Pac-Man
| Pac-Man ⓘ | |
|---|---|
 Kuzey Amerika satış broşürü | |
| Geliştirici(ler) | Namco |
| Yayıncı(lar) | |
| Tasarımcı(lar) | Toru Iwatani |
| Programcı(lar) | Shigeo Funaki Shigeichi Ishimura |
| Sanatçı(lar) | Hiroshi Ono |
| Besteci(ler) | Shigeichi Ishimura Toshio Kai |
| Seri | Pac-Man |
| Platform(lar) | Arcade
|
| Serbest Bırak |
|
| Tür(ler) | Labirent |
| Mod(lar) | Tek oyunculu, çok oyunculu (dönüşümlü sıralar) |
Japonya'da orijinal adı Puck Man olan Pac-Man, Namco tarafından atari salonları için geliştirilen ve piyasaya sürülen 1980 yapımı bir labirent aksiyon video oyunudur. Kuzey Amerika'da oyun, Namco America ile yaptığı lisans anlaşmasının bir parçası olarak Midway Manufacturing tarafından piyasaya sürülmüştür. Oyuncu, dört renkli hayaletten kaçınırken kapalı bir labirentin içindeki tüm noktaları yemesi gereken Pac-Man'i kontrol eder. "Güç Peletleri" adı verilen yanıp sönen büyük noktaları yemek, hayaletlerin geçici olarak maviye dönmesine neden olur ve Pac-Man'in bonus puanlar için onları yemesine izin verir. ⓘ
Oyunun geliştirilmesine 1979 yılının başlarında Toru Iwatani tarafından dokuz kişilik bir ekiple başlandı. Iwatani erkeklerin yanı sıra kadınlara da hitap edebilecek bir oyun yaratmak istiyordu çünkü o dönemdeki video oyunlarının çoğu savaş ya da spor temalıydı. Pac-Man karakterinin ilham kaynağı bir dilimi çıkarılmış bir pizza görüntüsü olsa da, Iwatani Japonca ağız anlamına gelen kuchi (Japonca: 口) karakterini de yuvarladığını söylemiştir. Oyun içi karakterler, genç oyunculara hitap etmek için sevimli ve renkli hale getirildi. Puck Man'in orijinal Japonca adı, baş karakterin hokey diskine benzer şeklinden türetilmişti; vandalizmi azaltmak için Kuzey Amerika sürümü için başlık değiştirildi. ⓘ
Pac-Man geniş çaplı bir eleştirel ve ticari başarı elde etmiş, birkaç devam oyunu, ticari ürün ve iki televizyon dizisinin yanı sıra Buckner & Garcia'nın hit bir single'ına yol açmıştır. Pac-Man karakteri artık Bandai Namco Entertainment'ın maskotu ve amiral gemisi simgesidir. Seri, 14 milyar dolardan fazla gelir (2016 itibariyle) ve toplam 43 milyon adet satışla en çok hasılat yapan ve en çok satan oyunlardan biri olmaya devam etmektedir ve genellikle tüm zamanların en büyük video oyunlarından biri olarak listelenen kalıcı bir ticari ve kültürel mirasa sahiptir. ⓘ
Pac-Man ya da Türkçe piyasa adıyla Dobişko, Namco tarafından yapılmış bir oyundur. 1980 yılında çıkmış ve kısa sürede popüler bir oyun olmuştur. ⓘ
Pac-Man'de oyuncu, bir labirent içerisinde hareket ederek sarı diskleri bitirmeye çalışır. Hedefi hayalet ve canavarlardan kaçarak tüm küçük diskleri toplamak olan oyuncu, tüm diskleri topladığında diğer aşamaya geçer. Labirent üzerinde beliren meyveleri toplamak oyuncuya fazladan puan kazandırır. Büyük sarı diskleri aldığında, canavar ve hayaletler maviye dönüşür ve bir süreliğine yenilebilir duruma gelirler. Oyunun Atari 2600 kartuşları Türkiye'de Dobişko adıyla piyasa sürülmüştür.Oyun Japonya'da Puck-Man olarak yayımlanmış olsa da; bazı vandalların "P" harfini "F" ile değiştirerek küfür oluşturması nedeniyle oyun Amerika'da Pac-Man olarak yayımlandı. Google 21 Mayıs 2010'da Pac-man'in 30. yılı olması nedeniyle bir jest yaparak logosunda Pac-Man oynamıştır. Pac-Man oyunu'nun başka sürümleri de vardır. Ayrıca 2010 ve 2015 yıllarında 2 ayrı film olan Pixels(film 2015) ve Pixels(film 2010) filmlerine de konu olmuştur. ⓘ
Oynanış
Pac-Man bir aksiyon labirent kovalamaca video oyunudur; oyuncu kapalı bir labirentte oyuna adını veren karakteri kontrol eder. Oyunun amacı, Pac-Man'i takip eden dört renkli hayaletten (Blinky (kırmızı), Pinky (pembe), Inky (camgöbeği) ve Clyde (turuncu)) kaçınırken labirente yerleştirilen tüm noktaları yemektir. Pac-Man tüm noktaları yediğinde, oyuncu bir sonraki seviyeye ilerler. Seviyeler ekranın altındaki meyve simgeleri ile gösterilir. Seviyeler arasında Pac-Man ve Blinky'nin komik durumlarda yer aldığı kısa ara sahneler bulunur. ⓘ
Pac-Man bir hayalet tarafından yakalanırsa, bir can kaybeder; tüm canlar kaybedildiğinde oyun sona erer. Dört hayaletin her birinin kendine özgü yapay zekası (A.I.) veya "kişiliği" vardır: Blinky doğrudan Pac-Man'i kovalar; Pinky ve Inky genellikle Pac-Man'i köşeye sıkıştırarak onun önünde konumlanmaya çalışır; Clyde ise Pac-Man'i kovalamak ve ondan kaçmak arasında geçiş yapar. ⓘ
