Afyonkarahisar
Afyonkarahisar ⓘ | |
|---|---|
Belediye | |
 Afyonkarahisar Kalesi'nin Görünümü | |
  Afyonkarahisar Afyonkarahisar'ın Konumu  Afyonkarahisar Afyonkarahisar (Avrupa) .svg) Afyonkarahisar Afyonkarahisar (Toprak) | |
| Koordinatlar: 38°45.48′N 30°32.32′E / 38.75800°N 30.53867°EKoordinatlar: 38°45.48′N 30°32.32′E / 38.75800°N 30.53867°E | |
| Ülke | Türkiye |
| Bölge | Ege |
| İl | Afyonkarahisar |
| Hükümet | |
| - Belediye Başkanı | Mehmet Zeybek (AKP) |
| Alan | |
| - Bölge | 1.025,14 km2 (395,81 sq mi) |
| Yükseklik | 1,021 m (3,350 ft) |
| Nüfus (2019) | |
| - Kentsel | 426,233 |
| - Bölge | 293,250 |
| - Bölge yoğunluğu | 290/km2 (740/sq mi) |
| Saat dilimi | UTC+3 (TRT) |
| Posta kodu | 03xxx |
| Plaka | 03 |
| Web sitesi | www.afyon-bld.gov.tr |
Afyonkarahisar (Türkçe telaffuz: [afˈjon.kaˌɾahisaɾ], Türkçe: afyon "haşhaş, afyon", kara "siyah", hisar "kale"), Türkiye'nin batısında, Afyon ilinin başkenti olan bir şehirdir. Afyon, Ankara'nın 250 km (155 mil) güneybatısında, Akarçay Nehri boyunca, Ege kıyılarından içeride dağlık bir kırsal bölgededir. Afyonkarahisar, Türkiye'de kaplıca ve ılıcaların başkenti, Batı Türkiye'de demiryolu, karayolu ve hava trafiğinin önemli bir kavşağı ve bağımsızlığın kazanıldığı yer olarak öne çıkmaktadır. Ayrıca Afyonkarahisar, tarımda önde gelen iller arasında yer almakta, mermeriyle dünya çapında tanınmakta ve dünyanın en büyük ilaç afyonu üreticisi konumundadır. ⓘ
Afyonkarahisar veya eski ve halk arasındaki ismiyle Afyon, aynı isimli ilin merkezidir. Mermercilik ve gıda sektöründe Türkiye içinde ve dışında isim yapmıştır. Şehrin Afyon olan ismi, 2005 yılında Afyonkarahisar olarak değiştirilmiştir. ⓘ
Etimoloji
Afyon Kara Hisar (Türkçe'de afyon karası kale) adı, burada afyon yaygın olarak yetiştirildiği ve kara bir kayanın üzerinde bir kale olduğu için verilmiştir. Basitçe Afyon olarak da bilinir. Daha eski yazılışlar arasında Karahisar-ı Sahip, Afium-Kara-hissar ve Afyon Karahisar bulunmaktadır. Şehir, 2004 yılında Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından Afyonkarahisar olarak değiştirilene kadar Afyon (afyon) olarak biliniyordu. ⓘ
Yerleşimin eski adı Karahisâr-ı Sâhib'dir. Karahisar ismi, şehrin ortasında yükselen koyu renkli volkanik kayaların renginden ve üstünde bulunan hisardan gelir. Sâhib adı ise, Anadolu Selçukluları'nın son devirlerinde yaşayan ve Moğol istilası sırasında buraya gelen Sâhib Ata Fahreddin Ali'nin unvanından gelmektedir. Günümüzde kullanılan Afyon adı da bölgede eskiden beri büyük alanda yapılan haşhaş ekimine dayanmaktadır. ⓘ
Tarihçe
.JPG)
.jpg)
Afyon'daki kayalığın tepesi uzun bir süre boyunca tahkim edilmiştir. Hititler tarafından Hapanuwa olarak biliniyordu ve daha sonra Büyük İskender tarafından fethedilene kadar Frigler, Lidyalılar ve Ahameniş Persleri tarafından işgal edildi. İskender'in ölümünden sonra şehir (günümüzde Akroinοn (Ακροϊνόν) veya Antik Yunanca'da Nikopolis (Νικόπολις) olarak bilinir), Selevkoslar ve Pergamon kralları, ardından Roma ve Bizans tarafından yönetilmiştir. Bizans imparatoru Leo III, 740 yılında Arap kuşatmacılara karşı kazandığı zaferin ardından şehre Nicopolis (Yunanca "zafer şehri") adını vermiştir. Selçuklu Türkleri daha sonra 1071 yılında gelmiş ve şehrin 201 metre yukarısındaki volkanik bir kayanın üzerinde bulunan antik kalenin adını Kara Hisar ("kara kale") olarak değiştirmişlerdir. Selçukluların dağılmasının ardından kasaba Sâhib Ata ve ardından Germiyanoğulları tarafından işgal edilmiştir. ⓘ
