PJAK

Kürdistan Özgür Yaşam Partisi Partiya Jiyana Azad a Kurdistanê (PJAK) پارتی ژیانی ئازادی کوردستان ⓘ
Lider	Zilan Vejin ve Siamand Moeini
Kuruldu	2004; 19 yıl önce
Silahlı kanat	Doğu Kürdistan Birlikleri (YRK)
Kadınların silahlı kanadı	Kadın Savunma Güçleri (HPJ)
İdeoloji	Demokratik konfederalizm
Siyasi pozisyon	Sol kanat
Uluslararası bağlantı	Kürdistan Topluluklar Birliği (KCK)

PJAK'ın silahlı kanadının eski adı olan HRK'nın bayrağı ⓘ

Kürdistan Özgür Yaşam Partisi veya PJAK (Kürtçe: Partiya Jiyana Azad a Kurdistanê), İran İslam Cumhuriyeti karşıtı solcu bir Kürt silahlı militan grubudur. İran'daki ("Doğu Kürdistan" veya "Rojhelat" olarak da bilinir) Kürtler için bir dereceye kadar özerklik yoluyla kendi kaderini tayin etme arayışıyla 2004 yılından bu yana İran rejimine karşı aralıklı olarak silahlı mücadele yürütmektedir. ⓘ

PJAK, Türkiye, İran, Suriye ve Irak'taki Kürt siyasi ve isyancı grupların bir şemsiye grubu olan Kürdistan Topluluklar Birliği aracılığıyla Kürdistan İşçi Partisi (PKK) ile ittifak halindedir. ⓘ

PJAK sözcüleri ziyaretçi medyaya defalarca silahlı kanadı Doğu Kürdistan Birlikleri'nin (YRK) yaklaşık 3.000 aktif üyesi olduğunu söyledi - bunların yarısı kadın - ancak yıllar içinde akademik uzmanların tahminleri 1.000 gibi daha muhafazakar rakamlara işaret ediyor. Bununla birlikte, PJAK'ın İran'ın Kürt bölgelerindeki İran İslam Cumhuriyeti güçlerine önemli zararlar verme kapasitesi, ilk olarak 2011'de yapılan ve potansiyel olarak yüzlerce PJAK savaşçısını öldüren nispeten büyük ölçekli sınır ötesi harekat, ikinci olarak da Kandil Dağları'ndaki üslerinde PKK ve PJAK hareketleri hakkında istihbarat (uydu, drone görüntüleri) paylaşımı yoluyla son zamanlarda artan Türk-İran işbirliği nedeniyle son on yılda önemli ölçüde zayıflamıştır. Öte yandan, İran rejiminin Kürt aktivistlere yönelik baskı, hapis, idam ve yargısız infazlarında son dönemde görülen artış, iddialara göre PJAK'a ve diğer gizli İran karşıtı Kürt isyancı gruplar Komala, KDPI ve PAK'a katılımların artmasına neden oldu. ⓘ

PJAK, İran, Türkiye, Japonya ve 2009'dan bu yana ABD tarafından terör örgütü olarak tanımlanmıştır. ⓘ

PJAK Partiya Jiyana Azad a Kurdistanê (Kürdistan Özgür Yaşam Partisi)
Kuruluş	2004-günümüz
Lider(ler)	Hacı Ahmedi
Amaç	İran'da bağımsız Kürt devleti kurmak.
Etkin bölgeler	Irak ve İran
İdeoloji	Apoculuk Kürt milliyetçiliği Komünizm Demokratik Konfederalizm
Durum	Türkiye Cumhuriyeti, Amerika Birleşik Devletleri ve İran tarafından terör örgütü ilan edilmiştir.