Labirentin dört köşesine yanıp sönen büyük "enerji vericiler" veya "güç peletleri" yerleştirilmiştir. Bunları yemek hayaletlerin sersemlemiş bir ifadeyle maviye dönmesine ve yön değiştirmesine neden olur. Pac-Man bonus puanlar için mavi hayaletleri yiyebilir; bir hayalet yenildiğinde, gözleri labirentteki merkez kutuya geri döner ve burada hayalet "yenilenir" ve normal faaliyetlerine devam eder. Birden fazla mavi hayaleti art arda yemek puan değerlerini artırır. Belirli bir süre sonra, mavi renkli hayaletler normal formlarına dönmeden önce beyaz renkte yanıp sönerler. Bir seviyede belirli sayıda nokta yemek, merkez kutunun altında genellikle meyve şeklinde bir bonus öğenin görünmesine neden olur; öğe bonus puanlar için yenebilir. Labirentin yanlarında, Pac-Man ve hayaletlerin ekranın karşı tarafına seyahat etmesini sağlayan iki "warp tüneli" vardır. Hayaletler bu tünellere girerken ve çıkarken daha yavaş olurlar. ⓘ
Oyuncu ilerledikçe oyunun zorluğu artar: hayaletler daha hızlı hale gelir ve enerji vericilerin etkisi süre olarak azalır ve sonunda tamamen kaybolur. Bir tamsayı taşması nedeniyle, 256. seviye yanlış yüklenir ve tamamlanması imkansız hale gelir. ⓘ
Gelişim
Video oyunu geliştiricisi Namco, 1974 yılında Atari'nin zor durumdaki Japon bölümünü satın aldıktan sonra, diğer geliştiricilerden lisans alıp Japonya'da dağıtmak yerine kendi video oyunlarını şirket içinde üretmeye başladı. Şirket başkanı Masaya Nakamura şirket içinde küçük bir video oyunu geliştirme grubu oluşturdu ve onlara potansiyel olarak yeni oyunlar yaratmak için NEC tarafından üretilen birkaç mikrobilgisayarı incelemelerini emretti. Bu bölüme atanan ilk kişilerden biri Toru Iwatani adında 24 yaşında genç bir çalışandı. Iwatani 1978 yılında Namco'nun ilk video oyunu Gee Bee'yi yarattı ve başarısız olmasına rağmen şirketin hızla büyüyen video oyun endüstrisinde daha güçlü bir yer edinmesine yardımcı oldu. Ayrıca her ikisi de 1979'da piyasaya sürülen Bomb Bee ve Cutie Q adlı iki devam oyununun yapımına yardımcı oldu. ⓘ
Japon video oyunu endüstrisi Space Invaders ve Breakout gibi oyunlarla popülaritesini artırmış, bu da piyasanın diğer üreticilerin bu başarıdan faydalanmak için benzer oyunlarla dolmasına yol açmıştı. Iwatani, atari oyunlarının kaba grafikleri ve şiddeti nedeniyle sadece erkeklere hitap ettiğini ve genel olarak atari salonlarının keyifsiz ortamlar olarak görüldüğünü düşünüyordu. Iwatani bir sonraki projesi için şiddet içermeyen, neşeli ve daha çok kadınlara hitap eden bir video oyunu yaratmayı seçti, çünkü kadınları ve çiftleri atari salonlarına çekmenin potansiyel olarak bu salonları çok daha aile dostu bir tonda göstereceğine inanıyordu. Iwatani kadınların zamanlarında yapmaktan hoşlandıkları şeyleri düşünmeye başladı; kadınların tatlı ve diğer tatlıları yemekten hoşlanmalarını temel alarak oyununu yemek yeme üzerine kurmaya karar verdi. Oyunun adı başlangıçta Japonca onomatopoeia terimi olan "paku paku taberu "dan esinlenilerek Pakkuman olarak belirlenmiş ve ağzın art arda açılıp kapanması hareketine atıfta bulunulmuştur. ⓘ
Daha sonra Pac-Man adını alacak olan oyun 1979'un başlarında geliştirilmeye başlandı ve tamamlanması bir yıl beş ay sürdü; bu süre o zamana kadar bir video oyunu için en uzun süreydi. Iwatani, aralarında besteci Toshio Kai, programcı Shigeo Funaki ve donanım mühendisi Shigeichi Ishimura'nın da bulunduğu dokuz Namco çalışanından yardım aldı. Oyunun basit oynanışı ve sevimli, çekici karakter tasarımlarıyla "şiddet içermeyen" bir kitleye, özellikle de kadınlara hitap etmesine özen gösterildi. Oyun geliştirilirken Namco, o zamanlar devrim niteliğinde olan RGB renkli ekran kullanan Galaxian'ı tasarlamaya devam ediyordu; o zamanlar yaygın olan renkli selofan şeritleri kullanmak yerine sprite'ların aynı anda birkaç renk kullanmasına izin veriyordu; bu teknolojik başarı, Iwatani'nin oyununu oyuncuları çekmeye yardımcı olacağını düşündüğü parlak pastel renklerle büyük ölçüde geliştirmesine olanak tanıdı. Enerji verici fikri, Iwatani'nin bir kutu ıspanak yedikten sonra geçici olarak insanüstü bir güce kavuşan çizgi film karakteri Temel Reis'ten ödünç aldığı bir konseptti; Iwatani'nin ayrıca çocukları canavarlardan onları yiyerek koruyan bir yaratık hakkındaki bir Japon çocuk hikayesinden de kısmen ilham aldığına inanılıyor. Gremlin Industries'in kurucu ortağı Frank Fogleman, Pac-Man'in labirent kovalamaca oyununun Japonya'da popüler olan benzer bir arcade oyunu olan Sega'nın Head On (1979) oyunundan esinlendiğine inanmaktadır. ⓘ
Iwatani sık sık Pac-Man karakterinin öğle yemeğindeyken bir dilimi eksik bir pizzanın şeklinden esinlenerek tasarlandığını iddia etmiştir; 1986'da verdiği bir röportajda bunun sadece yarı doğru olduğunu ve Pac-Man karakterinin aynı zamanda "ağız" anlamına gelen Japonca "kuchi" (口) karakterini yuvarlayıp basitleştirmesine dayandığını söylemiştir. Dört hayaletin sevimli, renkli ve çekici olması için parlak, pastel renkler ve etkileyici mavi gözler kullanıldı. Iwatani bu fikri daha önce benzer hayalet benzeri karakterler içeren Cutie Q'da kullanmıştı ve bunu Pac-Man'e dahil etmeye karar verdi. Ayrıca televizyon dizisi Casper the Friendly Ghost ve manga Obake no Q-Taro'dan da esinlenmiştir. Animasyonlarda kötü karakter olarak kullanılmaları nedeniyle oyunun ana antagonistleri olarak hayaletler seçildi. Meyve bonusları fikri, genellikle kiraz ve çan gibi semboller kullanan slot makinelerinde görüntülenen grafiklere dayanıyordu. ⓘ