Kale, Haçlı Seferleri sırasında çok savaşılmış ve nihayet 1392'de Osmanlı Sultanı I. Beyazid tarafından fethedilmiş, ancak 1402'de Timur Lenk'in istilasından sonra kaybedilmiştir. 1428 veya 1429'da yeniden ele geçirilmiştir. ⓘ
Bölge Osmanlı İmparatorluğu döneminde afyon üretiminin merkezi olarak gelişti ve Afyon zengin bir şehir haline geldi. 1902 yılında 32 saat boyunca devam eden bir yangın şehrin bir kısmını yok etmiştir. ⓘ
1. Dünya Savaşı sırasında Gelibolu'da esir alınan İngiliz savaş esirleri burada, kayanın eteğindeki boş bir Ermeni kilisesine yerleştirilmiştir. Türk-Yunan Savaşı (1919-1922) sırasında (Türk Kurtuluş Savaşı'nın bir parçası) Afyon ve çevresindeki tepeler Yunan kuvvetleri tarafından işgal edilmiştir. Ancak 27 Ağustos 1922'de, Ege bölgesindeki Türk karşı saldırısında önemli bir an olarak geri alındı. 1923'ten sonra Afyon, Türkiye Cumhuriyeti'nin bir parçası oldu. ⓘ
Bölge 1960'ların sonlarına kadar önemli bir ham afyon üreticisiydi (Afyon adı da buradan gelmektedir). 1960'larda özellikle ABD'nin uluslararası baskısıyla tarlalar yakıldı ve üretim durduruldu. Şimdi haşhaş sıkı bir ruhsatlandırma rejimi altında yetiştiriliyor. Artık ham afyon üretilmiyor ama haşhaş samanı yöntemiyle morfin ve diğer afyonlar elde ediliyor. ⓘ
Afyon, 1927-1938 yılları arasında basılan 50 liralık Türk banknotunun arka yüzünde resmedilmiştir. ⓘ
Kentin tarihi MÖ 3000 yılına kadar uzanmaktadır. MÖ 2000 ilk dönemlerinde Hattiler'in egemenliğinde bulunan yerleşim, MÖ 2. bin yılın ortalarında Hititler'in denetimine geçmiştir. Hitit devleti yıkılınca MÖ 1000 yılı dolaylarında yerleşim Frigler'in egemenliği altına girdi. Frigler döneminde kale içine "Akronium" ismi verilmiş daha sonra bu isim şehir içinde kullanılmaya başlanmıştır. MÖ 6. yüzyılın sonlarına doğru Frigler'in egemenliği bitmiş ve yerleşim Pers hakimiyetine geçmiştir. Pers egemenliği, MÖ 333 yılında Makedon Kralı III. Aleksandros'la yapılan İssos Savaşı'nda alınan yenilgiyle son bulmuştur. MÖ 30 yıllarından itibaren yerleşiminde içinde olduğu bölge Roma İmparatorluğu egemenliğine girmiştir. Romalılar döneminde yerleşim "Akroenos" adını almıştır. Roma İmparatorluğu'nun MS 395 yılında bölünmesiyle yerleşim Bizans İmparatorluğu topraklarında kalmış ve yerleşime "Akronion" ismi verilmiştir. ⓘ
12. yüzyıl sonlarına doğru yerleşim Türk egemenliğine geçmiştir. Anadolu Selçuklu Devleti'nin Kösedağ Muharebesi'nde aldığı yenilgi sonucunda Afyon'un da içerisinde olduğu bölge vezir Sâhib Ata Fahreddin Ali denetimine verilmiş ve 1275 yılında Afyonkarahisar'ın başşehri olduğu Sâhib Ataoğulları Beyliği kurulmuştur. 1341 yılında Germiyanoğulları Beyliği topraklarına katılan yerleşim 1390 yılında Osmanlı egemenliğine geçmiştir. 1402 Ankara Savaşı sonucunda Afyonkarahisar yeniden Germiyanoğulları'nın eline geçmiştir. II. Yakub Bey'in vasiyeti üzerine yerleşim 1429 yılında yeniden Osmanlı egemenliğine katılmıştır. ⓘ
