Nöroloji
Hipokampustaki nöronlardan çıkan dendritlerin ağı. | |
Yapı | Sinir sistemi |
---|---|
Önemli hastalıklar | radikülopati, nöropati, görsel karıncalanma, inme, demans, nöbetler ve epilepsi, Alzheimer hastalığı, Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu |
Önemli testler | Bilgisayarlı tomografi, Manyetik rezonans görüntüleme, Lomber ponksiyon |
Mütehassıs | Nörolog |
Nöroloji genel olarak beyin, beyin sapı, omurilik ve çevresel sinir sistemiyle kasların hastalıklarını inceleyen, cerrahi dışındaki tedavi uygulamalarını içeren tıp bilimi dalıdır. Nöroloji zamanla içine kapalı ve sınırlı bir dal olmaktan çıkmış, epilepsi, hareket bozuklukları, beyin damar hastalıkları, bunamalar, uyku bozuklukları gibi ayrıca özelleşmişlik gerektiren alt disiplinlere bölünmüştür, bunun yanı sıra 19. yüzyılda ruh hastalıklarıyla birlikte ele alınırken, 20. yüzyıldan itibaren psikiyatri ayrı bir dal olarak ayrılmıştır. Tüm bu alanlardaki ciddi laboratuvar arka planının yanı sıra günümüze nöroloji pek çok başka tıp alanı ile multidisipliner bir ilişki içindedir. ⓘ
Sistem | Sinir sistemi |
---|---|
Önemli hastalıklar | Nöropati, demans, inme, ensefalopati, Parkinson hastalığı, epilepsi, menenjit, kas distrofisi, migren, dikkat eksikliği/hiperaktivite bozukluğu |
Önemli testler | Bilgisayarlı aksiyel tomografi, MRI taraması, lomber ponksiyon, elektroensefalografi |
Uzman | Nörolog |
Sözlük | Tıp sözlüğü |
Nöroloji (Yunanca: νεῦρον (neûron), "ip, sinir" ve son ek -logia, "çalışması") sinir sistemi bozukluklarıyla ilgilenen bir tıp dalıdır. Nöroloji, beyin, omurilik ve periferik sinirleri içeren tüm durum ve hastalık kategorilerinin tanı ve tedavisi ile ilgilenir. Nörolojik uygulama büyük ölçüde sinir sisteminin bilimsel çalışması olan nörobilim alanına dayanır. ⓘ
Nörolog, nöroloji alanında uzmanlaşmış ve nörolojik bozuklukları araştırmak, teşhis etmek ve tedavi etmek üzere eğitilmiş bir hekimdir. Nörologlar inme, nöbetler, Parkinson hastalığı gibi hareket bozuklukları, multipl skleroz gibi otoimmün nörolojik bozukluklar, migren gibi baş ağrısı bozuklukları ve Alzheimer hastalığı gibi demanslar dahil olmak üzere sayısız nörolojik durumu tedavi eder. Nörologlar ayrıca klinik araştırmalarda, klinik deneylerde ve temel veya translasyonel araştırmalarda yer alabilirler. Nöroloji cerrahi olmayan bir uzmanlık alanı iken, buna karşılık gelen cerrahi uzmanlık alanı nöroşirürjidir. ⓘ
Tarihçe
Akademik disiplin 15. ve 16. yüzyıllar arasında Thomas Willis, Robert Whytt, Matthew Baillie, Charles Bell, Moritz Heinrich Romberg, Duchenne de Boulogne, William A. Hammond, Jean-Martin Charcot, C. Miller Fisher ve John Hughlings Jackson gibi birçok nöroloğun çalışmaları ve araştırmalarıyla başlamıştır. Neo-Latin neurologia, 1610'dan itibaren çeşitli metinlerde sinirler (değişken olarak damarlar olarak anlaşılmıştır) üzerine anatomik bir odaklanmayı ifade etmek için ortaya çıkmış ve en çok Yunanca νευρολογία'yı tercih eden Willis tarafından kullanılmıştır. ⓘ