Başlangıçta Namco başkanı Masaya Nakamura tüm hayaletlerin kırmızı olmasını ve böylece birbirlerinden ayırt edilememesini istemişti. Iwatani hayaletlerin farklı renklerde olması gerektiğine inanıyordu ve bu fikir için meslektaşlarından oybirliğiyle destek aldı. Hayaletlerin her biri, oyunun çok sıkıcı ya da oynanması imkânsız derecede zor hale gelmesini önlemek için kendi farklı kişiliklerine sahip olacak şekilde programlandı. Her hayaletin adı Pac-Man'i takip etme stratejisi hakkında ipucu veriyordu: Shadow ("Blinky") her zaman Pac-Man'i kovalıyor, Speedy ("Pinky") onun önüne geçmeye çalışıyor, Bashful ("Inky") ona yaklaşmak için daha karmaşık bir strateji kullanıyor ve Pokey ("Clyde") onu kovalamak ve kaçmak arasında gidip geliyordu. (Hayaletlerin Japonca isimleri İngilizceye sırasıyla Chaser, Ambusher, Fickle ve Stupid olarak çevrilmiştir). Sürekli takip edilmenin yarattığı gerilimi azaltmak için Pac-Man ve Blinky arasında esprili ara bölümler eklenmiştir. Toshio Kai tarafından yaratılan ses efektleri oyuna eklenen son şeyler arasındaydı. Bir tasarım oturumunda, Iwatani gürültülü bir şekilde meyve yedi ve Kai'ye yeme efektinin nasıl duyulmasını istediğini tarif etmek için guruldama sesleri çıkardı. Tamamlandığında, oyunun adı, çalışma başlığına ve baş karakterin hokey diskine benzeyen belirgin şekline dayanarak Puck Man olarak belirlendi. ⓘ
Serbest Bırak
Puck Man için yer testleri 22 Mayıs 1980'de Shibuya, Tokyo'da oyuncuların nispeten olumlu tepkileriyle başladı. Haziran ayında oyun için özel bir gösterim yapıldı ve ardından Temmuz ayında ülke çapında piyasaya sürüldü. Oyunun Japonya'daki başarısını göz önünde bulunduran Namco, oyunu uluslararası pazara, özellikle de Amerika Birleşik Devletleri'ne getirme planlarını başlattı. Namco America, oyunu dağıtımcılara göstermeden önce hayaletlerin isimlerinin değiştirilmesi gibi bir dizi değişiklik yaptı. Bunlardan en büyüğü oyunun adıydı; Namco'daki yöneticiler vandalların Puck Man'deki "P" harfini "F" harfine çevirerek müstehcen bir isim oluşturmasından endişe ediyordu. Masaya Nakamura oyunun orijinal Japonca adı olan Pakkuman'a daha yakın olduğunu düşündüğü için adını Pac-Man olarak değiştirmeyi tercih etti. Avrupa'da oyun hem Pac-Man hem de Puck Man adlarıyla piyasaya sürüldü. ⓘ
Namco, Kasım ayındaki 1980 AMOA fuarında Pac-Man ve Rally-X'i potansiyel dağıtımcılara sunduğunda, yöneticiler Rally-X'in o yılın en çok satan oyunu olacağına inanıyordu. Play Meter dergisine göre, hem Pac-Man hem de Rally-X fuarda hafif bir ilgi gördü. Namco başlangıçta Pac-Man'i dağıtması için Atari'ye başvurmuş, ancak Atari teklifi reddetmişti. Midway Manufacturing daha sonra hem Pac-Man'i hem de Rally-X'i Kuzey Amerika'da dağıtmayı kabul etti ve 22 Kasım'da üretim haklarını satın aldıklarını duyurarak Aralık ayında piyasaya sürdü. ⓘ
Dönüşümler
Pac-Man çok sayıda ev video oyun sistemine ve kişisel bilgisayara aktarılmıştır; bunlardan en kötü şöhrete sahip olanı Tod Frye tarafından tasarlanan ve Atari tarafından yayınlanan 1982 Atari 2600 uyarlamasıdır. Oyunun bu versiyonu, arcade versiyonunun yanlış tasviri ve tuhaf tasarım seçimleri, özellikle de hayaletlerin titreme efekti nedeniyle yaygın olarak eleştirildi. Bununla birlikte, yedi milyondan fazla kopya satarak ticari bir başarı elde etti. Atari ayrıca Intellivision, Commodore VIC-20, Commodore 64, Apple II, IBM PC, Texas Instruments TI-99/4A, ZX Spectrum ve Atari 8-bit bilgisayar ailesi için versiyonlar yayınladı. Atari 5200 için bir port 1983 yılında piyasaya sürülmüştür ve bu versiyon birçok kişi tarafından Atari 2600 versiyonuna göre önemli bir gelişme olarak görülmüştür. ⓘ
Namco, 1984 yılında konsolun ilk üçüncü taraf oyunlarından biri olarak Aile Bilgisayarı için bir versiyon ve MSX bilgisayarı için bir port yayınladı. Famicom versiyonu daha sonra Kuzey Amerika'da Atari Games'in bir yan kuruluşu olan Tengen tarafından Nintendo Entertainment System için piyasaya sürüldü. Tengen ayrıca oyunun siyah kartuş kabuğunda lisanssız bir versiyonunu üretti ve Tengen ile Nintendo'nun konsolları için kalite kontrol konusundaki tutumu konusunda şiddetli anlaşmazlıklar yaşadığı bir dönemde piyasaya sürüldü; Bu sürüm daha sonra Namco tarafından 1993 yılında yeni bir kartuş etiketi ve kutusu içeren resmi bir başlık olarak yeniden piyasaya sürüldü. Famicom versiyonu 1990 yılında Famicom Disk Sistemi için perakende mağazalarındaki Disk Writer kioskları için bir bütçe başlığı olarak piyasaya sürüldü. Aynı yıl Namco, Game Boy için Game Link Cable çevre birimi aracılığıyla iki oyunculu ortak oyuna izin veren bir Pac-Man portu yayınladı. Bir yıl sonra Game Gear için de çoklu oyuncu desteği sağlayan bir versiyon piyasaya sürüldü. 1999'da oyunun 20. yıldönümünü kutlamak için Namco, Game Boy versiyonunu Pac-Attack ile birlikte ve Pac-Man: Special Color Edition adıyla Game Boy Color için yeniden piyasaya sürdü. Aynı yıl, Namco ve SNK Neo Geo Pocket Color için dört yönlü hareketi kısıtlamak için d-pad'e takılan dairesel bir "Çapraz Halka" ile birlikte gelen bir port yayınladı. ⓘ
