Akçaağaç
| Akçaağaç ⓘ | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Acer palmatum | |||||||||||||
Bilimsel sınıflandırma  | |||||||||||||
| |||||||||||||
| Türler | |||||||||||||
| metne bakınız. | |||||||||||||
Akçaağaç ya da Acer, genellikle akçaağaç olarak bilinen ağaçların ve çalı'ların bir cinsidir. Cins, Sapindaceae familyasına yerleştirilir. Çoğu Asya'ya özgü olan yaklaşık 132 tür vardır, ayrıca Avrupa, kuzey Afrika ve Kuzey Amerika'da bir miktar vardır. Yalnızca bir tür, Acer laurinum, Güney Yarımküre'ye kadar uzanır. ⓘ
Cinsin tip türü, Avrupa'daki en yaygın akçaağaç türü olan Acer pseudoplatanus, çınar yapraklı akçaağacıdır. Akçaağaçların genellikle kolayca tanınabilir avuç içi (ing:palmate) yaprakları (Acer negundo bir istisnadır) ve ayırt edici kanatlı meyve’leri vardır. Akçaağaçların en yakın akrabaları at kestanesi'dir. Akçaağaç şurubu bazı akçaağaç türlerinin özsuyundan yapılır. ⓘ
| Akçaağaç Zamansal aralık: Geç Paleosen - Yakın Dönem
| |
|---|---|
| |
| Acer pseudoplatanus (çınar akçaağacı) yaprakları | |
| Bilimsel sınıflandırma
| |
| Krallık: | Plantae |
| Klad: | Trakeofitler |
| Klad: | Angiospermler |
| Klad: | Eudicots |
| Klad: | Rosids |
| Sipariş: | Sapindales |
| Aile: | Sapindaceae |
| Alt familya: | Hippocastanoideae |
| Cins: | Acer L. |
| Türler | |
|
Her ikisine de bakın | |
| |
| Dağıtım | |
Fosil kaydı
"Akçaağaç" cinsinin bilinen en eski kesin temsilcisi fosil, Kuzey Amerika/Asya Ayrımları için tanımlandı ⓘ
Morfoloji
Akçaağaçların çoğu 10-45 m (33-148 ft) yüksekliğe kadar büyüyen ağaçlardır. Diğerleri ise 10 metreden daha kısa boylu çalılardır ve yer seviyesinden çıkan birkaç küçük gövdeleri vardır. Türlerin çoğu yaprak döker ve birçoğu sonbahar yaprak renkleriyle ünlüdür, ancak güney Asya ve Akdeniz bölgesindeki birkaçı her daim yeşildir. Çoğu gençken gölgeye toleranslıdır ve genellikle doruktaki ağaçlardan ziyade nehir kenarı, alt bölge veya öncü türlerdir. Şeker akçaağacı gibi birkaç istisna vardır. Kök sistemlerinin çoğu tipik olarak yoğun ve liflidir, altlarındaki diğer bitki örtüsünün büyümesini engeller. Başta Acer cappadocicum olmak üzere birkaç tür sıklıkla kök filizleri üretir ve bunlar klonal kolonilere dönüşebilir. ⓘ
Akçaağaçlar zıt yaprak dizilimi ile ayırt edilir. Çoğu türün yaprakları avuç içi damarlı ve lopludur, her biri bir loba giden 3 ila 9 (nadiren 13) damara sahiptir, bunlardan biri merkezi veya apikaldir. Az sayıdaki tür, avuç içi bileşik, pinnat bileşik, pinnat damarlı veya lopsuz yapraklara sahip olma bakımından farklılık gösterir. Acer griseum (kağıt kabuğu akçaağacı), Acer mandshuricum (Mançurya akçaağacı), Acer maximowiczianum (Nikko akçaağacı) ve Acer triflorum (üç çiçekli akçaağaç) dahil olmak üzere birkaç tür üç yapraklıdır. Bir tür, Acer negundo (kutu akçaağaç veya Manitoba akçaağacı), sadece üç yapraklı veya beş, yedi veya nadiren dokuz yaprakçıklı olabilen pinnately bileşik yapraklara sahiptir. Acer laevigatum (Nepal akçaağacı) ve Acer carpinifolium (gürgen akçaağacı) gibi birkaçı, iğnemsi damarlı basit yapraklara sahiptir. ⓘ
