Çekoslovakya

Çekoslovakya Československo ⓘ
1918–1939 1945–1992 1939-1945: Sürgündeki Hükümet
Bayrak (1920–1992) Orta arma (1918-1938 ve 1945-1961)
Slogan: 'Pravda vítězí / Pravda víťazí' (Çek / Slovak, 1918-1990) 'Veritas vincit' (Latince, 1990-1992) 'Hakikat galip gelir'
Marşlar: 'Kde domov můj' (Çekçe) 'Evimin olduğu yer' 'Nad Tatrou sa blýska' (Slovakça) 'Tatras Üzerinde Şimşek'
İki savaş arası dönem ve Soğuk Savaş sırasında Çekoslovakya
Sermaye ve en büyük şehir	Prag (Praha) 50°05′N 14°25′E
Resmi diller	Çekoslovak, 1948'den sonra Çek - Slovak
Tanınan diller	Alman Macarca Rusyn Lehçe
Demonim(ler)	Çekoslovak
Hükümet	Birinci Cumhuriyet (1918–38) İkinci Cumhuriyet (1938–39) Üçüncü Cumhuriyet (1945–48) Sosyalist Cumhuriyet (1948–89) Federatif Cumhuriyet (1990–93) Detaylar Üniter parlamenter cumhuriyet (1918-1938, 1945-1948) Federal otoriter parlamenter cumhuriyet (güdük devlet)(1938-1939) Government-in-exile(1939–1945) Üniter Marksist-Leninist tek partili sosyalist cumhuriyet (1948-1969) Federal Marksist-Leninist tek partili sosyalist cumhuriyet (1969-1989) Federal parlamenter cumhuriyet (1989-1992)
Başkan
• 1918–1935	Tomáš G. Masaryk
• 1935–1938 · 1945–1948	Edvard Beneš
• 1938–1939	Emil Hácha
• 1948–1953	Klement Gottwald
• 1953–1957	Antonín Zápotocký
• 1957–1968	Antonín Novotný
• 1968–1975	Ludvík Svoboda
• 1976–1989	Gustáv Husák
• 1989–1992	Václav Havel
KSČ Genel Sekreter / Birinci Sekreter
• 1948–1953	Klement Gottwald
• 1953–1968	Antonín Novotný
• 1968–1969	Alexander Dubček
• 1969–1987	Gustáv Husák
• 1987–1989	Miloš Jakeš
Başbakan
- 1918-1919 (ilk)	Karel Kramář
- 1992 (son)	Jan Stráský
Yasama Organı	Ulusal Meclis (1948-1969) Federal Meclis (1969-1992)
Tarih
- Bildiri	28 Ekim 1918
- Münih Anlaşması	30 Eylül 1938
- Fesih	14 Mart 1939
- Yeniden Kuruluş	10 Mayıs 1945
- Darbe	25 Şubat 1948
- Sovyet işgali	21 Ağustos 1968
- Kadife Devrim	17 - 28 Kasım 1989
- Fesih	31 Aralık 1992
HDI (1992)	0.810 çok yüksek
Para Birimi	Çekoslovak korunası
Sürüş tarafı	doğru
Çağrı kodu	+42
İnternet TLD	.cs
Öncesinde Tarafından başarıldı Avusturya-Macaristan Çek Cumhuriyeti Slovakya
Bugün bir parçası	Çek Cumhuriyeti Slovakya Ukrayna (Zakarpattia Oblastı)
Arama kodu +42 1997 kışında geri çekildi. Numara aralığı :Çek Cumhuriyeti (+420) ve :Slovak Cumhuriyeti (+421) arasında paylaştırıldı. Mevcut ISO 3166-3 kodu "CSHH "dir.

