedir. ⓘ
Glasgow, Büyük Britanya'nın en büyük sergi ve konferans merkezi olan SECC'ye ev sahipliği yapmaktadır. 30 Eylül 2013 tarihinde, Foster and Partners tarafından eski Queen's Dock'taki SECC tesislerinin büyük bir genişletmesi olan 13.000 kişilik Hydro arena resmi olarak açılmıştır. Queen's Dock'taki SECC'nin bitişiğinde, 2017 yılında eski rıhtım pompa binasında açılan bir İskoç viskisi damıtma tesisi olan Clydeside damıtma tesisi bulunmaktadır. ⓘ
Doğu Yakası
Doğu Yakası, Şehir Merkezindeki Glasgow Cross'tan Kuzey ve Güney Lanarkshire sınırına kadar uzanmaktadır. Halk arasında "Barras" olarak bilinen Glasgow Barrowland pazarına, Barrowland Balo Salonuna, Glasgow Green'e ve Celtic FC'nin evi olan Celtic Park'a ev sahipliği yapmaktadır. Orijinal kumtaşı apartmanların çoğu bu bölgede kalmıştır. East End bir zamanlar Sir William Arrol & Co., James Templeton & Co ve William Beardmore and Company'ye ev sahipliği yapan önemli bir sanayi merkeziydi. Önemli bir yerel işveren, Tennent's Lager'a ev sahipliği yapan Wellpark Bira Fabrikası olmaya devam etmektedir. ⓘ
Glasgow Nekropol Bahçe Mezarlığı, 1831 yılında Tüccarlar Evi tarafından katedralin üzerindeki bir tepede oluşturulmuştur. Peyzajın içinden geçen yollar, zirvede bulunan 21,3 metre yüksekliğindeki (70 ft) John Knox heykeline kadar yokuş yukarı kıvrılmaktadır. Gallowgate'de 18. yüzyılın sonlarına ait iki apartman bulunmaktadır. Her ikisi de 1771 ve 1780 yıllarından kalma olan bu binalar iyi bir şekilde restore edilmiştir. Charlotte Sokağı'nın inşası David Dale tarafından finanse edilmiştir; Dale'in eski ölçeği, şu anda İskoçya Ulusal Vakfı tarafından işletilen, geriye kalan tek evden anlaşılabilir. Charlotte Sokağı'nın ilerisinde modern bir Gillespie, Kidd & Coia binası bulunmaktadır. Bir zamanlar okul olan bu bina ofislere dönüştürülmüştür. Bu binaların çevresinde, kentin 1999 yılında Birleşik Krallık Mimarlık ve Tasarım Kenti olduğu yılki bir projenin parçası olarak "Gelecek için Evler" olarak tasarlanan bir dizi yenilikçi konut projesi yer almaktadır. ⓘ
Glasgow Cross'un doğusunda, 1739-1757 yılları arasında inşa edilen ve şehrin zengin tütün tüccarlarının kilisesine yakışır bir Presbiteryen ihtişamı sergileyen, İskoçya'daki Reform sonrası en eski kilise olan St Andrew's in the Square yer almaktadır. Ayrıca yakınlarda, İskoçya'daki en eski Episkopal kilisesi olan daha mütevazı Episkopal St Andrew's-by-the-Green bulunmaktadır. Episcopalian St Andrew's, Reformasyondan sonra orga sahip olan ilk kilise olması nedeniyle "Whistlin' Kirk" olarak da bilinmektedir. ⓘ
Templeton On The Green'in Glasgow Green'e bakan cephesi, Venedik'teki Doge Sarayı'nı çağrıştıracak şekilde tasarlanmış canlı çok renkli tuğla işçiliğine sahiptir. ⓘ
Geniş Tollcross Parkı başlangıçta yerel bir çelik fabrikasının sahibi olan James Dunlop'un arazisinden geliştirilmiştir. Dunlop'un büyük baronluk konağı 1848 yılında David Bryce tarafından inşa edilmiş ve daha sonra 1980'lere kadar şehrin Çocuk Müzesi'ne ev sahipliği yapmıştır. Konak bugün korunaklı bir konut kompleksidir. ⓘ
Kelvin Hall'un yerine inşa edilen yeni İskoç Ulusal Kapalı Spor Salonu Dalmarnock'tadır. Bölge, 2014 İngiliz Milletler Topluluğu Oyunları için yeni kapalı spor salonunun bitişiğinde bulunan Sporcu Köyü'nün yeriydi. ⓘ
East End Sağlıklı Yaşam Merkezi (EEHLC) 2005 yılı ortalarında Crownpoint Road'da Piyango Fonu ve Belediye hibeleri ile bölgedeki toplum ihtiyaçlarına hizmet etmek üzere kurulmuştur. Şu anda Glasgow Club Crownpoint Spor Kompleksi olarak adlandırılan merkez, spor tesisleri, sağlık tavsiyeleri, stres yönetimi, boş zaman ve mesleki dersler gibi hizmetler sunmaktadır. Doğu Yakası'nın kuzeyinde, Alexandra Park'a ve M8 ile M80 otoyolları arasındaki önemli bir kavşağa bakan Provan Gas Works'ün iki büyük gazometresi yer almaktadır. ⓘ
Güney Yakası
Glasgow'un Güney Yakası, Clyde Nehri'nin güneyine doğru yayılmaktadır. Bitişik kentsel alan, hepsi Doğu Renfrewshire'da bulunan Newton Mearns, Clarkston ve Giffnock gibi Greater Glasgow'un en zengin banliyö kasabalarından bazılarını ve Güney Lanarkshire'daki Thorntonhall'ı içerir. Newlands ve Dumbreck, şehir sınırları içindeki yüksek değerli konut bölgelerine örnektir. Battlefield, Govanhill, Mount Florida ve Shawlands gibi kumtaşı apartmanlarının yoğun olarak bulunduğu birçok bölge vardır. Pollokshields'in büyük banliyösü, hem pahalı villaların sıralandığı dalgalı ağaçlıklı bulvarlara sahip sakin bir batı kısmından hem de yüksek yoğunluklu kiralık evler ve küçük dükkanlardan oluşan daha işlek bir doğu kısmından oluşmaktadır. Güney tarafında ayrıca Toryglen, Pollok, Castlemilk ve Arden gibi çeşitli büyüklüklerde savaş sonrası konut siteleri bulunmaktadır. Cambuslang ve Rutherglen kasabaları 1975'ten 1996'ya kadar Glasgow Şehri bölgesine dahildi, ancak şu anda Güney Lanarkshire konsey bölgesinde yer almaktadır. ⓘ
Ağırlıklı olarak konutlardan oluşmasına rağmen, bölgede Charles Rennie Mackintosh'un Scotland Street School Museum and House for an Art Lover; Pollok Country Park'taki Burrell Collection; Alexander "Greek" Thomson'ın Holmwood House villası; Mount Florida'daki Ulusal Futbol Stadyumu Hampden Park (Queens Park FC'nin evi) ve Ibrox Stadyumu (Rangers FC'nin evi) gibi birkaç önemli kamu binası bulunmaktadır. ⓘ
Clyde Nehri'nin güney kıyısında, SECC'nin karşısında yer alan Pacific Quay'deki eski liman bölgesi, Glasgow Bilim Merkezi'nin ve BBC Scotland ile STV Group'un (STV'nin sahibi) genel merkezlerinin bulunduğu yeni bir dijital medya kampüsüdür. ⓘ
Ayrıca, yerel halk tarafından Pacific Quay'deki Squinty Köprüsü olarak bilinen Clyde Arc ve Tradeston ve Springfield Quay'deki diğerleri de dahil olmak üzere Clyde Nehri'ni geçen birkaç yeni köprü inşa edilmiştir. ⓘ
Güney Yakası'nda ayrıca Linn Park, Queen's Park ve Bellahouston Park gibi çok sayıda halka açık park ve Haggs Castle'daki şampiyona sahası da dahil olmak üzere çok sayıda golf kulübü bulunmaktadır. Güney Yakası ayrıca 2008 yılında Avrupa'nın En İyi Parkı ödülüne layık görülen büyük Pollok Country Park'a da ev sahipliği yapmaktadır. Güney yakası ayrıca komşu Giffnock'taki Rouken Glen Park ile de doğrudan sınır komşusudur. Pollok Parkı Glasgow'un en büyük parkıdır ve 2000'li yılların başına kadar kent sınırları içindeki tek kır parkıydı. Parkın yarısı Doğu Renfrewshire'da olmasına rağmen 2000'li yılların başında Dams to Darnley Country Park olarak belirlenmiştir. Henüz yeni olan parktaki tesisler 2021 itibariyle oldukça yetersizdir. ⓘ
Govan, şehrin güneybatı kesiminde yer alan bir ilçe ve eski bir burghtur. Clyde Nehri'nin güney kıyısında, Partick'in karşısında yer almaktadır. 1864'ten 1912'de genişleyen Glasgow şehrine dahil edilene kadar idari olarak bağımsız bir Polis Burgh'u idi. Govan, uluslararası üne sahip bir mühendislik ve gemi inşa merkezi olarak bir mirasa sahiptir ve Clyde Nehri üzerindeki iki BAE Systems Surface Ships tersanesinden birine ve hassas mühendislik firması Thales Optronics'e ev sahipliği yapmaktadır. Ayrıca ülkenin en büyük hastanelerinden biri olan Queen Elizabeth Üniversite Hastanesi'ne ve Glasgow Metro sisteminin bakım deposuna da ev sahipliği yapmaktadır. Daha geniş Govan bölgesi Ibrox, Cessnock, Kinning Park ve Kingston semtlerini kapsamaktadır. ⓘ