PJAK tam adı ile Kürdistan Özgür Yaşam Partisi (Kürtçe: Partiya Jiyana Azad a Kurdistanê), İran ve Irak'ta faaliyet gösteren Kürt milliyetçisi silahlı örgüt. PJAK; Türkiye, İran, Amerika Birleşik Devletleri ve Japonya tarafından terör örgütü olarak tanımlanmaktadır. Kürdistan İşçi Partisinin (PKK) üyesi olduğu Kürdistan Topluluklar Birliğinin (KCK) üyesidir. ⓘ

İran'da bulunan askeri hedeflere ve sivillere karşı silahlı eylemler yapan örgüt, 2003 yılında Hacı Ahmedi adlı kişi tarafından kurulmuştur. İdeolojisi, demokratik konfederalizm ve Kürt milliyetçiliğidir. ⓘ

İran resmî haber ajansı İRNA'nın haberine göre, 12 Ocak 2009 tarihinde İran'ın baskılarına daha fazla direnemeyen PJAK'ın "Türkiye, İran, Suriye ve Irak'a yönelik faaliyetlerine son verdiği" iddia edilmiştir. Bu iddialara karşın PJAK'ın günümüzde hâlen eylemlerine devam ettiği belirtilmektedir. ⓘ

Politikaları ve yapısı

Kadın Savunma Güçleri Bayrağı ⓘ

İran Kürdistanı'ndan PKK üyeleri, Türk hükümetine karşı solcu-milliyetçi isyanlarının İran'daki karşılığı olarak 2004 yılında PJAK'ı kurdu. Örgütün şu anki liderinin Almanya'da ikamet ettiği söylenen Abdul Rahman Haji Ahmadi olduğu tahmin ediliyor. Washington Times'a göre PJAK üyelerinin yarısı kadın ve bunların çoğu henüz ergenlik çağında. Grup aktif olarak kadın gerillaları bünyesine katıyor ve "en acımasız ve en şiddetli savaşçılarının" hareketin "radikal feminizmine" kapılan kadınlar olduğunu belirtiyor. ⓘ

PJAK, seçilmiş bir Yürütme Konseyi tarafından yönetilen Kürt grup ve birimlerinin ittifakı olan Kürdistan Topluluklar Birliği ya da KCK'nın (Kürtçe: Koma Civakên Kurdistan) bir üyesidir. KCK bir dizi karardan sorumludur ve üyeleri adına sık sık basın açıklamaları yayınlar. ⓘ

PJAK'ın da alt bölümleri bulunmaktadır:

• Silahlı kanat - Doğu Kürdistan Birlikleri (Kürtçe: Yekîneyên Rojhilatê Kurdistan, YRK), eski adıyla Doğu Kürdistan Güçleri (Kürtçe: Hêzên Rojhilatê Kurdistan, HRK)
• Kadınların silahlı kanadı - Gülistan Doğan liderliğindeki Kadın Savunma Güçleri (Kürtçe: Hêzên Parastina Jinê, HPJ).
• Gençlik ve öğrenci kolu ⓘ

New York Times'a göre PJAK ve PKK "büyük ölçüde bir ve aynı gibi görünüyor ve aynı hedefi paylaşıyorlar: Kürtler için yeni özerklik ve haklar kazanmak için mücadele kampanyaları. Aralarındaki tek fark PJAK'ın İran'da, PKK'nın ise Türkiye'de savaşıyor olması. Liderliği, lojistiği ve şu anda Türkiye'de tutuklu bulunan PKK lideri Abdullah Öcalan'a bağlılığı paylaşıyorlar." Militanlarının yaklaşık yarısı kadınlardan oluşuyor. ⓘ

PJAK liderliği, grubun hedeflerinin esas olarak İran'daki teokrasinin yerine İran'daki etnik azınlıklar için özerkliği kabul eden federal ve demokratik bir hükümet getirmeye odaklandığını iddia etmektedir. ⓘ