Osmanlı döneminde ilk önceleri "Karahisar-ı Devle", "Karahisar" ve "Karahisar-ı Sahib" adıyla sancak merkezi olarak anılan yerleşim, 1684 yılındaki belgelerde ise "Afyonkarahisar" adıyla da anılmaya başlamıştır. "Yerleşim 1833 yılında Kavalalı İbrahim Paşa kuvvetlerince ele geçirilmiş, ancak aynı yıl içerisinde tekrar Osmanlı egemenliğine geçmiştir. ⓘ
Ekonomi
Afyonkarahisar mermer tesisleri ile, 2005 yılı itibarıyla büyüklü küçüklü 356 mermer işletmesinin faaliyet gösterdiği Afyonkarahisar'da, zengin ve kaliteli mermer yataklarının işletilmesi ve işlenmesi, sektörün hızla gelişmesini sağlamıştır. Gıda sektörü de gelişmiş durumdadır. Özellikle kaymaklı kadayıfı ve Afyon lokumu meşhurdur. Bunun yanında sucuk da diğer önemli gıda maddesidir. Ayrıca patates ve yumurta üretiminde de adını duyurmuştur. Afyonkarahisar konumuna ve nüfusuna oranla çevresindeki illere göre daha az sanayileşmiş durumdadır. Kalkınmada öncelikli yöre kapsamına girmesine rağmen ciddi bir yatırım almamıştır. ⓘ
Ömer-Gecek, Hüdai, Heybeli ve Gazlıgöl termal alanları Kültür ve Turizm Bakanlığınca Termal Turizm Alanı olarak ilan edilmiştir. Bu kapsamda son yıllarda termal turizme yönelik olarak özel sektör tarafından birçok otel ve konaklama yerleri yapılarak hizmete girmiştir. ⓘ
Afyonkarahisar'ın ekonomisi tarım, sanayi ve termal turizme dayanmaktadır. Özellikle tarım, nüfusunun büyük bir kısmının kırsal kesimde yaşaması nedeniyle güçlü bir şekilde gelişmiştir. Bu da tarımsal faaliyetleri büyük ölçüde teşvik etmiştir. ⓘ
Mermer
Afyonkarahisar, Türkiye'nin işlenmiş mermer üretiminin önemli bir bölümünü gerçekleştirmekte olup, işlenmiş mermer ihracatında ikinci, traverten ihracatında ise dördüncü sırada yer almaktadır. Afyon, toplam Türk rezervlerinin %12,2'si ile Türk mermer rezervlerinde önemli bir paya sahiptir. ⓘ
Afyon, tarihsel olarak çok ünlü olan ve Afyon'a özgü benzersiz mermer türlerine ve renklerine sahiptir. Tarihsel olarak "Sinnadik beyaz" olarak bilinen "Afyon beyazı" gibi. "Afyon Menekse", tarihsel olarak "Pavonazzetto" ve "Afyon kaplan postu" olarak bilinen bu tür popüler değildi. Tarihsel olarak Afyon mermeri genellikle "Docimeaen mermeri" olarak anılırdı. Docimian mermeri, eşsiz renkleri ve ince taneli kalitesi nedeniyle Romalılar gibi eskiler tarafından çok beğenilmiş ve değer görmüştür. Romalılar Docimian ocaklarının kontrolünü ele geçirdiklerinde, mor damarlı bir tür beyaz mermer olan Docimian Pavonazzetto'nun güzel renk kombinasyonları karşısında şaşkına döndüler. Bu konuda hemen bir trend başladı. İmparatorlar Augustus, Trajan, Hadrian, tüm büyük yapı projelerinde Docimian mermerini geniş ölçüde kullandılar. ⓘ
Docimian Pavonazzetto, Roma'nın kalbi Forum Romanum'da ve imparatorluğun dört bir yanındaki büyük yapı projelerinde yaygın olarak kullanıldı. Pavonazzetto, sütunlar, duvar ve zemin kaplamaları ve duvar kabartmaları gibi en göz alıcı yerlerde kullanılmıştır. İmparatorluğun her köşesinden gelen diğer mermerler birlikte kullanılmış, Pavonazzetto zemin kaplaması olarak kullanıldığında, genellikle diğer dekoratif mermerlerle birlikte kullanılmıştır. Ancak, beyaz bir mermer olan Pavonazzetto çoğunlukla baskın renkti ve binalara ferahlatıcı bir beyaz renk veriyordu. ⓘ
