Romatoloji

Romatoloji, özellikle kas iskelet sistemini tutan hastalıkları inceleyen bir bilim dalıdır. Ancak romatizmal hastalıklar yalnızca kas iskelet sistemi ile sınırlı kalmaz. Vücudumuzdaki diğer organlar ve sistemler de zaman zaman etkilenebilmektedir. Bu yönüyle multisistemik hastalıklar grubuyla ilgilenmektedir. MS. birinci yüzyılda “Rheuma” kelimesi yangılı akıcı bir sıvıyı tanımlamak için kullanılmıştır. ⓘ

Romatizma veya romatik bozukluklar kalp, kemik, eklem, böbrek, deri ve akciğer gibi organları etkileyen bazı tıbbi sorunlar için kullanılan belirli olmayan çok genel bir terimdir. Aslında terim bugün tıbbi ve teknik literatürdeki yerini kaybetmiş olsa da günlük yaşamda hâlâ sık sık kullanılır. ⓘ

Romatoloji artrit ve vaskülit sendromları kapsar. Artrit (kemik) eklemlerini etkileyen durumlara verilen genel addır. Vaskülit ise kan damarlarının duvarında oluşan enflamasyonla karakterize hastalıklar grubuna verilen isimdir. ⓘ

• Polikondrit
• Polimiyozit
• Polimiyaljia romatika
• Osteoartrit
• Septik artrit
• Akut Romatizmal Ateş
• Gut ve yalancı Gut
• Behçet Sendromu
• Erişkin Still Hastalığı
• Spondiloartrit
  • Ankilozan spondilit
  • Reiter sendromu (Reaktif Artrit)
  • Psoriyazis(Sedef Hastalığı)
  • Enteropatik spondilit
• Vaskülitler ⓘ

Büyük Damarları Tutanlar:

• Dev hücreli arterit (Temporal Arterit)
• Takayasu arteriti

Orta Çaplı Damarları Tutanlar:

• Klasik PAN (Poliarteritis nodoza)
• Kawasaki hastalığı (mukokütanöz lenf bezi sendromu)

Küçük Çaplı Damarları Tutanlar

• Henoch-Schönlein Purpurası
• Mikroskopik Polianjitis
• Wegener granülomatozu
• Churg Strauss Sendromu
• Esansiyel Kriyogloblinemik Vaskülit
• Sistemik Lökositoklastik Anjit

Diğer vaskülitle seyreden patolojiler

• Behçet Hastalığı
• Buerger hastalığı
• Cogan Sendromu ⓘ

Romatoloji ⓘ

Sistem	Kas İskelet Sistemi, Bağışıklık
Önemli hastalıklar	Otoimmün hastalık Enflamasyon Romatoid artrit, lupus, Osteoartrit, Psoriatik artrit, Ankilozan spondilit, Gut, Osteoporoz
Önemli testler	Eklem aspiratı, Kas-iskelet sistemi muayenesi, Röntgen
Uzman	Romatolog

Romatoloji (Yunanca ῥεῦμα, rheûma, akan akım) romatizmal hastalıkların tanı ve tedavisine adanmış bir tıp dalıdır. Romatoloji konusunda resmi eğitim almış hekimlere romatolog denir. Romatologlar esas olarak kas-iskelet sistemi, yumuşak dokular, otoimmün hastalıklar, vaskülitler ve kalıtsal bağ dokusu bozukluklarının bağışıklık aracılı bozukluklarıyla ilgilenirler. ⓘ

Bu hastalıkların çoğunun artık bağışıklık sistemi bozuklukları olduğu bilinmektedir. Romatoloji, Alerji ve İmmünoloji ile birlikte tıbbi immünolojinin çalışma ve uygulama alanı olarak kabul edilmektedir. ⓘ

2000'li yıllardan itibaren biyofarmasötiklerin (TNF-alfa, belirli interlökinler ve JAK-STAT sinyal yolunun inhibitörlerini içeren) bakım standartlarına dahil edilmesi, modern romatolojideki en önemli gelişmelerden biridir. ⓘ

Romatolog

Romatolog ⓘ

Meslek
İsimler	Doktor, Tıp Uzmanı
Meslek türü	Uzmanlık
Faaliyet sektörleri	Tıp
Açıklama
Gerekli eğitim	Tıp Doktoru (M.D.) Osteopatik Tıp Doktoru (D.O.) Tıp Lisansı, Cerrahi Lisansı (MBBS/MBChB)
Alanları istihdam	Hastaneler, Klinikler

