Deneme
.png)
Deneme, genel olarak, yazarın kendi argümanını ortaya koyduğu bir yazı parçasıdır, ancak tanımı belirsizdir ve mektup, makale, broşür ve kısa öykü tanımlarıyla örtüşmektedir. Denemeler resmi ve gayri resmi olarak alt sınıflara ayrılmıştır: resmi denemeler "ciddi amaç, saygınlık, mantıksal organizasyon, uzunluk" ile karakterize edilirken, gayri resmi deneme "kişisel unsur (kendini ifşa etme, bireysel zevkler ve deneyimler, gizli tavır), mizah, zarif üslup, başıboş yapı, temanın alışılmadıklığı veya yeniliği" vb. ile karakterize edilir. ⓘ
Denemeler genellikle edebi eleştiri, siyasi manifestolar, öğrenilmiş argümanlar, günlük yaşam gözlemleri, hatıralar ve yazarın yansımaları olarak kullanılır. Modern denemelerin neredeyse tamamı düzyazı olarak yazılmıştır, ancak manzum eserler de deneme olarak adlandırılmıştır (örneğin, Alexander Pope'un Eleştiri Üzerine Bir Deneme ve İnsan Üzerine Bir Deneme). Kısalık genellikle bir denemeyi tanımlarken, John Locke'un An Essay Concerning Human Understanding ve Thomas Malthus'un An Essay on the Principle of Population gibi hacimli eserler karşı örneklerdir. ⓘ
Bazı ülkelerde (örneğin Amerika Birleşik Devletleri ve Kanada) denemeler örgün eğitimin önemli bir parçası haline gelmiştir. Ortaöğretim öğrencilerine yazma becerilerini geliştirmeleri için yapılandırılmış deneme formatları öğretilir; üniversiteler başvuru sahiplerini seçerken kabul denemelerini sıklıkla kullanır ve beşeri ve sosyal bilimlerde denemeler genellikle final sınavları sırasında öğrencilerin performansını değerlendirmenin bir yolu olarak kullanılır. ⓘ
"Deneme" kavramı yazının ötesinde diğer medyalara da genişletilmiştir. Bir film denemesi, genellikle belgesel film yapım tarzlarını içeren ve daha çok bir tema veya fikrin gelişimine odaklanan bir filmdir. Bir fotoğraf denemesi, bir konuyu, eşlik eden metin veya başlıklara sahip olabilen bağlantılı bir dizi fotoğrafla ele alır. ⓘ
Deneme, yazarın belli bir konuya ilişkin kişisel duygu ve düşüncelerini anlattığı metinlere denir. Bu türde ilk yazıları 16. yüzyılda Fransız yazar Michel de Montaigne yazdı ve Essais (Denemeler) adıyla yayımladı. Bugün birçok ülkede ilgiyle okunan edebiyat türünün de adını koymuş oldu. Son biçimine ulaşmamış taslaklar olarak da tanımlanmaktadır. ⓘ
Tanımlar
Essay kelimesi Fransızca essayer mastarından türemiştir, "denemek" veya "teşebbüs etmek". İngilizcede essay ilk olarak "deneme" ya da "girişim" anlamına geliyordu ve bu hala alternatif bir anlamdır. Fransız Michel de Montaigne (1533-1592) çalışmalarını deneme olarak tanımlayan ilk yazardı; bu terimi düşüncelerini yazıya dökme "girişimleri" olarak nitelendirmek için kullandı. ⓘ
Daha sonra deneme çeşitli şekillerde tanımlanmıştır. Bir tanıma göre "odaklanmış bir tartışma konusu olan düzyazı kompozisyonu" ya da "uzun, sistematik bir söylem "dir. Denemelerin hangi türe girdiğini tanımlamak zordur. Önde gelen deneme yazarlarından Aldous Huxley bu konuda yol göstermektedir. "Denemenin hemen hemen her şey hakkında hemen hemen her şeyi söylemeye yarayan edebi bir araç" olduğunu belirtir ve "gelenek gereği, neredeyse tanım gereği, denemenin kısa bir parça olduğunu" ekler. Dahası, Huxley "denemelerin, aşırı değişkenliği üç kutuplu bir referans çerçevesi içinde en etkili şekilde incelenebilecek bir edebi türe ait olduğunu" savunur. Bu üç kutup (ya da denemenin içinde var olabileceği dünyalar) şunlardır:
- Kişisel ve otobiyografik: Bu kutupta kendilerini en rahat hisseden denemeciler "yansıtıcı otobiyografi parçaları yazar ve dünyaya anekdot ve betimlemenin anahtar deliğinden bakarlar".