Acer rubrum gibi akçaağaç türleri tek eşeyli, iki eşeyli veya çok eşeyli olabilir. Çiçekler düzenli, pentamerous ve salkım, corymbs veya umbels şeklinde doğar. Dört ya da beş çanak yaprağı, yaklaşık 1-6 mm uzunluğunda dört ya da beş taç yaprağı (bazı türlerde yoktur), yaklaşık 6-10 mm uzunluğunda dört ila on stameni ve iki pistili ya da iki stili olan bir pistili vardır. Yumurtalık üstündür ve kanatları çiçekleri uzatarak hangi çiçeklerin dişi olduğunu söylemeyi kolaylaştıran iki karpele sahiptir. Akçaağaçlar kışın sonlarında ya da ilkbaharın başlarında, çoğu türde yaprakların ortaya çıkmasıyla birlikte ya da hemen sonrasında, bazılarında ise ağaçlar yapraklanmadan önce çiçek açar. ⓘ
Akçaağaç çiçekleri yeşil, sarı, turuncu ya da kırmızı renktedir. Tek tek küçük olsalar da, birkaç türde bütün bir ağacın çiçek açmasının etkisi çarpıcı olabilir. Bazı akçaağaçlar arılar için erken ilkbaharda polen ve nektar kaynağıdır. ⓘ
Kendine özgü meyvelerine samara, "akçaağaç anahtarları", "helikopterler", "fırıldak kuşlar" veya "polinozlar" denir. Bu tohumlar, her biri lifli, kağıtsı dokudan düzleştirilmiş bir kanada bağlı bir "nutlet" içinde bulunan bir tohum içeren ayırt edici çiftler halinde ortaya çıkar. Düşerken dönecek ve tohumları rüzgarda önemli bir mesafeye taşıyacak şekilde şekillendirilmişlerdir. Düşerken dönmeleri nedeniyle insanlar onlara genellikle "helikopter" derler. İkinci Dünya Savaşı sırasında ABD Ordusu, 65 libreye (29 kg) kadar malzeme taşıyabilen ve akçaağaç tohumunu temel alan özel bir hava ikmal taşıyıcısı geliştirmiştir. Tohum olgunlaşması genellikle çiçeklenmeden birkaç hafta ila altı ay sonradır ve olgunlaşmadan kısa bir süre sonra tohum dağılır. Bununla birlikte, bir ağaç bir seferde yüz binlerce tohum bırakabilir. Türlere bağlı olarak, tohumlar küçük ve yeşilden turuncuya ve daha kalın tohum kabukları ile büyük olabilir. Yeşil tohumlar çiftler halinde, bazen sapları hala bağlıyken salınır. Sarı tohumlar tek tek ve neredeyse her zaman sapları olmadan salınır. Çoğu tür çimlenmek için tabakalaşma gerektirir ve bazı tohumlar çimlenmeden önce birkaç yıl boyunca toprakta hareketsiz kalabilir. ⓘ
Acer cinsi Dipteronia cinsi ile birlikte ya kendi familyaları olan Aceraceae içinde sınıflandırılır ya da Sapindaceae familyasının üyeleri olarak sınıflandırılır. Angiosperm Phylogeny Group sistemi de dahil olmak üzere son sınıflandırmalar Sapindaceae'ye dahil edilmeyi desteklemektedir. Sapindaceae familyasına dahil edildiğinde, Acer cinsi Hippocastanoideae alt familyasına dahil edilir. Cins, morfolojisine göre çok sayıda bölüm ve alt bölüme ayrılır. Hem kloroplast hem de nükleer genomlardan DNA dizisi verilerini içeren, iç ilişkileri çözmeyi ve grubun evrimsel tarihini yeniden yapılandırmayı amaçlayan moleküler çalışmalar, ilk olarak kuzeydoğu Palearktik'te ortaya çıkan grup için Geç Paleosen kökenini önermektedir. Hızlı soy farklılaşmasını, Nearktik ve Batı Palearktik bölgelere birkaç bağımsız dağılım izlemiştir. Elli dört akçaağaç türü, kendi doğal ortamlarında yok olma tehdidi altında oldukları için Uluslararası Doğa Koruma Birliği kriterlerini karşılamaktadır. ⓘ
Her mevsimde ayrı bir renk alan yaprakları, bazılarının göz alıcı çiçek ve meyvelerinden dolayı park ve bahçelerde yetiştirilirler. ⓘ