Kuzey Glasgow
Kuzey Glasgow, şehir merkezinin kuzeyinden Doğu Dunbartonshire'daki varlıklı Bearsden, Milngavie ve Bishopbriggs banliyölerine ve Batı Dunbartonshire'daki Clydebank'a doğru uzanır. Bu bölge aynı zamanda kentin en yoksul yerleşim alanlarından bazılarını da içermektedir. Possilpark, işsizlik ve uyuşturucu bağımlılığı seviyelerinin ulusal ortalamanın üzerinde seyretmeye devam ettiği bu bölgelerden biridir. Possilpark ve Hamiltonhill gibi bölgelerdeki konutların çoğu son yıllarda bakımsız bir duruma düşmüştür. ⓘ
Bu durum, kuzey Glasgow'daki yoksul konut stokunun çoğunun büyük ölçekli olarak yeniden geliştirilmesine ve Ruchill gibi birçok bölgenin daha geniş çaplı olarak yenilenmesine yol açmıştır; birçok köhne apartman yenilenmiş ya da modern sitelerle değiştirilmiştir. Kuzey Glasgow'daki konut stokunun büyük bir kısmı, NG Homes ve Glasgow Housing Association olarak ticaret yapan North Glasgow Housing Association tarafından yönetilen yüksek katlı kule bloklarının yüksek bir oranıyla kiralanan sosyal konutlardır. ⓘ
Maryhill, bakımlı geleneksel kumtaşı apartmanlardan oluşmaktadır. Tarihsel olarak bir işçi sınıfı bölgesi olmasına rağmen, şehrin lüks Batı Yakası ile olan sınırları, Maryhill Park ve North Kelvinside gibi varlıklı bölgeleri içeren şehrin kuzeyinin geri kalanına kıyasla nispeten zengin olduğu anlamına gelir. Maryhill aynı zamanda 1909'dan beri Partick Thistle F.C.'ye ev sahipliği yapan Firhill Stadyumu'nun da bulunduğu yerdir. Genç takım Maryhill F.C. de kuzey Glasgow'un bu bölgesinde yer almaktadır. ⓘ
Forth ve Clyde Kanalı şehrin bu kısmından geçmektedir ve bir dönem yerel ekonominin hayati bir parçasını oluşturmuştur. Ağır sanayinin gerilemesinin ardından kanal uzun yıllar boyunca kirlenmiş ve büyük ölçüde kullanılmamıştır, ancak son zamanlarda Port Dundas'taki sanat kampüsleri de dahil olmak üzere kanalın yenilenmesine ve yeniden seyrüsefere açılmasına yönelik çabalar kanalı gençleştirmiştir. ⓘ
Sighthill, İskoçya'nın en büyük sığınmacı topluluğuna ev sahipliği yapıyordu, ancak bölge şimdi Gençlik Olimpiyat Oyunları teklifinin bir parçası olarak yenileniyor. ⓘ
Glasgow'un ekonomik hayatının büyük bir kısmı bir zamanlar Saracen Dökümhanesi'nin, Charles Tennant gibi firmaların mühendislik çalışmalarının ve lokomotif atölyelerinin çok sayıda Glasgowluyu istihdam ettiği Springburn'de bulunuyordu. Gerçekten de Glasgow bu tür üretimde baskın bir konumdaydı ve bir dönem dünyadaki tüm lokomotiflerin %25'i bu bölgede inşa ediliyordu. Kuzey İngiliz Lokomotif Şirketi'nin genel merkezine ev sahipliği yapıyordu. Bugün Glasgow Works'ün bir kısmı demiryolu bakım tesisi olarak kullanılmaya devam ediyor ve Springburn'deki endüstriden geriye kalan tek şey bu. Tesisin 2019 yılında kapatılması öngörülmektedir. ⓘ
Kültür
Şehirde curlingden opera ve baleye, futboldan sanata kadar çok çeşitli kültürel faaliyetler için pek çok olanak bulunmaktadır; ayrıca ulaşım, din ve modern sanata adanmış müzeleri de içeren geniş bir müze yelpazesine sahiptir. Kentin kültürel alanlarının birçoğu 1990 yılında Glasgow'un Avrupa Kültür Başkenti seçilmesiyle kutlanmıştır. ⓘ
Kentin başlıca belediye kütüphanesi olan Mitchell Kütüphanesi, şu anda yaklaşık 1,3 milyon kitap, geniş bir gazete koleksiyonu ve binlerce fotoğraf ve haritaya ev sahipliği yaparak Avrupa'nın en büyük halk referans kütüphanelerinden biri haline gelmiştir. Akademik kütüphanelerden Glasgow Üniversitesi Kütüphanesi 15. yüzyılda kurulmuştur ve uluslararası statüye sahip eşsiz ve farklı koleksiyonlarıyla Avrupa'nın en eski ve en büyük kütüphanelerinden biridir. ⓘ
İskoç Operası, İskoç Balesi, İskoçya Ulusal Tiyatrosu, İskoçya Kraliyet Ulusal Orkestrası, BBC İskoç Senfoni Orkestrası ve İskoç Gençlik Tiyatrosu da dahil olmak üzere İskoçya'nın ulusal sanat kuruluşlarının çoğu Glasgow'da bulunmaktadır. ⓘ
Glasgow'un 1999 yılında Edwin Morgan için oluşturulan ve 2005'ten 2011'e kadar Liz Lochhead tarafından işgal edilen ve İskoç Makar pozisyonunu almak için ayrıldığı bir makam olan kendi "Şair Laureate "i vardır. Jim Carruth, 2014 İngiliz Milletler Topluluğu Oyunları mirasının bir parçası olarak 2014 yılında Glasgow Şair Küratörlüğü görevine atanmıştır. ⓘ
PETA 2013 yılında Glasgow'u Birleşik Krallık'taki en vegan dostu şehir olarak ilan etmiştir. ⓘ
Rekreasyon
King's Theatre, Theatre Royal ve Citizens Theatre gibi çeşitli tiyatrolara ev sahipliği yapan Glasgow, en büyükleri ve en ünlüleri Kelvingrove Sanat Galerisi ve Müzesi, Hunterian Müzesi ve Sanat Galerisi, Modern Sanat Galerisi (GoMA) ve Burrell Koleksiyonu olmak üzere birçok müze ve sanat galerisine de ev sahipliği yapmaktadır. Glasgow'daki müze ve galerilerin çoğu kamuya aittir ve giriş ücretsizdir. ⓘ
Şehir, 1988 yılında Glasgow Bahçe Festivali, 1999 Birleşik Krallık Mimarlık Şehri, 1990 Avrupa Kültür Başkenti, 1995-1999 Ulusal Spor Şehri ve 2003 Avrupa Spor Başkenti olmak üzere yıllar boyunca birçok sergiye ev sahipliği yapmıştır. Glasgow ayrıca 1895 yılından bu yana en az on iki kez Ulusal Mòd'a ev sahipliği yapmıştır. ⓘ
Ayrıca, daha eski ve daha büyük olan Edinburgh Festivali'nin aksine (Edinburgh'un tüm ana festivalleri Ağustos ayının son üç haftasında gerçekleşmektedir), Glasgow'un festivalleri takvimi doldurmaktadır. Festivaller arasında Glasgow Uluslararası Komedi Festivali, Glasgow Uluslararası Görsel Sanat Festivali, Glasgow Uluslararası Caz Festivali, Celtic Connections, Glasgow Fuarı, Glasgow Film Festivali, West End Festivali, Merchant City Festivali, Glasgay ve Dünya Boru Bando Şampiyonası yer almaktadır. ⓘ
Müzik sahnesi
Şehir, İskoç Operası, İskoç Balesi, Kraliyet İskoç Ulusal Orkestrası, BBC İskoç Senfoni Orkestrası ve İskoçya Kraliyet Konservatuarı, İskoçya Ulusal Gençlik Orkestrası ve Üniversiteler ve Kolejler ile ilgili olanlar da dahil olmak üzere çok sayıda orkestra, topluluk ve gruba ev sahipliği yapmaktadır. Her türden koro iyi bir şekilde desteklenmektedir. Glasgow'da çok sayıda canlı müzik mekânı, pub ve kulüp bulunmaktadır. Şehrin en tanınmış mekanları arasında Glasgow Kraliyet Konser Salonu, OVO Hydro, SECC, Glasgow Cathouse, Sanat Okulu, King Tut's Wah Wah Hut (Oasis'in görüldüğü ve Glasgowlu plak kralı Alan McGee tarafından imzalandığı yer), Queen Margaret Union (Kurt Cobain'in ayak izini bir kasada kilitli tutan), canlı müzik mekanına dönüştürülmüş bir balo salonu olan Barrowland ve İskoçya'nın en büyük gece kulübü olan The Garage sayılabilir. Daha yeni orta ölçekli mekânlar arasında 15 Haziran 2018'de sanat okulu yangınında tahrip olan ABC ve benzer bir dizi etkinliğe ev sahipliği yapan O2 Academy yer almaktadır. Ayrıca Stereo, 13th Note ve Nice N Sleazy gibi birçok yerel ve turne müzisyenine ev sahipliği yapan çok sayıda küçük mekân ve bar da bulunmaktadır. SLTN Yılın Müzik Barı ödülünün en son sahibi Kasım 2011'de verilen Bar Bloc olmuştur. Glasgow 2010 yılında PRS for Music tarafından Birleşik Krallık'ın dördüncü "en müzikal" şehri seçilmiştir. Glasgow aynı zamanda PRS for Music tarafından hazırlanan bir listeye göre Londra dışında şarkı adlarında "Birleşik Krallık'ta en çok adı geçen şehir "dir. 119 şarkı adı ile 95 şarkı adı geçen en yakın rakibi Edinburgh'un önünde yer almaktadır. ⓘ
