Belaruslular

Belaruslular ⓘ

Belarusça: Беларусы
Toplam nüfus
c. 9,5-10 milyon
Önemli nüfusa sahip bölgeler
Belarus 7,99 milyon
Birleşik Devletler (Belarus kökenli)	600,000–768,000
Rusya	521,443 (2010)
Ukrayna	275,763 (2001)
Polonya	105,404 (2020)
Letonya	68,174 (2011)
Kazakistan	66,476 (2010)
Almanya	61,000
Litvanya	41,100
Çek Cumhuriyeti	31,000
Moldova	20,000
Kanada	15,565
Brezilya	12,100
Estonya	11,828 (2017)
Slovakya	10,054
İtalya	8,529
Fransa	7,500
Birleşik Krallık	7,000
Arjantin	7,000
İspanya	5,828
İsveç	2,833
Türkmenistan	2,000
Belçika	2,000
Avustralya	1,560 (2006)
Yunanistan	1,168
Portekiz	1,002 (2009)
Bulgaristan	1,000
Hollanda	973 (2016)
Avusturya	500'ün altında
Diller
Belarusça (tarihi ve yerli) Rusça (baskın)
Din
Ortodoks Hristiyanlık (çoğunluk), Roma Katolikliği veya Belarus Rum Katolikliği (azınlık)
İlgili etnik gruplar
Diğer Doğu Slavları (Ukraynalılar, Ruslar ve Rusyalılar)

Belaruslular (Belarusça: беларусы, romanize: bielarusy, Rusça: белорусы, romanize: byelorusy), eskiden Byelorussians (Byelorussian SSR'den), Belarussians veya Belorusians olarak da bilinir, günümüz Belarus'una ve yakın bölgeye özgü bir Doğu Slav etnik grubudur. Dünya genelinde 9,5 milyondan fazla kişi Belarus etnik kökenini beyan etmektedir. Yaklaşık 8 milyon Belaruslu Belarus'ta ikamet ederken, Amerika Birleşik Devletleri ve Rusya'nın her biri yarım milyondan fazla Belarusluya ev sahipliği yapmaktadır. ⓘ

Belaruslar veya Beyaz Ruslar (Beyaz Rusça: беларусы; biełarusy), Belarus'ta nüfusun çoğunluğunu oluşturan bir Doğu Slav halkı. ⓘ

"Beyaz Rusça" terimi 16. yüzyılda ortaya çıktı. 19. yüzyılın sonuna gelindiğinde "Beyaz Rusya" terimi, Belarus'un tüm topraklarının nüfusunu sağlamlaştırdı. 19. yüzyıla kadar, rusiny etnik köken ya da litvin polonyası, bir öz isim olarak kullanılmıştır. ⓘ

Konum

Belarusluların etnik bölgesi

Modern devlet sınırları

Yefim Karsky (1903) tarafından hazırlanan dil haritasına göre

Mitrofan Dovnar-Zapolsky'ye (1919) göre

Karsky ve Dovnar-Zapolsky arasındaki en büyük farklılık, Karsky'nin geçiş dönemi Ukrayna-Belarus lehçelerini tanımlamasından kaynaklanmaktadır ⓘ

1960'da Rudna'daki bazı Belaruslular ⓘ

Belaruslular, Belarus nüfusunun çoğunluğunu oluşturan bir Doğu Slav etnik grubudur. Belaruslu azınlık nüfusu Belarus'a komşu ülkelerde yaşamaktadır: Ukrayna, Polonya (özellikle Podlaskie Voyvodalığı'nda), Rusya Federasyonu ve Litvanya. Belaruslular 20. yüzyılın başında Rusya'nın Smolensk şehri çevresindeki bölgelerde azınlık oluşturuyordu. ⓘ

Önemli sayıda Belaruslu 20. yüzyılın başlarında Amerika Birleşik Devletleri, Brezilya ve Kanada'ya göç etmiştir. Sovyet döneminde (1917-1991) birçok Belaruslu sınır dışı edilmiş ya da Sibirya, Kazakistan ve Ukrayna dahil olmak üzere SSCB'nin çeşitli bölgelerine göç etmiştir. ⓘ

SSCB'nin 1991'de dağılmasından bu yana yüz binlerce Belaruslu Baltık ülkelerine, Amerika Birleşik Devletleri'ne, Kanada'ya, Rusya'ya ve AB ülkelerine göç etmiştir. ⓘ

Diller

Polonya Krallığı ve Litvanya Büyük Dükalığı'nın 17. yüzyıldaki ortaklığı, mevcut sınırlar kırmızı ile gösterilmiştir.

