Tavşan
| Leporidae Yaşadığı dönem aralığı: 56-0 Ma Eosen-Günümüz PreЄ Є O S D C P T J K Pg N | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Lepus arcticus | |||||||||||
Bilimsel sınıflandırma  | |||||||||||
| |||||||||||
| Tip cins | |||||||||||
|
Lepus Linnaeus, 1758 | |||||||||||
| Cinsler | |||||||||||
|
Pentalagus Bunolagus Nesolagus Romerolagus Brachylagus Sylvilagus Oryctolagus Poelagus Caprolagus Pronolagus Lepus †Aztlanolagus †Nuralagus | |||||||||||
Tavşan, Lagomorpha takımı içinde sınıflandırılan tavşangiller (Leporidae) familyasını oluşturan memeli türlerinin ortak adıdır. Yavru bakımları çok azdır. 7 gün baktıktan sonra anne tavşan yavru tavşanı bırakır. ⓘ
Tavşangiller familyası yaklaşık 60 türü içine alır. Kuyrukları uzun kıllarla örtülüdür. Kulaklar ve arka bacaklar uzamıştır. Bir kısmı toprak altında oyuklarda yaşar. Tavşangiller, Ochotonidae familyasını oluşturan pikalardan tüylü küçük kuyrukları, uzun kulakları ve arka ayakları ile ayrılır. ⓘ
Lepus harici cinslerin tüm üyeleri genel olarak ada tavşanı olarak adlandırılır. Ada tavşanları başka hayvanların yuvalarında veya kendi kazdıkları yuvalarda barınırken, tavşanlar uzun ot ve çalıklarda yaşar. Tavşanlar arasında en çarpıcı özelliklere sahip olan beyaz tüylü sera tavşanı 21. yüzyıla damgasını vurmuştur. ⓘ
Ayrıca, bazı türlerin kulakları oldukça iyi duymaktadır. Her türlü sese şaşkınlıkla tepki vermektedirler. Bu yüzden kendi türünden ya da başka canlıların yaklaşması durumunda yabanî tavşanlar irkilirler. ⓘ
Okyanusya hariç tüm yeryüzünde yerlidir. Okyanusya'ya gelişleri yerli memeliler için büyük bir tehdit oluşturur. ⓘ
| Tavşanlar ve yabani tavşanlar | |
|---|---|
|
| |
| Kutup tavşanı (Lepus arcticus) | |
| Bilimsel sınıflandırma
| |
| Krallık: | Hayvanlar Alemi |
| Filum: | Kordalılar |
| Sınıf: | Memeliler |
| Sipariş: | Lagomorpha |
| Aile: | Leporidae Fischer de Waldheim, 1817 |
| Tür cinsi | |
| Lepus Linnaeus, 1758
| |
| Genera | |
|
Pentalagus | |
Antarktika ve Avustralya hariç tüm kıtalarda çeşitli ülkelerde yerli Leporidae türleri bulunmaktadır. Ayrıca, tavşanlar, en önemlisi Avrupa tavşanı Oryctolagus cuniculus, Okyanusya'nın çoğuna ve ciddi ekolojik ve ticari tehditler oluşturdukları diğer birçok adaya da tanıtılmıştır. ⓘ
Özellikleri
Leporidler, hızlı hareket etmeye adapte olmuş, küçük ila orta büyüklükte memelilerdir. Her ayaklarında dört parmak bulunan uzun arka ayakları ve her birinde beş parmak bulunan daha kısa ön ayakları vardır. Ayak tabanları, koşarken kavramayı iyileştirmek için tüylüdür ve tüm ayak parmaklarında güçlü pençeleri vardır. Leporidlerin ayrıca kendine özgü, uzun ve hareketli kulakları vardır ve mükemmel bir işitme duyusuna sahiptirler. Gözleri büyüktür ve gece görüşleri iyidir, bu da esas olarak gece veya krepusküler yaşam tarzlarını yansıtır. ⓘ
Leporidlerin hepsi kabaca aynı şekildedir ve 21 cm (8 inç) uzunluğundaki Tres Marias pamuk kuyruğundan 76 cm (30 inç) uzunluğundaki çöl tavşanına kadar değişen kısa kuyruklu küçük bir boyut aralığında yer alır. Dişi leporidler neredeyse her zaman erkeklerden daha büyüktür, bu da erkeklerin genellikle daha büyük cinsiyette olduğu karasal memeliler arasında alışılmadık bir durumdur. ⓘ
Hem tavşanlar hem de yabani tavşanlar neredeyse tamamen otçuldur (bazı Lepus türlerinin leş yediği bilinse de), yaprak, meyve ve çeşitli tohumları da yemelerine rağmen öncelikle otlar ve bitkilerle beslenirler. Koprofagdırlar, çünkü yiyecekleri sindirim sistemlerinden iki kez geçirirler, önce çekotrop adı verilen yumuşak yeşil dışkı olarak dışarı atarlar, daha sonra yeniden sindirirler ve sonunda sert, koyu dışkı peletleri üretirler. Kemirgenler gibi, güçlü ön kesici dişlere sahiptirler, ancak üst çenedeki ana dişlerin her iki yanında daha küçük ikinci bir çift kesici dişleri vardır ve yapıları kemirgen kesici dişlerinden farklıdır. Yine kemirgenler gibi, leporidlerin köpek dişleri yoktur, ancak kemirgenlerden daha fazla yanak dişleri vardır. Çeneleri de büyük bir diastema içerir. Tüm leporidlerin olmasa da çoğunun diş formülü şöyledir: 2.0.3.31.0.2.3 ⓘ
Çölden tundraya, ormanlara, dağlara ve bataklık alanlara kadar çok çeşitli habitatlara uyum sağlamışlardır. Tavşanlar genellikle barınmak için kalıcı yuvalar kazarlar ve bu yuvaların tam şekli türler arasında değişiklik gösterir. Buna karşılık, yabani tavşanlar nadiren herhangi bir barınak kazarlar ve vücutları yuva kazmaktan ziyade hızlı koşmaya daha uygundur. ⓘ
Leporidlerde gebelik süresi yaklaşık 28 ila 50 gün arasında değişir ve genellikle yabani tavşanlarda daha uzundur. Bunun nedeni kısmen genç tavşanların ya da leveretlerin tamamen gelişmiş, kürklü ve açık gözlü olarak doğmasıdır; tavşan yavruları ise doğduklarında çıplak ve kördür, onları korumak için yuvanın güvenliği vardır. Leporidler yılda birkaç yavru doğurabilir, bu da kaynakların bol olduğu kısa bir süre içinde nüfuslarının önemli ölçüde artmasına neden olabilir. ⓘ
Üreme
Leporidler tipik olarak çok eşlidir ve oldukça gelişmiş sosyal sistemlere sahiptir. Sosyal hiyerarşileri, dişiler östrusa girdiğinde hangi erkeklerin çiftleşeceğini belirler, bu da yıl boyunca gerçekleşir. Gebelik süreleri değişkendir, ancak genel olarak yüksek enlemler daha kısa gebelik sürelerine karşılık gelir. Ayrıca, gebelik süresi ve yavru büyüklüğü avlanma oranlarına da karşılık gelir. Yer altında yuva yapan türler daha düşük predasyon oranlarına ve daha büyük yavrulara sahip olma eğilimindedir. ⓘ
Evrim
Bilinen en eski leporid türleri Eosen'in sonlarına aittir ve bu zamana kadar aile hem Kuzey Amerika hem de Asya'da zaten mevcuttu. Evrimleri boyunca bu grup, hızlı koşma ve sıçrama yaşamlarına giderek daha fazla adapte olmuştur. Örneğin, Kuzey Amerika'nın Oligosen dönemine ait soyu tükenmiş bir tavşan olan Palaeolagus'un arka ayakları modern formlardan daha kısadır (zıplamaktan ziyade koştuğunu gösterir), ancak diğer birçok açıdan tavşana oldukça benzerdir. Henüz isimlendirilmemiş iki fosil buluntusu - ~48 Ma (Çin'den) ve ~53 Ma (Hindistan) - ilkel olmakla birlikte, karakteristik leporid ayak bileğini sergilemekte, böylece Ochotonidae ve Leporidae'nin ayrışmasını daha da geçmişe itmektedir. ⓘ
Kladogram, nükleer ve mitokondriyal gen analizine dayanan Matthee ve diğerleri, 2004'ten alınmıştır. ⓘ
ⓘ| Leporidae |
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
_(Sylvilagus_palustris).jpg)
.jpg){kind=small}
.jpg)
Sınıflandırma
Leporidae familyası: tavşanlar ve yabani tavşanlar
- Pentalagus Cinsi
- Amami tavşanı/Ryūkyū tavşanı, Pentalagus furnessi
- Bunolagus Cinsi
- Nehir tavşanı, Bunolagus monticularis
- Nesolagus Cinsi
- Sumatra çizgili tavşanı, Nesolagus netscheri
- Annamit çizgili tavşanı, Nesolagus timminsi
- Romerolagus Cinsi
- Volkan tavşanı, Romerolagus diazi
- Brachylagus Cinsi
- Cüce tavşan, Brachylagus idahoensis
- Sylvilagus Cinsi
- Alt Cins Tapeti
- Bataklık tavşanı, Sylvilagus aquaticus
- And tapetisi, Sylvilagus andinus
- Bogota tapetisi, Sylvilagus apollinaris
- Ekvador tapetisi, Sylvilagus daulensis
- Yaygın tapeti, Sylvilagus brasiliensis
- Fulvous tapetí, Sylvilagus fulvescens
- Dice'ın pamuk kuyruğu, Sylvilagus dicei
- Orta Amerika tapetisi, Sylvilagus gabbi
- Kuzey tapetisi, Sylvilagus incitatus
- Omilteme kır kuyruğu, Sylvilagus insonus
- Nicefor'un tapetisi, Sylvilagus nicefori
- Bataklık tavşanı, Sylvilagus palustris
- Surinam tapetisi, Sylvilagus parentum
- Kolombiya tapetisi, Sylvilagus salentus
- Santa Marta tapetí, Sylvilagus sanctaemartae
- Batı tapetisi, Sylvilagus surdaster
- Kıyı tapetisi, Sylvilagus tapetillus
- Venezuela ova tavşanı, Sylvilagus varynaensis
- Sylvilagus Alt Cinsi
- Çöl pamuk kuyruğu, Sylvilagus audubonii
- Meksikalı pamuk kuyruk, Sylvilagus cunicularis
- Doğu pamuk kuyruğu, Sylvilagus floridanus
- Tres Marias dağ kuyruğu, Sylvilagus graysoni
- Sağlam pamuk kuyruk, Sylvilagus holzneri
- Dağ Kuyruksallayanı, Sylvilagus nuttallii
- Appalachian pamuk kuyruğu, Sylvilagus obscurus
- New England pamuk kuyruğu, Sylvilagus transitionalis
- Microlagus Alt Cinsi
- Fırça tavşanı, Sylvilagus bachmani
- Alt Cins Tapeti
- Oryctolagus Cinsi
- Avrupa tavşanı, Oryctolagus cuniculus
- Poelagus Cinsi
- Bunyoro tavşanı, Poelagus marjorita
- Pronolagus Cinsi
- Natal kırmızı kaya tavşanı, Pronolagus crassicaudatus
- Jameson'ın kırmızı kaya tavşanı, Pronolagus randensis
- Smith'in kırmızı kaya tavşanı, Pronolagus rupestris
- Hewitt'in kırmızı kaya tavşanı, Pronolagus saundersiae
- Caprolagus Cinsi
- Hispid tavşanı, Caprolagus hispidus
- Lepus Cinsi
- Macrotolagus Alt Cinsi
- Antilop tavşanı, Lepus alleni
- Alt cins Poecilolagus
- Kar ayakkabılı tavşan, Lepus americanus
- Lepus Alt Cinsi
- Kutup tavşanı, Lepus arcticus
- Alaska tavşanı, Lepus othus
- Dağ tavşanı, Lepus timidus
- Proeulagus Alt Cinsi
- Tamaulipas tavşanı, Lepus altamirae
- Kara kuyruklu tavşan, Lepus californicus
- Beyaz taraflı tavşan, Lepus callotis
- Cape tavşanı, Lepus capensis
- Tehuantepec tavşanı, Lepus flavigularis
- Kara tavşan, Lepus insularis
- Çalı tavşanı, Lepus saxatilis
- Çöl tavşanı, Lepus tibetanus
- Tolai tavşanı, Lepus tolai
- Alt Cins Eulagos
- Süpürge tavşanı, Lepus castrovieoi
- Yunnan tavşanı, Lepus comus
- Kore tavşanı, Lepus coreanus
- Korsika tavşanı, Lepus corsicanus
- Avrupa tavşanı, Lepus europaeus
- Granada tavşanı, Lepus granatensis
- Mançurya tavşanı, Lepus mandschuricus
- Yünlü tavşan, Lepus oiostolus
- Etiyopya yayla tavşanı, Lepus starcki
- Beyaz kuyruklu tavşan, Lepus townsendii
- Sabanalagus Alt Cinsi
- Etiyopya tavşanı, Lepus fagani
- Afrika savan tavşanı, Lepus microtis
- Alt Cins Indolagus
- Hainan tavşanı, Lepus hainanus
- Hint tavşanı, Lepus nigricollis
- Birmanya tavşanı, Lepus peguensis
- Sinolagus Alt Cinsi
- Çin tavşanı, Lepus sinensis
- Alt Cins Tarimolagus
- Yarkand tavşanı, Lepus yarkandensis
- Alt cins incertae sedis
- Japon tavşanı, Lepus brachyurus
- Habeş tavşanı, Lepus habessinicus
- Macrotolagus Alt Cinsi
- Cins †Serengetilagus
- †Serengetilagus praecapensis
- Cins †Aztlanolagus
- †Aztlanolagus agilis ⓘ
Avlanma
Tavşan ve yabani tavşan yırtıcıları arasında rakunlar, yılanlar, kartallar, köpekgiller, kediler, mustelidler, baykuşlar ve şahinler bulunur. Yolda ölen tavşanları yiyen hayvanlar arasında akbabalar ve şahinler de bulunmaktadır. ⓘ
Beslenme
Tavşanlar otçullardır. Bitkisel besinlerle beslenen hayvanlardır. Genelde Lahana, taze çimenler, havuç, turp, dereotu, marul, salata, enginar ve karnabahar yaprakları, brüksel lahanası, yeşil fasulye gibi besinlerle beslenirler. Ancak içinde şeker olan besinleri (mesela havuç) çok fazla vermemek gerekir. ⓘ