Çekoslovakya veya Çeko-Slovakya (/ˌtʃɛkoʊsloʊˈvækiə, -kə-, -slə-, -ˈvɑː-/; Çekçe ve Slovakça: Československo, Česko-Slovensko), Ekim 1918'de Avusturya-Macaristan'dan bağımsızlığını ilan ettiğinde Orta Avrupa'da kurulan egemen bir devletti. 1938 yılında Münih Anlaşması'nın ardından Sudetenland Almanya'nın bir parçası olurken, ülke Macaristan ve Polonya'ya başka topraklar da kaybetti. 1939 ve 1945 yılları arasında Slovakya'nın bağımsızlığını ilan etmesi ve ardından doğuda kalan toprakların Macaristan'ın bir parçası olması, Çek Toprakları'nın geri kalanında ise Bohemya ve Moravya Alman Protektorası'nın ilan edilmesiyle devletin varlığı sona erdi. Ekim 1939'da, İkinci Dünya Savaşı'nın patlak vermesinin ardından, eski Çekoslovak Cumhurbaşkanı Edvard Beneš sürgünde bir hükümet kurdu ve Müttefiklerden tanınma talebinde bulundu. İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra, Ukrayna SSC'nin (Sovyetler Birliği'nin bir cumhuriyeti) bir parçası haline gelen Karpat Rutenya'sı hariç, 1938 öncesi Çekoslovakya yeniden kuruldu. 1948'den 1989'a kadar Çekoslovakya, komuta ekonomisine sahip Doğu Bloku'nun bir parçasıydı. Ekonomik statüsü 1949'dan itibaren Comecon üyeliğiyle, savunma statüsü ise 1955 Varşova Paktı'yla resmileşti. 1968'de Prag Baharı olarak bilinen siyasi liberalleşme dönemi, Sovyetler Birliği'nin diğer bazı Varşova Paktı ülkelerinin de desteğiyle Çekoslovakya'yı işgal etmesiyle şiddetle sona erdi. 1989 yılında Marksist-Leninist hükümetler ve komünizm tüm Orta ve Doğu Avrupa'da sona ererken, Çekoslovaklar 17 Kasım 1989'da Kadife Devrim ile sosyalist hükümetlerini barışçıl bir şekilde devirdiler. Bir hazırlık döneminin ardından devlet fiyat kontrolleri kaldırıldı. 1993 yılında Çekoslovakya, Çek Cumhuriyeti ve Slovakya olmak üzere iki egemen devlete bölündü. ⓘ

Çekoslovakya, Orta Avrupa'da 1918 ile 1992 arasında varlığını sürdürmüş ülke. 1 Ocak 1993'te Slovakya ve Çek Cumhuriyeti adlı iki bağımsız devlete bölünmüştür. ⓘ

Dağılmadan önceki başkenti Prag'dı. Denize kıyısı olmayan bir ülke olan Çekoslovakya 127.903 km²'lik bir alanı kaplıyordu. Güneydoğuda Avusturya ve Macaristan, doğuda Ukrayna, kuzeydoğuda Polonya, kuzeybatı ve batıda da Almanya ile çevriliydi. ⓘ

25 Aralık 1991 tarihinde Sovyetler Birliği'nin dağılmasından sonra Çek ve Slovak siyasetçileri arasında ülkenin birliği konusunda büyük bir tartışma başladı. Václav Havel ülkenin parçalanmasına karşı olup, Çeklerin ve Slovakların federal bir yapı olarak kalmalarını desteklediği için görevinden istifa etti. Çek siyasetçi Václav Klaus ve Slovak siyasetçi Vladimír Mečiar arasındaki görüşmeler sonucunda iki ülkenin ayrılması konusunda anlaşmaya varıldı. Böylece 31 Aralık 1992 tarihi itibarıyla ülke, barışçı bir şekilde dağılarak, 1 Ocak 1993'te Çek Cumhuriyeti ve Slovakya olarak ikiye ayrılmıştır. Çekoslovakya'nın tüm hakları ayrı ayrı Slovakya ve Çek Cumhuriyeti'ne geçmiştir. Çekoslovakya'nın yaşadığı bölünme; dünyada hiçbir sorun yaşanmadan ve tek bir kurşun atılmadan ortaya çıkan tek hükümranlık bölünmesidir. Bu modele Çekoslovakya tipi bölünme modeli denmektedir. ⓘ

Çekya bayrağı, eski Çekoslovak bayrağı ile aynıdır. Çekoslovakya'nın dağılmasının ardından Slovakya yeni bir bayrak kabul ederken, Çekya bu bayrağı tarihsel bağları nedeniyle sürdürdü. ⓘ