Eğitim
Meslek | |
---|---|
İsimler | Hekim, Tıbbi Uygulayıcı |
Meslek türü | Meslek |
Faaliyet sektörleri | Tıp |
Açıklama | |
Gerekli eğitim | M.D. veya D.O. (ABD), M.B.B.S. (Birleşik Krallık), D.M. (Tıp Doktorası) (Hindistan), M.B. B.Ch. B.A.O. (İrlanda Cumhuriyeti) |
Alanları istihdam | Hastaneler, Klinikler |
Birçok nörolog ayrıca inme, epilepsi, baş ağrısı, nöromüsküler bozukluklar, uyku tıbbı, ağrı yönetimi veya hareket bozuklukları gibi nörolojinin bir alanında ek eğitime veya ilgiye sahiptir. ⓘ
Amerika Birleşik Devletleri ve Kanada'da nörologlar, tıp fakültesinden mezun olduktan sonra nöroloji alanında uzmanlaşmak üzere ihtisas olarak bilinen bir mezuniyet sonrası eğitim dönemini tamamlayan hekimlerdir. Bu ek eğitim dönemi tipik olarak dört yıl sürer ve ilk yıl iç hastalıkları eğitimine ayrılır. Nörologlar ortalama olarak toplam sekiz ila on yıllık bir eğitimi tamamlarlar. Buna dört yıllık tıp fakültesi, dört yıllık ihtisas ve isteğe bağlı olarak bir ila iki yıllık fellowship dahildir. ⓘ
Nörologlar genel nörolojik durumları tedavi edebilirken, bazı nörologlar nöroloji alanında belirli bir alt uzmanlığa odaklanan ek eğitim almaya devam ederler. Bu eğitim programları fellowship olarak adlandırılır ve bir ila iki yıl sürelidir. Alt uzmanlık alanları arasında beyin hasarı tıbbı, klinik nörofizyoloji, epilepsi, nörogelişimsel engelliler, nöromüsküler tıp, ağrı tıbbı, uyku tıbbı, nörokritik bakım, vasküler nöroloji (inme), davranış nörolojisi, çocuk nörolojisi, baş ağrısı, multipl skleroz, nörogörüntüleme, nöroonkoloji ve nörorehabilitasyon yer almaktadır. ⓘ
Almanya'da nöroloji ihtisasını tamamlamak için zorunlu olarak bir yıl psikiyatri eğitimi alınmalıdır. ⓘ
Birleşik Krallık ve İrlanda'da nöroloji, genel (dahili) tıbbın bir alt uzmanlık alanıdır. Beş yıllık tıp fakültesi ve iki yıllık Foundation Trainee eğitiminden sonra, bir nörolog adayı Royal College of Physicians (veya İrlanda'daki eşdeğeri) üyeliği sınavını geçmeli ve nöroloji uzmanlık eğitimine başlamadan önce iki yıllık temel tıp eğitimini tamamlamalıdır. 1960'lara kadar, nörolog olmak isteyen bazı kişiler psikolojik tıp diploması almadan önce iki yıl psikiyatri birimlerinde de çalışıyordu. Ancak bu nadir bir durumdu ve MRCPsych'in alınması üç yıl sürdüğü için artık pratik olmayacaktır. Bir araştırma dönemi şarttır ve daha yüksek bir derece elde etmek kariyerde ilerlemeye yardımcı olur. Birçoğu Londra'daki Queen Square'de bulunan Nöroloji Enstitüsü'ne atandıktan sonra bunun kolaylaştığını görmüştür. Bazı nörologlar rehabilitasyon tıbbı (ABD'de fizyatri olarak bilinir) alanına girerek nörolojik rehabilitasyonda uzmanlaşır; bu rehabilitasyon inme tıbbının yanı sıra travmatik beyin yaralanmalarını da içerebilir. ⓘ
Fiziksel muayene
