Kanama

Kanama ⓘ
Diğer isimler	Kanama, hemoraji
Parmakta kanayan bir yara
Uzmanlık	Acil tıp, hematoloji
Komplikasyonlar	Eksanguinasyon, hipovolemik şok, koma, şok

Kanama, hemoraji, hemoraji veya kan kaybı, kanın hasarlı kan damarlarından dolaşım sistemine kaçmasıdır. Kanama içten veya ağız, burun, kulak, üretra, vajina veya anüs gibi doğal bir açıklıktan ya da derideki bir yaradan dışarıya doğru olabilir. Hipovolemi, kan hacminde büyük bir azalmadır ve aşırı kan kaybı nedeniyle ölüm, kan kaybı olarak adlandırılır. Tipik olarak, sağlıklı bir kişi ciddi tıbbi zorluklar yaşamadan toplam kan hacminin %10-15'inin kaybına dayanabilir (karşılaştırma yapmak gerekirse, kan bağışı tipik olarak donörün kan hacminin %8-10'unu alır). Kanamanın durdurulması veya kontrol altına alınmasına hemostaz denir ve hem ilk yardımın hem de cerrahinin önemli bir parçasıdır. Kanamayı önlemek ve savaş yaralarını kapatmak için siyanoakrilat yapıştırıcı kullanımı tasarlanmış ve ilk olarak Vietnam Savaşı'nda kullanılmıştır. Günümüzde birçok tıbbi tedavide, cilt seviyesinde kapatılması gereken küçük yaralar için kullanılan geleneksel dikişler yerine "süper yapıştırıcının" tıbbi bir versiyonu kullanılmaktadır. ⓘ

Kanayan bir parmak ⓘ

Kanama (hemoraji; hemorrhagia), canlı bir organizmada kanın kalp ve damar boşluğu (lümeni) dışına çıkmasıdır. ⓘ

Türleri

• Üst kafa
  • İntrakraniyal kanama - kafatası içinde kanama.
  • Beyin kanaması - bir tür intrakraniyal kanama, beyin dokusunun kendi içinde kanama.
  • İntraserebral kanama - kafa içindeki bir kan damarının yırtılması sonucu beyinde meydana gelen kanama. Ayrıca hemorajik inmeye de bakınız.
  • Subaraknoid kanama (SAK) subaraknoid boşluk içinde patolojik bir süreçten kaynaklanan kan varlığını ifade eder. SAK teriminin yaygın tıbbi kullanımı, genellikle bir berry anevrizması veya arteriyovenöz malformasyon (AVM) rüptüründen kaynaklanan travmatik olmayan kanama türlerini ifade eder. Bu makalenin kapsamı bu travmatik olmayan kanamalarla sınırlıdır.
• Gözler
  • Subkonjonktival kanama - skleradaki (göz akı) kırık bir kan damarından kaynaklanan kanlı göz. Genellikle hapşırma, öksürme, kusma veya diğer zorlanmalar gibi zorlanmaların sonucudur
• Burun
  • Epistaksis - burun kanaması
• Ağız
  • Diş erüpsiyonu - diş kaybetme
  • Hematemez - taze kan kusma
  • Hemoptizi - akciğerlerden öksürükle kan gelmesi
• Akciğerler
  • Akciğer kanaması
• Gastrointestinal
  • Üst gastrointestinal kanama
  • Alt gastrointestinal kanama
  • Gizli gastrointestinal kanama
• İdrar yolu
  • Hematüri - idrar kanamasından kaynaklanan idrarda kan
• Jinekolojik
  • Vajinal kanama
    • Doğum sonrası kanama
    • Çığır açan kanama
  • Yumurtalık kanaması - Bu, transvajinal oosit alımı yapılan polikistik over sendromlu zayıf hastalar arasında potansiyel olarak yıkıcı ve çok nadir olmayan bir komplikasyondur.
• Anüs
  • Melena - üst gastrointestinal kanama
  • Hematokezya - alt gastrointestinal kanama veya hızlı üst gastrointestinal kanama
• Vasküler
  • Rüptüre anevrizma
  • Aortik transeksiyon
  • İyatrojenik yaralanma ⓘ