1980'lerden bu yana The Blue Nile, Gun, Simple Minds, Del Amitri, Texas, Hipsway, Love & Money, Idlewild, Deacon Blue, Orange Juice, Lloyd Cole and the Commotions, Teenage Fanclub, Belle and Sebastian, Camera Obscura, Franz Ferdinand, Mogwai, Travis ve Primal Scream gibi grupların başarısı Glasgow müzik sahnesinin profilini önemli ölçüde yükseltmiş ve Time dergisinin Glasgow'u 1960'ların Motown altın çağındaki Detroit'e benzetmesine yol açmıştır. Daha yakın zamandaki başarılar arasında The Fratellis, Chvrches, Rustie, Vukovi, Glasvegas ve Twin Atlantic yer almaktadır. Glasgow şehri, 20 Ağustos 2008 tarihinde Yaratıcı Şehirler Ağı'nın bir parçası olarak UNESCO Müzik Şehri olarak atanmıştır. ⓘ
Glasgow'un çağdaş dans müziği sahnesine Slam ve plak şirketi Soma Quality Recordings öncülük etmiş, dünyanın dört bir yanından DJ'leri ve kulüp üyelerini çeken Pressure kulüp geceleri daha önce The Arches'ta düzenlenmiş, ancak mekanın güvenli olmayan düzeyde uyuşturucu kullanımı iddiaları nedeniyle kapatılmasının ardından Sub Club'a taşınmıştır. ⓘ
MOBO Ödülleri 30 Eylül 2009'da SECC'de düzenlenmiş ve Glasgow, 1995'teki lansmanından bu yana etkinliğe ev sahipliği yapan ilk Londra dışı şehir olmuştur. 9 Kasım 2014'te Glasgow, The OVO Hydro'da 2014 MTV Avrupa Müzik Ödülleri'ne ev sahipliği yaptı. 2003'te Edinburgh'da düzenlenen ödül töreninden bu yana İskoçya ikinci kez, 2011'de Belfast, Kuzey İrlanda'da düzenlenen ödül töreninden bu yana ise Birleşik Krallık beşinci kez ödül törenine ev sahipliği yaptı. Nicki Minaj'ın sunuculuğunu üstlendiği etkinlikte Ariana Grande, Enrique Iglesias, Ed Sheeran, U2 ve Slash performanslarını sergiledi. ⓘ
Medya
Glasgow hakkında ya da Glasgow'da çekilmiş yüzlerce film vardır. ⓘ
Hem BBC İskoçya'nın hem de STV'nin merkezi Glasgow'dadır. Glasgow'da çekilen televizyon programları arasında Rab C. Nesbitt, Taggart, Tutti Frutti, High Times, River City, City Lights, Chewin' the Fat, Still Game, Limmy's Show ve Lovesick yer almaktadır. Son zamanlarda uzun soluklu Question Time ve akşamları yayınlanan bilgi yarışması programı Eggheads prodüksiyon üssünü şehre taşıdı. Milli Piyango yarışma programlarının çoğu da Glasgow'da çekilmektedir. Çocuk yarışma programı Copycats burada çekilmektedir ve İrlanda/İngiltere programı Mrs. Brown's Boys BBC İskoçya'da çekilmektedir. ⓘ
İskoç basını şehirde The Evening Times , The Herald, The Sunday Herald, Sunday Mail ve Daily Record gibi çeşitli gazeteler yayınlamaktadır. Trinity Mirror ve News International gazetelerinin İskoçya baskıları da şehirde basılmaktadır. STV Group, televizyon ve reklam yayıncılığı alanlarında faaliyet gösteren Glasgow merkezli bir medya holdingidir. STV Group, her ikisi de STV markalı olan İskoç ITV franchise'larının (Central Scotland ve Grampian) sahibi ve işletmecisidir. Glasgow ayrıca Haziran 2014'te yayına başlayan ve Glasgow'daki STV merkezinde çekilen Glasgow'un kendi programlarından bazılarını gösteren STV Glasgow adlı kendi televizyon kanalına da sahiptir. Programlar arasında The Riverside Show, Scottish Kitchen, City Safari, Football Show ve Live at Five yer almaktadır. STV Glasgow, Nisan 2017'de STV2'yi oluşturmak üzere STV Edinburgh ile birleşti ve nihayetinde Haziran 2018'de kapandı. ⓘ
Glasgow'da çeşitli radyo istasyonları da bulunmaktadır. İskoçya'nın ulusal radyo yayıncısı olan BBC Radio Scotland, Stornoway'de bulunan Gal dilindeki kardeş istasyonuyla birlikte BBC'nin Glasgow'daki merkezinde yer almaktadır. Bauer Radio Glasgow'daki başlıca ticari radyo istasyonlarının sahibidir: 2,3 milyondan fazla dinleyiciye ulaşabilen Clyde 1 ve Clyde 2. 2004 yılında STV Group plc (o zamanki adıyla SMG plc) Scottish Radio Holdings'deki %27,8 hissesini 90,5 milyon sterlin karşılığında yayın grubu EMAP'a satmıştır. Glasgow'dan yayın yapan diğer istasyonlar arasında GMG Radio'ya ait olan 105.2 Smooth Radio, Real Radio ve 96.3 Rock Radio bulunmaktadır. Global Radio'nun Orta İskoçya radyo istasyonu Capital FM Scotland da Glasgow'daki stüdyolardan yayın yapmaktadır. Şehirde Celtic Music Radio, Subcity Radio, Radio Magnetic, Sunny Govan Radio, AWAZ FM ve Insight Radio gibi güçlü bir topluluk radyo sektörü bulunmaktadır. ⓘ
Din
Glasgow önemli bir dini çeşitliliğe sahip bir şehirdir. İskoçya Kilisesi ve Roma Katolik Kilisesi şehirdeki en büyük iki Hristiyan mezhebidir. İskoçya Kilisesi'nin Glasgow Presbiteryası'nda 147 cemaat bulunmaktadır (bunların 104'ü şehir sınırları içinde, diğer 43'ü ise komşu bölgelerde bulunmaktadır). Şehir sınırları içerisinde Glasgow Roma Katolik Başpiskoposluğu'na bağlı 65 cemaat ve Motherwell Piskoposluğu'na bağlı dört cemaat bulunmaktadır. Şehirde dört Hristiyan katedrali bulunmaktadır: İskoçya Kilisesi'ne bağlı Glasgow Katedrali; Roma Katolik Kilisesi'ne bağlı St Andrew Katedrali; İskoç Episkopal Kilisesi'ne bağlı St Mary Katedrali ve Yunan Ortodoks Kilisesi'ne bağlı St Luke Katedrali. Baptist Kilisesi ve Kurtuluş Ordusu da iyi temsil edilmektedir. ⓘ
Protestan kiliseleri Baptist, Episkopal, Metodist ve Presbiteryen olmak üzere sayıca en fazla olan kiliselerdir. 2001 nüfus sayımına göre nüfusun %32'si İskoçya Protestan Kilisesi'ni, %29'u ise Roma Katolik Kilisesi'ni takip etmektedir (Hıristiyanların toplam oranı %65'tir). Kentin Roma Katolik nüfusunun büyük bir kısmını İrlanda kökenliler oluşturmaktadır. İki mezhep ve bu mezheplere bağlı topluluklar arasındaki bölünmeler, Belfast'ta olduğu gibi bölgesel olarak ayrılmamış olsa da, Kuzey İrlanda'dakine benzer bir şekilde Glasgow'daki mezhepçilikte önemli bir rol oynamaktadır. ⓘ
İncil'e bağlı üniterler, coğrafi olarak "Güney", "Merkez" ve "Kelvin" olarak adlandırılan üç Christadelphian kilisesi tarafından temsil edilmektedir. ⓘ
Sih topluluğuna dört Gurdwaras tarafından hizmet verilmektedir. İkisi West End'de (Sandyford'daki Central Gurdwara Singh Sabha ve Kelvinbridge'deki Guru Nanak Sih Tapınağı) ve ikisi de Pollokshields'in Southside bölgesinde (Guru Granth Sahib Gurdwara ve Sri Guru Tegh Bahadur Gurdwara) bulunmaktadır. 2013 yılında İskoçya'nın amaca yönelik olarak inşa edilen ilk Gurdwara'sı büyük bir açılış töreniyle hizmete girmiştir. Maliyeti 3.8 milyon Sterlin olan bu yapı 1,500 kişiyi ağırlayabilmektedir. Central Gurdwara şu anda şehirde yeni bir bina inşa etmektedir. İskoçya'da yaklaşık 10,000 Sih bulunmaktadır ve çoğunluğu Glasgow'da yaşamaktadır. ⓘ
Gorbals bölgesindeki Glasgow Merkez Camii İskoçya'nın en büyük camisidir ve şehirdeki diğer on iki cami ile birlikte şehrin 33.000 olduğu tahmin edilen Müslüman nüfusuna hizmet vermektedir. ⓘ
Glasgow'da ayrıca bir Hindu mandiri bulunmaktadır. ⓘ