Nörolojik muayene sırasında nörolog, hastanın nörolojik şikayetlerine özel bir dikkat göstererek hastanın sağlık geçmişini gözden geçirir. Daha sonra hasta nörolojik muayeneye alınır. Muayenede tipik olarak zihinsel durum, kraniyal sinirlerin işlevi (görme dahil), güç, koordinasyon, refleksler, duyu ve yürüyüş test edilir. Bu bilgiler nöroloğun sorunun sinir sisteminde olup olmadığını ve klinik lokalizasyonu belirlemesine yardımcı olur. Patolojinin lokalizasyonu, nörologların ayırıcı tanılarını geliştirdikleri temel süreçtir. Tanıyı doğrulamak ve nihayetinde tedaviyi ve uygun yönetimi yönlendirmek için başka testler gerekebilir. ⓘ
Klinik görevler
Nörologlar, diğer hekimler tarafından kendilerine yönlendirilen hastaları hem yatarak hem de ayakta tedavi ortamlarında muayene ederler. Nörologlar hastalarla etkileşimlerine kapsamlı bir tıbbi öykü alarak ve ardından sinir sistemini değerlendirmeye odaklanan bir fizik muayene yaparak başlarlar. Nörolojik muayenenin bileşenleri arasında hastanın bilişsel işlevi, kraniyal sinirleri, motor gücü, duyuları, refleksleri, koordinasyonu ve yürüyüşünün değerlendirilmesi yer alır. ⓘ
Bazı durumlarda, nörologlar değerlendirmenin bir parçası olarak ek tanısal testler isteyebilir. Nörolojide yaygın olarak kullanılan testler arasında bilgisayarlı aksiyel tomografi (CAT) taramaları, manyetik rezonans görüntüleme (MRI) ve baş ve boyundaki büyük kan damarlarının ultrasonu gibi görüntüleme çalışmaları yer alır. Elektroensefalografi (EEG), iğne elektromiyografisi (EMG), sinir iletim çalışmaları (NCS'ler) ve uyarılmış potansiyeller dahil olmak üzere nörofizyolojik çalışmalar da yaygın olarak istenir. Nörologlar sıklıkla hastanın beyin omurilik sıvısının özelliklerini değerlendirmek için lomber ponksiyon yaparlar. Genetik testlerdeki gelişmeler, genetik testleri kalıtsal nöromüsküler hastalıkların sınıflandırılmasında ve diğer birçok nörogenetik hastalığın teşhisinde önemli bir araç haline getirmiştir. Edinilmiş nörolojik hastalıkların gelişiminde genetik etkilerin rolü aktif bir araştırma alanıdır. ⓘ
Nörologlar tarafından tedavi edilen ve sık karşılaşılan durumlardan bazıları baş ağrısı, radikülopati, nöropati, inme, bunama, nöbetler ve epilepsi, Alzheimer hastalığı, dikkat eksikliği/hiperaktivite bozukluğu, Parkinson hastalığı, Tourette sendromu, multipl skleroz, kafa travması, uyku bozuklukları, nöromüsküler hastalıklar ve sinir sisteminin çeşitli enfeksiyonları ve tümörleridir. Nörologlardan ayrıca beyin ölümünü doğrulamak için yaşam desteğindeki tepkisiz hastaları değerlendirmeleri istenir. ⓘ
Tedavi seçenekleri nörolojik soruna bağlı olarak değişir. Bunlar arasında hastayı bir fizyoterapiste yönlendirmek, ilaç reçete etmek veya cerrahi bir prosedür önermek yer alabilir. ⓘ