2001 yılında Namco, çeşitli Japon cep telefonları için Pac-Man'in bir portunu piyasaya sürdü ve şirketin ilk mobil oyun sürümlerinden biri oldu. Oyunun Famicom versiyonu 2004 yılında Game Boy Advance için Famicom Mini serisinin bir parçası olarak Famicom'un 25. yıldönümü anısına yeniden piyasaya sürüldü; bu versiyon ayrıca Kuzey Amerika ve Avrupa'da Classic NES Series etiketi altında piyasaya sürüldü. Namco Networks 2005 yılında BREW mobil cihazlar için Pac-Man'i piyasaya sürdü. Arcade orijinali 2006 yılında Xbox Live Arcade servisi için başarı ve çevrimiçi liderlik tabloları ile piyasaya sürüldü. 2009'da iOS cihazlar için bir sürüm yayınlandı; bu sürüm daha sonra 2013'te Pac-Man + Tournaments olarak yeniden markalandı ve yeni labirentler ve liderlik tabloları içeriyordu. NES versiyonu 2007 yılında Wii Virtual Console için yayımlanmıştır. Game Boy sürümünün 3DS Virtual Console için bir portunun yanı sıra 2011 yılında bir Roku sürümü piyasaya sürüldü. Pac-Man, 2016 yılında Xbox One, PlayStation 4 ve PC için yayınlanan Arcade Game Series markası altında yayınlanan dört oyundan biriydi. 2021'de Nintendo Direct'e göre, Hamster Corporation'ın Pac-Man'i Xevious ile birlikte Arcade Archives serisinin bir parçası olarak Nintendo Switch ve PlayStation 4 için yayınlayacağı ve serinin bir parçası olarak dahil edilecek ilk iki Namco oyunu olacağı açıklandı. ⓘ
Pac-Man, Namco Museum Vol. 1 (1995), Namco Museum 64 (1999), Namco Museum Battle Collection (2005), Namco Museum DS (2007), Namco Museum Essentials (2009) ve Namco Museum Megamix (2010) dahil olmak üzere birçok Namco derlemesinde yer almaktadır. 1996 yılında, Namco Classic Collection Vol. 2'nin bir parçası olarak, Dig Dug, Rally-X ve her üç oyunun özel "Arrangement" yeniden yapımlarıyla birlikte atari salonları için yeniden piyasaya sürüldü. Microsoft, video oyun şirketlerini Windows 95 işletim sistemine çekmenin bir yolu olarak Pac-Man'i Microsoft Return of Arcade'e (1995) dahil etti. Namco oyunu 1998 yılında Japonya'da Namco History'nin üçüncü cildinde yayımladı. 2001 Game Boy Advance derlemesi Pac-Man Collection, Pac-Man, Pac-Mania, Pac-Attack ve Pac-Man Arrangement oyunlarını tek bir kartuşta bir araya getirmiştir. Pac-Man ayrıca Ms. Pac-Man/Galaga - Class of 1981 (2001) adlı arcade oyununda gizli bir figürandır. Benzer bir kabin 2005 yılında piyasaya sürülmüş ve Pac-Man'i merkeze yerleştirmiştir. Pac-Man 2: The New Adventures (1993) ve Pac-Man World 2 (2002) oyunlarında Pac-Man açılabilir bir ekstra olarak bulunmaktadır. Xbox 360 yeniden yapımı Pac-Man Championship Edition'ın yanı sıra, 2012 yılında Pac-Man & Galaga Dimensions'ın bir parçası olarak Nintendo 3DS'e taşındı. 2010 Wii oyunu Pac-Man Party ve 2011 3DS yeniden yapımı, Dig Dug ve Galaga'nın arcade versiyonlarının yanı sıra Pac-Man'i de bonus oyun olarak içerir. Pac-Man 2014 yılında Xbox 360, PlayStation 3 ve PC için Pac-Man Museum adlı derleme oyunda diğer Pac-Man oyunlarıyla birlikte yer almıştır. NES sürümü, NES Classic Edition'da yer alan 30 oyundan biridir. ⓘ
Resepsiyon
| Yayın | Skor |
|---|---|
| AllGame |  (Arcade) (NES) |
| CVG | 9/10 (Atari 400/800) |
| Eurogamer | 10/10 (Sanal Konsol) |
| IGN | 7/10 (Neo Geo Pocket) |
| Bilgisayar Oyunları | Klasik (bilgisayarlar) Pozitif (IBM PC) |
| Ortalama Makineler | 80 (Game Boy) |
| Haftalık Popüler Bilişim | (VIC-20) |
| Yayın | Ödül |
|---|---|
| Arcade Ödülleri (1981) | En İyi Ticari Arcade Oyunu |
| Video Yazılım Satıcıları Derneği (VSDA) | En İyi Video Oyunu |
| Dixons (2001) | En İyi Video Oyunu |
| Katil Video Oyunları Listesi | En Popüler Oyun |
AMOA 1980'de Kuzey Amerika'daki ilk gösteriminin ardından oyun başlangıçta ılımlı bir tepki aldı. Play Meter dergisi oyunun önizlemesini yaptı ve "sevimli oyunların yapmaya eğilimli olmadığı bir şey olan oyuncuların üzerinde büyüyen sevimli bir oyun" olarak nitelendirdi. "Oyunda ilk göründüğünden daha fazlası var" dediler ancak sesi bir dezavantaj olarak eleştirdiler ve "bir süre için iyi, sonra can sıkıcı hale geliyor" dediler. Oyun piyasaya sürüldükten sonra geniş çaplı eleştirel ve ticari başarı elde ederek beklentileri aştı. ⓘ
Ticari performans