Silahlı çatışma ve tutuklamalar

Doğu Kürdistan Birimleri Yekîneyên Rojhilatê Kurdistan (YRK) ⓘ
YRK Bayrağı
Lider	Abdul Rahman Haji Ahmadi
Operasyon tarihleri	2004-Halen
Güdüler	İran, Türkiye ve Suriye'de özerk bölgesel oluşumlar veya Kürt federal devletleri kurmak ve Abdullah Öcalan tarafından teorize edildiği gibi demokratik konfederalist bir sistem kurmak.
Aktif bölgeler	Irak, Türkiye ve İran
İdeoloji	Laiklik, Jineoloji, Demokratik konfederalizm
Durum	Aktif
Bir parçası	Kürdistan İşçi Partisi (PKK)
Muhalifler	İran  Türkiye İran Kürdistanı Demokratik Partisi (Bazen)

2004–2010

Kürdistan Özgür Yaşam Partisi, 2004 yılından bu yana İranlı yetkililerle silahlı çatışmaya girmiştir. ⓘ

İstanbul Cihan Haber Ajansı, 2005 yılı boyunca 120'den fazla İran güvenlik gücü mensubunun PJAK tarafından öldürüldüğünü iddia etmiştir. ⓘ

PJAK, 3 Nisan 2006 tarihinde Maku'da gösteri yapan 10 Kürdün İran güvenlik güçleri tarafından öldürülmesine misilleme olarak 24 İran güvenlik gücü mensubunu öldürdü. 10 Nisan 2006'da yedi PJAK üyesi, üç İran güvenlik gücü personelini öldürdükleri şüphesiyle İran'da tutuklandı. PJAK 8 Mayıs 2006'da Kirmanşah'ta bir hükümet binasına bomba koyarak beş kişinin yaralanmasına neden oldu. ⓘ

İran güvenlik güçleri 2006 yılının ortalarından itibaren PJAK gerillalarıyla İran sınırı boyunca birçok kez karşı karşıya geldi. O tarihten bu yana ABD haber kanalı MSNBC, İran ordusunun Irak'ta İran sınırı boyunca Kürt köylerini bombalamaya başladığını iddia ederken, asıl hedeflerinin PJAK militanları olduğunu öne sürdü. Çok sayıda sivil hayatını kaybetti. PJAK, gerillalarının İran içinde savaştığını ve Ağustos 2007'de İran güçleri tarafından ileri bombardıman operasyonu yürüten bir İran askeri helikopterini imha etmeyi başardığını iddia ediyor. ⓘ

24 Nisan 2009'da PJAK isyancıları Kirmanşah eyaletinde bir polis karakoluna saldırdı. İran hükümet kaynaklarına göre, şiddetli bir silahlı çatışmada 18 polis ve 8 isyancı öldürüldü. İran bir hafta sonra Irak'ın Panjwin sınır bölgesindeki Kürt köylerine helikopterlerle saldırarak karşılık verdi. Irak sınır muhafızları yetkililerine göre İran'ın saldırdığı bölge, baskının hedefi olduğu anlaşılan PJAK'ın kalesi olarak görülmüyordu. ICRC'ye göre 800'den fazla Iraklı Kürt son sınır ötesi şiddet olayları nedeniyle evlerini terk etmek zorunda kaldı. ⓘ

2011–2012

Rezan Cavid, 2012 yılında PJAK'ın komutanlarından biri ⓘ

16 Temmuz 2011 tarihinde İran ordusu Kuzey Irak'ın dağlık bölgelerindeki PJAK yerleşkelerine karşı büyük bir saldırı başlattı. Devrim Muhafızlarına göre onlarca isyancı öldürüldü. Devlete bağlı İslam Cumhuriyeti Haber Ajansı'nın 26 Temmuz tarihli haberine göre, Batı Azerbaycan eyaletindeki çeşitli kasabalarda çıkan çatışmalarda PJAK militanları öldürüldü. Kürt medyası en az beş Devrim Muhafızının öldürüldüğünü bildirdi. ⓘ