Glasgow'da, şehir merkezindeki Romanesk dönemden kalma Garnethill Sinagogu da dahil olmak üzere yedi sinagog bulunmaktadır. Glasgow şu anda Londra, Manchester, Leeds, Gateshead, Brighton ve Bournemouth'tan sonra Birleşik Krallık'taki en büyük yedinci Yahudi nüfusuna sahiptir ancak bir zamanlar sadece Gorbals'ta 20.000 olduğu tahmin edilen Yahudi nüfusu Londra'dan sonra ikinci sıradaydı. ⓘ
1993 yılında Glasgow'da St Mungo Dini Yaşam ve Sanat Müzesi açılmıştır. Dünyanın tüm büyük dini inançlarını inceleyen tek kamu müzesi olduğuna inanılmaktadır. ⓘ
Dil
Glasgow, İskoçya'nın Highlands ve Adalar dışında Galce dilinin kullanıldığı ana merkezdir. 2011 yılında, 3 yaşın üzerindeki 5,878 şehir sakini Galce konuşmaktaydı ve bu da nüfusun %1.0'ine tekabül etmekteydi. İskoçya'nın en büyük 25 şehir ve kasabası arasında sadece Highlands'in gayri resmi başkenti Inverness'te Galce konuşanların oranı daha yüksektir. Greater Glasgow bölgesinde Galce konuşan 8.899 kişi bulunmaktadır ve bu sayı nüfusun %0,8'ine tekabül etmektedir. Gal dilinde yayın yapan televizyon kanalı BBC Alba ve Gal dilinde yayın yapan radyo kanalı BBC Radio nan Gàidheal'in Glasgow'da stüdyoları bulunmaktadır ve bu stüdyoların Highlands ve Adalar dışındaki tek yeri Glasgow'dur. ⓘ
Mimarlık
Ortaçağ Glasgow'undan geriye çok az şey kalmıştır; bu döneme ait iki ana simge 15. yüzyıldan kalma Provand Lordluğu ve 13. yüzyıldan kalma Aziz Mungo Katedrali'dir, ancak şehir merkezinin doğu tarafındaki orijinal ortaçağ sokak planı (birçok sokak adıyla birlikte) büyük ölçüde bozulmadan günümüze ulaşmıştır. Ayrıca 15. yüzyılda Cathcart Kalesi'nin inşasına başlanmış ve yaklaşık 1450 yılında tamamlanarak her yönden etkileyici bir manzaraya sahip olmuştur. Mary Queen of Scots'un Mayıs 1568'de Langside Savaşı'ndaki yenilgisinden önceki geceyi bu kalede geçirdiği sanılmaktadır. Kale 1980 yılında güvenlik nedeniyle yıkılmıştır. Bugün görülen merkezi şehir alanının büyük çoğunluğu 19. yüzyıldan kalmadır. Sonuç olarak Glasgow, Viktorya dönemi mimarisinin etkileyici bir mirasına sahiptir: Glasgow Şehir Odaları; Sir George Gilbert Scott tarafından tasarlanan Glasgow Üniversitesi ana binası; ve Sir John W. Simpson tarafından tasarlanan Kelvingrove Sanat Galerisi ve Müzesi önemli örneklerdir. ⓘ
Şehir, Glasgow Okulu tarafından tasarlanan ve bu tarzın en önemli temsilcisi Charles Rennie Mackintosh olan mimarisiyle dikkat çekmektedir. Mackintosh, Sanat ve El Sanatları Hareketi'nin bir mimarı ve tasarımcısı ve Birleşik Krallık'ta Art Nouveau'nun ana temsilcisiydi ve Glasgow Sanat Okulu, Willow Tearooms ve Scotland Street Okul Müzesi gibi çok sayıda ünlü Glasgow binasını tasarladı. Yine Mackintosh tarafından tasarlanan Glasgow'un gizli mücevherlerinden biri de ünlü sanatçının inşa ettiği tek kilise olan Queen's Cross Kilisesi'dir. ⓘ
Kentin görünümü üzerinde kalıcı bir etkiye sahip olan bir diğer mimar da Holmwood House villası gibi önemli örnekleriyle Alexander Thomson'dır ve aynı şekilde Sir John James Burnet de yaşamı boyunca mimariye yaptığı hizmetlerden dolayı R.I.B.A.'nın Kraliyet Altın Madalyası ile ödüllendirilmiştir. Binalar, "İmparatorluğun İkinci Şehri" sakinlerinin zenginliğini ve özgüvenini yansıtmaktadır. Glasgow, ticaretten ve Sanayi Devrimi ile gelişen endüstrilerden muazzam bir zenginlik elde etti. Tersaneler, deniz mühendisliği, çelik üretimi ve ağır sanayi kentin büyümesine katkıda bulunmuştur. ⓘ
Kentin en etkileyici binalarının birçoğu kırmızı veya sarı kumtaşından inşa edilmiştir, ancak sanayi döneminde bu renkler, 1956 yılında Temiz Hava Yasası yürürlüğe girene kadar, fırınlardan kaynaklanan is ve kirleticilerden oluşan yaygın siyah bir tabaka altında kaybolmuştur. Son yıllarda bu binaların birçoğu temizlenmiş ve orijinal görünümlerine kavuşturulmuştur. Şehirde mimari ve tarihi öneme sahip 1.800'den fazla listelenmiş bina ve 1.471 hektar (3.630 dönüm) alana yayılan 23 Koruma Alanı bulunmaktadır. Bu alanlar arasında Merkez Bölge, Dennistoun, West End, Pollokshields - İngiltere'nin ilk büyük planlı bahçe banliyösü - Newlands ve Carmunnock köyü bulunmaktadır. ⓘ
Glasgow'daki modern binalar arasında Glasgow Kraliyet Konser Salonu ve Clyde kıyıları boyunca Glasgow Bilim Merkezi, OVO Hydro ve Clyde Oditoryumu Sir Norman Foster tarafından tasarlanan ve halk arasında "Armadillo" olarak bilinen İskoç Sergi ve Konferans Merkezi bulunmaktadır. 2006 yılında Zaha Hadid yeni Ulaşım Müzesi'nin tasarımı için açılan yarışmayı kazanmıştır. Hadid'in müzesi 2011 yılında rıhtımda açılmış ve hem yer değişikliğini yansıtmak hem de Glasgow'un Clyde'dan kaynaklanan zengin endüstriyel mirasını kutlamak amacıyla Riverside Müzesi olarak yeniden adlandırılmıştır. ⓘ
Glasgow'un etkileyici tarihi ve modern mimari gelenekleri 1999 yılında kentin Liverpool ve Edinburgh'u geride bırakarak Birleşik Krallık Mimarlık ve Tasarım Kenti seçilmesiyle kutlanmıştır. ⓘ
Ekonomi
Glasgow, İskoçya'nın en büyük ekonomisine sahiptir ve Batı Orta İskoçya metropolitan alanının merkezindedir. Glasgow aynı zamanda Birleşik Krallık'taki şehirler arasında kişi başına düşen en yüksek üçüncü GSYİH'ye sahiptir (Londra ve Edinburgh'tan sonra). Şehrin kendisi 12.000'den fazla şirkette 410.000'den fazla istihdam sağlamaktadır. Kentte 2000 ve 2005 yılları arasında 153.000'in üzerinde iş yaratılmıştır - bu %32'lik bir büyüme oranıdır. Glasgow'un yıllık %4.4'lük ekonomik büyüme oranı Londra'dan sonra ikinci sırada yer almaktadır. 2005 yılında 17,000'in üzerinde yeni iş yaratılmış ve 2006 yılında kentteki özel sektör yatırımları 4.2 milyar sterline ulaşarak tek bir yılda %22'lik bir artış göstermiştir. Greater Glasgow bölgesinde yaşayanların %55'i her gün şehre gidip gelmektedir. Aggreko, Weir Group, Clyde Blowers, Howden, Linn Products, Firebrand Games, William Grant & Sons, Whyte and Mackay, The Edrington Group, British Polar Engines ve Albion Motors gibi büyük imalat firmalarının merkezi şehirde bulunmaya devam etse de, gemi yapımı ve diğer ağır mühendislik gibi bir zamanlar baskın olan ihracata yönelik imalat endüstrilerinin önemi yavaş yavaş yerini daha çeşitli ekonomik faaliyet biçimlerine bırakmıştır. ⓘ
Glasgow bir zamanlar Birleşik Krallık'ın en önemli üretim şehirlerinden biriydi ve bu da şehrin zenginliğinin büyük bir kısmını oluşturuyordu; en önde gelen endüstri Clyde Nehri'nde bulunan gemi yapımıydı. Burada inşa edilen tarihi gemiler arasında ünlü çay gemisi Cutty Sark, Kraliyet Donanması savaş kruvazörü HMS Hood ve transatlantik lüks yolcu gemileri Aquitania, RMS Queen Mary, RMS Queen Elizabeth ve RMS Queen Elizabeth II yer almaktadır. Glasgow ekonomik büyümesinin büyük bir kısmını, bugün hala Ferguson Marine ve BAE Systems Maritime - Naval Ships'in iki tersanesi şeklinde devam eden gemi inşa endüstrisine borçlu olsa da, şehrin kökleri tütün ticaretine dayanmaktadır ve John Glassford gibi isimlerin öncülük ettiği tütün ticareti sayesinde "ortaçağ uykusundan yükseldiği" belirtilmektedir. Şehir ayrıca, 1960'larda düşüşe geçmeden önce 19. yüzyıl boyunca büyüyen Kuzey Britanya Lokomotif Şirketi gibi firmaların öncülük ettiği lokomotif yapım endüstrisiyle de dikkat çekmiştir. ⓘ