Romatolog, romatoloji adı verilen tıbbi alt uzmanlık alanında uzmanlaşmış bir hekimdir. Bir romatolog, Amerika Birleşik Devletleri'ndeki fellowship programları veya Birleşik Krallık, Pakistan veya Hindistan'daki DM veya dünyanın başka yerlerindeki eşdeğer programlar aracılığıyla tıp diploması aldıktan sonra uzmanlık eğitiminden sonra kurul sertifikasına sahiptir. Amerika Birleşik Devletleri'nde bu alandaki eğitim dört yıllık lisans eğitimi, dört yıllık tıp fakültesi ve ardından üç yıllık ihtisas ve ardından iki veya üç yıllık ek Fellowship eğitimi gerektirir. Gereklilikler diğer ülkelerde değişiklik gösterebilir. Romatologlar, artrit ve diğer eklem, kas ve kemik hastalıklarının tanı ve tedavisinde ek mezuniyet sonrası eğitim ve deneyim ile kalifiye olan iç hastalıkları uzmanlarıdır. Birçok Romatolog aynı zamanda bu sakat bırakıcı ve bazen ölümcül hastalıkların nedenini ve daha iyi tedavilerini belirlemek için araştırmalar yürütmektedir. Tedavi yöntemleri bilimsel araştırmalara dayanmaktadır, şu anda romatoloji uygulamaları büyük ölçüde kanıta dayalıdır. ⓘ

Romatologlar artrit, otoimmün hastalıklar, eklemleri etkileyen ağrı bozuklukları ve osteoporozu tedavi ederler. Romatoid artrit, osteoartrit, gut, lupus, sırt ağrısı, osteoporoz ve tendinit dahil olmak üzere bu hastalıkların 200'den fazla türü vardır. Bunlardan bazıları teşhis ve tedavisi zor olabilen çok ciddi hastalıklardır. Kas-iskelet sistemi ile ilgili yumuşak doku problemlerini, sporla ilgili yumuşak doku bozukluklarını tedavi ederler. ⓘ

Hastalıklar

Romatologlar tarafından teşhis edilen veya yönetilen hastalıklar şunları içerir: ⓘ

Dejeneratif artropatiler

• Osteoartrit ⓘ

İnflamatuar artropatiler

• Romatoid artrit
• Spondiloartropatiler
  • Ankilozan spondilit
  • Reaktif artrit (reaktif artropati)
  • Psoriatik artropati
  • Enteropatik artropati
• Juvenil İdiopatik Artrit (JIA)
• Kristal artropatiler: gut, psödogut
• Septik artrit ⓘ

Sistemik durumlar ve bağ dokusu hastalıkları

Romatizma tedavisi için tıbbi lazer. ⓘ

• Lupus
• Ehlers-Danlos sendromu
• Sjögren sendromu
• Skleroderma (sistemik skleroz)
• Polimiyozit
• Dermatomiyozit
• Polimiyalji romatika
• Karışık bağ dokusu hastalığı
• Nükseden polikondrit
• Yetişkin başlangıçlı Still hastalığı
• Sarkoidoz
• Fibromiyalji
• Miyofasiyal ağrı sendromu
• Vaskülit
  • Mikroskopik polianjiit
  • Polianjiitli eozinofilik granülomatozis
  • Polianjiitisli Granülomatozis
  • Poliarteritis nodoza
  • Henoch-Schönlein purpurası
  • Serum hastalığı
  • Dev hücreli arterit, Temporal arterit
  • Takayasu arteriti
  • Behçet hastalığı
  • Kawasaki hastalığı (mukokutanöz lenf nodu sendromu)
  • Tromboanjitis obliterans
• Kalıtsal periyodik ateş sendromları ⓘ

Yumuşak doku romatizması

Eklemleri ve tendonlar, bağ kapsülleri, bursalar, stres kırıkları, kaslar, sinir sıkışmaları, vasküler lezyonlar ve ganglionlar dahil olmak üzere eklem çevresindeki yapıları etkileyen lokal hastalıklar ve lezyonlar. Örneğin:

• Bel ağrısı
• Tenisçi dirseği
• Golfçü dirseği
• Olekranon bursiti ⓘ

Teşhis

Fiziksel muayene

Aşağıda normal bir fizik muayenede uygulanabilecek tanı yöntemlerine örnekler verilmiştir.

• Schober'in testi belin fleksiyonunu test eder.
• Çoklu eklem muayenesi
• Kas İskelet Sistemi Muayenesi
  • Tarama Kas İskelet Sistemi Muayenesi (SMSE) - yapı ve işlevin hızlı bir değerlendirmesi
  • Genel Kas İskelet Sistemi Muayenesi (GMSE) - eklem iltihabının kapsamlı bir değerlendirmesi
  • Bölgesel Kas İskelet Sistemi Muayenesi (RMSE) - özel testlerle birlikte yapı, işlev ve iltihaplanmanın odaklanmış değerlendirmeleri ⓘ

Uzmanlaşmış

• Laboratuvar testleri (örn. Eritrosit Sedimantasyon Hızı, Romatoid Faktör, Anti-CCP (Anti-sitrüline protein antikoru), ANA (Anti-Nükleer Antikor) )
• Röntgenler, Ultrasonlar ve etkilenen eklemlerin diğer görüntüleme yöntemleri
• Etkilenen eklemlerden aspire edilen sıvının sitopatolojisi ve kimyasal patolojisi (örneğin septik artrit ve gut arasında ayrım yapmak için) ⓘ

Tedavi

Romatizmal hastalıkların çoğu analjezikler, NSAID'ler (nonsteroid antienflamatuvar ilaç), steroidler (ciddi vakalarda), DMARD'lar (hastalığı modifiye eden antiromatizmal ilaçlar), infliksimab ve adalimumab gibi monoklonal antikorlar, TNF inhibitörü etanercept ve orta ila şiddetli romatoid artrit için metotreksat ile tedavi edilir. Biyolojik ajan rituximab (anti-B hücre tedavisi) artık refrakter romatoid artritte kullanılmak üzere ruhsatlandırılmıştır. Fizyoterapi birçok romatolojik rahatsızlığın tedavisinde hayati önem taşımaktadır. Mesleki terapi, hastaların hastalıkları nedeniyle kısıtlanabilecek yaygın hareketler için alternatif yollar bulmalarına yardımcı olabilir. Romatoid artritli hastalar genellikle uzun vadeli, koordineli ve multidisipliner bir ekip yaklaşımına ihtiyaç duyarlar. Tedavi genellikle her hastanın bireysel ihtiyaçlarına göre uyarlanır ve bu da ilaçların yanıtına ve tolere edilebilirliğine bağlıdır. ⓘ

Romatizmal hastalıkların tedavisinde kullanılan ilaç grupları genel olarak şunlardır:

• Ağrı kesiciler (analjezikler)
• Yangıya karşı ilaçlar (anti-enflamatuvar ilaçlar)
  • Steroidler
  • Steroid olmayanlar (NSAID; non-steroidal anti-inflamatory drugs)
• Romatizmaya karşı hastalık azaltıcı ilaçlar (DMARD; disease-modifying anti-rheumatic drugs)
• Monoklonal antikorlar ve benzerleri (son zamanlarda çıkan infliksimab ve etanersept gibi).
• IVIG (intravenöz immünoglobulin)

Romatoloji6 Kasım 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Uzmanı DR. Selda Öktem'in sitesinden bilgi alınmıştır. ⓘ

Romatizma Cerrahisi

Romatizma cerrahisi - bazen romatoid cerrahi olarak da adlandırılır - romatizmal hastalıkları olan hastaların cerrahi tedavisi ile uğraşan ortopedinin bir alt alanıdır. Müdahalelerin amacı hastalık aktivitesini sınırlamak, ağrıyı yatıştırmak ve fonksiyonu iyileştirmektir. ⓘ

Romatizma cerrahisi müdahaleleri iki gruba ayrılabilir. Birincisi erken sinovektomilerdir, yani yayılmayı önlemek ve yıkımı durdurmak için iltihaplı sinovyanın çıkarılmasıdır. Diğer grup ise düzeltici müdahale olarak adlandırılan, yani yıkım gerçekleştikten sonra yapılan müdahalelerdir. Düzeltici müdahaleler arasında eklem replasmanları, gevşek kemik veya kıkırdak parçalarının çıkarılması ve artrodez gibi eklemleri yeniden konumlandırmayı ve/veya stabilize etmeyi amaçlayan çeşitli müdahaleler yer almaktadır. ⓘ

Araştırma yönergeleri

Son zamanlarda, birçok romatizmal rahatsızlığın nedeni olan otoimmün hastalığın arka planıyla ilgilenen çok sayıda bilimsel araştırma yapılmıştır. Ayrıca, bağışıklık sistemi, eklemler ve kemikler arasındaki etkileşimleri daha fazla incelemek için osteoimmünoloji alanı ortaya çıkmıştır. Epidemiyolojik çalışmalar ve ilaç denemeleri de yürütülmektedir. Romatoloji Araştırma Vakfı, Amerika Birleşik Devletleri'nde romatoloji araştırma ve eğitiminin en büyük özel finansman kaynağıdır. ⓘ

Tarihçe

Romatizma cerrahisi 1950'lerde Finlandiya'nın Heinola kentinde romatologlar ve ortopedik cerrahların işbirliği ile ortaya çıkmıştır. ⓘ

1970 yılında Norveç'te yapılan bir araştırmada, romatizmal semptomları olan hastaların en az %50'sinin tedavilerinin entegre bir parçası olarak romatizma cerrahisine ihtiyaç duyduğu tahmin edilmiştir. ⓘ

Avrupa Romatoid Artrit Cerrahi Derneği (ERASS) 1979 yılında kurulmuştur. ⓘ

21. yüzyılın başlarında, romatizmal hastalığı olan hastaların tedavisinde odak noktası değişti ve farmakolojik tedavi baskın hale gelirken, cerrahi müdahaleler daha nadir hale geldi. ⓘ