Mukoza

Mukoza zarı ⓘ
Mide antrumundan alınan ve mide mukozasını gösteren histolojik kesit
Detaylar
Tanımlayıcılar
Latince	tunika mukoza
Mikroanatominin anatomik terimleri

Mukoza zarı veya mukoza, bir organizmanın vücudundaki çeşitli boşlukları kaplayan ve iç organların yüzeyini örten bir zardır. Gevşek bir bağ dokusu tabakasının üzerinde yer alan bir veya daha fazla epitel hücre katmanından oluşur. Çoğunlukla endodermal kökenlidir ve gözler, göz kapakları, kulaklar, burun içi, ağız içi, dudaklar, genital bölgeler, üretral açıklık ve anüs gibi vücut açıklıklarında deri ile devamlılık gösterir. Bazı mukoza zarları kalın bir koruyucu sıvı olan mukus salgılar. Zarın işlevi patojenlerin ve kirin vücuda girmesini engellemek ve vücut dokularının susuz kalmasını önlemektir. ⓘ

Mukoz tabaka içeren vücut boşluklarına solunum yolunun büyük bir kısmı, bütün gastrointestinal kanal ve üretra dahildir. ⓘ

• Bukkal mukoza
• Gastrik mukoza
• İntestinal mukoza
• Olfaktör mukoza
• Oral mukoza ⓘ

Yapısı

Organların mukozası, mukus salgılayan bir veya daha fazla epitel hücre katmanından ve altta yatan gevşek bağ dokusu lamina propriyadan oluşur. Hücrelerin türü ve salgılanan mukus türü organdan organa değişir ve her biri belirli bir yol boyunca farklılık gösterebilir. ⓘ

Mukoza zarları sindirim, solunum ve üreme yollarını kaplar ve dış dünya ile vücudun iç kısmı arasındaki birincil bariyerdir; yetişkin bir insanda mukozanın toplam yüzey alanı yaklaşık 400 metrekareyken, cildin yüzey alanı yaklaşık 2 metrekaredir. Fiziksel bir bariyer sağlamanın yanı sıra, bağışıklık sisteminin önemli parçalarını da içerirler ve vücut ile mikrobiyom arasında bir arayüz görevi görürler. ⓘ

Örnekler

Bazı örnekler şunlardır:

• Bronşiyal mukoza ve ses kıvrımlarının astarı
• Endometrium: rahim mukozası
• Özofagus mukozası
• Mide mukozası
• Bağırsak mukozası
• Burun mukozası
• Olfaktör mukoza
• Ağız mukozası
• Penil mukoza
• Vajinal mukoza
• Dilin Frenulum'u
• Dil
• Anal kanal
• Palpebral konjonktiva ⓘ

Geliştirme

Gelişimsel olarak, mukoza zarlarının çoğunluğu endodermal kökenlidir. İstisnalar arasında damak, yanaklar, ağız tabanı, diş etleri, dudaklar ve anal kanalın pektinat çizgisinin altındaki kısmı yer alır ve bunların tümü ektodermal kökenlidir. ⓘ

Fonksiyon

İşlevlerinden biri dokuyu nemli tutmaktır (örneğin ağız ve burun dahil olmak üzere solunum yollarında). Ayrıca besinlerin emilmesi ve dönüştürülmesinde de rol oynar. Mukoza zarları vücudu kendisinden de korur; örneğin midedeki mukoza onu mide asidinden korur ve mesaneyi kaplayan mukoza alttaki dokuyu idrardan korur. Rahimdeki mukoza zarı endometrium olarak adlandırılır ve her ay şişerek adet kanaması sırasında atılır. ⓘ

Beslenme

Niasin ve A vitamini, mukoza zarlarının korunmasına yardımcı olan temel besin maddeleridir. ⓘ