Polonya Krallığı

Prusya Dükalığı (Polonya tımarı)

Litvanya Büyük Dükalığı

Livonia

Courland Dükalığı (ortak tımar) ⓘ

Belarus'taki iki resmi dil Belarusça ve Rusça'dır. Rusça, nüfusun %72'si tarafından en çok konuşulan dildir; Belarusça ise günlük hayatta yalnızca %11,9 oranında kullanılmaktadır. Bir araştırmaya göre, farklı derecelerde de olsa, halkın çoğunluğu Belarusça dilini konuşmaktadır: %29,4'ü akıcı bir şekilde okuyup yazabilmekte, %52,5'i konuşup okuyabilmekte, %8,3'ü anlayabilmekte ancak konuşamamakta ya da okuyamamakta, %7'si ise Belarusça'nın Rusça'ya benzeyen bazı bölümlerini anlayabilmektedir. Belarusça, Doğu Slav grubuna ait bir dildir. ⓘ

Belarus adı, Latince'de Ruthenia Alba (İngilizce: White Rus) olarak bilinen modern Belarus Cumhuriyeti'nin doğusundaki tarihi bir bölge olan Beyaz Ruthenia olarak çevrilebilir. Bu isim bir süredir Batı Avrupa'da Beyaz Rutenler, Beyaz Ruslar (Rus İç Savaşı sırasında Bolşeviklere karşı çıkan siyasi grup Beyaz Ruslar ile karıştırılmamalıdır) ve benzer şekillerde kullanılmaktadır. Belaruslular isimlerini Rus halkına dayandırmaktadır. ⓘ

Belaruslular terimi daha çok 19. yüzyılda Rus İmparatorluğu tarafından yaygınlaştırılmıştır. Örneğin, halkbilimci Ivan Sakharov'un 1836 baskısında Belarus gelenekleri Litvin olarak tanımlanırken, 1886 baskısında Литва (Litvanya) ve Литовцо-руссы (Litvanyalı-Ruslar / Rutenyalılar) kelimeleri sırasıyla Белоруссия (Byelorussia) ve белорусы (Byelorussians) ile değiştirilmiştir. ⓘ

Tarih

Baltık nüfusunun 12. yüzyıldaki durumu ⓘ

Bugünkü Belarus topraklarında 6. yüzyıldan önce Baltlar yaşamaktaydı. Belarusluların çoğu 6. ve 8. yüzyıllar arasında bölgeye göç eden Doğu Slav kabileleri Dregoviches, Krivichs ve Radimichs ile akrabadır. Bu kabileler özellikle kuzeybatı Belarus'ta otokton Baltlarla karışmıştır. Belaruslu siyasi aktivist ve gazeteci Alieś Kirkievič [be] ve Belaruslu yayıncı Aliaksiej Dziermant [be] gibi bazı Belaruslular, Belarusluların Slavlaşmış Baltlar olduğunu söylemektedir. Litvanyalı profesör Zigmas Zinkevičius, Belarusluların bir ulus olarak Baltık, yani Litvanya temelinde oluştuğunu belirtmektedir. Belaruslular, 13. ve 14. yüzyıllarda Litvanya Büyük Dükalığı'nda, çoğunlukla Neman Nehri, Dinyeper Nehri ve Batı Dvina Nehri'nin yukarı havzalarındaki topraklarda bir ulus olarak ortaya çıkmaya başlamıştır. Belarus halkı farklı kültürlerinin izlerini Litvanya Büyük Dükalığı, daha önceki Kiev Rusyası ve Polotsk Prensliği'ne kadar sürmektedir. ⓘ

Casimir Delamarre tarafından hazırlanan Doğu Avrupa'nın dilbilimsel, etnografik ve siyasi haritası, 1868

Ruthenianlar ve Ruthenian dili ⓘ

13.-18. yüzyıllarda Belaruslular Rutenyalılar ve Litvinler olarak biliniyor ve Litvanya Büyük Dükalığı'nın bir parçası olmalarına rağmen Ruten dilini konuşuyorlardı. Casimir'in 1468 tarihli Kanunu ve Litvanya Tüzüğü'nün üç baskısı da (1529, 1566 ve 1588) Ruten dilinde yazılmıştır. Polonya-Litvanya Topluluğu'nda Polonya yüksek kültürünün artan prestij kazanmasının bir sonucu olarak 1630'lardan itibaren bu dilin yerini Lehçe almıştır. ⓘ

1791 ve 1917 yılları arasında Belarus'un büyük bir kısmı, Hıristiyan ve Yahudi nüfusuyla birlikte, bir dizi askeri fetih ve diplomatik manevra ile Rus İmparatorluğu tarafından ele geçirildi ve Pale of Settlement olarak bilinen Yahudilerin daimi ikametine izin verilen bölgenin bir parçası oldu. ⓘ

Birinci Dünya Savaşı'ndan sonra Belaruslular, önce Alman işgali altında kısa ömürlü Belarus Halk Cumhuriyeti, ardından 1919'dan 1991'e kadar Beyaz Rusya SSC olarak, 1922'de Sovyetler Birliği'nin kurucu bir üyesi olmak için diğer cumhuriyetlerle birleşerek değişen derecelerde bağımsızlık ile kendi ulusal devletlerini kurdular. Belarus, 1991 yılında Sovyetler Birliği'nin dağılmasıyla tam bağımsızlığını kazanmıştır. ⓘ

Mutfak

Belarus mutfağı, diğer Doğu ve Kuzey Avrupa ülkelerinin mutfaklarıyla aynı kökleri paylaşmaktadır. ⓘ

Kültür

Beş tarihi ve etnografik bölge var:

• Polesiye (güney)
• Podneproviye (doğu)
• Ponemaniya (batı)
• Poizeriye (kuzey)
• Orta Belarus ⓘ

Bütün bu bölgelerin bazı kültürel özellikleri vardır, ama genel olarak Beyaz Rusya'nın kültürü homojendir. ⓘ