Zararlılar ve hastalıklar
Yapraklar, Lepidoptera takımının bir kısmının larvaları için besin bitkisi olarak kullanılır (bkz. Akçaağaçlarla beslenen Lepidoptera listesi). Yüksek konsantrasyonlarda, yeşil çizgili akçaağaç kurdu (Dryocampa rubicunda) gibi tırtıllar yapraklarla o kadar çok beslenebilirler ki ev sahibi akçaağaç ağaçlarının geçici olarak yapraksız kalmasına neden olabilirler. Yaprak bitleri de akçaağaçlarda çok yaygın özsuyu besleyicileridir. Bahçecilik uygulamalarında bir dimethoate spreyi bu sorunu çözecektir. ⓘ
Asya uzun boynuzlu böceği (Anoplophora glabripennis) istilası, Amerika Birleşik Devletleri'nin Illinois, Massachusetts, New Jersey, New York ve Ohio eyaletlerinde ve Kanada'nın Ontario eyaletinde binlerce akçaağaç ve diğer ağaç türlerinin yok olmasına neden olmuştur. ⓘ
Akçaağaçlar bir dizi mantar hastalığından etkilenmektedir. Birçoğu Verticillium türlerinin neden olduğu Verticillium solgunluğuna karşı hassastır ve bu da önemli yerel ölümlere neden olabilir. Cryptostroma türlerinin neden olduğu isli kabuk hastalığı, kuraklık nedeniyle stres altında olan ağaçları öldürebilir. Akçaağaçların ölümüne nadiren Phytophthora kök çürüklüğü ve Ganoderma kök çürüklüğü neden olabilir. Yaz sonu ve sonbaharda akçaağaç yaprakları genellikle Rhytisma türlerinin neden olduğu "katran lekesi" ve Uncinula türlerinin neden olduğu küf nedeniyle bozulur, ancak bu hastalıklar genellikle ağaçların uzun vadeli sağlığı üzerinde olumsuz bir etkiye sahip değildir. ⓘ
Kültürel önemi
Akçaağaç yaprağı Kanada'nın armasında ve Kanada bayrağında yer almaktadır. Akçaağaç, güç ve dayanıklılığın ortak bir sembolüdür ve Kanada'nın ulusal ağacı olarak seçilmiştir. Akçaağaç yaprakları geleneksel olarak Kanada Kuvvetleri askeri kıyafetlerinin önemli bir parçasıdır, örneğin generaller için askeri rütbe nişanlarında akçaağaç yaprağı sembolleri kullanılır. Ülkede doğal olarak yetişen 10 tür vardır ve her eyalette en az bir tane bulunur. Ağacın ulusal bir sembol olması fikri ilk olarak şeker akçaağacının önemli olduğu Quebec eyaletinden çıkmış olsa da, Kanada'nın bugünkü ağaç amblemi daha ziyade genel bir akçaağacı ifade etmektedir. Bayraktaki tasarım, şeker akçaağacı yaprağından (normalde 23 nokta taşır) modellenen on bir noktalı bir stilizasyondur. ⓘ
Aynı zamanda Kanada buz hokeyi kulübü Toronto Maple Leafs'in adında da yer almaktadır. ⓘ
Kelimenin ilk kullanımı 1260 yılında "mapole" olarak tespit edilmiştir ve bir yüzyıl sonra Geoffrey Chaucer'ın Canterbury Tales adlı eserinde "mapul" olarak yazılmıştır. Akçaağaç aynı zamanda Hiroşima'nın bir sembolüdür ve yerel meibutsu'da her yerde bulunur. ⓘ
Akçaağaç yaprağı, Finlandiya'nın Uusimaa kentinin eski bir belediyesi olan Sammatti'nin armasında yer almaktadır. ⓘ
Kullanım Alanları
Bahçe Bitkileri
Bazı akçaağaç türleri, sonbahar renkleri, nispeten hızlı büyümeleri, nakledilmelerinin kolay olması ve çimlerin biçilmesinde sorun yaratacak sert tohumlarının olmaması nedeniyle ev sahipleri, işletmeler ve belediyeler tarafından süs ağacı olarak yaygın bir şekilde dikilmektedir. Özellikle Norveç akçaağacı (Kuzey Amerika'da istilacı olarak kabul edilmesine rağmen), gümüş akçaağaç, Japon akçaağacı ve kırmızı akçaağaç popülerdir. Diğer akçaağaçlar, özellikle daha küçük veya daha sıra dışı türler, örnek ağaçlar olarak popülerdir. ⓘ
Çeşitler
Belirli özellikler için seçilmiş çok sayıda akçaağaç çeşidi yalnızca çelik, doku kültürü, tomurcuklanma veya aşılama gibi eşeysiz üreme yoluyla çoğaltılabilir. Sadece Acer palmatum'un (Japon akçaağacı), çoğu Japonya'da seçilmiş 1000'den fazla çeşidi vardır ve bunların çoğu artık Batı dünyasında çoğaltılmamakta veya yetiştirilmemektedir. Bazı narin çeşitler genellikle saksıda yetiştirilir ve nadiren 50-100 cm'den daha yüksek boylara ulaşırlar. ⓘ
Bonsai
Akçaağaçlar bonsai sanatı için popüler bir seçimdir. Japon akçaağacı (Acer palmatum), üç dişli akçaağaç (A. buergerianum), Amur akçaağacı (A. ginnala), tarla akçaağacı (A. campestre) ve Montpellier akçaağacı (A. monspessulanum) popüler seçimlerdir ve yaprak küçültme ve dallanmayı teşvik eden tekniklere iyi yanıt verir, ancak çoğu tür kullanılabilir. ⓘ
Koleksiyonlar
Bazen akeretum olarak da adlandırılan akçaağaç koleksiyonları, İngiltere'deki "beş büyük W" de dahil olmak üzere dünyanın dört bir yanındaki birçok bahçe ve arboretada yer almaktadır: Wakehurst Place Garden, Westonbirt Arboretum, Windsor Great Park, Winkworth Arboretum ve Wisley Garden. Amerika Birleşik Devletleri'nde, Boston'daki Harvard'a ait Arnold Arboretum'daki akeretum özellikle dikkate değerdir. Tür ve çeşit sayısı bakımından Hollanda'nın Boskoop kentindeki Esveld Aceretum dünyanın en büyüğüdür. ⓘ
Ticari kullanımlar
Akçaağaçlar şurup ve odun kaynağı olarak önemlidir. Kurutulmuş odun genellikle yiyeceklerin tütsülenmesinde kullanılır. Akçaağaçlardan elde edilen odun kömürü, Tennessee viskisi yapımında kullanılan Lincoln County Süreci'nin ayrılmaz bir parçasıdır. Ayrıca süs bitkisi olarak yetiştirilirler ve turizm ve tarım için faydaları vardır. ⓘ
Kereste
Daha büyük akçaağaç türlerinden bazıları, özellikle Kuzey Amerika'da Şeker akçaağacı ve Avrupa'da Çınar akçaağacı gibi değerli kerestelere sahiptir. Genellikle "sert akçaağaç" olarak bilinen şeker akçaağacı, bowling lobutları, bowling salonu şeritleri, bilardo isteka milleri ve kasap blokları için tercih edilen ahşaptır. Akçaağaç ağacı aynı zamanda ahşap beyzbol sopalarının üretiminde de kullanılır, ancak akçaağaç sopalarının kırılması halinde parçalanma eğilimi nedeniyle dişbudak veya hickory'den daha az sıklıkla kullanılır. Akçaağaç sopası 1998 yılında Sam Bat'ın kurucusu Sam Holman tarafından Major League Baseball'a (MLB) tanıtılmıştır. Bugün profesyonel beyzbol tarafından en çok kullanılan standart akçaağaç sopadır. Akçaağaç aynı zamanda okçulukta sertliği ve gücü nedeniyle bir recurve yayın kollarında çekirdek malzeme olarak yaygın şekilde kullanılır. ⓘ
Akçaağaç ahşabı genellikle fiziksel ve estetik özelliklerine göre derecelendirilir. En yaygın terminoloji, seçilmemiş olan ve genellikle zanaat ahşapları için kullanılan ortak #2; ticari ve konut binaları için kullanılan ortak #1; temiz; ve ince ahşap işçiliği için aranan seçkin sınıf derecelendirme ölçeğini içerir. ⓘ
Bazı akçaağaç ahşapları alev akçaağacı, yorgan akçaağacı, kuşgözü akçaağacı ve burl ahşabı olarak bilinen oldukça dekoratif bir ahşap damarına sahiptir. Bu durum çeşitli türlerdeki ağaçlarda rastgele ortaya çıkar ve genellikle ahşap kesilene kadar tespit edilemez, ancak bazen ayakta duran ağaçta kabukta dalgalı bir desen olarak görülebilir. ⓘ
Bu seçkin dekoratif ahşap parçaları, estetik görünümleri daha da filtreleyen alt kategorilere de sahiptir. Kasık ağacı, arı kanadı, kedi pençesi, eski büyüme ve benekli, bu dekoratif ahşapların görünümünü tanımlamak için kullanılan bazı terimlerdir. ⓘ
Akçaağaçların Amerika Birleşik Devletleri'nde mobilya üretimi için uzun bir kullanım geçmişi vardır. Cherokee Kızılderilileri, kumaş boyamak için kullandıkları akçaağaç kabuğundan mor bir boya üretirlerdi. ⓘ
Ton Ağacı
Akçaağaç bir ton ağacı veya ses dalgalarını iyi taşıyan bir ağaç olarak kabul edilir ve çok sayıda müzik aletinde kullanılır. Akçaağaç, enstrüman üretiminde kullanılan bir diğer önemli ton ağacı olan maundan daha sert ve daha parlak bir sese sahiptir. ⓘ
Çoğu keman, viyola, çello ve kontrbasın arkası, yanları ve sapı akçaağaçtan yapılır. ⓘ
Elektro gitar sapları genellikle akçaağaçtan yapılır ve iyi bir boyutsal stabiliteye sahiptir. Fender Stratocaster ve Telecaster'ın sapları başlangıçta tamamen akçaağaç tek parça bir saptı, ancak daha sonra gül ağacı klavyelerle de mevcuttu. Les Paul tamamen akçaağaç bir gitar istiyordu, ancak akçaağacın ağırlığı nedeniyle Gibson'ın Les Paul gitarlarının yalnızca üst kısımları oyma akçaağaçtan yapılır, genellikle kapitone veya alevli akçaağaç üst kısımlar kullanılır. Ağırlığı nedeniyle, çok az sayıda masif gövdeli gitar tamamen akçaağaçtan yapılmıştır, ancak birçok gitar akçaağaç boyunlara, üstlere veya kaplamalara sahiptir. ⓘ
Akçaağaç ayrıca sıklıkla fagot yapımında ve bazen de akçaağaç plakçalar gibi diğer nefesli enstrümanlar için kullanılır. ⓘ
Birçok davul akçaağaçtan yapılır. 1970'lerden 1990'lara kadar akçaağaç davul kitleri, üretilen tüm davul kitlerinin büyük bir çoğunluğunu oluşturuyordu, ancak son yıllarda huş ağacı davullar için bir kez daha popüler hale geldi. En iyi davul yapım şirketlerinden bazıları, orta profesyonel serilerinde akçaağacı yoğun olarak kullanmaktadır. Akçaağaç davullar parlak rezonanslı sesleri için tercih edilir. Bazı bateri çubukları da akçaağaçtan yapılır. ⓘ
Tarım
Kuzey Amerika'nın kuzeydoğusunda kışın sonları ile ilkbaharın başlarında, gece-gündüz sıcaklıkları donma ile çözülme arasında değişirken, akçaağaç ağaçları akçaağaç şurubu üretmek üzere özsu için kesilebilir. Özsu, borularla bir şeker evine gönderilir ve burada şurup üretmek için kaynatılır ya da akçaağaç şekeri veya akçaağaç şekerlemesi haline getirilir. 1 litre (1,1 US qt) şurup yapmak için yaklaşık 40 litre (42 US qt) şeker akçaağacı özsuyu gerekir. Herhangi bir Acer türünden şurup elde edilebilse de, birçoğunda ticari olarak faydalı olacak miktarda şeker bulunmazken, akçaağaç şurubu üretiminde en yaygın olarak şeker akçaağacı (A. saccharum) kullanılır. Kanada'nın Québec kenti, yılda yaklaşık 500 milyon Kanada doları değerinde bir endüstri olan akçaağaç şurubunun önemli bir üreticisidir. ⓘ
Ayrıca, bu ağaçlar diğer birçok bitki çiçeklenmeden önce erken ilkbaharda önemli bir polen kaynağı olduğundan, akçaağaç çiçekleri genel tarımda ve doğal yaşam alanlarında ticari olarak önemli bir rol oynayan bal arıları için bir yem kaynağıdır. ⓘ
Kağıtlık odun
Akçaağaç hamur ağacı olarak kullanılır. Lifler, kuruduktan sonra çökmeyi önleyen nispeten kalın duvarlara sahiptir. Bu da kağıda iyi bir hacim ve opaklık kazandırır. Akçaağaç ayrıca kağıda iyi baskı özellikleri kazandırır. ⓘ
Turizm
Birçok akçaağaç parlak sonbahar yapraklarına sahiptir ve birçok ülkede yaprak izleme gelenekleri vardır. Şeker akçaağacı (Acer saccharum) Kuzey Amerika'da, özellikle Orta Ontario, Quebec ve kuzey New England, New York, Wisconsin ve Michigan'da sonbahar "yeşillik mevsimi "ne katkıda bulunan başlıca ağaçtır. ⓘ
Japonya'da sonbaharda akçaağaçların değişen renklerini izleme geleneğine momijigari denir. Nikko ve Kyoto bu etkinlik için özellikle tercih edilen yerlerdir. Kore'de aynı görüntüleme aktivitesi danpung-nori olarak adlandırılır ve Seoraksan ve Naejang-san dağları en iyi bilinen yerler arasındadır. ⓘ
Galeri
- Himalaya akçaağacı (Acer acuminatum)
- Geniş akçaağaç (Acer amplum)
- Sivri yapraklı akçaağaç (Acer argutum)
- Florida akçaağacı (Acer barbatum)
- Asya akçaağacı (Acer barbinerve)
- Çin akçaağacı (Acer buergerianum)
- Acer caesium
- Acer calcaratum
- Campbell akçaağacı (Acer campbellii)
- Ova akçaağacı (Acer campestre) Türkiye.
- Kırmızı çizgili akçaağaç (Acer capillipes)
- Beşparmak akçaağaç (Acer cappadocicum) Türkiye.
- Gürgen yapraklı akçaağaç (Acer carpinifolium)
- Acer caudatum
- Asma yapraklı akçaağaç (Acer circinatum)
- Sarmaşık yapraklı akçaağaç (Acer cissifolium)
- Meşin yapraklı akçaağaç (Acer coriaceifolium)
- Alıç yapraklı akçaağaç (Acer crataegifolium)
- David akçaağacı (Acer davidii)
- Devil akçaaağacı (Acer diabolicum)
- Ihlamur yapraklı akçaağaç (Acer distylum)
- Acer elegantulum
- Faber akçaağacı (Acer fabri)
- Yelpaze yapraklı akçaağaç (Acer flabellatum)
- Forrest akçaağacı (Acer forrestii)
- Girald akçaağacı (Acer giraldii)
- Kayalık dağı akçaağacı (Acer glabrum)
- İspanya akçaağacı (Acer granatense)
- Büyük dişli akçaağaç (Acer grandidentatum)
- Kağıt kabuklu akçaağaç (Acer griseum)
- Yunan akçaağacı (Acer heldreichii)
- Henry akçaağacı (Acer henryi)
- Hers akçaağacı (Acer hersii)
- Toros akçaağacı (Acer hyrcanum) Türkiye.
- Dolunay akçaağacı (Acer japonicum)
- Düz kabuklu akçaağaç (Acer laevigatum)
- Defne yapraklı akçaağaç (Acer laurinum)
- Acer laxiflorum
- Beyaz kabuklu akçaağaç (Acer leucoderme)
- Lobel akçaağacı (Acer lobelii)
- Acer longipes
- Büyük yapraklı akçaağaç (Acer macrophyllum)
- Mançurya akçaağacı (Acer mandshuricum)
- Nikko akçaağacı (Acer maximowiczianum)
- Maximowicz akçaağacı (Acer maximowiczii)
- Bahçe akçaağacı (Acer micranthum)
- Miyabe akçaağacı (Acer miyabei)
- Boyalı akçaağaç (Acer mono)
- Fransız akçaağacı (Acer monspessulanum) Türkiye.
- Dişbudak yapraklı akçaağaç (Acer negundo)
- Kara akçaağaç (Acer nigrum)
- Herdemyeşil akçaağaç (Acer oblongum)
- Kıbrıs akçaağacı (Acer obtusifolium)
- Oliver akçaağacı (Acer oliverianum)
- Kartopu yapraklı akçaağaç (Acer opalus) Türkiye.
- Japon akçaağacı (Acer palmatum)
- Pax akçaağacı (Acer paxii)
- Acer pectinatum
- Çizgili akçaağaç (Acer pensylvanicum)
- Acer pentaphyllum
- Çınar yapraklı akçaağaç (Acer platanoides) Türkiye.
- Dağ akçaağacı (Acer pseudoplatanus)
- Kore akçaağacı (Acer pseudosiebolianum)
- Acer pycnanthum
- Beşloplu akçaağaç (Acer quinquelobium) Türkiye.
- Acer robustum
- Acer rotundilobum
- Acer rubescens
- Kırmızı akçaağaç (Acer rubrum)
- Boz akçaağaç (Acer rufinerve)
- Gümüş akçaağacı (Acer saccharinum)
- Şeker akçaağacı (Acer saccharum)
- Doğu akçaağacı (Acer sempervirens) Türkiye
- Yeşil dolunay akçaağacı (Acer shirasawanum)
- Siebold akçaağacı (Acer sieboldianum)
- Sıkkım akçaağacı (Acer sikkimense)
- Acer sinense
- Acer skutchii
- Su akçaağacı (Acer spicatum)
- Huş yapraklı akçaağaç (Acer stachyophyllum)
- Acer sterculiaceum
- Acer syriacum
- Tatar akçaağacı (Acer tataricum) Türkiye.
- Acer tegmentosum
- Tonkin akçaağacı (Acer tonkinense)
- Kayın gövdeli akçaağaç (Acer trautvetteri) Türkiye.
- Üç çiçekli akçaağaç (Acer triflorum)
- Acer truncatum
- Acer tschonoski
- Acer tsinglingensis
- Türkistan akçaağacı (Acer turkestanicum)
- Acer ukurunduense
- Acer undulatum Türkiye.
- İran akçaağacı (Acer velutinum)
- Wilson akçaağacı (Acer wilsonii)
- Acer yangbiense ⓘ
Morfolojik özellikleri
Çoğunlukla kışın yaprağını döken ağaç ve ağaççık halinde odunsu bitkilerdir. Sürgünlerde karşılıklı olarak yer alan tomurcuklar ya kiremitvari dizilen pullar veya dışarıdan görülen iki pul ile örtülmüştür. Uzun saplı yapraklar basit, loplu veya tüysüdür. Yapraklar bazılarında sapından koparılınca süt çıkar. ⓘ
Çiçekler erdişi veya bir evciklidir. Kısa sürgünlerde dik duran veya aşağı sarkan salkım, mürekkep salkım vaziyetinde yer alırlar. Çanak ve taç yapraklar çoğunlukla 5 parçalıdır. Bazen taç yaprak hiç yoktur. Stamen 4-8 kadar fakat genellikle 8 tanedir. Ovaryum iki gözlüdür. Genellikle 2 ender olarak da 3 nuks (kanatlı meyve) gelişir. Bir tür hariç (şeker akçaağacı - Acer saccharum) diğerlerinde çimlenme epigeiktir. ⓘ
Gövdelerinin genç yaşlarda düzgün pürüzsüz, sonraları derin çatlaklı levhalar halinde parçalanmış kabukları vardır. Birçoğu yaz sürgünü yapar. Sonbaharda yedek madde olarak nişasta depo ederler. Sürgünlerin uçlarında nişasta, tanen, şekerli madde salan türler vardır. ⓘ
Odun yapısı ve kullanımı
Kerestesi sarı ya da pembe beyaz renkli, parlak ve dağınık gözenekli olan akçaağaçların odunları genellikle ağır, beyaz ve serttir. Yarıldığı zaman basit geçitli dağınık iletim boruları, en fazla 4 sıra halinde uzanan parlak özışınları göze çarpar. Bazılarında öz odun koyu renkte ve belirgin, bazılarında ise farksızdır. ⓘ
Başta tornacılık olmak üzere değişik amaçlar için kullanılan odunlarından başka bazı türlerin besi suyundan özel şuruplar yapılmaktadır. ⓘ
Dağılımı
Akçaağaçlar dünyanın tropik bölgeleri dışında kalan birçok yerinde Asya, Avrupa, Kuzey Afrika ve Kuzey Amerika' da doğal yayılış gösteren çok sayıda türe sahiptir. ⓘ