- Nesnel, olgusal ve somut tikel: Bu kutupta yazan denemeciler "doğrudan kendilerinden bahsetmezler, dikkatlerini edebi, bilimsel ya da siyasi bir temaya yöneltirler. Sanatları, ilgili verileri ortaya koymak, bunlar hakkında hüküm vermek ve bunlardan genel sonuçlar çıkarmaktan ibarettir".
- Soyut-evrensel: Bu kutupta "işlerini yüksek soyutlamalar dünyasında yapan", asla kişisel olmayan ve deneyimin özel gerçeklerinden nadiren bahseden denemecileri buluruz.
Huxley en tatmin edici denemelerin "...bir değil, iki değil, denemenin içinde var olmasının mümkün olduğu üç dünyanın da en iyisini yaptığını" ekler. ⓘ
Tarih
Montaigne
Montaigne'in "denemeleri" onun sıradanlaşmasından doğmuştur. Özellikle Jacques Amyot tarafından Œuvres Morales'in (Ahlaki Eserler) Fransızca çevirisi henüz yayımlanmış olan Plutarkhos'un eserlerinden esinlenen Montaigne, 1572'de denemelerini yazmaya başladı; Essais başlıklı ilk baskı 1580'de iki cilt halinde yayımlandı. Hayatının geri kalanında, daha önce yayınlanmış denemelerini gözden geçirmeye ve yenilerini yazmaya devam etti. Üçüncü bir cilt ölümünden sonra yayımlandı; 100'den fazla örnek bir araya getirildiğinde modern denemenin öncülü olarak kabul edilir. ⓘ
Avrupa
Montaigne'in felsefesi Fransa'da hayranlıkla karşılanmış ve kopya edilmiş olsa da, en yakın öğrencilerinden hiçbiri deneme yazmayı denemedi. Ancak ailesinin (Eyquem soyu) İngiliz kökenli olduğunu düşünmekten hoşlanan Montaigne, İngilizlerden "kuzenleri" olarak söz etmiş ve İngiltere'de, özellikle Francis Bacon tarafından erken bir dönemde okunmuştur. ⓘ
Bacon'ın 1597'de (Montaigne'in ölümünden sadece beş yıl sonra, ilk on denemesini içeren), 1612'de ve 1625'te kitap halinde yayınlanan denemeleri, İngilizce'de kendilerini deneme olarak tanımlayan ilk eserlerdi. Oxford İngilizce Sözlüğü'ne göre denemeci kelimesini ilk kez 1609 yılında Ben Jonson kullanmıştır. Diğer İngiliz denemeciler arasında 1600 ve 1617'de o dönemde popüler olan denemeler yayınlayan Sir William Cornwallis, Robert Burton (1577-1641) ve Sir Thomas Browne (1605-1682) vardı. İtalya'da Baldassare Castiglione, Il Cortigiano adlı denemesinde saray adabı hakkında yazmıştır. 17. yüzyılda İspanyol Cizvit Baltasar Gracián bilgelik teması hakkında yazmıştır. ⓘ
İngiltere'de, Aydınlanma Çağı'nda denemeler, okuyucuları kendi konumlarına ikna etmeyi amaçlayan polemikçilerin tercih ettiği bir araçtı; Joseph Addison, Richard Steele ve Samuel Johnson'ın eserlerinde görüldüğü gibi, süreli edebiyatın yükselişinde de büyük rol oynadılar. Addison ve Steele, (Steele tarafından 1709'da kurulan) Tatler dergisini ve onun ardıllarını çalışmalarının deposu olarak kullandılar ve İngiltere'de on sekizinci yüzyılın en ünlü deneme yazarları oldular. Johnson'ın denemeleri 1750'ler boyunca çeşitli benzer yayınlarda yer alır. Dergilere odaklanmanın bir sonucu olarak, terim, içeriği kesin tanım olmasa da "makale" ile eşanlamlı bir anlam kazanmıştır. Öte yandan, Locke'un An Essay Concerning Human Understanding (İnsan Anlayışı Üzerine Bir Deneme) adlı eseri teknik anlamda bir deneme ya da denemeler kümesi değildir, ancak yine de filozofun giriştiği soruşturmanın deneysel ve geçici doğasına atıfta bulunur. ⓘ