Özellikleri

Devlet biçimi

• 1918-1938: Tomáš Masaryk tarafından savunulan demokratik bir cumhuriyet.
• 1938-1939: Sudetenland'ın 1938'de Nazi Almanyası tarafından satın alınmasının ardından bölge yavaş yavaş Çek, Slovak ve Rutenya bölgeleri arasındaki bağlantıların gevşediği bir devlete dönüştü. Güney Slovakya ve Karpat Rutenyası'nın bir şeridi Macaristan tarafından kurtarıldı ve Zaolzie bölgesi Polonya tarafından ilhak edildi.
• 1939-1945: Devletin geri kalanı parçalanarak Bohemya ve Moravya Protektorası ve Slovak Cumhuriyeti olarak ikiye ayrılırken, Karpat Rutenyası'nın geri kalanı Macaristan tarafından işgal ve ilhak edildi. Birleşik Krallık, ABD ve müttefikleri tarafından desteklenen sürgündeki bir hükümet Londra'da varlığını sürdürdü; Almanya'nın Sovyetler Birliği'ni işgalinden sonra Sovyetler Birliği tarafından da tanındı. Çekoslovakya Birleşmiş Milletler Deklarasyonu'na bağlı kaldı ve Birleşmiş Milletler'in kurucu üyelerinden biri oldu.
• 1946-1948: Ülke, başbakan ve içişleri bakanı da dahil olmak üzere komünist bakanlardan oluşan bir koalisyon hükümeti tarafından yönetildi. Karpat Ruthenia'sı Sovyetler Birliği'ne bırakıldı.
• 1948-1989: Ülke, Sovyet egemenliği altında komuta ekonomisine sahip Marksist-Leninist bir devlet haline geldi. 1960 yılında ülke resmi olarak sosyalist bir cumhuriyet olan Çekoslovak Sosyalist Cumhuriyeti'ne dönüştü. Sovyetler Birliği'nin bir uydu devletiydi.
• 1989-1990: Çekoslovakya resmi olarak Çek Sosyalist Cumhuriyeti ve Slovak Sosyalist Cumhuriyeti'nden oluşan federal bir cumhuriyet haline geldi. 1989 sonlarında Kadife Devrim sırasında komünist yönetim sona erdi ve ardından demokratik bir parlamenter cumhuriyet yeniden kuruldu.
• 1990-1992: Kadife Devrim'den kısa bir süre sonra devletin adı Çek Cumhuriyeti ve Slovak Cumhuriyeti'nden (Slovakya) oluşan Çek ve Slovak Federatif Cumhuriyeti olarak değiştirildi ve 31 Aralık 1992'de barışçıl bir şekilde feshedildi. ⓘ

Komşular

• Avusturya 1918-1938, 1945-1992
• Almanya (her iki selef, Batı Almanya ve Doğu Almanya, 1949 ve 1990 yılları arasında komşuydu)
• Macaristan
• Polonya
• Romanya 1918-1938
• Sovyetler Birliği 1945-1991
• Ukrayna 1991-1992 (1991'e kadar Sovyetler Birliği üyesi)

Topografya

Ülke genel olarak düzensiz bir araziye sahipti. Batı bölgesi kuzey-orta Avrupa yaylalarının bir parçasıydı. Doğu bölgesi ise Karpat Dağları'nın kuzey kesimlerinden ve Tuna Nehri havzasındaki topraklardan oluşuyordu. ⓘ

İklim

Hava kışları ılıman, yazları ise yumuşaktır. Batıdan Atlas Okyanusu, kuzeyden Baltık Denizi ve güneyden Akdeniz'in etkisi altındadır. Karasal hava yoktur. ⓘ

İsimler

• 1918-1938: Çekoslovak Cumhuriyeti (ČSR olarak kısaltılır) veya Çekoslovakya, 1920'de adının resmileştirilmesinden önce, Çeko-Slovakya veya Çeko-Slovak devleti olarak da bilinir
• 1938-1939: Çeko-Slovak Cumhuriyeti veya Çeko-Slovakya
• 1945-1960: Çekoslovak Cumhuriyeti (ČSR) veya Çekoslovakya
• 1960-1989: Çekoslovak Sosyalist Cumhuriyeti (ČSSR) veya Çekoslovakya
• 1990-1992: Çek ve Slovak Federatif Cumhuriyeti (ČSFR) veya Çekoslovakya ⓘ

Tarih

Kökenleri

Tomáš Garrigue Masaryk, kurucu ve ilk başkan ⓘ

Vladivostok'taki Çekoslovak birlikleri (1918) ⓘ

Prag'da Wenceslas Meydanı'nda Çekoslovak bağımsızlık ilanı mitingi, 28 Ekim 1918 ⓘ