Üretim azalırken, Glasgow ekonomisi finans ve iş hizmetleri (bir zamanlar nehir kenarındaki depoların yerini modern ofis bloklarının aldığı Broomielaw'daki Uluslararası Finansal Hizmetler Bölgesi etrafında yoğunlaşmıştır), iletişim, biyolojik bilimler, yaratıcı endüstriler, sağlık hizmetleri, yüksek öğrenim, perakende ve turizm gibi üçüncü sektör endüstrilerinde önemli bir göreceli büyüme kaydetmiştir. Glasgow şu anda İskoçya'daki en popüler ikinci yabancı turist destinasyonudur (Birleşik Krallık'ta beşinci) ve İskoçya'nın en büyük perakende merkezini sunmaktadır. ⓘ
1998 ve 2001 yılları arasında kentin finansal hizmetler sektörü %30 oranında büyüyerek, tarihsel olarak İskoç finans sektörünün merkezi olan Edinburgh'a karşı önemli bir kazanım elde etmiştir. Glasgow şu anda Avrupa'nın en büyük on altı finans merkezinden biridir ve giderek artan sayıda mavi çipli finans sektörü şirketi kentte önemli operasyonlar veya genel merkezler kurmaktadır. ⓘ
1990'lar ve 21. yüzyılın ilk on yılı Glasgow'da bulunan çağrı merkezlerinin sayısında önemli bir artışa sahne olmuştur. 2007 yılında İskoçya'daki tüm çağrı merkezi çalışanlarının üçte biri olan yaklaşık 20.000 kişi Glasgow çağrı merkezlerinde istihdam edilmiştir. Bu büyüme ve mezunların geçici işçi olarak işe alınmasında işe alım ajanslarının yoğun olarak kullanılması, TUC ve diğer sendika organları tarafından uzun çalışma saatleri, düşük ücret ve iş güvencesinin olmaması gibi sömürücü uygulamalara yönelik suçlamalara yol açmıştır. Son yıllarda bazı çağrı merkezleri bu eleştirileri düzeltmek için adımlar atmıştır. ⓘ
Kentin başlıca imalat sanayileri arasında gemi yapımı, mühendislik, inşaat, bira ve damıtma, basım ve yayıncılık, kimyasallar ve tekstilin yanı sıra optoelektronik, yazılım geliştirme ve biyoteknoloji gibi yeni gelişen sektörlerde faaliyet gösteren şirketler yer almaktadır. Glasgow, merkezi RHA Technologies gibi tüketici elektroniği şirketlerinin bulunduğu İskoçya'nın Silikon Glen yüksek teknoloji sektörünün batı kısmını oluşturmaktadır. ⓘ
Ulaşım
Toplu taşıma
Glasgow, çoğunlukla Strathclyde Ulaşım Ortaklığı (SPT) tarafından yönetilen büyük bir kentsel ulaşım sistemine sahiptir. ⓘ
Şehirde çok sayıda otobüs hizmeti bulunmaktadır; otobüslerin serbestleştirilmesinden bu yana, SPT bazı hizmetleri kısmen finanse etse de, neredeyse tamamı özel operatörler tarafından sağlanmaktadır. Şehir içindeki başlıca otobüs operatörleri şunlardır: First Glasgow, McGill's Bus Services, Stagecoach West Scotland ve Glasgow Citybus. Şehirdeki ana otobüs terminali Buchanan otobüs terminalidir. ⓘ
Glasgow, Londra dışında Birleşik Krallık'taki en geniş kentsel demiryolu ağına sahiptir ve demiryolu hizmetleri İskoçya'nın batısının büyük bir bölümüne seyahat etmektedir. Hatların çoğu British Rail kapsamında elektrikli hale getirilmiştir. Yerel Glasgow trenleri de dahil olmak üzere İskoçya içinde çalışan tüm trenler, İskoç Hükümeti'ne ait olan ScotRail tarafından işletilmektedir. Merkez istasyon ve Queen Street istasyonu iki ana demiryolu terminalidir. Glasgow Central, Londra Euston'dan gelen 642 km (399 mil) uzunluğundaki West Coast Ana Hattının yanı sıra Manchester'dan gelen TransPennine Express ve Birmingham, Bristol, Plymouth ve İngiltere'deki çeşitli diğer yerlerden gelen CrossCountry hizmetlerinin son noktasıdır. Glasgow Central aynı zamanda Glasgow, Ayrshire ve Inverclyde'nin güney tarafındaki banliyö hizmetlerinin de son noktasıdır ve Dalmuir'den Motherwell'e giden şehirlerarası bağlantıya hizmet vermektedir. İskoçya içindeki diğer hizmetlerin çoğu - Edinburgh'a giden ana hat, ayrıca Aberdeen, Dundee, Inverness ve Western Highlands'e giden hizmetler - Queen Street istasyonundan çalışmaktadır.
Şehrin banliyö ağı şu anda Clyde Nehri tarafından bölünmüştür ve Crossrail Glasgow girişimi bunları birleştirmek için önerilmiştir; şu anda İskoç Hükümeti'nden finansman beklemektedir. Şehir, Edinburgh'a dört doğrudan demiryolu bağlantısı ile bağlıdır. Banliyö demiryolu ağına ek olarak, SPT Glasgow Metrosu'nu işletmektedir. Metro, Birleşik Krallık'ın tek tamamen yeraltı metro sistemidir ve genellikle Londra Metrosu ve Budapeşte Metrosu'ndan sonra dünyanın en eski üçüncü yeraltı demiryolu olarak kabul edilmektedir. Hem demiryolu hem de metro istasyonlarında çok sayıda park et ve bin tesisleri bulunmaktadır. ⓘ
Clyde Nehri kıyısındaki daha geniş çaplı yenilenmenin bir parçası olarak, Glasgow Şehir Merkezi ile Queen Elizabeth Üniversite Hastanesi arasında Clyde Fastlink adı verilen bir otobüs hızlı transit sistemi faaliyet göstermektedir. ⓘ
Nakliye
Küresel gemi yönetimi, Glasgow'daki denizcilik ve lojistik firmaları tarafından, 100.000'den fazla denizciyi istihdam eden müşteri şirketlerde yürütülmektedir. Bu durum, onlarca yıllık denizcilik becerilerini ve Birleşik Krallık'taki tüm mezunların yaklaşık üçte birinin mezun olduğu City of Glasgow College, Nautical Campus'te dünyanın dört bir yanından gelen güverte zabitleri ve gemi mühendislerinin eğitim ve öğretimini yansıtmaktadır. ⓘ
Glasgow'da Clydeport tarafından işletilen ana operasyonel rıhtım Braehead yakınlarındaki King George V Dock'tur. Konteynerleşmenin ortaya çıkmasından bu yana Hunterston Terminali gibi diğer tesislerin çoğu Firth of Clyde'ın derin sularında yer almakta ve birlikte her yıl yaklaşık 7,5 milyon ton yük elleçlemektedir. Glasgow'dan daha uzak mesafeli ticari deniz taşımacılığı, Hebrides Denizi'nden geçerek Akdeniz ve Baltık limanları da dahil olmak üzere birçok Avrupa noktasına düzenli olarak gerçekleşmektedir. ⓘ
Clyde'daki marinalarda ve kasabalarda, dünyanın son faal kürekli vapuru olan PS Waverley de dahil olmak üzere, eğlence ve turist yelkenciliği önemlidir. ⓘ
Yollar
Ana M8 otoyolu şehir merkezinin etrafından geçmekte ve hepsi şehir sınırları içerisinden geçen M77, M74, M73 ve M80 otoyollarına bağlanmaktadır. A82 Glasgow'u Argyll ve batı Highlands'e bağlar. M74 doğrudan güneye, Carlisle'a doğru uzanır. ⓘ
Şehirdeki diğer stratejik yollar arasında, Doğu Yakası bölgelerine daha kolay erişim sağlayan ve M8'i genişletilmiş M74'e bağlayan Doğu Yakası Yenileme Rotası bulunmaktadır. ⓘ
Havaalanları
Şehirde, şehir merkezine 45 dakikalık mesafede bulunan üç uluslararası havalimanının yanı sıra merkezi bir konumda yer alan bir deniz uçağı terminali bulunmaktadır. Bunlardan ikisi Glasgow'a tahsis edilmişken, üçüncüsü Edinburgh'un batı yakasında yer aldığı için Glasgow'a nispeten yakın olan Edinburgh International'dır. Bu havaalanları Renfrewshire'daki Glasgow Havaalanı (GLA) (şehir merkezinin sekiz mil veya on üç km batısında), Ayrshire'daki Glasgow Prestwick Havaalanı (PIK) (30 mil veya 50 km güneybatıda), Edinburgh'daki Edinburgh Havaalanı (EDI) (34 mil veya 55 km doğuda) ve Clyde Nehri üzerindeki Glasgow Bilim Merkezi'nin yanındaki Glasgow Deniz Uçağı Terminali'dir. Ayrıca şehrin çevresinde birkaç küçük, yerel ve özel havaalanı bulunmaktadır. Clyde kıyısındaki Stobcross Quay'de Glasgow City Heliport adında bir helikopter pisti bulunmaktadır. ⓘ