18. ve 19. yüzyıllarda Edmund Burke ve Samuel Taylor Coleridge halk için denemeler yazmışlardır. Özellikle 19. yüzyılın başları, İngilizcede büyük deneme yazarlarının çoğalmasına tanık oldu - William Hazlitt, Charles Lamb, Leigh Hunt ve Thomas de Quincey, daha önceki zarif üslubu yeniden canlandırarak çeşitli konularda çok sayıda deneme kaleme aldı. Yüzyılın ilerleyen dönemlerinde Robert Louis Stevenson da bu türün edebi seviyesini yükseltmiştir. 20. yüzyılda, T.S. Eliot gibi bir dizi deneme yazarı, sanat ve kültür alanındaki yeni akımları denemelerle açıklamaya çalıştı. Virginia Woolf, Edmund Wilson ve Charles du Bos edebiyat eleştirisi denemeleri yazdılar. ⓘ
Fransa'da birkaç yazar essai adıyla, bu türün gerçek örnekleri olmayan daha uzun eserler üretti. Ancak 19. yüzyılın ortalarında, eleştirmen Sainte-Beuve'ün gazete köşe yazıları olan Causeries du lundi orijinal anlamda edebi denemelerdir. Théophile Gautier, Anatole France, Jules Lemaître ve Émile Faguet gibi diğer Fransız yazarlar da bunu takip etmiştir. ⓘ
Deneme Fransız yazar Montaigne ile başlamış olmasına karşın, daha sonraki yıllarda İngiliz yazarlar tarafından geliştirilmiştir. Ünlü İngiliz denemecileri arasında Sir Francis Bacon, Joseph Addison ile İrlandalı en ünlü deneme yazarları Ralph Waldo Emerson ile Henry David Thoreau’dur. Edgar Allan Poe ve Ozkhanov Chaowh şiir üstüne; James Thurber de mizah türünde yazdığı denemelerle okurlarını etkilemişlerdir. ⓘ
Montaigne’den sonraki ünlü Fransız deneme yazarları arasında Theophile Gautier, Anatole France ve Hippolyte Taine sayılabilir. ⓘ
Türk edebiyatına deneme türü, batı edebiyatlarının etkisiyle Tanzimat'tan sonra girmiş ve Cumhuriyet'ten sonra gelişmiştir. ⓘ
Japonya
Romanda olduğu gibi, denemeler de Avrupa'da zuihitsu olarak bilinen bir deneme türüyle gelişmeden birkaç yüzyıl önce Japonya'da vardı - gevşekçe bağlanmış denemeler ve parçalanmış fikirler. Zuihitsu, Japon edebiyatının neredeyse başlangıcından beri var olmuştur. Japon edebiyatının en tanınmış erken dönem eserlerinin çoğu bu türdedir. Önemli örnekler arasında saray hanımı Sei Shōnagon'un Yastık Kitabı (yaklaşık 1000) ve özellikle ünlü Japon Budist rahip Yoshida Kenkō'nun Tsurezuregusa'sı (1330) sayılabilir. Kenkō kısa yazılarını Montaigne'e benzer şekilde "boş saatlerde" yazılmış "saçma sapan düşünceler" olarak tanımlamıştır. Avrupa'dan kayda değer bir diğer fark ise, erkek yazarların daha resmi, Çin etkisindeki yazılarına o dönemde daha fazla değer verilmesine rağmen, Japonya'da kadınların geleneksel olarak yazı yazmasıdır. ⓘ
Çin
Sekiz ayaklı kompozisyon (Çince: 八股文; pinyin: bāgǔwén; lit. 'sekiz kemikli metin') Çin'de Ming ve Qing hanedanlıkları döneminde imparatorluk sınavlarında kullanılan bir kompozisyon tarzıydı. Sekiz ayaklı kompozisyon, bu kamu hizmeti sınavlarına katılanların devlet hizmeti için liyakatlerini göstermeleri için gerekliydi ve genellikle Konfüçyüsçü düşünceye ve hükümet idealleriyle ilişkili olarak Dört Kitap ve Beş Klasik bilgisine odaklanıyordu. Sınava katılanlar yenilikçi veya yaratıcı şekillerde yazamazlardı, ancak sekiz ayaklı kompozisyon standartlarına uymaları gerekiyordu. Tutarlı yazma ve temel mantığı sergileme becerisi de dahil olmak üzere çeşitli beceriler incelenmiştir. Belirli zamanlarda adaylardan belirli bir tema üzerine spontane bir şekilde şiir yazmaları beklenmiş, bunun değeri de bazen sorgulanmış ya da test materyalinin bir parçası olarak elenmiştir. Bu, sekiz ayaklı kompozisyon lehine önemli bir argümandı ve yavan okuryazarlık lehine yaratıcı sanatı ortadan kaldırmanın daha iyi olduğunu savunuyordu. Çin edebiyatı tarihinde, sekiz ayaklı denemenin 19. yüzyılda Çin'in "kültürel durgunluğuna ve ekonomik geri kalmışlığına" neden olduğu söylenir. ⓘ
Biçimler ve tarzlar