PJAK sözcüsü Sherzad Kemankar Iraklı Kürt gazeteleri Hawlati ve Awene'ye verdiği röportajda İran güçlerinin 16 Temmuz'da PJAK kalelerine saldırdığını ancak PJAK'ın İran ordusunu eski mevzilerine geri püskürtmeyi başardığını ve çatışmada 53 İran askerinin öldürüldüğünü, PJAK'ın ise iki savaşçısını kaybettiğini açıkladı. Sherzad Kemankar ayrıca İran güçlerinin ağır silahlar kullanarak Ensar el-İslam ile ortak bir operasyon yürüttüğüne dikkat çekti. İran medyası daha sonra kutsal Kum kentindeki en üst düzey Devrim Muhafızları komutanlarından General Abbas Asemi ile birlikte en az 5 Devrim Muhafızı askerinin Irak sınırı yakınlarında Kürt isyancılarla çıkan çatışmalarda öldüğünü bildirdi. ⓘ

Reuters'a göre İran hükümeti PJAK'ı gaz boru hatlarına sabotaj düzenlemek ve askerlerini pusuya düşürmekle suçlarken, yardım kuruluşları Devrim Muhafızlarının bombardımanının bölgede "bazı sivilleri öldürdüğünü ve yüzlercesini evlerini terk etmeye zorladığını" söylüyor. Devrim Muhafızları bu suçlamaları reddediyor. ⓘ

PJAK lideri Hacı Ahmedi, 8 Ağustos 2011'de, Devrim Muhafızları'nın saldırılarına Ramazan dolayısıyla ara verildiği bir sırada, kendisiyle röportaj yapan bir gazeteciye grubunun İran'la müzakereye hazır olduğunu söyledi ve Kürt meselesinin "barışçıl yollarla" çözülmesi gerektiğini savundu. Hacı Ahmedi bazı durumlarda uzlaşmanın kaçınılmaz olduğunu kabul etti ve PJAK'ın silah bırakmaya istekli olduğunu belirtti. Ahmedi, savaşmanın Kürtlerin İran'da siyasi ve kültürel haklar elde etmesine yardımcı olmayabileceğini söyledi. Ancak Muhafızlar 2 Eylül'de saldırılarına yeniden başladı ve PJAK'ın ateşkes çağrısını reddederek Kürt isyancıların silah bırakmaktan ya da sınır bölgelerini terk etmekten başka seçenekleri olmadığını söyledi. İran'ın kara kuvvetleri komutanı Tuğgeneral Ahmed Rıza Pourdastan 19 Eylül'de Vatan-e-Emrooz gazetesine yaptığı açıklamada kuvvetlerinin "önümüzdeki günlerde" Irak merkezli silahlı Kürt isyancıların işini bitireceğini söyledi. ⓘ

PJAK'ın ateşkes teklifini reddetmesi iki taraf arasında yeni çatışmalara yol açtı. Çatışmalarda bir aylık bir durgunluğun ardından 2 Eylül'de Devrim Muhafızları PJAK'a karşı yeni bir kara operasyonu başlattı. 9 Eylül 2011'de İran medyası Devrim Muhafızları'ndan Tuğgeneral Abbas Ali Cennesari'nin PJAK isyancılarıyla girdiği bir çatışmada öldürüldüğünü bildirdi. ⓘ

2012'de bir grup PJAK savaşçısı ⓘ

30 Eylül 2011 tarihinde İran Devrim Muhafızları Kara Kuvvetleri Komutan Yardımcısı Tuğgeneral Abdullah Araqi, İran ordusunun Jasosan tepelerini ele geçirmesinin ardından PJAK'ın yenilgiyi kabul ederek İran sınırından bir kilometre uzağa çekilmeyi ve İran topraklarında askeri faaliyetlerden ve İran vatandaşlarını silah altına almaktan kaçınmayı kabul ettiğini açıkladı. İran medyasına göre, PJAK'ın İran'ın kuzeybatı sınır bölgelerindeki Jasosan tepelerindeki karargahını ele geçiren son operasyonlar sırasında 180 PJAK milisi öldürüldü ve 300'ü yaralandı. ⓘ