Tüm uluslararası havalimanlarına toplu taşıma araçlarıyla kolayca erişilebilmekte olup, GLA ve EDI, ana otobüs terminalinden bir otobüs güzergahıyla doğrudan bağlantılıdır ve Glasgow Merkez İstasyonu'ndan PIK'e doğrudan demiryolu bağlantısı bulunmaktadır. Glasgow Uluslararası Havalimanı'na doğrudan demiryolu bağlantısı sağlamaya yönelik bir dizi teklif, 2009 yılında Glasgow Havalimanı Demiryolu Bağlantısı ile başlayarak başarısızlıkla sonuçlanmıştır. 2019 yılı itibarıyla yerel yetkililer, Uluslararası Havalimanı bağlantısı da dahil olmak üzere bir "Glasgow Metrosu" planlarını onaylamıştır. ⓘ
Konut
Glasgow kiralık evleriyle tanınır; kırmızı ve sarı kumtaşı binalar şehrin en tanınmış özelliklerinden bazılarıdır. Bunlar 19. ve 20. yüzyıl Glasgow'unda en popüler konut biçimiydi ve günümüzde de Glasgow'daki en yaygın konut biçimi olmaya devam etmektedir. Kiralık evler genellikle çok çeşitli sosyal tipler tarafından satın alınmakta ve geniş odaları, yüksek tavanları ve orijinal dönem özellikleri nedeniyle tercih edilmektedir. Glasgow'un Hyndland bölgesi, Birleşik Krallık'taki ilk kiralık ev koruma alanı olmuştur ve altı yatak odası bulunan bazı kiralık evleri içermektedir. ⓘ
Birleşik Krallık'taki pek çok şehir gibi Glasgow da 1960'larda Pollok, Nitshill, Castlemilk, Easterhouse, Milton ve Drumchapel gibi bölgelerde, şehrin çeperindeki büyük taşma sitelerinin yanı sıra kule bloklarında yüksek katlı konutların inşasına tanık oldu. Bunlar, yerel işgücü talebini karşılamak için çevredeki kırsal bölgelerden, Highlands'ten ve Birleşik Krallık'ın geri kalanından, özellikle de İrlanda'dan göç eden işçiler için inşa edilen ve çürümeye yüz tutmuş şehir içi kiralık binaların yerini almak üzere inşa edilmiştir. O dönemdeki yoğun talep, yeni inşaatların hızını aştı ve başlangıçta güzel olan birçok kiralık ev genellikle aşırı kalabalık ve sağlıksız hale geldi. Birçoğu Gorbals gibi kötü şöhretli gecekondu mahallelerine dönüştü. ⓘ
Bu konut durumunu iyileştirme çabaları, en başarılı şekilde 19. yüzyılın sonlarında City Improvement Trust ile Trongate, High Street ve Glasgow Cross gibi eski şehir bölgelerindeki gecekonduları temizledi. Bruce Raporu ile teşvik edilenler gibi daha sonraki kentsel yenileme girişimleri, gecekondu alanlarının kapsamlı bir şekilde yıkılmasını, şehrin çevresinde yeni kasabaların geliştirilmesini ve kule bloklarının inşa edilmesini gerektirmiştir. ⓘ
Kiralık evlerin yıkılması politikasının artık dar görüşlü, savurgan ve büyük ölçüde başarısız olduğu düşünülmektedir. Glasgow'un en kötü kiralık evlerinin birçoğu 1970'lerde ve 1980'lerde yenilenerek arzu edilen konutlara dönüştürülmüştür ve yıkım politikasının "evrensel olarak beğenilen mimari" tarzın birçok güzel örneğini yok ettiği düşünülmektedir. Glasgow Konut Derneği, 7 Mart 2003 tarihinde konut stokunun mülkiyetini şehir konseyinden devralmış ve yüksek katlı dairelerin birçoğunu temizlemek ve yıkmak için 96 milyon sterlinlik bir temizleme ve yıkım programı başlatmıştır. ⓘ
Sağlık Hizmetleri
Tıbbi bakım esas olarak NHS İskoçya tarafından sağlanmaktadır ve doğrudan NHS Greater Glasgow and Clyde tarafından yönetilmektedir. ⓘ
Kaza ve Acil Servis hizmeti verenler de dahil olmak üzere başlıca hastaneler şunlardır: Şehir Merkezindeki Western Infirmary, Gartnavel General Hospital, Glasgow Royal Infirmary ve Dental Hospital, Kuzeydeki Stobhill Hospital ve Güney Yakasındaki Victoria Infirmary ve Queen Elizabeth University Hospital. Gartnavel Kraliyet Hastanesi ve The Priory, Glasgow'da bulunan iki büyük psikiyatri hastanesidir. ⓘ
Queen Elizabeth Üniversite Hastanesi (QEUH) Kampüsü, Glasgow'un güneybatısındaki Govan'da bulunan 1.677 yataklı bir akut hastanedir. Hastane, eski Güney Genel Hastanesi'nin yerine inşa edilmiş ve Nisan 2015 sonunda açılmıştır. Hastane, yeni inşa edilen 1.109 yataklı bir yetişkin hastanesi, 256 yataklı bir çocuk hastanesi ve eski hastaneden kalan binalara ek olarak biri yetişkinler diğeri çocuklar için olmak üzere iki büyük A&E bölümünden oluşmaktadır. QEUH, İskoçya'nın batısındaki Bölgesel Büyük Travma Merkezidir ve aynı zamanda Avrupa'daki en büyük hastane kampüsüdür. ⓘ
Ayrıca NHS 24 tarafından sağlanan bir acil telefon hizmeti ve mesai dışı merkezler aracılığıyla pratisyen hekimlere 24 saat erişim bulunmaktadır. Paramedik hizmetleri İskoç Ambulans Servisi tarafından sağlanmakta ve St Andrew's Ambulans Derneği gibi gönüllü kuruluşlar tarafından desteklenmektedir. Şehrin ana hastaneleri ve Glasgow Üniversitesi Tıp Fakültesi arasında güçlü bir eğitim geleneği sürdürülmektedir. ⓘ
Tüm eczaneler, küçük rahatsızlık tavsiyeleri, acil hormonal kontrasepsiyon, halk sağlığı tavsiyeleri, bazıları oksijen ve iğne değişimi de dahil olmak üzere çok çeşitli hizmetler sunmaktadır. ⓘ
Şehrin batı yakasındaki Nuffield ve güney yakasındaki Ross Hall'da özel klinikler ve hastaneler bulunmaktadır. ⓘ
Yasal sağlık hizmetlerinin en çok baskı altında olduğu hafta sonu akşamlarında, Glasgow Street Aid'den hayırsever bir sağlık gönüllüsü ekibi şehir merkezinde devriye gezerek sosyal yardım ve tıbbi yardım sunmakta ve ihtiyaç duyanlara tıbbi sevk yapmaktadır. Bu sayede küçük rahatsızlıklara ve yaralanmalara genellikle acil ambulans gelmeden müdahale edilebilmektedir. Yardım kuruluşu ayrıca talep üzerine, ambulans hizmetinden daha fazla yardım istenebilirken yaşam desteğinin uygulanabileceği büyük tıbbi acil durumlara da müdahale etmektedir. ⓘ
Eğitim
Glasgow, şehir merkezine 10 mil (16 km) mesafede bulunan aşağıdaki üniversite ve kolejlerle önemli bir yüksek ve akademik araştırma merkezidir:
- Glasgow Üniversitesi
- Strathclyde Üniversitesi
- Glasgow Caledonian Üniversitesi
- Batı İskoçya Üniversitesi
- Glasgow Sanat Okulu
- İskoçya Kraliyet Konservatuarı
- Glasgow Şehri Koleji
- Glasgow Clyde Koleji
- Glasgow Kelvin Koleji
- İskoçya Batı Koleji ⓘ
2011 yılında Glasgow'da 18-74 yaş arası 53.470 tam zamanlı öğrenci, İskoçya'daki diğer tüm şehirlerden daha fazla ve Londra dışında Birleşik Krallık'taki en yüksek beşinci sayı olarak dönem boyunca şehirde ikamet etmiştir. Evlerinden uzakta yaşayanların çoğunluğu Shawlands, Dennistoun ve şehrin West End bölgesinde ikamet etmektedir. ⓘ
Kent Konseyi 29 ortaokul, 149 ilkokul ve üç uzmanlık okulu işletmektedir - İskoçya Dans Okulu, Glasgow Spor Okulu ve İskoçya'da yalnızca Galce eğitim veren tek ortaokul olan Glasgow Gal Okulu (Sgoil Ghàidhlig Ghlaschu). Açık Hava Eğitim tesisleri Helensburgh yakınlarındaki Blairvadach Merkezinde belediye tarafından sağlanmaktadır. Jordanhill Okulu doğrudan İskoç Hükümeti tarafından işletilmektedir. Glasgow'da ayrıca 1124 yılında kurulan ve İskoçya'nın en eski okulu olan The High School of Glasgow; 1639 yılında kurulan ve İngiltere'nin en eski okul kurumlarından biri olan Hutchesons' Grammar School; ve Craigholme School (2020'de kapanmıştır), Glasgow Academy, Kelvinside Academy ve St Aloysius' College gibi diğerleri de dahil olmak üzere bir dizi Bağımsız okul bulunmaktadır. Glasgow, UNESCO Öğrenen Şehirler Küresel Ağı'nın bir parçasıdır. ⓘ
Spor
Futbol