Bazı nörologlar sinir sisteminin belirli bölümlerinde veya belirli prosedürlerde uzmanlaşmıştır. Örneğin, klinik nörofizyologlar belirli nörolojik bozuklukları teşhis etmek için EEG kullanımı ve intraoperatif izleme konusunda uzmanlaşmıştır. Diğer nörologlar elektrodiagnostik tıp çalışmalarının (iğne EMG'si ve NCS'ler) kullanımında uzmanlaşmıştır. ABD'de doktorlar tipik olarak klinik nörofizyolojinin tüm yönlerinde - yani uyku, EEG, EMG ve NCS'ler - uzmanlaşmamıştır. Amerikan Klinik Nörofizyoloji Kurulu, ABD'li doktorları genel klinik nörofizyoloji, epilepsi ve intraoperatif izleme konularında sertifikalandırmaktadır. Amerikan Elektrodiagnostik Tıp Kurulu, ABD'li doktorları elektrodiagnostik tıp alanında sertifikalandırır ve teknologları sinir iletim çalışmaları konusunda sertifikalandırır. Uyku tıbbı, ABD'de anesteziyoloji, iç hastalıkları, aile hekimliği ve nöroloji gibi çeşitli tıp uzmanlıkları altında bir alt uzmanlık alanıdır. Nöroşirürji, farklı bir eğitim yolu içeren ve nörolojik bozuklukların cerrahi tedavisini vurgulayan ayrı bir uzmanlık alanıdır. ⓘ
Ayrıca, biyoloji ve kimya gibi konularda doktora derecesine (genellikle doktora) sahip birçok tıp dışı doktor, sinir sistemi üzerinde çalışmakta ve araştırma yapmaktadır. Üniversitelerdeki, hastanelerdeki ve özel şirketlerdeki laboratuvarlarda çalışan bu nörobilimciler, sinir sistemi hakkında daha fazla bilgi edinmek ve hastalıklara ve bozukluklara çare veya yeni tedaviler bulmak için klinik ve laboratuvar deneyleri ve testleri yaparlar. ⓘ
Nörobilim ve nöroloji arasında büyük ölçüde örtüşme vardır. Birçok nörolog, hastaları tedavi etmenin ve tıp öğrencilerine nöroloji öğretmenin yanı sıra nörobilimci olarak araştırma yaptıkları akademik eğitim hastanelerinde çalışmaktadır. ⓘ
Genel vaka yükü
Nörologlar yukarıda belirtilen tüm durumların teşhis, tedavi ve yönetiminden sorumludur. Cerrahi veya endovasküler müdahale gerektiğinde, nörolog hastayı bir beyin cerrahına veya girişimsel nöroradyoloğa sevk edebilir. Bazı ülkelerde, bir nöroloğun ek yasal sorumlulukları arasında bir hastanın öldüğünden şüphelenildiğinde beyin ölümü bulgusu yapmak da yer alabilir. Nörologlar sıklıkla olduğu gibi, başlıca belirtiler nörolojik olduğunda kalıtsal (genetik) hastalıkları olan kişilerle ilgilenirler. Lomber ponksiyonlar sıklıkla nörologlar tarafından gerçekleştirilir. Bazı nörologlar inme, demans, hareket bozuklukları, nöroyoğun bakım, baş ağrısı, epilepsi, uyku bozuklukları, kronik ağrı yönetimi, multipl skleroz veya nöromüsküler hastalıklar gibi belirli alt alanlara ilgi duyabilirler. ⓘ
Çakışan alanlar
Ülkeden ülkeye ve hatta yerel bir coğrafi bölge içinde değişmekle birlikte, diğer uzmanlık alanlarıyla da bazı örtüşmeler meydana gelmektedir. Akut kafa travması çoğunlukla beyin cerrahları tarafından tedavi edilirken, kafa travması sekelleri nörologlar veya rehabilitasyon tıbbı uzmanları tarafından tedavi edilebilir. İnme vakaları geleneksel olarak dahiliye veya hospitalistler tarafından yönetilse de, vasküler nöroloji ve girişimsel nöroradyolojinin