Bu bölümde farklı kompozisyon yazma biçimleri ve stilleri açıklanmaktadır. Bunlar, üniversite öğrencileri ve profesyonel deneme yazarları da dahil olmak üzere bir dizi yazar tarafından kullanılmaktadır. ⓘ
Neden ve sonuç
Bir "neden-sonuç" denemesinin tanımlayıcı özellikleri, bir nedenden bir sonuca bağlanan nedensel zincirler, dikkatli bir dil ve kronolojik veya vurgulu bir düzendir. Bu retorik yöntemi kullanan bir yazar konuyu ele almalı, amacı belirlemeli, hedef kitleyi göz önünde bulundurmalı, farklı nedenler veya sonuçlar hakkında eleştirel düşünmeli, bir tez ifadesi düşünmeli, parçaları düzenlemeli, dili göz önünde bulundurmalı ve bir sonuca karar vermelidir. ⓘ
Sınıflandırma ve bölme
Sınıflandırma, nesnelerin daha büyük bir bütün içinde kategorize edilmesidir; bölme ise daha büyük bir bütünün daha küçük parçalara ayrılmasıdır. ⓘ
Karşılaştırma ve zıtlık
Karşılaştırma ve zıtlık denemeleri, karşılaştırma için bir temel, karşılaştırma noktaları ve analojiler ile karakterize edilir. Nesneye göre (öbekleme) veya noktaya göre (sıralı) gruplandırılır. Karşılaştırma iki veya daha fazla benzer nesne arasındaki benzerlikleri vurgularken, zıtlık iki veya daha fazla nesne arasındaki farklılıkları vurgular. Bir karşılaştırma/zıtlık kompozisyonu yazarken, yazarların amaçlarını belirlemeleri, hedef kitlelerini göz önünde bulundurmaları, karşılaştırmanın temelini ve noktalarını dikkate almaları, tez ifadelerini düşünmeleri, karşılaştırmayı düzenlemeleri ve geliştirmeleri ve bir sonuca varmaları gerekir. Karşılaştırma ve zıtlık vurgulu bir şekilde düzenlenir. ⓘ
Açıklayıcı
Açıklayıcı bir deneme, okuyucuya bir konu hakkında bilgi vermek için önemli gerçekleri kullanarak bir konuyu bilgilendirmek, tanımlamak veya açıklamak için kullanılır. Çoğunlukla üçüncü şahıs ağzından, "o", "o", "o", "onlar" gibi ifadeler kullanılarak yazılan açıklayıcı makaleler, bir kişi veya bir şeyi tartışmak için resmi bir dil kullanır. Açıklayıcı makalelere örnek olarak tıbbi veya biyolojik bir durum, sosyal veya teknolojik bir süreç, ünlü bir kişinin hayatı veya karakteri verilebilir. Açıklayıcı bir kompozisyonun yazımı genellikle şu adımlardan oluşur: düşüncelerin düzenlenmesi (beyin fırtınası), bir konunun araştırılması, bir tez ifadesi geliştirilmesi, giriş bölümünün yazılması, kompozisyonun gövdesinin yazılması ve sonucun yazılması. Açıklayıcı kompozisyonlar genellikle SAT ve diğer standart testlerin bir parçası olarak veya lise ve üniversite öğrencileri için ev ödevi olarak verilir. ⓘ
Açıklayıcı
Betimleyici yazı, fiziksel duyulara hitap eden duyusal detaylar ve okuyucunun duygusal, fiziksel veya entelektüel hassasiyetlerine hitap eden detaylarla karakterize edilir. Amacı belirlemek, hedef kitleyi göz önünde bulundurmak, baskın bir izlenim yaratmak, betimleyici bir dil kullanmak ve betimlemeyi düzenlemek, betimleme yaparken göz önünde bulundurulması gereken retorik seçimlerdir. Bir betimleme genellikle mekansal olarak düzenlenir ancak kronolojik veya empatik de olabilir. Betimlemenin odak noktası sahnedir. Betimleme, baskın bir izlenime ulaşmak için düzanlamlı dil, yananlamlı dil, mecazi dil, metafor ve benzetme gibi araçları kullanır. Bir üniversite kompozisyon rehberi, "betimleyici yazının ne olduğunu veya başka bir yazarın neyi tartıştığını söylediğini; konunun bir açıklamasını sağladığını" belirtir. Lirik denemeler, betimleyici denemelerin önemli bir biçimidir. ⓘ
Diyalektik