Japonya'da ilk piyasaya sürüldüğünde Pac-Man başlangıçta sadece mütevazı bir başarı elde etti; Namco'nun kendi Galaxian (1979) oyunu, Pac-Man'in sevimli karakterleri ve labirent kovalamaca temasının aksine ağırlıklı olarak erkek oyuncu tabanının atış oyununa aşina olması nedeniyle popülaritesini hızla geride bırakmıştı. Pac-Man sonunda Japonya'da çok başarılı oldu ve yıllık Game Machine listelerine göre 1980 yılında Japonya'nın en çok hasılat yapan arcade oyunu oldu ve iki yıl üst üste yıllık listelerin zirvesinde yer alan Space Invaders'ı (1978) tahtından indirerek Japon pazarında uzay nişancılarından komik karakterler içeren aksiyon oyunlarına doğru bir kaymaya yol açtı. Pac-Man aynı zamanda 1981 yılında Japonya'nın en çok hasılat yapan dördüncü arcade oyunu oldu. ⓘ
Kuzey Amerika'da, Midway piyasaya sürülmeden önce sınırlı beklentilere sahipti, başlangıçta ABD için 5.000 adet üretti, ancak orada piyasaya sürüldükten hemen sonra tutuldu. Bazı atari salonları Pac-Man kabinlerinin tüm sıralarını satın aldı. Kısa sürede ülke çapında bir başarı elde etti. 1980'de piyasaya sürüldüğünde, Amerika Birleşik Devletleri'nde haftada yaklaşık 8,1 milyon dolar kazanıyordu. Bir yıl içinde 100.000'den fazla arcade ünitesi satıldı ve 1 milyar dolardan fazla çeyrek hasılat elde edildi. Ülkede en çok satan arcade oyunu olarak Atari'nin Asteroids'ini (1979) geride bıraktı ve 1 milyar dolardan fazla gelirle Star Wars: A New Hope (1977) filmini geride bıraktı. Pac-Man 1981 yılında Amerika'nın en çok hasılat yapan arcade oyunu, 1982 yılında ise en çok hasılat yapan ikinci oyun olmuştur. 1982 yılına gelindiğinde, Amerika Birleşik Devletleri genelinde 30 milyon aktif oyuncuya sahip olduğu tahmin ediliyordu. Oyunun başarısı kısmen kadın izleyiciler arasındaki popülerliğinden kaynaklanıyordu, Midway'den Stan Jarocki'ye göre "çok sayıda kadının oyuncu olarak yer aldığı ilk ticari video oyunu" oldu ve Pac-Man 1982'ye kadar kadın oyuncular arasında en sevilen jetonlu oyun oldu. How to Win Video Games (1982) tarafından ele alınan dokuz atari oyunu arasında Pac-Man, oyuncuların çoğunluğunu kadınların oluşturduğu tek oyundu. ⓘ
Atari salonlarında satılan oyun sayısı 1982'de üç katına çıkarak 400.000'e ulaşmış ve tahminen toplamda yedi milyar jeton ile 6 milyar dolar arasında bir gelir elde edilmiştir. Nakamura 1983 yılında verdiği bir röportajda Pac-Man'in başarılı olmasını beklediğini ancak "bu kadar büyük olacağını hiç düşünmemiştim" demiştir. Pac-Man tüm zamanların en çok satan atari oyunudur (Space Invaders'ı geçerek) ve toplam tahmini kazancı atari salonlarında 10 milyar jeton ve 3,5 milyar dolar (enflasyona göre ayarlanmış 7,7 milyar dolar) ile 6 milyar dolar (enflasyona göre ayarlanmış 17 milyar dolar) arasında değişmektedir. Pac-Man ve Ms. Pac-Man ayrıca Şubat 1982'den 1983'e ve Şubat 1984'e kadar 23 ay boyunca ABD RePlay kokteyl arcade kabin listelerinin başında yer almıştır. ⓘ
Oyunun Atari 2600 versiyonu 8 milyondan fazla satarak konsolun en çok satan oyunu oldu. Buna ek olarak, Coleco'nun masa üstü mini arcade ünitesi 1. 5 milyondan fazla sattı. 1982'de 5 milyon adet, Pac-Man Nelsonic Game Watch aynı yıl 500.000'den fazla, Family Computer (Famicom) versiyonu ve 2004 Game Boy Advance yeniden sürümü Japonya'da toplam 598.000 kopya, Atari 5200 versiyonu 1986 ve 1988 yılları arasında 35.011 kartuş satmıştır, Atari XE bilgisayar versiyonu 1986 ve 1990'da 42.359 kopya satmış, Thunder Mountain'ın 1986'da ev bilgisayarları için piyasaya sürdüğü oyun 1989'da 500.000'den fazla satarak Yazılım Yayıncıları Birliği'nden Diamond sertifikası almış ve cep telefonu portları 2010 itibariyle 30 milyondan fazla ücretli indirme satmıştır. II Computing ayrıca Atarisoft portunu, satış ve pazar payı verilerine dayanarak derginin 1985 sonu itibariyle en iyi Apple II oyunları listesinde onuncu sırada göstermiştir. 2016 itibariyle Pac-Man'in tüm versiyonlarının toplamda 12 milyar dolardan fazla gelir elde ettiği tahmin edilmektedir. ⓘ
Övgüler
Pac-Man 1982 Arcade Ödülleri'nde "En İyi Ticari Arcade Oyunu" ödülüne layık görüldü. Pac-Man ayrıca Video Software Dealers Association'ın VSDA Award for Best Videogame ödülünü de kazanmıştır. Pac-Man 2001 yılında İngiltere'de yapılan bir Dixons anketinde tüm zamanların en iyi video oyunu seçilmiştir. The Killer List of Videogames Pac-Man'i tüm zamanların en popüler oyunu olarak listeledi. Liste toplayıcı site Playthatgame şu anda Pac-Man'i tüm zamanların en iyi 53. oyunu ve yılın oyunu olarak sıralamaktadır. ⓘ
Etki