ortaya çıkması inme uzmanlarına yönelik bir talep yaratmıştır. Joint Commission sertifikalı inme merkezlerinin kurulması, birçok birinci basamak ve üçüncü basamak hastanede nörologların inme bakımındaki rolünü artırmıştır. Bazı sinir sistemi enfeksiyon hastalıkları vakaları enfeksiyon hastalıkları uzmanları tarafından tedavi edilmektedir. Baş ağrısı vakalarının çoğu, en azından daha az şiddetli olanlar, öncelikle pratisyen hekimler tarafından teşhis ve tedavi edilmektedir. Benzer şekilde, siyatik vakalarının çoğu pratisyen hekimler tarafından tedavi edilir, ancak nörologlara veya cerrahlara (beyin cerrahları veya ortopedik cerrahlar) sevk edilebilirler. Uyku bozuklukları da göğüs hastalıkları uzmanları ve psikiyatristler tarafından tedavi edilir. Serebral palsi başlangıçta çocuk doktorları tarafından tedavi edilir, ancak hasta belirli bir yaşa ulaştıktan sonra bakım yetişkin bir nöroloğa devredilebilir. Fiziksel tıp ve rehabilitasyon hekimleri nöromüsküler hastalıkları olan hastaları elektrodiagnostik çalışmalar (iğne EMG'si ve sinir iletim çalışmaları) ve diğer tanı araçlarıyla tedavi edebilir. Birleşik Krallık'ta ve diğer ülkelerde, Parkinson hastalığı, inme, bunama veya yürüme bozuklukları dahil olmak üzere hareket bozuklukları gibi yaşlı hastaların karşılaştığı birçok durum, ağırlıklı olarak geriatrik tıp uzmanları tarafından yönetilmektedir. ⓘ
Klinik nöropsikologlar genellikle ayırıcı tanıya yardımcı olmak, rehabilitasyon stratejilerini planlamak, bilişsel güçlü ve zayıf yönleri belgelemek ve zaman içindeki değişimi ölçmek (örneğin, anormal yaşlanmayı tanımlamak veya bir demansın ilerlemesini izlemek için) amacıyla beyin-davranış ilişkilerini değerlendirmek için çağrılırlar. ⓘ
Klinik nörofizyoloji ile ilişkisi
Amerika Birleşik Devletleri ve Almanya gibi bazı ülkelerde nörologlar, EEG ve intraoperatif izlemeden sorumlu alan olan klinik nörofizyolojide veya elektrodiagnostik tıp sinir iletim çalışmaları, EMG ve uyarılmış potansiyellerde alt uzmanlık yapabilirler. Diğer ülkelerde, bu özerk bir uzmanlık alanıdır (örneğin, Birleşik Krallık, İsveç, İspanya). ⓘ
Psikiyatri ile örtüşme
Geçmişte, MRI gibi daha gelişmiş tanı tekniklerinin ortaya çıkmasından önce bazı nörologlar psikiyatri ve nörolojinin örtüştüğünü düşünmüşlerdir. Akıl hastalıklarının birçok kişi tarafından merkezi sinir sistemini etkileyen nörolojik bozukluklar olduğuna inanılsa da, geleneksel olarak ayrı olarak sınıflandırılır ve psikiyatristler tarafından tedavi edilirler. Harvard Tıp Fakültesi Dekanı ve eğitimli bir nörolog olan Profesör Joseph B. Martin, American Journal of Psychiatry'de 2002 yılında yayınlanan bir inceleme makalesinde şöyle yazmıştır: "İki kategorinin ayrılması keyfidir ve genellikle kanıtlanmış bilimsel gözlemlerden ziyade inançlardan etkilenmektedir. Beyin ve zihnin bir bütün olduğu gerçeği de zaten bu ayrımı yapay kılmaktadır". ⓘ