25 Nisan 2012 tarihinde İran medyası, İran'ın batısındaki Kermanshah eyaletinde Paveh yakınlarında PJAK isyancıları tarafından düzenlenen bir saldırıda dört seçkin Devrim Muhafızı üyesinin öldürüldüğünü ve diğer dördünün de yaralandığını bildirdi. ⓘ

Türk-İran işbirliği iddiası

2011 yılında PJAK lideri Rahman Haj Ahmadi, muhafazakar aktivist Kenneth R. Timmerman ile yaptığı bir röportajda, Türk ordusu veya Türk hükümetine bağlı birliklerdeki unsurların İran'daki laik PJAK'ı bastırmak için kasıtlı olarak İranlı güçlerle işbirliği yaptığını iddia etmiştir. ⓘ

Terör örgütü olarak tanımlanması

Aşağıdaki ülkeler PJAK'ı bir terör örgütü olarak listelemiştir. ⓘ

İran	ⓘ
Japonya
Türkiye
Birleşik Devletler

PJAK ve Amerika Birleşik Devletleri

Hem Amerika Birleşik Devletleri hem de PJAK her türlü ilişkiyi her zaman reddetmiştir. Şubat 2009'dan bu yana PJAK, ABD hükümeti tarafından terör örgütü olarak sınıflandırılmakta, PJAK'ın ABD yargı yetkisi altındaki tüm varlıkları dondurulmakta ve Amerikan vatandaşlarının örgütle iş yapması yasaklanmaktadır. Yetkililer bu sınıflandırmaya gerekçe olarak PJAK'ın PKK ile olan bağlantılarını gösterdiler; ABD, bölgesel müttefiki ve NATO üyesi olan Türkiye'yi desteklemek amacıyla PKK'yı 1997'den beri "Yabancı Terör Örgütü" olarak yasaklamıştı. İran medyası ve hükümet yetkilileri sık sık PJAK'ın İran'ın "devlet gücünü" zayıflatmak amacıyla ABD ve müttefikleri tarafından gizlice desteklendiğini iddia etmektedir. İranlı yetkililer ayrıca PJAK saldırılarının "Amerika ve Siyonist rejimin (İsrail) desteğiyle" gerçekleştiğini iddia etmişlerdir. ⓘ

18 Nisan 2006 tarihinde Kongre üyesi Dennis Kucinich, Başkan George W. Bush'a bir mektup göndererek, PJAK'ın ABD destekli Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nin kontrolü altındaki Irak topraklarında faaliyet göstermesi ve üslenmesi nedeniyle ABD'nin PJAK'ı destekliyor ve koordine ediyor olabileceği yönündeki kanaatini ifade etmiştir. ⓘ

Gazeteci Seymour Hersh Kasım 2006'dan Haziran 2008'e kadar Bush yönetiminin İran'la savaşa hazırlandığını iddia etti ve Kasım 2006'da The New Yorker'da ABD ordusu ve İsrail'in İran'da iç baskı yaratmak için PJAK'a ekipman, eğitim ve hedefleme bilgileri verdiğini yazdı. İsrailli bir sözcü bu iddiaları derhal yalanladı. Aynı şekilde, dönemin ABD Türkiye Büyükelçisi Ross Wilson da Türkiye'deki tepkileri bastırmak amacıyla PJAK'a herhangi bir Amerikan yardımı yapıldığına dair resmi bir yalanlama yayınladı Wilson ayrıca Aralık 2007'de Washington'a gizli bir telgraf göndererek (daha sonra WikiLeaks tarafından yayınlandı) ABD hükümetini PJAK'ı resmi olarak kara listeye almaya çağırdı. ⓘ