Felsefede yaygın olarak kullanılan diyalektik deneme biçiminde, yazar bir tez ve argüman ortaya koyar, ardından kendi argümanına (bir karşı argümanla) itiraz eder, ancak daha sonra karşı argümana son ve yeni bir argümanla karşı koyar. Bu form, bazılarının sunabileceği olası bir kusura karşı koyarken daha geniş bir bakış açısı sunmaktan yararlanır. Bu tür bazen etik makalesi olarak da adlandırılır. ⓘ
Örneklendirme
Bir örnekleme kompozisyonu, bir genelleme ve anekdotlar da dahil olmak üzere ilgili, temsili ve inandırıcı örneklerle karakterize edilir. Yazarların bir örnekleme kompozisyonu yazarken konularını düşünmeleri, amaçlarını belirlemeleri, hedef kitlelerini göz önünde bulundurmaları, belirli örneklere karar vermeleri ve tüm parçaları bir araya getirmeleri gerekir. ⓘ
Tanıdık
Bir deneme yazarı, tek bir okuyucuya sesleniyorsa, hem kendisi hem de belirli konular hakkında yazıyorsa tanıdık bir deneme yazar. Anne Fadiman, "bu türün en parlak döneminin on dokuzuncu yüzyılın başları" olduğunu ve en büyük temsilcisinin Charles Lamb olduğunu belirtiyor. Ayrıca, eleştirel denemelerin kalpten çok beyne, kişisel denemelerin ise beyinden çok kalbe sahip olmasına karşın, tanıdık denemelerin her ikisine de eşit ölçüde sahip olduğunu öne sürer. ⓘ
Tarih (tez)
Bazen tez makalesi olarak da adlandırılan bir tarih makalesi, bir veya daha fazla tarihi olay hakkında bir argüman veya iddiayı tanımlar ve bu iddiayı kanıtlar, argümanlar ve referanslarla destekler. Metin, argümanın veya iddianın neden böyle olduğunu okuyucuya açıklar. ⓘ
Anlatı
Bir anlatı, geri dönüşler, ileri sarmalar ve genellikle bir doruk noktasına ulaşan geçişler gibi araçlar kullanır. Bir anlatının odak noktası olay örgüsüdür. Bir anlatı oluştururken yazarlar amaçlarını belirlemeli, izleyicilerini dikkate almalı, bakış açılarını oluşturmalı, diyalog kullanmalı ve anlatıyı düzenlemelidir. Bir anlatı genellikle kronolojik olarak düzenlenir. ⓘ
Tartışmacı
Tartışmacı bir makale, konunun nesnel analizini sunmayı amaçlayan, tek bir konuya indirgenmiş eleştirel bir yazı parçasıdır. Tüm eleştirilerin ana fikri, olumlu veya olumsuz ima içeren bir görüş sunmaktır. Bu nedenle, eleştirel bir makale araştırma ve analiz, güçlü bir iç mantık ve keskin bir yapı gerektirir. Yapısı normalde bir konunun uygunluğu ve bir tez ifadesiyle giriş, ana teze geri bağlanan argümanlarla gövde paragrafları ve sonuç etrafında inşa edilir. Buna ek olarak, tartışmacı bir makale, çelişkili fikirlerin kabul edildiği, tanımlandığı ve eleştirildiği bir çürütme bölümü içerebilir. Tartışmacı bir makalenin her bir argümanı, konuyla ilgili yeterli kanıtla desteklenmelidir. ⓘ
Süreç
Bir süreç makalesi, bir şeyi yapmanın veya bozmanın açıklaması için kullanılır. Genellikle, adım adım süreçleri göstermek için kronolojik sırayla veya sayısal sırayla yazılır. Teknik bir belgenin tüm niteliklerine sahiptir, tek farkı teknik bir belge çoğunlukla emir kipindeyken, genellikle tanımlayıcı kipte yazılmasıdır. ⓘ
Ekonomik
Bir ekonomi makalesi bir tezle başlayabileceği gibi bir temayla da başlayabilir. Anlatımcı ve betimleyici bir seyir izleyebilir. Yazar ihtiyaç hissederse tartışmacı bir makale bile olabilir. Girişten sonra yazar, elindeki ekonomik konuyu ortaya çıkarmak, analiz etmek, değerlendirmek ve bir sonuca varmak için elinden gelenin en iyisini yapmalıdır. Eğer makale daha çok anlatı biçimindeyse, yazar ekonomik bulmacanın her bir yönünü okuyucu için açık ve anlaşılır kılacak şekilde ortaya koymalıdır ⓘ
Yansıtıcı