Roma mimarisinin en büyük eserlerinden biri olan Pantheon'un zemin kaplamasında diğer mermer türlerinin yanı sıra Docimian Pavonazzetto da kullanılmıştır. Baskın beyaz renk Pavonazzetto'dur, ayrıca iç ana sütunların ve pilasterlerin bazıları Docimian mermerinden yapılmıştır. Roma başkentinde bulunan ve Docimian mermeri içeren diğer binalar şunlardır, Augustus Forumu, Trajan Forumu (zemin ve 184 sütun şaftı), Mars Ultor Tapınağı (zemin), Apollo Tapınağı (zemin), Basilica Aemelia (20 heykel), Basilica Julia (zemin ve bazı sütunlar), Basilica Ulpia (bazı sütunlar), San Paolo Fuori Le Mura Bazilikası (24 sütun, 1823'te yangın sonucu tahrip olmuştur), Konstantin Kemeri üzerindeki sekiz heykel, En büyük Roma hamamı, Caracalla Hamamları (bazı sütunlar ve duvar kaplamaları. ⓘ
Roma, İtalya dışındaki diğer büyük binalar şunlardır: Ayasofya'nın koridorlarında ve galerilerinde kaplama olarak Docimian mermeri kullanılmıştır. ⓘ
Katolik Hıristiyanlığın kalbi olan Aziz Petrus Bazilikası'nda kaplama olarak Docimian mermeri kullanılmıştır. ⓘ
Lepcis Magna, eski kireçtaşı sütunlar Pavonazzetto ile değiştirilmiştir. ⓘ
Celsus Kütüphanesi, ünlü duvardaki sütunlar. ⓘ
Sagalassos Antik Kenti, duvar ve zemin kaplaması olarak 40 ton kaplama geri kazanıldı. ⓘ
Yunanistan'daki Zeus ve Hera Tapınağı, 100 sütun ve duvar. ⓘ
Docimian mermeri lahit heykeltıraşlığı için de tercih edilmiş, bazı imparatorlar yüksek değeri ve görkemli görünümü nedeniyle bu mermeri tercih etmiştir. Sonuç olarak, en büyük başyapıtlardan biri bu malzemeden yapılmıştır. Sidamara, Silifke, Seleukeia, Eudocia, Heraclius lahitleri gibi.... yüzlerce lahit yapılmıştır. ⓘ
Termal sektör
Afyon coğrafyası büyük bir jeotermal aktiviteye sahiptir. Bu nedenle bölgede çok sayıda termal kaynak bulunmaktadır. Beş ana kaynak vardır ve bunların hepsi 40 ila 100 °C arasında değişen sıcaklıklarda yüksek mineral içeriğine sahiptir. Suların bazı hastalıklar için güçlü iyileştirici özellikleri vardır. Sonuç olarak, zaman içinde çok sayıda termal tesis oluşmuştur. ⓘ
Zaman içinde Afyon termal sektörünü daha fazla kapasite, konfor ve yenilikle geliştirmiştir. Afyon, geleneksel hamam evlerini 5 yıldızlı tesislerle birleştirmiş, doğal kaynakların sağlığa faydaları termal tesisleri sadece bir cazibe merkezi olmaktan öteye taşımıştır. Hastaneler ve üniversiteler, termallerin tüm sağlık potansiyellerinden yararlanmak için termal tesislerle işbirliği içine girmiştir. Kocatepe Üniversitesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Hastanesi de bu amaçla açılmıştır. Afyon şu anda, büyük bir kısmı nitelikli personel ile tıbbi bakım veren 5 yıldızlı termal oteller olmak üzere, termal tesislerin en büyük konaklama kapasitesine sahiptir. ⓘ
Kaplıca suyu
Kızılay, 1926 yılında Atatürk tarafından Afyon'da açılan Türkiye'nin ilk maden suyu fabrikasıdır. Gazlıgöl kaynaklarından elde edilen maden suyu, Atatürk'ün böbreklerini iyileştirmiş ve sağlığa faydalarını kanıtlamıştır. Kuruluşundan bu yana "Kızılay Kaplıca Suyu" Türkiye, Orta Doğu ve Balkanlar'ın en büyük kaplıca suyu distribütörü olarak büyüdü. ⓘ
İlaç ve morfin
Dünyada üretilen morfinin neredeyse üçte biri Afyon'da bulunan ve "Afyon Alkaloidleri" olarak adlandırılan alkaloid fabrikasından elde edilmektedir. Bu büyük kapasite Afyon'un haşhaş ekimlerinin yan ürünüdür. İlaçlar haşhaş kapsüllerinin afyonundan elde edilmektedir. "Afyon Alkaloidleri" fabrikası, yüksek kapasiteli işleme yeteneği ve modern laboratuvarları ile dünyada türünün en büyüğüdür. Ham afyon bir dizi biyokimyasal işlemden geçirilerek çeşitli morfin türlerine dönüştürülür. ⓘ
Alkaloid Ekstraksiyon Ünitesinde sadece baz morfin üretilmektedir. Bitişikteki Türevler Ünitesinde ise çıkarılan morfinin yarısı morfin hidroklorür, kodein, kodein fosfat, kodein sülfat, kodein hidroklorür, morfin sülfat, etilmorfin hidroklorüre dönüştürülür. ⓘ
Tarım
Canlı Hayvanlar Afyon'da büyük miktarda canlı hayvan yetiştirilmektedir, arazi yapısı ve demografisi bu alan için uygundur. Bu nedenle, sahip olduğu koyun ve sığır miktarı bakımından Türkiye'de ilk 10'da yer almaktadır. ⓘ
Et ve et ürünleri Önemli bir hayvancılık kaynağı olmasının bir sonucu olarak, et ve et ürünleri gibi ilgili sektörler de Afyon'da oldukça verimlidir. Kırmızı et üretiminde önde gelen illerden biridir ve "Cumhuriyet Sucukları" gibi çok prestijli sucuk markalarına sahiptir. ⓘ
Yumurta Afyon, Türkiye'de yumurta üretiminde tek lider konumundadır. Afyon, 12,7 milyon ile en fazla yumurta tavuğuna sahip ildir. Ve günde 6 milyon gibi rekor bir miktarda yumurta üretmektedir. ⓘ
Kirazlar ve vişneler Vişne Afyon'da çok fazla sayıda yetiştirilir, öyle ki Afyon'un simgesi haline gelmiştir. Çay ilçesinde her yıl vişne festivali düzenlenmektedir. Türkiye'nin en büyük vişne üreticisidir. Afyon'da yetişen vişneler, yetiştikleri ideal iklim nedeniyle mükemmel kalitededir. Aynı nedenle Afyon kiraz yetiştiriciliği için de ideal bir yerdir. "Napolyon Kirazı" olarak bilinen birinci kalite kirazların bolca yetiştirildiği iller arasında ilk 5'te yer almaktadır. ⓘ
Haşhaş Afyon'un simgesel tarım uygulamalarından biri de haşhaş ekimidir. Afyon'un iklimi bu bitkinin yetiştirilmesi için idealdir, dolayısıyla bu bölgede büyük miktarda haşhaş ekimi yapılmaktadır. Buna rağmen, haşhaş bitkisinin kabuklarının afyon içermesi nedeniyle birkaç on yıl önce uluslararası yasalar tarafından güçlü bir sınırlama getirilmiştir. Yine de Afyon, Türkiye'deki en büyük haşhaş üreticisidir ve küresel üretimin büyük bir kısmını karşılamaktadır. ⓘ
Patates ve şeker pancarı Patates üretiminde sağlam bir üne sahip olan Afyon, Türkiye'nin patates ihtiyacının yaklaşık %8'ini üretmektedir. Patates, şeker pancarı, salatalık ve arpa üretiminde ilk 5'te yer almaktadır. ⓘ
İklim
Afyonkarahisar, Köppen sınıflandırmasına göre sıcak kuru-yaz karasal iklimine (Dsa) ve Trewartha sınıflandırmasına göre sıcak yaz karasal (Dca) veya sıcak yaz okyanus iklimine (Doa) sahiptir. Kışlar soğuk ve kar yağışlı, yazlar ise sıcak ve kurak, geceler ise serin geçer. Yağışlar çoğunlukla ilkbahar ve sonbaharda görülür. ⓘ
| Afyonkarahisar için iklim verileri (1991-2020, ekstremler 1929-2020) ⓘ | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ay | Jan | Şubat | Mar | Nisan | Mayıs | Haziran | Temmuz | Ağustos | Eylül | Ekim | Kasım | Aralık | Yıl |
| Rekor yüksek °C (°F) | 18.0 (64.4) |
21.8 (71.2) |
26.4 (79.5) |
30.2 (86.4) |
33.9 (93.0) |
35.8 (96.4) |
39.8 (103.6) |
38.2 (100.8) |
37.2 (99.0) |
31.3 (88.3) |
25.3 (77.5) |
21.0 (69.8) |
39.8 (103.6) |
| Ortalama yüksek °C (°F) | 4.6 (40.3) |
7.1 (44.8) |
11.7 (53.1) |
16.6 (61.9) |
21.8 (71.2) |
26.2 (79.2) |
30.3 (86.5) |
30.2 (86.4) |
25.9 (78.6) |
19.7 (67.5) |
12.8 (55.0) |
6.8 (44.2) |
17.8 (64.0) |
| Günlük ortalama °C (°F) | 0.4 (32.7) |
2.2 (36.0) |
6.0 (42.8) |
10.5 (50.9) |
15.3 (59.5) |
19.4 (66.9) |
22.8 (73.0) |
22.8 (73.0) |
18.5 (65.3) |
13.0 (55.4) |
6.9 (44.4) |
2.5 (36.5) |
11.7 (53.1) |
| Ortalama düşük °C (°F) | −3.0 (26.6) |
−1.8 (28.8) |
1.1 (34.0) |
4.9 (40.8) |
9.2 (48.6) |
12.7 (54.9) |
15.3 (59.5) |
15.4 (59.7) |
11.4 (52.5) |
7.2 (45.0) |
2.1 (35.8) |
−0.8 (30.6) |
6.1 (43.0) |
| Rekor düşük °C (°F) | −27.0 (−16.6) |
−25.3 (−13.5) |
−17.0 (1.4) |
−7.6 (18.3) |
−3.1 (26.4) |
1.0 (33.8) |
4.0 (39.2) |
2.4 (36.3) |
−3.2 (26.2) |
−7.9 (17.8) |
−20.5 (−4.9) |
−24.3 (−11.7) |
−27.0 (−16.6) |
| Ortalama yağış mm (inç) | 46.9 (1.85) |
38.4 (1.51) |
44.6 (1.76) |
47.0 (1.85) |
50.1 (1.97) |
41.5 (1.63) |
21.8 (0.86) |
18.0 (0.71) |
23.6 (0.93) |
40.3 (1.59) |
32.4 (1.28) |
46.8 (1.84) |
451.4 (17.77) |
| Ortalama yağış günleri | 10.67 | 10.33 | 11.20 | 11.57 | 11.97 | 7.77 | 3.67 | 4.13 | 4.80 | 7.80 | 7.10 | 10.23 | 101.2 |
| Ortalama aylık güneş ışığı saatleri | 80.6 | 113.0 | 151.9 | 183.0 | 229.4 | 273.0 | 331.7 | 310.0 | 249.0 | 189.1 | 138.0 | 77.5 | 2,326.2 |
| Ortalama günlük güneş ışığı saatleri | 2.6 | 4.0 | 4.9 | 6.1 | 7.4 | 9.1 | 10.7 | 10.0 | 8.3 | 6.1 | 4.6 | 2.5 | 6.4 |
| Kaynak: Türkiye Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü | |||||||||||||
Afyon bugün
Afyon bir tarım bölgesinin merkezidir ve şehir bir taşra kasabası havasına sahiptir. Bar, kafe, canlı müzik veya diğer kültürel olanaklar açısından çok az şey vardır ve eğitim standartları Türkiye'nin batısındaki bir şehir için düşüktür. Afyon Kocatepe Üniversitesi. Afyon mermeri (2005 yılında Afyon ilinde yüksek kalitede beyaz taş üreten 355 mermer ocağı vardı), sucukları, kaymakları (kaymak ya da beyaz Türk lokumu anlamına gelir) ve çeşitli el yapımı dokumaları ile tanınır. Ayrıca büyük bir çimento fabrikası da bulunmaktadır. ⓘ
Burası doğal bir kavşak noktasıdır, Ankara'dan İzmir'e ve İstanbul'dan Antalya'ya giden yollar burada kesişir ve Afyon bu yolculuklarda popüler bir durak yeridir. Yolcuların yerel mutfaktan kahvaltı yapabilecekleri çok sayıda köklü yol kenarı restoranı bulunmaktadır. Bu yerlerden bazıları iyi donanımlı modern oteller ve kaplıcalardır; Afyon'un maden suları iyileştirici nitelikleriyle ünlüdür. Ayrıca yerel Türk lokumu satan uzun bir yol kenarı büfeleri dizisi de bulunmaktadır. ⓘ
Ulaşım
Bulunduğu konum itibarıyla şehre dört bir yandan demiryolu ulaşımı bulunmaktadır. Şehre demiryolu ilk olarak Osmanlı Devleti'nin yaptığı yatırımlar sonucunda bugün Afyon Şehir İstasyonu olarak adlandırılan istasyon kurulmuştur. İlerleyen yıllarda Türkiye Cumhuriyeti döneminde demiryollarına yapılan yatırımlar sonucunda bugün hâlen kullanılmakta olan Afyon Gar Binası yapılmış ve işletmeye alınmıştır. ⓘ
Afyonkarahisar'a Ankara-İzmir Yüksek Hızlı Tren hattı çalışmaları neticesinde yüksek hızlı tren hattı şehirden geçecek ve ayrıca şehirde yüksek hızlı tren istasyonu kurulacaktır. Çalışmalar TCDD kontrolünde devam etmektedir. ⓘ
Mutfak
Kurslar
- sucuk - kızartılmış veya ızgara olarak yenen baharatlı bir dana sucuğu olan ünlü yerel spesiyalite. En iyi bilinen markalar Cumhuriyet, Ahmet İpek, İkbal, İtimat ve Danet'tir ancak sadece 2 marka coğrafi işarete sahiptir ve bunlar Cumhuriyet ve Danet'tir (Vahdet Et)
.
- ağzaçık veya bükme - peynir veya mercimek ile doldurulmuş yufka tarzı börek.
- keşkek - haşlanmış buğday ve nohutun et ile pişirilmesi. ⓘ
.JPG)
Tatlılar
- Yöresel kaymak balla, ekmek kadayıfıyla veya şurupta pişirilmiş balkabağıyla yenir. En iyisi ünlü İkbal restoranlarında yenir (ya şehir merkezindeki eski restoran ya da ana yol üzerindeki büyük restoran).
- Türk lokumu.
- helva - şekerli öğütülmüş susam ⓘ
Ana turistik yerler
- Afyonkarahisar Kalesi
- Zafer Müzesi, Ağustos 1922'deki Büyük Taarruz öncesinde dönemin Başkomutanı Mustafa Kemal Paşa (Atatürk), genelkurmay başkanı ve ordu komutanları tarafından karargâh olarak kullanılan ulusal bir askeri ve savaş müzesidir. Tam şehir merkezinde, kalenin karşısında, Türk-Yunan Savaşı'ndan kalma haritalar, üniformalar, fotoğraflar ve silahlar yer almaktadır.
- Şehre adını veren kısmen yıkık kale. Zirveye ulaşmak için sekiz yüz merdivenin tırmanılması gerekiyor.
- Binlerce Helen, Frig, Hitit, Roma, Osmanlı buluntusuna ev sahipliği yapan Afyonkarahisar Arkeoloji Müzesi.
- Afyon Ulu Camii (Büyük Cami)
- Altıgöz Köprüsü, 13. yüzyılda Selçuklular tarafından inşa edilen Ulu Camii gibi.
- Afyon konağı (Afyon konağı) panoramik ovaya bakan bir tepe üzerinde yer almaktadır.
- Beyaz Fil - Afyon, Almanya'nın Hamm kasabası ile kardeştir ve şimdi Hamm'ın sembolik beyaz filinin büyük bir heykeli bulunmaktadır. ⓘ
Zengin mimari mirasıyla şehir, Avrupa Tarihi Kentler ve Bölgeler Birliği üyesidir. ⓘ
| Yıl | 1914 | 1990 | 1995 | 2000 |
| Nüfus | 285,750 | 95,643 | 103,000 | 128,516 |
İkiz şehirler - kardeş şehirler
Nyíregyháza, Macaristan, 1992'den beri
Cheboksary, Çuvaşistan, 1999'dan beri
Türkistan, Kazakistan
Hamm, Almanya, 2005'ten beri
Peć, Kosova, 2008'den beri
Yunfu, Çin, 2007'den beri
Lazkiye, Suriye, 2009'dan beri ⓘ
Önemli yerliler
Aşağıdaki liste soyadına göre alfabetik olarak sıralanmıştır.
- Mihran Mesrobian (1889-1975), mimar ve madalyalı Osmanlı askeri
- İlker Başbuğ (1943), Türkiye'nin eski Genelkurmay Başkanı
- Ali Çetinkaya (1879-1949), Osmanlı Ordusu subayı ve Türk siyasetçi
- Fikret Emek (1963), Özel Kuvvetler Komutanlığı'ndan emekli askeri personel
- Veysel Eroğlu (1948), Çevre ve Orman Bakanı
- Bülent İplikçioğlu (1952), tarihçi
- Fazıl Şenel (1972), Yüksek Komiser / EPDK Kurul Üyesi, BOTAŞ Eski Başkanı
- Ahmed Karahisari (1468- 1566), Osmanlı hattatı
- Gülcan Mıngır (1989), Avrupa Şampiyonu Orta mesafe koşucusu
- Ahmet Necdet Sezer (1941), Türkiye'nin eski Cumhurbaşkanı
- Sibel Özkan Öz (1988), Olimpiyat madalyalı kadın halterci
- Nurgül Yeşilçay (1976), oyuncu ⓘ
Eğitim
Üniversiteler
Şehirde Afyon Kocatepe Üniversitesi ve Afyonkarahisar Sağlık Bilimleri Üniversitesi olmak üzere iki üniversite bulunmaktadır. Bu üniversiteler Afyonkarahisar'da toplam üç yerleşkede eğitim ve öğretim faaliyetlerini sürdürmektedir. 2015-2016 akademik yılında üniversite fakültelerinde 42.803 öğrenci öğrenim görmektedir. ⓘ
Nüfus
| Yıl | Toplam | Şehir | Kır ⓘ |
|---|---|---|---|
| 1940 | 126.816 | 25.897 | 100.919 |
| 1945 | 136.667 | 29.030 | 107.637 |
| 1950 | 123.939 | 29.818 | 94.121 |
| 1955 | 99.880 | 31.237 | 68.643 |
| 1960 | 90.942 | 38.394 | 52.548 |
| 1965 | 104.686 | 44.026 | 60.660 |
| 1970 | 120.085 | 53.497 | 66.588 |
| 1975 | 130.179 | 60.150 | 70.029 |
| 1980 | 148.449 | 74.562 | 73.887 |
| 1985 | 169.441 | 87.033 | 82.408 |
| 1990 | 144.276 | 95.643 | 48.633 |
| 2000 | 201.110 | 128.516 | 72.594 |
| 2007 | 234.807 | 159.967 | 74.840 |
| 2008 | 238.408 | 163.207 | 75.201 |
| 2009 | 246.100 | 170.455 | 75.645 |
| 2010 | 248.413 | 173.100 | 75.313 |
| 2011 | 255.334 | 179.344 | 75.990 |
| 2012 | 263.297 | 186.991 | 76.306 |
| 2013 | 268.461 | 203.443 | 65.018 |
| 2014 | 274.639 | 209.406 | 65.233 |
| 2015 | 283.120 | 217.805 | 65.315 |
| 2016 | 290.706 | 224.968 | 65.738 |
| 2017 | 295.683 | 229.810 | 65.873 |
| 2018 | 299.673 | 231.983 | 67.690 |
| 2019 | 306.908 | 239.710 | 67.198 |
| 2020 | 313.063 | 245.405 | 67.658 |
Not: 1990 yılında Çobanlar ve İscehisar ilçelerinin kurulması ile nüfus azalmıştır. ⓘ
Spor
Afyonkarahisar şehrini profesyonel liglerde, TFF 2. Lig'de yer alan Afjet Afyonspor futbol takımı ile Kadınlar 2. Ligi'nde yer alan Afyon İdmanyurdu kadın futbol takımının yanı sıra ING Basketbol Süper Ligi'nde yer alan HDI Sigorta Afyon Belediyesi Basketbol erkek takımı ve AXA Sigorta Efeler Ligi'nde yer alan Avşar Maden Suyu Afyon Belediye Yüntaş Voleybol erkek takımı temsil etmektedir. ⓘ
Şehrin en büyük spor tesisleri: 15.000 kişilik Zafer Stadyumu ve 2.833 kişilik Prof. Dr. Veysel Eroğlu Spor Salonu'dur. ⓘ
Kültür
2001 yılından beri Afyonkarahisar Caz Festivali düzenlenmektedir. ⓘ
Afyonkarahisar'da yayım yapan yerel gazeteler şöyledir: Afyon Postası, Kocatepe, Gazete 3, Türkeli, Odak, Kadınana. ⓘ
Ulaşım
Havaalanı
NATO'nun 2. ve Türkiye'nin en büyük askeri havaalanına sahiptir. Ancak sivil amaçlı kullanılmamaktadır. Sivil amaçlı olarak Kasım 2012'de hizmete açılan Zafer Havalimanı'ndan yararlanılması düşünülmektedir. Bu havaalanı Türkiye'nin 4. büyük havalimanıdır. 29 Ekim 2012 tarihinde hizmete açılmıştır. Kütahya'ya 39 km, Afyonkarahisar'a 60 km, Uşak'a 103 km ve Eskişehir'e 113 km uzaklıktadır. ⓘ
Karayolu
Şehir bulunduğu konum itibarıyla kavşak noktada olan bir yer olduğundan kara yolu ulaşımı çok kolay ve gelişmiştir.İl genelinde bulunan yollar iyi durumdadır.Bunun haricinde toplu ulaşım otagardan yapılmaktadır.Otogar Aftaş 13 Ocak 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. tarafından işletilmektedir. ⓘ
Resim galerisi
Cumhuriyet Meydanı ve Utku Anıtı
Kocatepe'den bir bakış
Kocatepe'deki anıt
Büyükkalecik beldesine bakış ⓘ