Nörolojik bozukluklar genellikle psikiyatrik belirtiler gösterir; örneğin inme sonrası depresyon, Parkinson hastalığına bağlı depresyon ve bunama, Alzheimer hastalığında ruh hali ve bilişsel işlev bozuklukları ve Huntington hastalığı bunlardan birkaçıdır. Dolayısıyla, nöroloji ve psikiyatri arasındaki keskin ayrım her zaman biyolojik bir temele dayanmamaktadır. Psikanalitik teorinin 20. yüzyılın ilk dörtte üçündeki hakimiyeti, o zamandan beri yerini büyük ölçüde farmakolojiye odaklanmaya bırakmıştır. Tıbbi bir modele geçilmesine rağmen beyin bilimi, bilim insanlarının veya klinisyenlerin kendi başlarına belirli bir ruhsal bozukluğun güvenilir veya öngörücü biyolojik belirteçleri olarak hizmet eden kolayca ayırt edilebilen patolojik lezyonlara veya genetik anormalliklere işaret edebilecekleri bir noktaya kadar ilerlememiştir. ⓘ
Nörolojik iyileştirme
Gelişmekte olan nörolojik iyileştirme alanı, terapilerin işyeri etkinliği, okulda dikkat ve kişisel yaşamlarda genel mutluluk gibi şeyleri iyileştirme potansiyelini vurgulamaktadır. Bununla birlikte, bu alan nöroetik ve yaşam tarzı ilaçlarının psikofarmakolojisi hakkında sorulara da yol açmıştır, çünkü farklı türdeki ilaçların nöroloji üzerinde olumsuz ve olumlu etkileri olabilir. uyuşturucuların insanlar ve hayatları üzerindeki etkisi [Cheyanne l.dorsey] ⓘ
Nörolojik Temel Bilimler
Nörofizyoloji
- Sinir Aracıları (Nörotransmitterler) ⓘ
Nöroradyoloji
- MRI
- BBT
- EEG
- EMG
- X-Ray (Direkt Grafi) ⓘ
Nörolojik bozukluklar
Beyin, omurilik ya da sinirlerin elektriksel yapısındaki anormallikler çeşitli nörolojik bozukluklara yol açabilmektedir.Bu semptomlara örnek; inme, kas zayıflıkları,koordinasyon problemleri, his kaybı, nöbet geçirme, sersemlik, acı ve şuur kayıplarıdır. Birçok tanımlanmış nörolojik hastalık bulunmaktadır, bazıları nispeten yaygındır fakat genellikle az görülmektedir. ⓘ
Beyin, omurilik ve sinir hastalıklarını şu şekilde listelenmiştir ;
- Beyin
- Beyin lobuna bağlı beyin hasarı
- Ön lob hasarı
- Yan lob hasarı
- Şakak lob hasarı
- Artkafa lob hasarı
- Tiplerine göre beyin fonksiyon hasarları:
- Afazi ( konuşma zorluğu ya da yitimi)
- Disgrafi (yazı yazma bozukluğu)
- Dizartri (sözcükleri söylemede güçlük)
- Apraksi (İşlev Yitimi)
- Agnozi (bilinçsizlik)
- Amnezi (Unutkanlık)
- Beyin lobuna bağlı beyin hasarı
- Omurilik hastalıkları
- Periferik sinir hastalığı
- Kafatası sinir hastalığı (örnek: Trigeminal nevralji)
- Otonom sinir sisitemi hastalıkları (örnek: Disotonomi)
- Nöbet geçirme hastalıları (örnek :Epilepsi)
- Merkez ve periferik sinir sistemi hareket bozukluğu hastalıları (örnek:Parkinson, temel titreme, Amyotrofik lateral skleroz-ALS, Tourette sendromu ve Multipl skleroz-MS)
- Uyku Hastalıkları (örnek: narkolepsi)
- Migren ve diğer tip baş ağrıları (örnek:Küme baş ağrısı, Gerilim tipi baş ağrısı)
- Sırt ve boyun ağrıları
- Merkez Nöropati
- Nöropsikiyatrik hastalıklar ⓘ