Yansıtıcı makale, yazarın gerçek veya hayali bir sahneyi, olayı, etkileşimi, geçen düşünceyi, anıyı veya biçimi tanımladığı analitik bir yazı parçasıdır - yazarın hayatındaki konunun anlamı üzerine kişisel bir yansıma ekler. Dolayısıyla, odak noktası yalnızca betimleme değildir. Yazar sadece durumu betimlemekle kalmaz, neyin iyi gittiğini incelemek veya ek öğrenme ihtiyacını ortaya çıkarmak için sahneyi daha fazla ayrıntı ve duyguyla yeniden ziyaret eder ve olanları yazarın hayatının geri kalanıyla ilişkilendirebilir. ⓘ
Diğer mantıksal yapılar
Bir makalenin mantıksal ilerleyişi ve organizasyonel yapısı birçok şekilde olabilir. Bir makale boyunca düşünce hareketinin nasıl yönetildiğini anlamak, makalenin genel mantığı ve etkileme kabiliyeti üzerinde derin bir etkiye sahiptir. Denemeler için bir dizi alternatif mantıksal yapı diyagramlar halinde görselleştirilerek bir argümanın oluşturulmasında uygulanması veya uyarlanması kolaylaştırılmıştır. ⓘ
Akademik
Amerika Birleşik Devletleri ve Birleşik Krallık gibi ülkelerde denemeler, serbest cevaplı sorular şeklinde örgün eğitimin önemli bir parçası haline gelmiştir. Bu ülkelerdeki ortaöğretim öğrencilerine yazma becerilerini geliştirmeleri için yapılandırılmış kompozisyon formatları öğretilir ve kompozisyonlar bu ülkelerdeki üniversiteler tarafından başvuru sahiplerinin seçiminde sıklıkla kullanılır (bkz. kabul kompozisyonu). Hem ortaöğretimde hem de yükseköğretimde denemeler, materyalin ustalığını ve kavranışını değerlendirmek için kullanılır. Öğrencilerden bir çalışma konusunu bir kompozisyon şeklinde açıklamaları, yorumlamaları veya değerlendirmeleri istenir. Bazı derslerde, üniversite öğrencileri birkaç hafta veya ay boyunca bir veya daha fazla kompozisyon tamamlamak zorundadır. Ayrıca, beşeri bilimler ve sosyal bilimler gibi alanlarda, dönem ortası ve dönem sonu sınavları genellikle öğrencilerin iki veya üç saat içinde kısa bir makale yazmalarını gerektirir. ⓘ
Bu ülkelerde, makale olarak da adlandırılan akademik denemeler genellikle edebi olanlardan daha resmidir. Yine de yazarın kendi görüşlerini sunmasına izin verebilirler, ancak bu mantıksal ve olgusal bir şekilde yapılır ve birinci şahıs kullanımı genellikle cesaret kırıcıdır. Daha uzun akademik makaleler (genellikle 2.000 ila 5.000 kelime arasında bir kelime sınırı vardır) genellikle daha söylemseldir. Bazen bir konu hakkında daha önce yazılmış olanların kısa bir özet analizi ile başlarlar ve buna genellikle literatür taraması denir. ⓘ
Daha uzun makaleler, makalenin konusuyla ilgili kelime ve ifadeleri tanımlayan bir giriş sayfası da içerebilir. Çoğu akademik kurum, bir makaledeki tüm önemli olguların, alıntıların ve diğer destekleyici materyallerin metnin sonunda bir kaynakçada veya atıfta bulunulan eserler sayfasında referans gösterilmesini gerektirir. Bu bilimsel gelenek, başkalarının (öğretmenler veya diğer akademisyenler) yazarın makalenin argümanını desteklemek için kullandığı gerçeklerin ve alıntıların temelini anlamasına yardımcı olur. Kaynakça ayrıca okuyucuların argümanın kanıtlarla ne ölçüde desteklendiğini ve bu kanıtların kalitesini değerlendirmelerine yardımcı olur. Akademik makale, öğrencinin düşüncelerini organize bir şekilde sunma becerisini test eder ve entelektüel yeteneklerini sınamak için tasarlanmıştır. ⓘ