Dünyanın ilk uluslararası futbol maçı 1872 yılında West of Scotland Cricket Club'ın şehrin Partick bölgesindeki Hamilton Crescent sahasında yapılmıştır. İskoçya ve İngiltere arasında oynanan maç 0-0 sona erdi. ⓘ
Glasgow (1985'te Liverpool, 1986, 2014, 2016 ve 2018'de Madrid, 1994'te Milan ve 2019'da Londra'nın katılımıyla) aynı sezonda iki futbol takımının Avrupa finallerinde yer aldığı ilk şehir olmuştur: 1967'de Celtic Avrupa Kupası finalinde, rakibi Rangers ise Kupa Galipleri Kupası finalinde mücadele etmiştir. Rangers, 1961 yılında Birleşik Krallık'tan bir Avrupa finaline ulaşan ilk futbol kulübü olmuştur. Ayrıca dünyadaki diğer tüm futbol kulüplerinden daha fazla yerel üst düzey lig şampiyonluğu kazanmışlardır (şu anda 55). Celtic, 1967 yılında Jock Stein yönetiminde, ertesi yıl Manchester United'dan önce Avrupa Kupası'nı kazanan ilk Latin olmayan kulüp oldu. Celtic ayrıca 1970 yılında Feyenoord'a kaybederek bir başka Avrupa Kupası Finali'ne ve 2003 yılında Portekiz kulübü Porto'ya 3-2 biten büyüleyici bir maçı kaybettikleri UEFA Kupası finaline ulaştı. Rangers 2008 yılında da aynı turnuvada finale yükselmiş ve Rusya'nın Zenit Saint Petersburg takımına kaybetmiştir. ⓘ
İskoçya'nın ulusal futbol stadyumu olan Hampden Park, bir futbol maçındaki seyirci sayısı bakımından Avrupa rekorunu elinde bulunduruyor: 149,547 seyirci İskoçya'nın İngiltere'yi 3-1 yendiği 1937 yılında, önde gelen İngiliz stadyumlarının tamamı koltuklu hale gelmeden önceki günlerde izledi. Hampden Park, en son 2002 yılında olmak üzere üç kez UEFA Şampiyonlar Ligi finaline ev sahipliği yapmış ve 2007 yılında UEFA Kupası Finaline ev sahipliği yapmıştır. Celtic Park (60,411 koltuk) Glasgow'un doğu ucunda, Ibrox Stadyumu (50,817 koltuk) ise güney tarafında yer almaktadır. ⓘ
Glasgow'da hepsi SPFL'de oynayan dört profesyonel futbol kulübü vardır: Celtic, Rangers, Partick Thistle ve Queen's Park (Kasım 2019'da amatör statüden ayrıldıktan sonra). Bundan önce Glasgow'un iki profesyonel takımı daha vardı: Clyde (Cumbernauld'a taşındığından beri) ve Third Lanark (1967'de tasfiye edildi), ayrıca 19. yüzyılda ligde aktif olan dört takım daha vardı: Thistle, Cowlairs, Northern ve Linthouse. Şehirde Pollok, Maryhill, Benburb, Ashfield, Glasgow Perthshire F.C., Glasgow United (eski adıyla Shettleston Juniors) ve Petershill gibi Batı İskoçya Futbol Ligi kulüplerinin yanı sıra çok sayıda amatör takım da bulunmaktadır. ⓘ
Şehirdeki futbol tarihi ve Old Firm'ün statüsü, sezon boyunca birçok ziyaretçiyi şehirdeki futbol maçlarına çekmektedir. Ulusal yönetim organı olan İskoç Futbol Federasyonu ve İskoç Futbol Müzesi'nin yanı sıra İskoç Profesyonel Futbol Ligi, İskoç Gençler Futbol Federasyonu ve İskoç Amatör Futbol Federasyonu da Glasgow'da bulunmaktadır. Glasgow Kupası bir zamanlar Rangers, Celtic, Clyde, Partick Thistle ve Queen's Park'ın mücadele ettiği popüler bir turnuvaydı. Turnuva artık bu beş takımın genç takımları tarafından oynanmaktadır. ⓘ
Glasgow ayrıca altı kadın futbol takımına da ev sahipliği yapmaktadır. Şu anda Glasgow City, İskoçya Kadınlar Premier Ligi'nin şampiyonudur. Diğer yerel takımlar arasında Glasgow Girls ve erkek kulüplerinin kadın bölümleri bulunmaktadır: Celtic ve Rangers en üst ligde oynamaktadır. ⓘ
Kulüpler | Kuruldu | Lig | Mekan | Kapasite ⓘ |
---|---|---|---|---|
Celtic F.C. | 1888 | İskoçya Premiership | Celtic Park | 60,411 |
Rangers F.C. | 1872 | İskoçya Premiership | Ibrox Stadyumu | 50,817 |
Partick Thistle F.C. | 1876 | İskoçya Şampiyonası | Firhill Stadyumu | 10,102 |
Queen's Park F.C. | 1867 | İskoçya Şampiyonası | Firhill Stadyumu | 10,102 |
Rugby Birliği
Glasgow, İskoçya, İrlanda, Galler, İtalya ve Güney Afrika takımlarıyla birlikte Avrupa Rugby Şampiyonlar Kupası ve Pro14'te oynayan profesyonel bir rugby birliği kulübü olan Glasgow Warriors'a sahiptir. Warriors'ın şu anki evi Scotstoun Stadyumu'dur ve 2012'den beri bu stadyumda oynamaktadır, daha önce Firhill Stadyumu'nda oynamışlardır. Hem 2014 hem de 2015'te Melrose 7s'i kazandılar ve 2014/15 sezonunun sonunda Belfast'ta İrlanda takımı Munster'ı yenerek Pro12 şampiyonu oldular. ⓘ
İskoç Ligi'nde Glasgow Hawks RFC 1997 yılında Glasgow'un en eski iki kulübünün birleşmesiyle kurulmuştur: Glasgow Academicals ve Glasgow High Kelvinside (GHK). Birleşmeye rağmen, Glasgow Academicals ve Glasgow High Kelvinside'ın ikinci lig takımları 1998'de İskoç ragbi ligine yeniden katıldı. ⓘ
Glasgow'un güneyinde, Doğu Renfrewshire'da, Giffnock banliyösünde Glasgow bölgesinin en önde gelen kulüplerinden bir diğeri Glasgow Hutchesons Aloysians RFC (GHA) yer almaktadır. GHA 2002 yılında Glasgow'un önde gelen iki kulübü olan Glasgow Southern RFC ve Hutchesons Aloysians RFC'nin birleşmesiyle kurulmuştur. ⓘ
Cartha Queen's Park maçlarını şehir içindeki Dumbreck'te oynamaktadır. ⓘ
Glasgow aynı zamanda İskoçya'nın en eski rugby kulüplerinden biri olan ve 1865 yılında kurulan West of Scotland F.C.'ye de ev sahipliği yapıyordu ve İskoç Rugby Birliği'nin kurucu üyesiydi. Kulüp başlangıçta Hamilton Crescent'taki Partick'te bulunmaktaydı ancak şu anda şehrin dışında, Doğu Dunbartonshire'daki Burnbrae, Milngavie'de bulunmaktadır. ⓘ
Rugby ligi
Glasgow'un Doğu Yakası'nda bulunan Easterhouse Panthers, Rugby League Conference Scotland Division'da oynayan bir rugby ligi takımıdır. Scotstoun Stadyumu birçok rugby ligi turnuvasına/etkinliğine de ev sahipliği yapmıştır. ⓘ
Buz hokeyi
Glasgow Şehri'nde çok sayıda buz pisti bulunmaktadır ve Noel döneminde George Meydanı'nda geçici bir buz pisti kurulmaktadır. ⓘ
Glasgow Dynamos 1966'dan 1986'ya kadar Crossmyloof Buz Pistinde oynamıştır. Ekim 2010'dan bu yana Renfrewshire'daki Braehead Arena'da bulunan Glasgow Clan adlı bir takım, diğer iki İskoç takımı olan Fife Flyers ve Dundee Stars ile birlikte profesyonel Elit Buz Hokeyi Ligi'nde oynamaktadır. Glasgow'u ilk kez üst düzey bir buz hokeyi takımı temsil etmektedir. ⓘ
Yüzme
Arlington Baths Club 1870 yılında kurulmuştur. Şehrin Woodlands bölgesinde yer almaktadır ve bugün hala kullanılmaktadır. Kulübün ilk Banyo Ustası William Wilson'ın kulüpte su topunu icat ettiğine inanılmaktadır. Arlington diğer yüzme kulüplerine de ilham kaynağı olmuştur. 1876 yılında açılan Batı Hamamları da yakındaki Hillhead'de halen varlığını sürdürmektedir. Glasgow'un Viktorya ve Edward dönemine ait Belediye Havuzlarının çoğu kapatılmış ya da yıkılmış olup, şehir konseyi Tollcross, Springburn, Gorbals, Scotstoun ve Bellahouston gibi büyük yeni eğlence merkezlerine yatırım yapmıştır. Ancak bir topluluk grubu kentin güneyindeki Govanhill Hamamlarını yeniden açmayı umuyor. ⓘ
Basketbol
Glasgow, İskoçya'nın tek profesyonel basketbol takımı olan ve Britanya Basketbol Ligi'nde mücadele eden Glasgow Rocks'a ev sahipliği yapmaktadır. Daha önce Renfrewshire'daki Braehead Arena ve 1.200 kişilik Kelvin Hall'da yer alan takım, 2012/13 sezonundan bu yana Emirates Arena'da yer almaktadır. ⓘ
Diğer spor dalları