Pac-Man birçok kişi tarafından tüm zamanların en etkili video oyunlarından biri olarak kabul edilmektedir; oyun labirent kovalamaca oyun türünü oluşturmuştur, güçlendiricilere sahip ilk video oyunudur ve bireysel hayaletler oyuncu eylemlerine tepki veren deterministik yapay zekaya (AI) sahiptir. Pac-Man, ortamdaki karakterlerin potansiyelini gösteren ilk video oyunlarından biri olarak kabul edilir; başlık karakteri ilk orijinal oyun maskotuydu, kadın izleyicilerle video oyunlarının çekiciliğini artırdı ve oyunun ilk geniş lisans başarısıydı. Genellikle ara sahneleri (Pac-Man ve Blinky'nin birbirlerini kovaladığı kısa komik ara sahneler şeklinde) olan ilk oyun olarak gösterilir, ancak aslında Space Invaders Part II 1979'da benzer bir seviye arası ara sahneler tarzını kullanmıştır. ⓘ
Pac-Man, Space Invaders'tan (1978) bu yana uzay shoot 'em up'larının hakimiyetinde olan arcade video oyunu endüstrisi için bir dönüm noktasıydı. Pac-Man "karakter odaklı" aksiyon oyunları türünü popülerleştirerek 1981'de Nintendo'nun prototip platform oyunu Donkey Kong, Konami'nin Frogger'ı ve Universal Entertainment'ın Lady Bug'ı gibi oyuncu karakterlerini içeren karakter aksiyon oyunları dalgasına öncülük etti. Pac-Man, oyuncunun konumu, düşmanlar ve enerji verenler de dahil olmak üzere birden fazla varlığı aynı anda takip etmeyi gerektiren "paralel görsel işleme" gibi türün temel unsurlarını tanımlayan ilk popüler ateş etmeyen aksiyon oyunlarından biriydi. ⓘ
"Labirent kovalamaca" oyunları Pac-Man'in piyasaya sürülmesinden sonra ev bilgisayarlarında patladı. Bazıları resmi portlardan önce ortaya çıktı ve sonuç olarak tüketicilerden ve bazen de avukatlardan daha fazla ilgi gördü. Bunlar arasında Apple II için Taxman (1981) ve Snack Attack (1982), Atari 8-bit ailesi için Jawbreaker (1981), TRS-80 için Scarfman (1981) ve Odyssey için K.C. Munchkin! (1981) Odyssey² için. Namco, Rally-X (1980), Dig Dug (1982), Exvania (1992) ve Tinkle Pit (1994) gibi başka labirent kovalamaca oyunları da üretti. Atari, Atari, Inc. v. North American Philips Consumer Electronics Corp. davasında K.C. Munchkin'i yarattığı için Philips'e dava açtı ve Munchkin mahkeme kararıyla mağaza raflarından çekildi. Labirent kovalamaca alt türünde Pac-Man'e meydan okuyacak büyük rakipler ortaya çıkmadı. ⓘ
Pac-Man ayrıca Monster Maze (1982), Spectre (1982) ve MIDI Maze (1987; benzer karakter tasarımlarına sahipti) gibi erken dönem birinci şahıs nişancı oyunları gibi konseptin 3D varyantlarına da ilham verdi. John Romero Pac-Man'i kariyeri üzerinde en büyük etkiye sahip oyun olarak göstermiştir; Wolfenstein 3D birinci şahıs bakış açısından bir Pac-Man seviyesi içermektedir. Pac-Man sonrası pek çok oyun, düşmana kısa süreliğine üstünlük sağlayan güçlendiriciler içerir. Oyunun yapay zekası, daha sonra Bethesda gibi şirketler için çalışan programcılara ilham verdi. ⓘ
Miras
.jpg)
Guinness Dünya Rekorları, Pac-Man serisini Guinness Dünya Rekorları'nda sekiz rekorla ödüllendirdi: Gamer's Edition 2008'de "En Başarılı Jetonlu Oyun" da dahil olmak üzere sekiz rekorla ödüllendirdi. 3 Haziran 2010'da NLGD Oyun Festivali'nde oyunun yaratıcısı Toru Iwatani, Guinness Dünya Rekorları'ndan Pac-Man'in dünya çapında en çok "jetonla çalışan arcade makinesine" sahip olduğuna dair sertifikayı resmi olarak aldı: 293.822. Rekor 2005 yılında kırılmış ve Guinness Dünya Rekorları'nda belirtilmişti: Gamer's Edition 2008'de bahsedildi, ancak nihayet 2010'da gerçek anlamda ödüllendirildi. 2009 yılında Guinness Dünya Rekorları Pac-Man'i, nüfusun %93'ü tarafından tanınan Mario'nun üzerinde, nüfusun %94'ü tarafından tanınarak Amerika Birleşik Devletleri'nde en çok tanınan video oyunu karakteri olarak listelemiştir. 2015 yılında Strong Ulusal Oyun Müzesi Pac-Man'i Dünya Video Oyunu Onur Listesi'ne dahil etti. Pac-Man karakteri ve oyun serisi 1980'lerde video oyun kültürünün bir simgesi haline geldi. ⓘ
Oyun, gerçek insanların veya robotların yer aldığı çeşitli gerçek hayat canlandırmalarına ilham vermiştir. Pac-Manhattan adlı bir etkinlik 2004 yılında "En Büyük Pac-Man Oyunu" dalında Guinness Dünya Rekoru kırmıştır. ⓘ
Birleşme ve devralmalarda "Pac-Man savunması" iş terimi, Pac-Man'in enerji vericilerine bir gönderme olarak, durumu tersine çevirmeye çalışan ve bunun yerine satın alma girişiminde bulunan düşmanca bir devralma hedefini ifade eder. "Pac-Man renormalizasyonu", Mandelbrot kümesinin matematiksel çalışmasında karaktere kozmetik bir benzerlikten dolayı adlandırılmıştır. Oyunun popülerliği, boksör Manny Pacquiao ve Amerikan futbolu oyuncusu Adam Jones gibi "Pac-Man "in bir lakap olarak benimsenmesine de yol açmıştır. ⓘ
21 Ağustos 2016'da, 2016 Yaz Olimpiyatları kapanış töreninde, 2020 Yaz Olimpiyatlarına ev sahipliği yapacak Tokyo'yu tanıtan bir videoda, Pac-Man ve hayaletlerin bir koşu parkurunda yarıştıkları ve noktaları yedikleri küçük bir bölüm gösterilmiştir. ⓘ
Ticari Ürünler
Karakterin imajıyla çok çeşitli Pac-Man ürünleri pazarlandı. 1982 yılına gelindiğinde Midway, Pac-Man telefonu satan AT&T gibi büyük şirketler de dahil olmak üzere Pac-Man ürünleri satan yaklaşık 95-105 lisans sahibine sahipti. Pac-Man ile ilgili 500'den fazla ürün vardı. ⓘ
Pac-Man temalı ticari ürün satışları 1982'de ABD'de 1 milyar doları (enflasyona göre ayarlanmış 2,8 milyar dolar) aşmıştı. Pac-Man ile ilgili ticari ürünler arasında çıkartmalar, mücevherler, aksesuarlar (14 ayar altından yapılmış 20.000 dolarlık Bayan Pac-Man gerdanlığı gibi), bisikletler, kahvaltılık gevrekler, buzlu şekerlemeler, tişörtler, oyuncaklar, el tipi elektronik oyun taklitleri ve makarna yer alıyordu. ⓘ
Televizyon
Hanna-Barbera tarafından üretilen Pac-Man animasyon televizyon dizisi 1982'den 1983'e kadar ABC'de yayınlandı. Dizi, 1982'nin sonlarında ABD'de en çok izlenen Cumartesi sabahı çizgi dizisi olmuştur. ⓘ
Pac-Man and the Ghostly Adventures adlı bilgisayar yapımı animasyon dizisi Haziran 2013'te Disney XD'de ve Kasım 2019'da Discovery Family'de yayınlandı. ⓘ
Müzik
Buckner & Garcia şarkısı "Pac-Man Fever" (1981) Billboard Hot 100 listelerinde 9 numaraya kadar yükseldi ve 1982'ye kadar 1 milyondan fazla, 2008 itibariyle ise toplam 2,5 milyon kopya satarak Altın sertifika aldı. Grubun Pac-Man Fever albümünün (1982) bir milyondan fazla kopyası satıldı. ⓘ
1982'de "Weird Al" Yankovic, Beatles'ın "Taxman" şarkısının parodisini "Pac-Man" olarak kaydetti. Sonunda 2017 yılında Squeeze Box'ın bir parçası olarak yayınlandı: The Complete Works of "Weird Al" Yankovic'in bir parçası olarak yayınlandı. 1992'de Aphex Twin (Power-Pill adıyla), çoğunlukla oyundan örneklerden oluşan bir tekno albüm olan Pac-Man'i yayınladı. ⓘ
20 Temmuz 2020'de Gorillaz ve ScHoolboy Q, oyunun 40. yıldönümü anısına Gorillaz'ın Song Machine serisinin bir parçası olarak "PAC-MAN" adlı bir parça yayınladı ve müzik videosunda grubun solisti 2-D, Gorillaz temalı bir Pac-Man atari oyunu oynarken gösterildi. ⓘ
Film
Pac-Man karakteri, serinin yaratıcısı Toru Iwatani'yi Denis Akiyama'nın canlandırdığı Pixels (2015) filminde görünür. Iwatani filmin başında atari salonu teknisyeni olarak bir cameo yapar. Pac-Man, 2017 yapımı Guardians of the Galaxy Vol. 2 filminde ve Marvel's Guardians of the Galaxy adlı video oyununda da referans gösterilmiş ve yer almıştır. Oyun, karakter ve hayaletler ayrıca Wreck-It Ralph filminde ve devam filmi Ralph Breaks the Internet'te de yer almaktadır. ⓘ
Sword Art Online The Movie'de: Ordinal Scale'de Kirito ve arkadaşları Pac-Man 256'ya dayanan PAC-Man 2026 adlı bir sanal gerçeklik oyununu yenerler. Japon tokusatsu filmi Kamen Rider Heisei Generations'da: Dr. Pac-Man vs. Ex-Aid & Ghost with Legend Riders filminde Pac-Man benzeri bir karakter ana kötü karakterdir. ⓘ
2018 yapımı Relaxer filmi, 2000 yılı sorunu ortaya çıkmadan önce oyunu yenmeye çalışan (ve ünlü Seviye 256 hatasıyla karşılaşan) 1999'da kanepeye bağlı bir adamın hikayesinde Pac-Man'i güçlü bir olay örgüsü unsuru olarak kullanmaktadır. ⓘ
Orijinal oyunun popülaritesinin zirve yaptığı dönemden bu yana Pac-Man'i temel alan çeşitli uzun metrajlı film girişimleri planlanmıştır. Ms. Pac-Man'in piyasaya sürülmesinin ardından, bir uzun metrajlı film geliştiriliyordu, ancak hiçbir zaman bir anlaşmaya varılamadı. 2008 yılında, Crystal Sky'da seriyi temel alan bir canlı aksiyon filmi geliştiriliyordu. ⓘ
Diğer oyun medyası
1982 yılında Milton Bradley, Pac-Man'e dayanan bir masa oyunu piyasaya sürdü. Oyuncular dört Pac-Man karakterini (geleneksel sarı artı kırmızı, yeşil ve mavi) ve iki hayaleti bir çift zar atışına göre hareket ettirirler. İki hayalet parçası rastgele dört renkten biriyle paketlenmiştir. ⓘ
Çıkartma üreticisi Fleer, Pac-Man çıkartmalarıyla birlikte sürtünmeli oyun kartlarını da piyasaya sürdü. Kart paketleri, yol boyunca tüm noktaların opak kaplamalarla gizlendiği Pac-Man tarzı bir labirent içermektedir. Oyuncu başlangıç pozisyonundan itibaren labirentin etrafında hareket ederken kaplamaları kazıyarak puan kazanıyor. ⓘ
Minecraft için Pac-Man temalı bir indirilebilir içerik paketi, oyunun 40. yıldönümü anısına 2020'de yayınlandı. Bu pakette Creeper'ı temel alan 'Creepy' adlı yeni bir hayalet tanıtıldı. ⓘ
Mükemmel skorlar ve diğer rekorlar
Orijinal Pac-Man arcade oyununda mükemmel skor 3,333,360 puandır ve oyuncu ilk 255 seviyede bir adam kaybetmeden her noktayı, enerji vericiyi, meyveyi ve mavi hayaleti yiyerek maksimum skoru elde ettiğinde, ardından 256. seviyede mümkün olan maksimum puanı elde etmek için altı adamın hepsini kullandığında elde edilir. ⓘ
Oyunu dondurmak için oyunun donanımını manipüle etmeden kamuya açık bir şekilde tanıklık edilen ve doğrulanan mükemmel skoru elde eden ilk kişi, 3 Temmuz 1999'da bu başarıyı gerçekleştiren Billy Mitchell oldu. Twin Galaxies tarafından 2018 yılında yapılan bir araştırmada, Mitchell tarafından sunulan iki ilgisiz Donkey Kong skor performansında değiştirilmemiş orijinal bir devre kartı kullanılmadığı sonucuna varılmasının ardından bazı kayıt tutma kuruluşları Mitchell'in skorunu kaldırmıştır. Temmuz 2020 itibarıyla, yedi oyuncu daha orijinal arcade donanımıyla mükemmel Pac-Man skorları elde etmişti. Twin Galaxies'e göre, mükemmel bir skoru en hızlı tamamlama dünya rekoru şu anda 3 saat, 28 dakika, 49 saniye ile David Race'e aittir. ⓘ
Aralık 1982'de, sekiz yaşındaki Jeffrey R. Yee, Amerika Birleşik Devletleri başkanı Ronald Reagan'dan, sadece 256. seviyeyi geçmesi halinde mümkün olan 6.131.940 puanlık dünya rekoru skoru için kendisini tebrik eden bir mektup aldı. Eylül 1983'te, o dönemde Twin Galaxies'in baş skor sorumlusu olan Walter Day, ABD Ulusal Video Oyunu Ekibini Doğu Yakası'nda bir tura çıkararak bu seviyeyi geçebileceğini iddia eden oyuncuları ziyaret etti. Hiçbiri böyle bir yetenek gösteremedi. 1999 yılında Billy Mitchell, 1 Ocak 2000 tarihinden önce 256. seviyeyi geçebilen herkese 100.000 dolar teklif etti. Teklif, ödülün sahipsiz kalmasıyla sona erdi. ⓘ
Guinness Dünya Rekorları 2018'de Pac-Man'de ilk mükemmel skoru artık tanımayacağını duyurduktan sonra, bu kararı tersine çevirdi ve 18 Haziran 2020'de Billy Mitchell'in 1999 performansını eski haline getirdi. ⓘ
Yeniden yapımlar ve devam oyunları
Pac-Man uzun bir dizi devam oyununa, yeniden yapımlara ve yeniden canlandırmalara ilham vermiştir ve tarihteki en uzun soluklu video oyunu serilerinden biridir. Bunlardan ilki, Amerikan merkezli General Computer Corporation tarafından geliştirilen ve 1982 yılında Midway tarafından yayınlanan Bayan Pac-Man'di. Pac-Man'in kadınlar arasındaki popülaritesine yanıt olarak karakterin cinsiyeti kadın olarak değiştirildi ve çekiciliğini artırmak için yeni labirentler, hareketli bonus öğeler ve daha hızlı oynanış uygulandı. Bayan Pac-Man, Pac-Man ve Bayan Pac-Man'in eğlence salonu endüstrisi tarihindeki en başarılı makineler haline geldiği Kuzey Amerika'da en çok satan arcade oyunlarından biridir. Oyunun kime ait olduğu konusunda ortaya çıkan yasal endişeler, Ms. Pac-Man'in oyunun yapımına yardımcı olan Namco'ya ait olmasına neden oldu. Ms. Pac-Man, Ms. Pac-Man Maze Madness (2000) ve Ms. Pac-Man: Quest for the Golden Maze dahil olmak üzere kendi yeniden yapım serisine ilham verdi ve ayrıca konsollar için birçok Namco ve Pac-Man koleksiyonunda yer aldı. ⓘ
Namco'nun orijinal oyunun devamı niteliğindeki Super Pac-Man 1982 yılında piyasaya sürülmüştür. Bunu 1983'te Japonya'ya özel Pac & Pal takip etti. Midway 1980'lerin başında Pac-Man Plus (1982), Jr. Pac-Man (1983), Baby Pac-Man (1983) ve Professor Pac-Man (1984) gibi birçok Pac-Man devam oyunu üretti. Diğer oyunlar arasında izometrik Pac-Mania (1987), side-scroller Pac-Land (1984), Hello! Pac-Man (1994) ve Pac-In-Time (1995), 3D platform oyunu Pac-Man World (1999) ve bulmaca oyunları Pac-Attack (1991) ve Pac-Pix (2005). Iwatani Pac-Land ve Pac-Mania'yı tasarlamıştır ve her ikisi de serinin en sevdiği oyunları olmaya devam etmektedir. 2007'de Xbox 360 için yayınlanan Pac-Man Championship Edition, Iwatani'nin şirketten ayrılmadan önceki son oyunuydu. Neon görselleri ve hızlı oynanışı beğeniyle karşılandı ve Pac-Man Championship Edition DX (2010) ve Pac-Man Championship Edition 2'nin (2016) yaratılmasına yol açtı. ⓘ
Coleco'nun masa üstü Mini-Arcade versiyonları 1982 yılında 1,5 milyon adet satmıştır. Nelsonic Industries 1982'de basitleştirilmiş bir labirente sahip bir Pac-Man LCD kol saati oyunu üretti. ⓘ
Namco Networks 2009 yılında Pac-Man'in indirilebilir bir Windows PC sürümünü sattı ve bu sürümde tüm orijinal sprite'ları Pac-Man Championship Edition'daki sprite'larla değiştiren gelişmiş bir mod da bulunuyordu. Namco Networks, Pac-Man'in PC sürümünü ve Dig Dug'ın Namco All-Stars adlı portunu içeren indirilebilir bir paket yaptı: Pac-Man ve Dig Dug adında indirilebilir bir paket hazırladı. 2010 yılında Namco Bandai oyunun Windows Phone 7'de bir Xbox Live oyunu olarak yayınlanacağını duyurdu. ⓘ
21-23 Mayıs 2010 hafta sonu için Google, oyunun piyasaya sürülmesinin 30. yıldönümü nedeniyle ana sayfasındaki logoyu oyunun oynanabilir bir versiyonuyla değiştirdi. Pac-Man'in Google Doodle versiyonunun 2010 yılında dünya çapında 1 milyardan fazla kişi tarafından oynandığı tahmin edildiğinden, Google daha sonra oyuna kendi sayfasını verdi. ⓘ
Nisan 2011'de Soap Creative, Pac-Man'in 30. yıldönümünü kutlamak için Microsoft ve Namco-Bandai ile birlikte çalışarak World's Biggest Pac-Man'i yayınladı. Kullanıcı tarafından yaratılan, birbirine geçen labirentlere sahip çok oyunculu tarayıcı tabanlı bir oyundur. ⓘ
Google, 2017'deki 1 Nisan Şakası Günü için oyunun Google Haritalar'da oynanabilir bir versiyonunu yarattı ve kullanıcılar ekrandaki haritayı kullanarak oyunu oynayabildi. ⓘ