Kanamaların bulundukları yere, boyutlarına göre değişik isimler verilir. ⓘ

Deri, mukoza, seröz zarlar ⓘ

• Peteşi (petechia): çapı=1–2 mm
• Purpura: çapı=3–10 mm
• Ekimoz (ecchymosis): çapı >10 mm ⓘ

• Hematom (hematoma) ⓘ

Sindirim sistemi ⓘ

• Hematemez (hematemesis): kusmukla kan gelmesi
• Melena: dışkı sindirilmiş kan görülmesi
• Hematochezia: dışkıda taze kan varlığı ⓘ

Solunum sistemi ⓘ

Üriner sistem ⓘ

• Hematüri (hematuria): idrarda eritrosit bulunması ⓘ

Doğal boşluklara kan dolması ⓘ

• Hemotoraks: plevra boşluğuna
• Hemoperikardium: perikard boşluğuna
• Hemoperitoneum: periton boşluğuna
• Hemartroz: eklem boşluğuna
• Hematosel: testiste tunica vaginalis’e ⓘ

Nedenler

Kanama travmatik yaralanma, altta yatan tıbbi durum veya bunların bir kombinasyonu nedeniyle ortaya çıkar. ⓘ

Travmatik yaralanma

Travmatik kanama bir tür yaralanmadan kaynaklanır. Travmatik kanamaya neden olabilecek farklı yara türleri vardır. Bunlar şunları içerir:

• Sıyrık - Sıyrık olarak da adlandırılan bu yara, yabancı bir cismin cilde enine etkisinden kaynaklanır ve genellikle epidermisin altına nüfuz etmez.
• Ekskoriasyon - Aşınma ile ortak olarak, genellikle altta yatan tıbbi bir nedeni olmasına rağmen, cildin mekanik tahribatından kaynaklanır.
• Hematom - Bir kan damarının hasar görmesi sonucu kanın kapalı bir alanda toplanmasına neden olur.
• Yırtık - Sert dokunun üzerindeki yumuşak dokuya künt darbe veya doğumda olduğu gibi yırtılma sonucu oluşan düzensiz yara. Bazı durumlarda bu terim bir kesiyi tanımlamak için de kullanılabilir.
• İnsizyon - Ameliyat sırasında bir vücut dokusunda veya organında neşter gibi bir kesik açılması.
• Delinme Yarası - Çivi, iğne veya bıçak gibi deriye ve alttaki katmanlara nüfuz eden bir nesnenin neden olduğu yara.
• Kontüzyon - Çürük olarak da bilinen bu yara, deri yüzeyinin altındaki dokuya zarar veren künt bir travmadır.
• Ezilme Yaralanmaları - Belirli bir süre boyunca uygulanan büyük veya aşırı miktarda kuvvetten kaynaklanır. Bir ezilme yaralanmasının boyutu hemen kendini göstermeyebilir.
• Balistik Travma - Ateşli silah gibi bir mermi silahından kaynaklanır. Bu, iki dış yara (giriş ve çıkış) ve ikisi arasında bitişik bir yara içerebilir. ⓘ

Yaralanma şekli, değerlendirme ve tedavi yaralanma mekanizmasına göre değişecektir. Künt travma şok etkisi yoluyla yaralanmaya neden olur; enerjiyi bir alana yayar. Yaralar genellikle düz değildir ve kırılmamış deri önemli yaralanmayı gizleyebilir. Penetran travma, yaralayıcı cihazın seyrini takip eder. Enerji daha odaklanmış bir şekilde uygulandığından, önemli bir yaralanmaya neden olmak için daha az enerji gerekir. Kemik ve beyin dahil olmak üzere herhangi bir vücut organı yaralanabilir ve kanayabilir. Kanama hemen belli olmayabilir; karaciğer, böbrek ve dalak gibi iç organlar karın boşluğuna kanayabilir. Tek belirgin işaretler kan kaybıyla ortaya çıkabilir. Rektum, burun veya kulak gibi bir vücut deliğinden gelen kanama iç kanamaya işaret edebilir, ancak buna güvenilemez. Tıbbi bir prosedürden kaynaklanan kanamalar da bu kategoriye girer. ⓘ

Tıbbi durum

"Tıbbi kanama" altta yatan tıbbi bir durumun (yani doğrudan travmaya bağlı olmayan kanama nedenleri) bir sonucu olarak ortaya çıkan kanamayı ifade eder. Kan, 3 temel yaralanma şeklinin sonucu olarak kan damarlarından kaçabilir:

• İntravasküler değişiklikler - damarlardaki kan değişiklikleri (örn. ↑ kan basıncı, ↓ pıhtılaşma faktörleri)
• İntramural değişiklikler - kan damarlarının duvarlarında ortaya çıkan değişiklikler (örn. anevrizmalar, diseksiyonlar, AVM'ler, vaskülitler)
• Damar dışı değişiklikler - kan damarları dışında ortaya çıkan değişiklikler (örn. H pylori enfeksiyonu, beyin apsesi, beyin tümörü) ⓘ

Kan pıhtılaşması ve hemostazın altında yatan bilimsel temel, pıhtılaşma, hemostaz ve ilgili makalelerde ayrıntılı olarak tartışılmaktadır. Buradaki tartışma, kanama olarak ortaya çıkan kan pıhtısı oluşumunun yaygın pratik yönleriyle sınırlıdır. ⓘ

Bazı tıbbi durumlar da hastaları kanamaya yatkın hale getirebilir. Bunlar vücudun normal hemostatik (kanama kontrolü) fonksiyonlarını etkileyen durumlardır. Bu tür durumlar ya kanama diyatezi oluşturur ya da kanama diyatezine neden olur. Hemostaz çeşitli bileşenleri içerir. Hemostatik sistemin ana bileşenleri trombositler ve pıhtılaşma sistemidir. ⓘ

Trombositler, kan damarı duvarında kanamayı durduran bir tıkaç oluşturan küçük kan bileşenleridir. Trombositler ayrıca kan pıhtısı üretimini uyaran çeşitli maddeler üretir. Kanama riskinin artmasının en yaygın nedenlerinden biri nonsteroid antienflamatuvar ilaçlara (NSAİİ) maruz kalmaktır. Bu ilaçların prototipi, tromboksan üretimini engelleyen aspirindir. NSAİİ'ler trombositlerin aktivasyonunu engeller ve böylece kanama riskini artırır. Aspirinin etkisi geri dönüşümsüzdür; bu nedenle aspirinin inhibitör etkisi trombositler yenilenene kadar (yaklaşık on gün) devam eder. "İbuprofen" (Motrin) ve ilgili ilaçlar gibi diğer NSAİİ'ler geri dönüşümlüdür ve bu nedenle trombositler üzerindeki etkisi o kadar uzun süreli değildir. ⓘ

Pıhtılaşma ile ilgili makalede tartışıldığı gibi, kan pıhtılarını oluşturmak için karmaşık bir şekilde etkileşime giren birkaç adlandırılmış pıhtılaşma faktörü vardır. Pıhtılaşma faktörlerinin eksiklikleri klinik kanama ile ilişkilidir. Örneğin, Faktör VIII eksikliği klasik hemofili A'ya neden olurken, Faktör IX eksiklikleri "Noel hastalığına" (hemofili B) neden olur. Faktör VIII'e karşı antikorlar da Faktör VII'yi etkisiz hale getirebilir ve kontrol edilmesi çok zor olan kanamayı hızlandırabilir. Bu, yaşlı hastalarda ve otoimmün hastalıkları olanlarda görülme olasılığı yüksek olan nadir bir durumdur. Bir diğer yaygın kanama bozukluğu da Von Willebrand hastalığıdır. Trombosit aktivasyonunda rol oynayan "Von Willebrand" faktörünün eksikliğinden veya anormal işlevinden kaynaklanır. Faktör XIII veya faktör VII gibi diğer faktörlerdeki eksiklikler zaman zaman görülür, ancak şiddetli kanama ile ilişkili olmayabilir ve yaygın olarak teşhis edilmez. ⓘ

NSAİİ'ye bağlı kanamaya ek olarak, bir diğer yaygın kanama nedeni de varfarin ("Coumadin" ve diğerleri) ilacına bağlı kanamadır. Kanama riski diğer ilaçlarla etkileşimler nedeniyle belirgin şekilde artabileceğinden bu ilacın yakından izlenmesi gerekir. Warfarin bağırsakta K Vitamini üretimini engelleyerek etki eder. K Vitamini, karaciğerde pıhtılaşma faktörleri olan II, VII, IX ve X'un üretimi için gereklidir. Varfarine bağlı kanamanın en yaygın nedenlerinden biri antibiyotik kullanmaktır. Bağırsak bakterileri K vitamini üretir ve antibiyotikler tarafından öldürülür. Bu da K vitamini seviyelerini ve dolayısıyla bu pıhtılaşma faktörlerinin üretimini azaltır. ⓘ

Trombosit fonksiyonundaki eksiklikler trombosit transfüzyonu gerektirebilirken, pıhtılaşma faktörlerindeki eksiklikler taze donmuş plazma veya hemofili hastaları için Faktör VIII gibi spesifik pıhtılaşma faktörlerinin transfüzyonunu gerektirebilir. ⓘ

Enfeksiyon

Ebola, Marburg virüs hastalığı ve sarı humma gibi bulaşıcı hastalıklar kanamaya neden olabilir. ⓘ

Teşhis/Görüntüleme

Dioksaborolan kimyası, kırmızı kan hücrelerinin radyoaktif florür (¹⁸F) ile etiketlenmesini sağlayarak intraserebral kanamaların pozitron emisyon tomografisi (PET) ile görüntülenmesine olanak tanır. ⓘ

Sınıflandırma

Subkonjonktival kanama yaygın ve nispeten küçük bir LASIK sonrası komplikasyondur. ⓘ

Pulmoner kanamada görüldüğü gibi bol miktarda hemosiderin yüklü alveolar makrofajları (koyu kahverengi) gösteren mikrograf. H&E boyası. ⓘ

Kan kaybı

Kanama, Amerikan Cerrahlar Koleji'nin ileri travma yaşam desteği (ATLS) tarafından dört sınıfa ayrılmıştır.

• Sınıf I Kanama, kan hacminin %15'ine kadarını içerir. Tipik olarak yaşamsal belirtilerde değişiklik olmaz ve sıvı resüsitasyonu genellikle gerekli değildir.
• Sınıf II Kanama toplam kan hacminin %15-30'unu içerir. Hasta genellikle taşikardiktir (hızlı kalp atışı) ve sistolik ve diyastolik kan basınçları arasındaki fark azalır. Vücut bunu periferik vazokonstriksiyon ile telafi etmeye çalışır. Cilt solgun görünmeye ve dokunulduğunda soğuk olmaya başlayabilir. Hasta davranışlarında hafif değişiklikler gösterebilir. Kristaloidlerle (Salin solüsyonu veya Laktatlı Ringer solüsyonu) hacim resüsitasyonu tipik olarak gereken tek şeydir. Kan transfüzyonu genellikle gerekli değildir.
• Sınıf III Kanama, dolaşımdaki kan hacminin %30-40'ının kaybını içerir. Hastanın kan basıncı düşer, kalp hızı artar, kapiller dolumun azalmasıyla periferik hipoperfüzyon (şok) meydana gelir ve mental durum kötüleşir. Kristaloid ile sıvı resüsitasyonu ve kan transfüzyonu genellikle gereklidir.
• Sınıf IV Kanama, dolaşımdaki kan hacminin >%40'ının kaybını içerir. Vücudun telafi sınırına ulaşılır ve ölümü önlemek için agresif resüsitasyon gerekir. ⓘ

Bu sistem temel olarak hipovolemik şokun evrelendirilmesinde kullanılan sistemle aynıdır. ⓘ

Fiziksel ve kardiyovasküler açıdan mükemmel durumda olan bireyler kardiyovasküler kollaps yaşamadan önce daha etkili telafi mekanizmalarına sahip olabilirler. Bu hastalar, zayıf periferik perfüzyona sahip olmalarına rağmen yaşamsal bulgularda minimal bozulmalarla aldatıcı bir şekilde stabil görünebilir. Yaşlı hastalar veya kronik tıbbi rahatsızlıkları olanlar kan kaybına daha az tolerans gösterebilir, daha az telafi etme kabiliyetine sahip olabilir ve kardiyovasküler yanıtı potansiyel olarak köreltebilecek betablokerler gibi ilaçlar alabilir. Değerlendirmede dikkatli olunmalıdır. ⓘ

Kan yitirilmesi vücut tarafından üç mekanizmayla kompanze edilmeye ve şok engellenmeye çalışılır. ⓘ

1. Arter daralması (vazokonstriksiyon): arteriol kontraksiyonu ile periferik direnç artar ve kan basıncının düş­mesi önlenir. Vazokonstriksiyon genellikle iç organlarda olur. Yaşamsal açısından önemli organlarda (kalp, beyin, iskelet kasları) kontraksi­yon olmaz. Deri soluktur, ağız kurur, susuzluk duyulur.
2. Dokulardan sıvı çekilmesi: arteriol kontraksiyonu olan yerlerde kapillerlerin hidrostatik basıncı azalır ve doku sıvıları kana çekilir. Yitirilen kan sıvısı yerine konmaya çalışılır. Buna kan sulanması (hemodilution) denir.
3. Kan hücresi sağlanması: hematopoietik organlardaki yedek kan hücreleri periferik kana dökülür ve yenileri üretilir. ⓘ

Masif kanama

Masif kanamanın evrensel olarak kabul edilmiş bir tanımı olmamakla birlikte, durumu tanımlamak için aşağıdakiler kullanılabilir: "(i) 24 saatlik bir süre içinde dolaşımdaki kan hacmini aşan kan kaybı, (ii) 3 saatlik bir süre içinde dolaşımdaki kan hacminin %50'si kadar kan kaybı, (iii) 150 ml/dk'yı aşan kan kaybı veya (iv) plazma ve trombosit transfüzyonu gerektiren kan kaybı." ⓘ

Dünya Sağlık Örgütü

Dünya Sağlık Örgütü kanamanın şiddetini ölçmek için standart bir derecelendirme ölçeği oluşturmuştur. ⓘ

Derece 0	Kanama yok; ⓘ
Derece 1	peteşiyal kanama;
Derece 2	hafif kan kaybı (klinik olarak anlamlı);
Derece 3	Ağır kan kaybı, transfüzyon gerektirir (şiddetli);
Derece 4	ölümle sonuçlanan retinal veya serebral zayıflatıcı kan kaybı

Yönetim

Derideki bir yaralanmadan kaynaklanan akut kanama genellikle doğrudan basınç uygulanarak tedavi edilir. Ağır yaralı hastalar için turnikeler şok komplikasyonlarının önlenmesinde yardımcı olur. Klinik olarak önemli kanaması olan hastalarda antikoagülan ilaçların kesilmesi ve muhtemelen tersine çevrilmesi gerekebilir. Aşırı miktarda kan kaybeden hastalara kan transfüzyonu yapılması gerekebilir. ⓘ

Etimoloji

"Haemorrhage" (veya hæmorrhage; æ bağlacı kullanılarak) Latince haemorrhagia, Eski Yunanca αἱμορραγία (haimorrhagía, "şiddetli kanama"), αἱμορραγής (haimorrhagḗs, "şiddetli kanama"), αἷμα (haîma, "kan") + -ραγία (-ragía), ῥηγνύναι (rhēgnúnai, "kırmak, patlatmak"). ⓘ

Kanama Türleri

Diapedezin ve reksin kanama

Mekanizmaları açısından 2 tür kanama vardır:

Damar yırtılmasına bağlı kanamalar (hemorrhagia per rhexian/rhexin), ⓘ

Damar yırtılmasına bağlı olmayan kanamalar (hemorrhagia per diapedesin). ⓘ

Damar yırtılmasına bağlı kanamalar (hemorrhagia per rhexian/rhexin)

Damar ve kalp yırtılmasına bağlı kanamalardır. Arter kanamaları açık kırmızı renklidir ve her sistole uygun olarak fışkırır. Venalar kesildiğinde kırmızı-mor renkli ve sürekli kan akar, akan kanın basıncı yüksek değildir. Bir doku kesildiğinde kesit yüzeyindeki kapillerlerden sızma biçiminde kanama olur. Kalp ve damarlar iki biçimde yırtılır; travmatik rüptür, spontan rüptür. ⓘ

Travmatik rüptür:Sağlam olan bir damarın ya da kalp duvarının travma nedeniyle yırtılma­sıdır. Kanamaların çoğu kesici-delici alet ve cisim yaraları, mermi çekirdeklerinin oluşturduğu zararlar, kemik kırıklarında kırık uçlarının kesici etkisi ile oluşur. ⓘ

Spontan rüptür: Kan basıncının yükseldiği durumlarda doğal yapıda olan bir damar çeperi ya da kalp duvarı yırtılmaz. Kalp ve damar çeperlerini zayıflatan bir durumda normal kan basıncı bile incelmiş çeperi yırtabilir. ⓘ

Kalp ve damarların kendi hastalıkları: myokard infarktı, ateroskleroz, periarteritis nodosa, anevrizmalar, flebitler, varisler. ⓘ

Diabrozis kanamalar (hemorrhagia per diabrosin): Çevre dokulardaki yangı, tümör vb hastalıkların damar çeperine ilerleyerek çeperi inceltmesi ve buradan yırtılmasına bağlı kanamalardır. Mide ülserleri ve akciğer tüber­küloz kavernlerinin kanamaları başlıca örneklerdir. ⓘ

Damar yırtılmasına bağlı olmayan kanamalar (hemorrhagia per diapedesin)

Kapillerlerde ve venüllerde görülür. Damar çeperinde yırtılma yoktur, damar geçirgenliği artmıştır. Kanamalar genel­likle küçük odaklar biçimindedir. Kimi olgularda küçük odaklar bir­leşir ve massif kanamaları anımsatan gölcüklere dönüşür. Örnekler:

• İnfeksiyon hastalıkları (tifüs, çiçek, meningokoksemi, bazı virüsler),
• Aşırıduyarlık tepkileri (Henoch-Schönlein purpurası),
• Vitamin eksikliği (C ve K vitaminleri),
• Kimyasallar (arsenik ve fosfor),
• Kan hastalıkları (trombositopeniler, lösemi, hemofili, afibrinojenemi, vb). ⓘ

Kanamanın Durması (Hemostazis)

İnsan vücudunda yaklaşık 4-6 litre arasında kan bulunur. %33 üzerindeki akut kan kaybı hipovolemik şok nedeniyle ölüme neden olabilir. Kanamanın olay yerinde durdurulmaya çalışılması hasta için hayati önem taşır. Acil olarak kanı durdurma, konuyu bilen kişiler tarafından yapılabilir. İlk yardım uygulaması yapıldıktan sonra hasta en yakın sağlık kuruluşuna götürülmelidir. Genel olarak kanamalar, mekanik olarak veya ilaçlar ile durdurulabilir. Mekanik olarak durdurmalar başlıca; burma (torsion), garo uygulama, Esmarch yöntemi, yabancı cisimle tıkama olarak isimlendirilebilir. Parmakla basınç yapmak, eğer yara küçükse ve kanama az ise yaranın üzeri gazlı bez veya temiz bir bezle bastırımak suretiyle gerçekleştirilir. 5-20 dakika kadar bastırma işlemine devam edilebilir. Kanama durduktan sonra yaranın üzerinde oluşan pıhtı silinmemelidir. Aksi halde kanama tekrar başlayabilir. Damar üzerine basınç yaparak da kanamalar durdurulabilir. Genelde atardamarlar vücudun iç kısımlarındadır. Şakak, kol, bacak, baş gibi bazı bölgelerde atardamarlar derinin hemen altından geçer. Aynı zamanda bu bölgelerde damar altında kemikler vardır. Bunlardan yararlanarak kanayan yere kan götüren atardamara deri ile kemik arasında elle basınç yapılarak damar sıkıştırılır. Böylece kan kaybı durdurulabilir veya azaltılabilir. ⓘ

Kol ve bacaklardaki büyük kanamalarda, atardamarın deri ile kemik arasına sıkıştırılarak kanamanın durdurulmasına turnike denir. Turnike kollarda dirsekle omuz arasında, bacaklarda diz ile kalça arasında uygulanır. Tek kemikler üzerinde bilinçli bir şekilde uygulanması gereken bir yöntemdir. Yeni şekillenen tıbbi görüşlerde rutinde (özellikle bilinçsiz yapılan) turnike uygulaması önerilmemektedir. Nedenlerinin başında neden olduğu komplikasyonlar yer almaktadır. Kanayan bölgenin kalp seviyesinden yukarıda tutulması da kanamayı azaltabilir, hatta durdurabilir. ⓘ

Organizmanın kan kaybını önleme çabaları ise şunlardır: ⓘ

• Damar kontraksiyonu: Damarın tümüyle kesildiği durumlarda mediadaki düz kasların kontrak­siyonu ile lümen kapanır ve kanama durur. Damarın tam kesilmediği olgu­larda kontraksiyon yetersiz kalır ve kanama devam eder.
• Tromboz: Pıhtılaşma mekanizması tetiklenir ve kesilen damar ağzında oluşan trombus tıkacı kanamayı durdurur. Olaya infeksiyon karışırsa trombusun organizasyonu önlenir. Trombus bozulur ve yeni kanama olur (sekonder kanama). Kanın pıhtılaşmasını bozan hastalıklarda trombus oluşamaz ve kanama sürer.
• Hipotansiyon: Ağır kanamalarda hipovolemi oluşur ve kan basıncı düşer. Hipotansiyon kanamayı tümüyle durdurmasa bile hızının azalmasına neden olur. Kanamanın sürmesi hipovolemik şok ile sonlanır.
• Hematom: Doku içine olan kanamalarda hematom oluşur. Buradaki kanın basıncı damar içi basıncına eşit duruma gelince kanama durur. Beyindeki hematom kitlesi herniasyonlara yol açar.
• Organlara özgü kontraksiyon: Doğumda plasenta yerinden ayrılınca uterus kasılır ve açıkta kalan da­mar ağızlarını sıkıştırarak kanamayı öder. Uterus atonisinde kasılma olmaz ve kanama sürer. Bu durumu önlemek için histerektomi gerekebilir. ⓘ

Kanamaların Komplikasyonları

Kanamaların sonuçlarını ve komplikasyonlarını yönlendiren 3 önemli faktör vardır: nicelik, hız, yer. ⓘ

Hipovolemik şok (kanamanın niceliği ve hızı etkendir): Kanın %20’sinin kaybı önemli bir zarar vermez. Akut olarak %33’ünün kaybı öldürücüdür. Kanama yavaşsa örne­ğin 24 saatlik bir sürede kanın %50’si kaybedilirse öldürücü olmayabilir ama tehlikelidir. ⓘ

Mekanik basınç: Genellikle iç kanamalarda önem taşır.Hipertansiyonda ya da Willis poligonu anevrizmasında oluşan spontan arter rüptürüne bağlı intrakraniyal kanama kafa içi basıncını kısa sürede arttırarak ölüme yol açabilir. Beyin sapındaki (pons ve bulbus) çok küçük bir kanamanın basıncı bile dolaşım ve solunum merkezlerine yaptığı bası ile ölüme neden olabilir. Akut myokard infarktında görülen myokard yırtılmasıyla oluşan ka­namalar yavaşsa ve perikard genişleyerek durumu kompanze edebiliyorsa öldürücü olmayabilir. Kanama kısa sürede ve çok miktarda ise kalp tamponadı gelişir. ⓘ

Hipokrom anemi: Kronik GIS kanamaları ve aşırı menstrüel kanama gibi vücut dışına olan kanamalarda demir eksikliğine bağlı anemiler görülür. İç kanamalarda hemoglobinin yıkılmasından sonra açığa çıkan demirden yeniden yararlanılır (recycling). ⓘ

Asfiksi: Lösemili hastalarda uykuda oluşan burun kanamaları larinkse kadar inebilir, pıhtılaşarak larinksi tıkar, asfiksiye ve ölüme neden olabilir. ⓘ

Organizasyona bağlı fonksiyon bozuklukları: deride, mukozalarda ve seröz zarlarda oluşan küçük kanamalar (peteşi, purpura, ekimoz) genellikle rezorbe olur, yerinde iz bırakmaz. Seröz boşluklara oluşan büyük kanamalar (hemothorax, hemopericardium, hemoperitoneum) organize olursa plevra, perikard ve periton yaprakları arasında yapışıklıklar oluşur. Doku aralıklarında kitle yapan kanamalar (hematom) büyükse rezorbe olmayabilir. Kan kitlesi içine doğru gelişen granülasyon dokusu daha sonra fibröz dokuya dönüşür (organizasyon). Büyük hematomlarda granülasyon dokusu orta kesimlere ulaşamaz, buradaki eritrositler hemolize olur. Fibröz çeperle kuşatılmış ve sarı-saydam bir sıvıyla dolu kistik boşluk oluşur (psödokist). ⓘ