Başlıca uluslararası spor sahaları arasında Kelvin Hall ve Scotstoun Spor Merkezi bulunmaktadır. 2003 yılında Scotstoun'da Ulusal Badminton Akademisi tamamlanmıştır. Glasgow 2003 yılında Avrupa Spor Başkenti unvanını da almıştır. ⓘ
Glasgow aynı zamanda birçok kez İskoçya Kupası şampiyonu olan Clydesdale Kriket Kulübü de dahil olmak üzere birçok kriket kulübüne ev sahipliği yapmaktadır. Bu kulüp ayrıca 2007 yılında Hindistan ve Pakistan arasında oynanan One Day International maçı için tarafsız bir mekan olarak görev yapmış, ancak kötü hava koşulları nedeniyle maç iptal edilmiştir. ⓘ
Daha küçük spor tesisleri arasında çok sayıda açık hava oyun alanının yanı sıra Haggs Kalesi gibi golf kulüpleri ve yapay kayak pistleri bulunmaktadır. 1998 ve 2004 yılları arasında İskoç Claymores Amerikan futbol takımı her sezon iç saha maçlarının bir kısmını ya da tamamını Hampden Park'ta oynamış ve mekan World Bowl XI'e de ev sahipliği yapmıştır. ⓘ
Glasgow Green ve Gorbals, bazıları açık üyeliğe sahip, diğerleri ise üniversitelere veya okullara ait olan bir dizi kürek kulübüne ev sahipliği yapmaktadır. Tarihsel olarak, Clyde Nehri'nde yapılan kürek yarışları, futbol halkın ilgisini çekmeden önce, 19. yüzyılın sonları ve 20. yüzyılın başlarında büyük seyirci kitlelerinin ilgisini çekmiştir. Glasgow'un kürek kulüplerinden ikisi, Rangers Futbol Kulübü'nün kurucularının kendi üyeleri olduğunu ayrı ayrı iddia etmektedir. ⓘ
Motosiklet hız yarışı Glasgow'a ilk kez 1928 yılında gelmiştir ve şu anda şehrin kuzeyindeki Ashfield Stadyumunda düzenlenmektedir. Ev sahibi kulüp Glasgow Tigers, İngiltere'de motosiklet hız yarışlarının ikinci kademesi olan SGB Championship'te yarışmaktadır. ⓘ
Glasgow ayrıca İskoçya'da Camanachd Kupası olarak bilinen İskoç Shinty Kupası finaline ev sahipliği yapan beş yerden biridir. Bu final genellikle Old Anniesland'de düzenlenmektedir. Bir zamanlar çok sayıda Shinty kulübüne ev sahipliği yapan Glasgow'da şu anda sadece bir üst düzey kulüp, Glasgow Mid-Argyll ve Strathclyde Üniversitesi ile Glasgow Üniversitesi'nden iki üniversite takımı bulunmaktadır. ⓘ
Glasgow 2018 Yaz Gençlik Olimpiyatlarına ev sahipliği yapmak için teklif vermiş ancak 4 Temmuz 2013 tarihinde yapılan oylamada Buenos Aires'e kaybetmiştir. ⓘ
Glasgow, 2018 Avrupa Atletizm Şampiyonasına ev sahipliği yapan Berlin ile birlikte 2018 Avrupa Spor Şampiyonasına ev sahipliği yapmıştır. ⓘ
2014 İngiliz Milletler Topluluğu Oyunları
9 Kasım 2007 tarihinde Glasgow, 2014 İngiliz Milletler Topluluğu Oyunlarına ev sahipliği yapmak üzere seçilmiştir. Oyunlar, yenilenmiş Hampden Park, Kelvingrove Park, Kelvin Hall ve SECC'deki OVO Hydro da dahil olmak üzere şehirdeki mevcut ve yeni inşa edilen bir dizi spor mekanında düzenlendi. Açılış töreni Celtic Park'ta yapıldı. 2014, Oyunların İskoçya'da üçüncü kez düzenlendiği yıl oldu. ⓘ
Önemli olaylar ve trajediler
- 5 Nisan 1902 - 1902 Ibrox faciası - Ibrox Park stadyumundaki yeni ahşap tribünün İngiltere-İskoçya maçı sırasında çökmesi sonucu 25 seyirci öldü ve 500'den fazla seyirci yaralandı.
- 1960'lar/1970'ler - Üç büyük yangında çok sayıda kişi hayatını kaybetti: Cheapside Street, Anderston'daki Cheapside Street viski deposu yangını (1960, 19 ölü); James Watt Street yangını (1968, 22 ölü); ve Kilbirnie Street yangını (1972, yedi ölü).
- 2 Ocak 1971 - 1971 Ibrox faciası - Taraftarlar stadyumu boşaltmaya çalışırken meydana gelen ezilmede 66 kişi öldü.
- 11 Mayıs 2004 - Stockline Plastics fabrikası patlaması - Glasgow'un Woodside bölgesindeki ICL Plastics fabrikası (genellikle Stockline Plastics fabrikası olarak anılır) patladı. Aralarında iki şirket yöneticisinin de bulunduğu dokuz kişi öldü ve 15'i ağır olmak üzere 33 kişi yaralandı. Dört katlı bina büyük ölçüde tahrip oldu.
- 30 Haziran 2007 - 2007 Glasgow Uluslararası Havaalanı saldırısı - İki cihatçı terörist - Bilal Abdullah ve Kafeel Ahmed - propan tüpleri yüklü bir Jeep Cherokee SUV'u Glasgow Uluslararası Havaalanı'ndaki kalabalık bir terminalin cam kapılarına kasten sürerek intihar saldırısı girişiminde bulundu. Beton bir güvenlik direği aracın terminale girmesini engelledi. İki fail de yakalandı; Ahmed saldırıda aldığı yanık yaraları nedeniyle ölürken, Abdullah Woolwich Crown Mahkemesi'nde terörizm yoluyla cinayet işlemek için komplo kurmaktan suçlu bulundu ve en az 32 yıl hapis cezasına çarptırıldı. Failler aynı zamanda önceki gün Londra'da gerçekleştirilen başarısız bir bombalı araç saldırısıyla da ilişkilendirildi. Ahmed'in kardeşi Sabeel Ahmed ise bir terör eylemine ilişkin bilgileri ifşa etmemekten suçlu bulundu ve sınır dışı edildi.
- 29 Kasım 2013 - 2013 Glasgow helikopter kazası - Bir Eurocopter EC135-T2+ polis helikopteri (Bond Air Services tarafından Police Scotland için işletilen) Glasgow Şehir Merkezindeki The Clutha Vaults Bar'ın üzerine düştü, helikopterdeki herkes (pilot ve iki mürettebat) ve bardaki yedi kişi öldü. Kazanın nedeni pilot hatasından kaynaklanan yakıt yetersizliğiydi.
- 23 Mayıs 2014 - Glasgow Sanat Okulu yangını - Charles Rennie Mackintosh tarafından tasarlanan tarihi ve dünyaca ünlü Glasgow Sanat Okulu Mackintosh binasında yangın çıktı. Yapının yaklaşık onda biri ve değerli Mackintosh Kütüphanesi de dahil olmak üzere içindekilerin %30'u yok oldu. Ölen olmadı ancak birkaç kişi hafif duman soluması nedeniyle tedavi gördü. İskoç İtfaiyesi ve Kurtarma ekibi, yangına hızlı müdahale etmeleri ve yangınla etkin bir şekilde mücadele etme planları nedeniyle övgüyle karşılandı. Yangın soruşturmasının ardından bir projektörün içindeki gazların aşırı ısındığı ve tutuştuğu tespit edilmiştir.
- 22 Aralık 2014 - 2014 Glasgow çöp kamyonu kazası - Bir çöp kamyonunun kontrolden çıkarak Glasgow Queen Street'te yayalara, araçlara ve binalara çarptıktan sonra Millennium Hotel'e çarpması sonucu altı kişi hayatını kaybetmiş, çok sayıda kişi de ağır yaralanmıştır. Daha sonra yapılan ölümcül kaza soruşturmasında sürücünün "nörokardiyojenik senkop" (bayılma) geçirdiği ve bu nedenle aracının kontrolünü kaybettiği tespit edildi.
- 29 Aralık 2014 - İskoçya'da ilk Ebola virüsü vakası - Pauline Cafferkey, Ebola virüsü bulaşmış hastalara gönüllü olarak baktığı Batı Afrika Sierra Leone'deki Kerry Town tedavi merkezinden Glasgow'a dönen bir hemşire, virüs testinin pozitif çıkmasının ardından izolasyona alındı. Sierra Leone'den ayrılmadan önce kendisine teşhis konulmamıştı.
- 15 Haziran 2018 - Kısmen restore edilen Glasgow Sanat Okulu'nda bir kez daha yangın çıktı ve büyük hasara yol açtı. Okul, etkili bir modern sprinkler sistemini zamanında kurmadığı için geniş çapta eleştirildi. Acil durum hizmetleri ilk çağrıyı TSİ 11:19'da aldı ve yangına 120 itfaiyeci ve 20 itfaiye aracı sevk edildi. Herhangi bir can kaybı rapor edilmemiştir. Yangının çıkış nedeni henüz bilinmiyor. ⓘ
Mars'ta aynı adı taşıyan bölge
Mars gezegeninde NASA'nın İskoçya'nın en büyük şehrine atfen Glasgow adını verdiği bir bölge var. Ağustos 2012'de gezegene inen Mars keşif aracı Curiosity, bölgede sondaj çalışmaları yapmıştır. ⓘ
İkiz şehirler ve kardeş şehirler
Glasgow çeşitli şehirlerle kardeş şehirdir. ⓘ
Ortaklıklar
Şehir aynı zamanda bir ortaklık içindedir: