Aleksitimi
| Aleksitimi ⓘ | |
|---|---|
 | |
| Aleksitimik bir sanatçı tarafından çizilen ve kişinin kendi duyguları hakkındaki kafa karışıklığını tasvir eden bir çizim | |
| Telaffuz |
|
| Uzmanlık | Psikiyatri |
Aleksitimi, kişinin kendi yaşadığı duyguları tanımlama ve tarif etmedeki subklinik yetersizliği ile karakterize bir kişilik özelliğidir. Aleksitiminin temel özelliği duygusal farkındalık, sosyal bağlılık ve kişilerarası ilişkilerde belirgin işlev bozukluğudur. Ayrıca, yüksek düzeyde aleksitimisi olan kişiler başkalarının duygularını ayırt etmekte ve takdir etmekte güçlük çekebilir, bunun da empatik olmayan ve etkisiz duygusal tepkilere yol açtığı düşünülmektedir. ⓘ
Yüksek düzeyde aleksitimi nüfusun yaklaşık %10'unda görülür ve bir dizi psikiyatrik durumun yanı sıra herhangi bir nörogelişimsel bozuklukta da ortaya çıkabilir. Duygularını tanıma ve bunlar hakkında konuşma güçlüğü, kültürel erkeklik kavramlarına uyan erkeklerde (üzüntünün kadınsı bir duygu olduğunu düşünmek gibi) subklinik seviyelerde görülür. Bu durum bazı araştırmacılar tarafından normatif erkek aleksitimi olarak adlandırılmaktadır. Bununla birlikte, hem aleksitiminin kendisi hem de geleneksel olarak erkeksi normlarla ilişkisi her iki cinsiyette de tutarlıdır. ⓘ
Aleksitimi terimi 1973 yılında psikoterapist Peter Sifneos tarafından ortaya atılmıştır. Kelime; Eski Yunancada αλέξω (Alexo, "kovmak") ve θυμός (thumos, "ruh, duygu, düşünce") kökünden oluşmakta ve "duyguyu kovmak" anlamına gelmektedir. ⓘ
Sınıflandırma
Aleksitimi, etkilenen bireyleri diğer tıbbi ve psikiyatrik bozukluklar için risk altına sokan ve bu bireylerin diğer durumlar için geleneksel tedavilere yanıt verme olasılığını azaltan bir kişilik özelliği olarak kabul edilir. Aleksitimi, Ruhsal Bozuklukların Tanısal ve İstatistiksel El Kitabı'nın dördüncü baskısında bir ruhsal bozukluk olarak sınıflandırılmamıştır. Yoğunluğu kişiden kişiye değişen boyutsal bir kişilik özelliğidir. Bir kişinin aleksitimi puanı Toronto Aleksitimi Ölçeği (TAS-20), Perth Aleksitimi Anketi (PAQ), Bermond-Vorst Aleksitimi Anketi (BVAQ), Duygusal Farkındalık Düzeyleri Ölçeği (LEAS), Çevrimiçi Aleksitimi Anketi (OAQ-G2), Toronto Yapılandırılmış Aleksitimi Görüşmesi (TSIA) veya Gözlemci Aleksitimi Ölçeği (OAS) gibi anketlerle ölçülebilir. Antisosyal kişilik bozukluğu gibi psikiyatrik kişilik bozukluklarından farklıdır. ⓘ
Geleneksel olarak aleksitimi kavramsal olarak dört bileşenle tanımlanmıştır:
- duyguları tanımlamada zorluk (DIF)
- duyguları diğer insanlara anlatmakta zorluk (DDF)
- uyarıcıya bağlı, dış odaklı düşünme tarzı (EOT)
- daraltılmış imajinal süreçler (IMP) ⓘ
Bununla birlikte, aleksitiminin tanımı konusunda alanda süregelen bazı anlaşmazlıklar bulunmaktadır. Ampirik çalışmalarda ölçüldüğünde, daraltılmış imgesel süreçlerin genellikle aleksitiminin diğer bileşenleriyle istatistiksel olarak uyuşmadığı bulunmuştur. Bu tür bulgular, IMP'nin gerçekten de aleksitiminin bir bileşeni olup olmadığı konusunda alanda tartışmalara yol açmıştır. Örneğin, 2017'de Preece ve meslektaşları, aleksitiminin dikkat-değerlendirme modelini tanıtmış ve burada IMP'nin tanımdan çıkarılmasını ve aleksitiminin kavramsal olarak yalnızca DIF, DDF ve EOT'den oluşmasını önermişlerdir, çünkü bu üçünün her biri duygu işlemedeki eksikliklere özgüdür. Uygulamada, kısıtlı imgesel süreçler maddeleri 1990'larda TAS-20'nin önceki versiyonlarından çıkarıldığından beri, en çok kullanılan aleksitimi değerlendirme araçları (ve sonuç olarak çoğu aleksitimi araştırması) yapıyı yalnızca DIF, DDF ve EOT açısından değerlendirmiştir. ⓘ
Çalışmalar (DIF, DDF ve EOT'yi değerlendiren aleksitimi ölçümlerini kullanarak) yüksek aleksitimi prevalans oranının nüfusun %10'undan az olduğunu bildirmiştir. Daha az yaygın olan bir bulgu, aleksitiminin erkekler arasında kadınlardan daha yüksek bir yaygınlığa sahip olabileceğini öne sürmektedir; bu durum, bazı erkeklerin "duyguları tanımlama" konusunda yaşadığı zorluklarla açıklanabilir, ancak erkeklerin ve kadınların benzer yetenekler gösterdiği "duyguları tanımlama" konusundaki zorluklarla açıklanamaz. ⓘ
Psikolog R. Michael Bagby ve psikiyatrist Graeme J. Taylor aleksitimi yapısının psikolojik farkındalık ve duygusal zeka kavramlarıyla ters orantılı olduğunu ve "aleksitiminin sadece psikolojik sıkıntının bir sonucu olmaktan ziyade istikrarlı bir kişilik özelliği olduğuna dair güçlü ampirik destek" olduğunu savunmuştur. ⓘ
Belirtiler ve semptomlar
Tipik eksiklikler arasında kişinin kendi duygularını tanımlama, işleme, tanımlama ve bu duygularla çalışma sorunları, genellikle başkalarının duygularını anlamama; duygular ile duygusal uyarılmanın bedensel hislerini ayırt etmede zorluk; genellikle duygularla ilişkilendirilen fiziksel hislerin karıştırılması; kısıtlı hayal gücü nedeniyle az sayıda rüya veya fantezi; ve genellikle sorunlara verilen duygusal tepkileri dışlayan somut, gerçekçi, mantıklı düşünme sayılabilir. Aleksitimisi olanlar ayrıca markete gitmek ya da yemek yemek gibi çok mantıklı ve gerçekçi rüyalar gördüklerini bildirirler. Klinik deneyimler, aleksitimiyi en iyi karakterize eden şeyin rüyaları hatırlama becerisinden ziyade rüyaların yapısal özellikleri olduğunu göstermektedir. ⓘ
Bazı aleksitimik bireyler kronik disfori yaşayabildikleri veya ağlama ya da öfke patlamaları gösterebildikleri için yukarıda belirtilen özelliklerle çelişiyor gibi görünebilir. Ancak, sorgulama genellikle bu kişilerin duygularını tanımlamakta oldukça yetersiz olduklarını ya da duyguların ayrıntıları hakkında sorulan sorular karşısında kafalarının karıştığını ortaya koyar. ⓘ
Henry Krystal'a göre, aleksitimi sergileyen bireyler operasyonel bir şekilde düşünürler ve gerçekliğe aşırı ayarlanmış gibi görünebilirler. Bununla birlikte, psikoterapide, hastalar önemsiz, kronolojik olarak sıralanmış eylemleri, tepkileri ve günlük yaşam olaylarını monoton ayrıntılarla anlatma eğiliminde olduklarından bilişsel bir rahatsızlık ortaya çıkar. Genel olarak, bu kişiler her zaman olmasa da bir şeylere yönelmiş gibi görünebilir ve hatta kendilerine robot muamelesi yapabilirler. Bu sorunlar psikanalitik psikoterapiye yanıt vermelerini ciddi şekilde sınırlar; bu kişilerin psikoterapiye girmeleri durumunda psikosomatik hastalık veya madde bağımlılığı sıklıkla şiddetlenir. ⓘ
Aleksitimi ile ilgili yaygın bir yanlış kanı, etkilenen bireylerin duygularını sözel olarak ifade etmekten tamamen aciz oldukları ve hatta duyguları deneyimlediklerini kabul etmekte başarısız olabilecekleridir. Sifneos (1967) bu terimi ortaya atmadan önce bile hastaların sıklıkla anksiyete veya depresyon gibi şeylerden bahsettiğini belirtmiştir. Ayırt edici faktör, bu duyguları tanımlarken "mutlu" veya "mutsuz" gibi birkaç sınırlı sıfatın ötesine geçememeleriydi. Temel sorun, aleksitimisi olan kişilerin duygularını ayırt etme ve başkalarına anlatma becerilerini sınırlayan zayıf bir şekilde farklılaşmış duygulara sahip olmalarıdır. Bu durum, kendilerinden duygusal olarak kopma hissine ve başkalarıyla bağlantı kurmakta zorlanmaya katkıda bulunarak, depresyon ve diğer karıştırıcı faktörler kontrol edildiğinde bile aleksitimiyi yaşam memnuniyetiyle olumsuz yönde ilişkili hale getirmektedir. ⓘ
İlişkili durumlar
Aleksitimi sıklıkla diğer bozukluklarla birlikte görülür. Araştırmalar aleksitiminin otizm spektrum bozuklukları (OSB) ile örtüştüğünü göstermektedir. TAS-20'nin kullanıldığı 2004 tarihli bir çalışmada, OSB'li yetişkinlerin %85'i "bozulmuş" ve neredeyse yarısı "ağır bozulmuş" kategorisine girmiştir; bunun aksine, yetişkin kontrol popülasyonunun yalnızca %17'si "bozulmuş", hiçbiri "ağır bozulmuş" değildir. Fitzgerald & Bellgrove, "Aleksitimi gibi Asperger sendromunun da konuşma, dil ve sosyal ilişkilerde temel bozukluklarla karakterize edildiğine" dikkat çekmiştir. Hill & Berthoz, Fitzgerald & Bellgrove (2006) ile hemfikir olmuş ve yanıt olarak "aleksitimi ve OSB'ler arasında bir çeşit örtüşme olduğunu" belirtmiştir. Ayrıca aleksitimide zihin teorisi becerisinin bozulduğunu ortaya koyan çalışmalara, ortak bir etiyolojiye işaret eden nöroanatomik kanıtlara ve benzer sosyal beceri eksikliklerine işaret etmişlerdir. Örtüşmenin kesin doğası belirsizdir. AS'deki aleksitimik özellikler klinik depresyon veya anksiyete ile bağlantılı olabilir; aracı faktörler bilinmemektedir ve aleksitiminin anksiyeteye yatkınlık yaratması mümkündür. Öte yandan, toplam aleksitimi puanının yanı sıra duyguları tanımlamada güçlük ve dış odaklı düşünme faktörleri DEHB ile anlamlı şekilde ilişkili bulunurken ve toplam aleksitimi puanı, duyguları tanımlamada güçlük ve duyguları tanımlamada güçlük faktörleri hiperaktivite/dürtüsellik belirtileriyle de anlamlı şekilde ilişkili bulunurken, aleksitimi ile dikkatsizlik belirtisi arasında anlamlı bir ilişki yoktur. ⓘ
Aleksitimi ile örtüşen daha birçok psikiyatrik bozukluk vardır. Bir çalışmada, travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) olan Vietnam Savaşı gazilerinin %41'inin aleksitimik olduğu bulunmuştur. Başka bir çalışmada, TSSB'si olan Holokost kurtulanları arasında olmayanlara kıyasla daha yüksek aleksitimi seviyeleri bulunmuştur. Bir çalışmada, kişiler arası şiddetle ilişkili TSSB'si olan anneler arasında daha yüksek aleksitimi düzeylerinin orantılı olarak daha az bakım verme duyarlılığına sahip olduğu bulunmuştur. Bu son çalışma, ebeveyn olan yetişkin TSSB hastalarını tedavi ederken, aleksitiminin değerlendirilmesi ve ebeveyn-çocuk ilişkisine ve çocuğun sosyal-duygusal gelişimine de dikkat edilerek ele alınması gerektiğini öne sürmüştür. ⓘ
Diğer bozukluklar için tek çalışma yaygınlık bulguları arasında anoreksiya nervozada %63, bulimide %56, majör depresif bozuklukta %45 ila %50, panik bozuklukta %34, sosyal fobide %28 ve madde bağımlılarında %50 yer almaktadır. Aleksitimi aynı zamanda inme veya travmatik beyin hasarı gibi edinilmiş beyin hasarı olan bireylerin büyük bir kısmında da görülmektedir. ⓘ
Aleksitimi, özellikle şizoid, kaçıngan, bağımlı ve şizotipal olmak üzere belirli kişilik bozuklukları, madde kullanım bozuklukları, bazı anksiyete bozuklukları ve cinsel bozuklukların yanı sıra hipertansiyon, inflamatuar bağırsak hastalığı, diyabet ve fonksiyonel dispepsi gibi belirli fiziksel hastalıklarla da ilişkilidir. Aleksitimi ayrıca migren baş ağrıları, bel ağrısı, irritabl bağırsak sendromu, astım, bulantı, alerji ve fibromiyalji gibi rahatsızlıklarla da bağlantılıdır. ⓘ
Duyguları modüle edememe, aleksitimik bazı kişilerin neden hoş olmayan duygusal durumlardan kaynaklanan gerilimi dürtüsel eylemler veya tıkınırcasına yeme, madde bağımlılığı, sapkın cinsel davranışlar veya anoreksiya nervoza gibi kompulsif davranışlar yoluyla boşaltmaya eğilimli olduklarını açıklayan bir olasılıktır. Duyguların bilişsel olarak düzenlenememesi, otonom sinir sistemi (ANS) ve nöroendokrin sistemlerde uzun süreli yükselmelere neden olabilir ve bu da somatik hastalıklara yol açabilir. Aleksitimisi olan kişiler aynı zamanda olumlu duyguları deneyimleme konusunda da sınırlı bir yetenek gösterirler ve bu da Krystal ve Sifneos'un (1987) bu kişilerin çoğunu anhedonik olarak tanımlamasına yol açar. ⓘ
Aleksitimi, somatik ya da bedensel duyumların farkındalığında ve ifadesinde yaşanan zorlukları ifade eden klinik bir kavramdır. Kavram ilk olarak 1979 yılında Dr. Yujiro Ikemi tarafından psikosomatik hastalıkları olan hastalarda hem aleksitimi hem de aleksiyominin özelliklerini gözlemlediğinde ortaya atılmıştır. ⓘ
Nedenleri
Birkaç teori öne sürülmüş olsa da aleksitimiye neyin sebep olduğu belirsizdir. ⓘ
İlk çalışmalar aleksitimisi olan kişilerde interhemisferik bir transfer açığı olabileceğine dair kanıtlar göstermiştir; yani, beynin sağ yarım küresinden gelen duygusal bilgi, genellikle şiddetli çocukluk istismarına uğramış psikiyatrik hastalarda mevcut olan azalmış bir korpus kallozumun neden olabileceği gibi, sol yarım küredeki dil bölgelerine düzgün bir şekilde aktarılmamaktadır. 1997'de yapılan bir nöropsikolojik çalışma, aleksitiminin duyguların işlenmesinden büyük ölçüde sorumlu olan beynin sağ yarım küresindeki bir rahatsızlıktan kaynaklanabileceğini göstermiştir. Buna ek olarak, başka bir nöropsikolojik model aleksitiminin ön singulat korteksteki bir işlev bozukluğuyla ilişkili olabileceğini öne sürmektedir. Ancak bu çalışmaların bazı eksiklikleri vardır ve aleksitiminin arkasındaki nöral mekanizmalarla ilgili deneysel kanıtlar yetersiz kalmaktadır. ⓘ
Fransız psikanalist Joyce McDougall, klinisyenlerin aleksitiminin oluşumu ve işleyişi için psikolojik açıklamalar yerine nörofizyolojik açıklamalara odaklanmasına itiraz etmiş ve psikojenik aleksitimi için alternatif bir terim olan "disaffektasyon "u ortaya atmıştır. McDougall'a göre, hoşnutsuz birey bir noktada "bütünlük ve kimlik duygusuna saldırmakla tehdit eden ezici bir duygu yaşamış" ve buna karşı tüm duygusal temsilleri ezmek ve bilinçten çıkarmak için psikolojik savunmalar uygulamıştır. Benzer bir yorumlama çizgisi fenomenoloji yöntemleri kullanılarak ele alınmıştır. McDougall ayrıca tüm bebeklerin duygusal deneyimlerini tanımlayamayacak, düzenleyemeyecek ve bunlar hakkında konuşamayacak şekilde doğduklarını (infans kelimesi Latince "konuşmamak" anlamına gelmektedir) ve "olgunlaşmamış olmaları nedeniyle kaçınılmaz olarak aleksitimik" olduklarını belirtmiştir. Bu gerçeğe dayanarak McDougall 1985 yılında yetişkin bir kişiliğin aleksitimik kısmının "son derece tutuk ve çocuksu bir psişik yapı" olabileceğini öne sürmüştür. Bir bebeğin ilk dili sözel olmayan yüz ifadeleridir. Ebeveynin duygusal durumu, herhangi bir çocuğun nasıl gelişebileceğini belirlemek açısından önemlidir. Uygun geribildirim olmaksızın bir çocuğun yüz ifadelerindeki değişken değişikliklere karşı ihmal veya kayıtsızlık, çocuk tarafından ortaya konan yüz ifadelerinin geçersiz kılınmasını teşvik edebilir. Ebeveynin öz farkındalığını çocuğa yansıtma becerisi de bir diğer önemli faktördür. Yetişkin, çocuktaki duygusal ifadeleri tanıma ve ayırt etme konusunda yetersizse, bu durum çocuğun duygusal ifadeleri anlama kapasitesini etkileyebilir. ⓘ
Aleksitimi ile ilgili moleküler genetik araştırmalar asgari düzeydedir, ancak psikiyatrik rahatsızlıkları olanların yanı sıra genel nüfus arasında belirli genler ve aleksitimi arasındaki bağlantıları inceleyen çalışmalardan umut verici adaylar belirlenmiştir. Japon erkeklerden oluşan bir test popülasyonunu kapsayan bir çalışmada, 5-HTTLPR homozigot uzun (L) alele sahip olanlar arasında Toronto Aleksitimi Ölçeği'nde daha yüksek puanlar bulunmuştur. Serotonin taşıyıcı geni üzerindeki 5-HTTLPR bölgesi, serotonini sinaptik yarıktan uzaklaştıran serotonin taşıyıcısının transkripsiyonunu etkiler ve çok sayıda psikiyatrik bozuklukla ilişkisi açısından iyi çalışılmıştır. Serotonini bağlayan bir reseptör olan 5-HT1A reseptörünü inceleyen bir başka çalışmada, HTR1A genindeki Rs6295 polimorfizminin G aleline sahip olanlar arasında daha yüksek aleksitimi seviyeleri bulunmuştur. Ayrıca, obsesif-kompulsif bozukluğu olan kişilerde aleksitimiyi inceleyen bir çalışmada, dopamin gibi katekolamin nörotransmitterlerini parçalayan bir enzim olan Katekol-O-metiltransferazı (COMT) kodlayan gendeki Rs4680 polimorfizminin Val/Val aleli ile ilişkili daha yüksek aleksitimi seviyeleri bulunmuştur. Bu bağlantılar belirsizdir ve bu genlerin aleksitimili kişilerin beyinlerinde bulunan nörolojik anomalilerle nasıl ilişkili olduğunu açıklığa kavuşturmak için daha fazla araştırmaya ihtiyaç duyulacaktır. ⓘ
Çevresel ve nörolojik faktörlerin rolüne dair kanıtlar olmasına rağmen, aleksitimi gelişiminde genetik faktörlerin rolü ve etkisi hala belirsizdir. Danimarka'da yapılan büyük ölçekli tek bir çalışma, genetik faktörlerin aleksitimi gelişimine belirgin bir şekilde katkıda bulunduğunu öne sürmüştür. Ancak bazı akademisyenler ikiz çalışmalarını ve davranış genetiği alanının tamamını tartışmalı bulmaktadır. Bu akademisyenler "eşit çevre varsayımı" hakkında endişelerini dile getirmektedir. Travmatik beyin hasarı da aleksitiminin gelişiminde rol oynamaktadır ve travmatik beyin hasarı olanlarda aleksitimi görülme olasılığı altı kat daha fazladır. ⓘ
İlişkilerde
Aleksitimi kişiler arası sorunlar yaratabilir çünkü bu kişiler duygusal olarak yakın ilişkilerden kaçınma eğilimindedir ya da başkalarıyla ilişki kurduklarında genellikle kendilerini bağımlı, baskın ya da kişiliksiz olarak konumlandırırlar, "öyle ki ilişki yüzeysel kalır". Aleksitimik bireylerin benlik ve diğerleri arasında yetersiz "ayrım" yaptıkları da gözlemlenmiştir. Kişilerarası bağlantıları işlemede yaşadıkları güçlükler genellikle kişinin romantik bir partneri olmadığı durumlarda ortaya çıkar. ⓘ
Bir çalışmada, büyük bir aleksitimik birey grubu 64 maddelik Kişilerarası Sorunlar Envanteri'ni (IIP-64) doldurmuş ve "iki kişilerarası sorunun aleksitimi ile anlamlı ve istikrarlı bir şekilde ilişkili olduğu bulunmuştur: soğuk/mesafeli ve iddialı olmayan sosyal işlevsellik. Diğer tüm IIP-64 alt ölçekleri aleksitimi ile önemli ölçüde ilişkili değildir." ⓘ
Kaotik kişilerarası ilişkiler Sifneos tarafından da gözlemlenmiştir. Aleksitimi, kendinde ve başkalarındaki duygusal durumları tanımlama ve tanımlama konusundaki doğal zorluklar nedeniyle, çiftler arasındaki ilişki memnuniyetini de olumsuz yönde etkiler. ⓘ
2008 yılında yapılan bir çalışmada aleksitiminin, ilişkisel şefkatin anlaşılması ve gösterilmesinde bozulma ile ilişkili olduğu ve bu bozulmanın daha kötü ruh sağlığına, daha kötü ilişkisel esenliğe ve daha düşük ilişki kalitesine katkıda bulunduğu bulunmuştur. Aleksitimi spektrumunda üst sıralarda yer alan bireyler ayrıca başkalarının acı çektiğini gördüklerinde daha az sıkıntı yaşadıklarını ve başkalarına karşı daha az özgeci davrandıklarını bildirmektedir. ⓘ
Duyguların kontrolünün norm olduğu kuruluşlarda çalışan bazı bireyler aleksitimik benzeri davranışlar gösterebilir ancak aleksitimik olmayabilir. Bununla birlikte, zamanla kendini ifade etmeme rutin hale gelebilir ve başkalarıyla özdeşleşmeyi daha zor bulabilirler. ⓘ
Tedavi
Genel olarak, aleksitimiyi tedavi etmeye yönelik yaklaşımlar henüz emekleme aşamasındadır ve kanıtlanmış çok fazla tedavi seçeneği mevcut değildir. ⓘ
2002 yılında Kennedy ve Franklin beceri temelli bir müdahalenin aleksitimi tedavisinde etkili bir yöntem olduğunu bulmuşlardır. Kennedy ve Franklin'in tedavi planı, katılımcılara bir dizi anket, psikodinamik terapiler, bilişsel-davranışçı ve beceri temelli terapiler ve deneyimsel terapiler verilmesini içeriyordu. Tedaviden sonra, katılımcıların genel olarak duygularını ifade etme konusunda daha az kararsız ve duygusal durumlarına karşı daha dikkatli olduklarını tespit etmişlerdir. ⓘ
2017 yılında, Preece ve meslektaşları, aleksitiminin dikkat-değerlendirme modeline dayanarak, aleksitimi tedavisinin, insanların duygu şemalarının gelişimsel düzeyini iyileştirmeyi ve insanların duygu düzenleme stratejisi olarak duygulardan deneyimsel kaçınmayı kullanmalarını azaltmayı hedeflemesi gerektiğini önermişlerdir (yani, aleksitiminin dikkat-değerlendirme modelinde aleksitimi zorluklarının altında yattığı varsayılan mekanizmalar). ⓘ
2018 yılında Löf, Clinton, Kaldo ve Rydén, zihinselleştirme temelli tedavinin aleksitiminin tedavisinde de etkili bir yöntem olduğunu bulmuştur. Zihinselleştirme, kişinin kendisinin veya başkalarının açık davranışlarının altında yatan zihinsel durumu anlama becerisidir ve zihinselleştirme temelli tedavi, hastaların kendi düşünce ve duygularını çevrelerindekilerden ayırmalarına yardımcı olur. Bu tedavi ilişkiseldir ve zihinselleştirme becerilerinin daha iyi anlaşılması ve kullanılmasına odaklanır. Araştırmacılar, aleksitimi de dahil olmak üzere hastaların tüm semptomlarının önemli ölçüde iyileştiğini ve tedavinin dürtüsel davranıştan ziyade yoğun duygulanımı ifade ederken duygulanım toleransını ve esnek düşünme becerisini desteklediğini bulmuşlardır. ⓘ
Aleksitimi tedavisini etkileyen önemli bir konu da aleksitiminin diğer bozukluklarla komorbidite göstermesidir. Mendelson'un 1982 tarihli çalışması aleksitiminin sıklıkla tanı konmamış kronik ağrısı olan kişilerde ortaya çıktığını göstermiştir. Kennedy ve Franklin'in çalışmasındaki katılımcıların hepsinde aleksitimi ile birlikte anksiyete bozuklukları bulunurken, Löf ve arkadaşlarının çalışmasındaki katılımcılara hem aleksitimi hem de sınırda kişilik bozukluğu teşhisi konmuştur. Tüm bu komorbidite sorunları tedaviyi zorlaştırmaktadır çünkü sadece aleksitimisi olan kişileri incelemek zordur. ⓘ
Leksikoloji
Aleksitimi terimi 1973 yılında psikoterapistler John Case Nemiah ve Peter Sifneos tarafından ortaya atılmıştır. Kelime Yunancadan gelmektedir: ἀ- (a-, 'değil', özel önek, alfa özel) + λέξις (léxis, 'kelimeler') + θῡμός (thȳmós, 'kalp' veya 'duygular' veya 'konuşma yeri') (bkz. disleksi), kelimenin tam anlamıyla "duygular için kelime yok" anlamına gelir. ⓘ
Başka bir etimoloji: Yunanca: Αλεξιθυμία ἀλέξω (uzaklaştırmak) + θῡμός. Duyguları, hisleri uzaklaştırmak anlamına gelir ⓘ
Benzer durumları tanımlayan tıbbi olmayan terimler arasında duygusuz ve vurdumduymaz yer alır. Bu duruma sahip kişilere aleksitimik veya aleksitimik denir. ⓘ