Üniversitelerin karşılaştığı zorluklardan biri, bazı durumlarda öğrencilerin bir makale fabrikasından (veya "kağıt fabrikası") satın aldıkları makaleleri kendi çalışmaları olarak sunabilmeleridir. "Makale fabrikası", üniversite ve kolej öğrencilerine önceden yazılmış makaleler satan bir hayalet yazarlık hizmetidir. İntihal bir akademik sahtekârlık veya akademik dolandırıcılık biçimi olduğundan, üniversiteler ve kolejler bir makale fabrikasından alındığından şüphelendikleri makaleleri, makaleleri bilinen fabrika makalelerinden oluşan bir veritabanıyla karşılaştıran intihal tespit yazılımı kullanarak ve öğrencileri makalelerinin içeriği konusunda sözlü olarak test ederek araştırabilirler. ⓘ
Dergi veya gazete
Denemeler genellikle dergilerde, özellikle de The Atlantic ve Harpers gibi entelektüel eğilimli dergilerde yer alır. Dergi ve gazete makaleleri, formlar ve stiller bölümünde açıklanan makale türlerinin çoğunu kullanır (örneğin, betimleyici makaleler, anlatı makaleleri, vb.). Bazı gazeteler köşe yazıları bölümünde de denemeler yayımlar. ⓘ
.jpg)
İstihdam
Bazı işlere, özellikle de Amerika Birleşik Devletleri'ndeki devlet işlerine başvururken belirli bir meslek alanındaki deneyimi detaylandıran istihdam yazıları gereklidir. Bilgi Becerileri ve Yönetici Temel Nitelikleri olarak bilinen makaleler, belirli ABD federal hükümet pozisyonlarına başvururken gereklidir. ⓘ
KSA veya "Bilgi, Beceri ve Yetenekler", Amerika Birleşik Devletleri'ndeki Federal hükümet iş ilanlarına başvururken gerekli olan bir dizi anlatı ifadesidir. KSA'lar, bir iş için birden fazla aday uygun olduğunda en iyi başvuru sahiplerinin kim olduğunu belirlemek için özgeçmişlerle birlikte kullanılır. Bir pozisyonun başarılı bir şekilde yerine getirilmesi için gerekli olan bilgi, beceri ve yetenekler her bir iş ilanında yer almaktadır. KSA'lar, kişinin kariyeri ve eğitim geçmişi hakkında, başvurulan pozisyonun görevlerini yerine getirmeye uygun olduğu varsayılan kısa ve odaklanmış yazılardır. ⓘ
Yönetici Temel Yeterliliği veya ECQ, ABD Federal hükümetindeki Üst Düzey Yönetici Hizmeti pozisyonlarına başvururken gerekli olan bir anlatım ifadesidir. KSA'lar gibi, ECQ'lar da bir iş için birden fazla aday uygun olduğunda en iyi başvuru sahiplerinin kim olduğunu belirlemek için özgeçmişlerle birlikte kullanılır. Personel Yönetimi Ofisi, Üst Düzey Yönetici Hizmetine girmek isteyen tüm adayların göstermesi gereken beş yönetici temel niteliği belirlemiştir. ⓘ
Edebi olmayan türler
Film
Bir film denemesi (ya da "sinematik deneme"), kendi başına bir olay örgüsünden ziyade bir tema ya da fikrin evriminden ya da filmin tam anlamıyla bir denemeyi okuyan bir anlatıcıya sinematik olarak eşlik etmesinden oluşur. Başka bir bakış açısıyla, bir deneme filmi, belgesel film görsel temeli ile film yapımcısının imzasının (hayat hikayesinden ziyade) belirgin olduğu, otoportre (otobiyografi yerine) unsurları içeren bir yorum biçimi olarak tanımlanabilir. Sinematik deneme genellikle belgesel, kurmaca ve deneysel film yapımını tonlar ve kurgu stilleri kullanarak harmanlar. ⓘ
Bu tür iyi tanımlanmamıştır ancak Dziga Vertov gibi erken dönem Sovyet film yapımcılarının propaganda çalışmalarını, Chris Marker, Michael Moore (Roger & Me, Bowling for Columbine ve Fahrenheit 9/11), Errol Morris (The Thin Blue Line), Morgan Spurlock (Supersize Me) ve Agnès Varda gibi günümüz film yapımcılarını içerebilir. Jean-Luc Godard son dönem çalışmalarını "film-denemeleri" olarak tanımlıyor. Çalışmaları sinemasal denemenin öncülü olan iki sinemacı Georges Méliès ve Bertolt Brecht'tir. Méliès, Kral Edward VII'nin 1902'deki taç giyme törenini konu alan ve gerçek görüntülerle olayın yeniden canlandırıldığı çekimleri harmanlayan bir kısa film (The Coronation of Edward VII (1902)) yapmıştır. Brecht, filmle deneyler yapan ve bazı oyunlarına film projeksiyonlarını dahil eden bir oyun yazarıydı. Orson Welles, 1974 yılında gösterime giren ve özellikle sanat sahtekârı Elmyr de Hory'yi ve genel olarak aldatma, "sahtekârlık" ve özgünlük temalarını ele alan F for Fake adlı, kendi öncü tarzında bir deneme filmi yaptı. Bunlar genellikle video barındırma hizmetlerinde çevrimiçi olarak yayınlanmaktadır. ⓘ