Bu olayın ardından PKK'nın üst düzey komutanlarından Cemil Bayık Agence France-Presse'e verdiği bir röportajda ABD'li yetkililerin PJAK ile temas kurduğunu ancak Amerika'nın isyancı gruba hiçbir şekilde destek vermediğini iddia etti. PKK'nın PJAK'ın kurucusu ve tek gerçek destekçisi olduğunu savunan Bayık, "eğer ABD PJAK'la ilgileniyorsa, o zaman PKK'yla da ilgilenmek zorundadır" diyerek ABD'nin PKK'ya yönelik yerleşik düşmanlığıyla çelişmiştir. ⓘ

2007 yılında Washington Times, PJAK lideri Hacı Ahmedi'nin ABD'den siyasi ve askeri destek almak için Ağustos 2007'de Washington DC'yi ziyaret ettiğini, ancak yetkililerle sınırlı temas kurduğunu ve böyle bir destek alamadığını iddia etmiştir. Ancak PJAK 18 Ekim 2008'de yaptığı bir açıklamada ABD'yi Kandil bölgesindeki PJAK ve PKK üslerine karşı yoğun bombardıman kampanyaları ve sınır ötesi saldırılar düzenleyen Türk ve İran güçlerine istihbarat aktarmakla suçladı. ⓘ

4 Şubat 2009 tarihinde ABD Hazine Bakanlığı PJAK'ı terör örgütü olarak tanımlamıştır. Ayrıca PJAK'ın eski lideri Hacı Ahmedi ABD'yi Türkiye ve İran'ın yanında Kürt isyancılara karşı savaşmakla suçlamıştır. ⓘ

PJAK militanları, 2012 ⓘ

İran Hükümeti, PJAK'ın Amerika Birleşik Devletleri'nden maddi ve askeri destek aldığını savunuyor. ABD basınında yer alan bazı haberlere göre, ABD ordusu PJAK ile irtibat kurup İran hakkında istihbarat topluyor. Alınan bilgiler karşılığında PJAK'a para verildiği, örgütün de bu parayla silah ve casus temin ettiği iddia ediliyor. ABD Vatanseverlik Yasası'nın (Patriot Act) X. başlığına göre ABD ordusunun verilen paranın hangi amaçta kullanıldığını araştırması gerekmiyor. Pentagon ise PJAK'a destek verildiğinden haberdar olmadığını savunuyor. ⓘ

Kadın Savunma Güçleri

Kadın Savunma Güçleri (Kürtçe: Hêzên Parastina Jinê) veya Kürtçe adından kısaltılarak HPJ, PJAK'ın kadın koludur. ⓘ

Örgüt, Geneva Call adlı sivil toplum örgütünün çağrısı ile 2015 yılında diğer Kürt örgütler ile bir araya gelerek çatışmalarda çocukları kullanmayacaklarını beyan ettikleri anlaşmaya imza atmıştır. ⓘ

İşçileri kaçırma iddiaları

PJAK'ın, İran ve çevresinde iş bulmak umuduyla Avrupa'ya gitmek isteyen işçileri kaçırıp, zorla kendi kamplarına götürdüğü ve orada kendi düşüncelerini empoze edip, işçileri kendi çıkarları doğrultusunda kullandığı iddia ediliyor. Türk medyasına konuşan mağdur bir İranlı: "Terör örgütleri hayatımın en iyi 14 yılını aldı. Beni haberim olmadan terör kampına götürdüler. Onlar beni zor koşullarda tutarak kendi düşüncelerini empoze ediyorlardı. HMTÖ yani münafıklar, PJAK ve PKK, gençlerin içinde pusuya yatıyor. Onları sıkıntılı durumda kaldıkları sırada tuzağa düşürmek ve kendi çıkarları için kullanmak istiyorlar. Ben de bu grupların eylemlerinin mağduruyum. Onların cinayetlerini kendi gözlerimle gördüm ve uzun yıllar o korkunç kamplarda yaşadım. Tüm hükümetlerden dünyanın bu terör gruplarından kurtulması için terörle mücadeleyi çok ciddi bir şekilde sürdürmelerini istiyorum.” ⓘ