David Winks Gray'in "The essay film in action" başlıklı makalesinde "deneme filminin 1950'ler ve 60'larda tanımlanabilir bir film yapım biçimi haline geldiği" belirtilmektedir. O zamandan bu yana deneme filmlerinin film yapım dünyasının "kenarlarında" kalma eğiliminde olduğunu belirtir. Deneme filmleri "belgesel ile kurmaca arasında ... tuhaf bir arayış, sorgulama tonuna" sahiptir, ancak her iki türe de "rahatça sığmaz". Gray, tıpkı yazılı denemeler gibi, deneme filmlerinin de "yol gösterici bir anlatıcının (genellikle yönetmenin) kişisel sesini geniş bir yelpazedeki diğer seslerle birleştirme eğiliminde" olduğunu belirtiyor. Wisconsin Üniversitesi Sinematek web sitesi Gray'in bazı yorumlarını yineliyor; film denemesini, "canlandırıcı bir şekilde yaratıcı, eğlenceli ve kendine özgü" bir şekilde "film yapımcılarını dalgın bir ruh hali içinde yakalayan, kurmaca ve belgesel arasındaki sınırlar üzerine kafa yoran" "samimi ve imalı" bir tür olarak nitelendiriyor. ⓘ
Müzik
Müzik alanında besteci Samuel Barber, müzik dışı bir olay örgüsü ya da hikayeden ziyade dinleyicinin kulağını yönlendirmek için müziğin biçim ve içeriğine güvenerek bir dizi "Orkestra için Denemeler" yazmıştır. ⓘ
Fotoğrafçılık
Bir fotoğraf denemesi, bir konuyu birbiriyle bağlantılı bir dizi fotoğrafla ele almaya çalışır. Fotoğraf denemeleri, tamamen fotoğrafik çalışmalardan başlık veya küçük notlar içeren fotoğraflara ve birkaç veya çok sayıda fotoğrafın eşlik ettiği tam metin denemelere kadar çeşitlilik gösterir. Fotoğraf denemeleri, belirli bir sırayla görüntülenmesi amaçlanan ardışık yapıda olabilir ya da hepsi birden veya izleyicinin seçtiği bir sırayla görüntülenen sırasız fotoğraflardan oluşabilir. Tüm fotoğraf denemeleri fotoğraf koleksiyonudur, ancak tüm fotoğraf koleksiyonları fotoğraf denemesi değildir. Fotoğraf denemeleri genellikle belirli bir konuyu ele alır veya yerlerin ve olayların karakterini yakalamaya çalışır. ⓘ
Görsel sanatlar
Görsel sanatlarda deneme, nihai bir resim veya heykel için temel oluşturan, eserin kompozisyonunu test etmek için yapılan bir ön çizim veya eskizdir (terimin bu anlamı, aşağıdakilerin birçoğu gibi, deneme kelimesinin "deneme" veya "deneme" anlamından gelir). ⓘ
Hakkında
Yazımı
İyi bir deneme yazmanın yollarından biri, belli bir konudaki düşünceleri önce bir kâğıda gelişigüzel not etmektir. Bundan sonra not edilen düşünceleri, anlaşılmalarını kolaylaştıracak bir düzene sokmak gerekir. Bir deneme için her zaman, okurun ilgisini çekecek ve denemeyi sonuna kadar okunmasını sağlayacak bir giriş cümlesi çok önemlidir. Deneme, aynı ölçüde dikkat çekici bir biçimde de bitirilmelidir. Denemeyi okurken yazarla birlikte düşünsel yolculuğa çıkan okurun sonunda düş kırıklığına uğramaması, deneme yazarı açısından dikkat edilmesi gereken bir noktadır. ⓘ
Öte yandan, düşüncelerin paragraflara göre düzenlemesi gerekir. Öne sürülen her yeni düşünce için ayrı bir paragraf kullanılmalı ve her paragrafta bir ana düşünce işlenmelidir. Birçok deneme üç ya da daha fazla paragraftan oluşur. Denemenin paragraflara bölünmesi, söylenmek istenilenin kolay ve açık bir biçimde ortaya koyulmasını sağlar. ⓘ