Bölge, I. Dünya Savaşı'nın sonunda imparatorluk yıkılana kadar uzun süre Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun bir parçasıydı. Yeni devlet, 14 Kasım 1918'den 14 Aralık 1935'e kadar ilk cumhurbaşkanı olarak görev yapan Tomáš Garrigue Masaryk (1850-1937) tarafından kuruldu. Yerine yakın müttefiki Edvard Beneš (1884-1948) geçti. ⓘ

Çek milliyetçiliğinin kökleri, Romantizmden etkilenen filologların ve eğitimcilerin Çek dilini ve Çek halkıyla gurur duymayı teşvik ettikleri 19. yüzyıla kadar uzanmaktadır. Milliyetçilik 19. yüzyılın ikinci yarısında kitlesel bir hareket haline geldi. Avusturya yönetimi altında siyasi hayata katılım için sınırlı fırsatlardan yararlanan tarihçi František Palacký (1798-1876) gibi Çek liderler, bağımsızlıktan önce yurttaşlarının çoğuna toplumsal hayata katılma şansı sağlayan çeşitli vatansever, kendi kendine yardım örgütleri kurdu. Palacký Avusturya-Slavizmini destekledi ve Orta Avrupa'nın Slavca konuşan halklarını Rus ve Alman tehditlerine karşı koruyacak yeniden örgütlenmiş ve federal bir Avusturya İmparatorluğu için çalıştı. ⓘ

Avusturya-Macaristan içinde demokratik reform ve Çek özerkliğinin savunucusu olan Masaryk, ilki 1891'den 1893'e kadar Genç Çek Partisi'nden, ikincisi ise 1889'da Karel Kramář ve Josef Kaizl ile birlikte kurduğu Çek Realist Partisi'nden 1907'den 1914'e kadar olmak üzere iki kez Reichsrat'a (Avusturya Parlamentosu) seçildi. ⓘ

I. Dünya Savaşı sırasında Çekoslovak Lejyonları olarak adlandırılan Çek ve Slovakların bir kısmı Fransa ve İtalya'da Müttefiklerle birlikte savaşırken, büyük bir kısmı da Çekoslovakya'nın Avusturya İmparatorluğu'ndan bağımsızlığını desteklemesi karşılığında Rusya'ya firar etti. Birinci Dünya Savaşı'nın patlak vermesiyle Masaryk, Slovakya ile birleşerek Çeklerin bağımsızlığı için çalışmaya başladı. Masaryk, Edvard Beneš ve Milan Rastislav Štefánik ile birlikte birçok Batı ülkesini ziyaret etti ve etkili yayıncıların desteğini kazandı. Çekoslovak Ulusal Konseyi, Çekoslovak devleti taleplerini ileri süren ana örgüttü. ⓘ

Birinci Çekoslovak Cumhuriyeti

Tomáš Garrigue Masaryk ve Milan Štefánik için bir anıt - her ikisi de Çekoslovakya'nın erken döneminin önemli figürleri ⓘ

Oluşum

1928'de Çekoslovakya ⓘ

Bohemya Krallığı, 1918 yılında Çekoslovakya'ya dahil olmasıyla birlikte varlığını sona erdirmiştir. Çekoslovakya, I. Dünya Savaşı'nın sonunda Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun halef devletlerinden biri olarak ve Saint-Germain-en-Laye Antlaşması'nın bir parçası olarak Ekim 1918'de kuruldu. Bugünkü Bohemya, Moravya, Slovakya ve Karpat Rutenyası topraklarından oluşuyordu. Toprakları eski Avusturya-Macaristan'ın en sanayileşmiş bölgelerinden bazılarını içeriyordu. ⓘ

Etnik köken

1930'da Çekoslovakya'nın dil haritası ⓘ

Yeni ülke, Çekler ve Slovakların kurucu halklar olarak yer aldığı çok etnikli bir devletti. Nüfusun %51'ini Çekler, %16'sını Slovaklar, %22'sini Almanlar, %5'ini Macarlar ve %4'ünü Ruslar oluşturuyordu. Almanların, Macarların, Rutenlerin ve Polonyalıların çoğu ve bazı Slovaklar, siyasi elitin genellikle azınlık etnik gruplara siyasi özerklik vermemesi nedeniyle kendilerini baskı altında hissediyordu. Bu politika, Çek olmayan nüfus arasında, özellikle de başlangıçta kendi kaderini tayin ilkesi uyarınca kendisini Alman-Avusturya Cumhuriyeti'nin bir parçası ilan etmiş olan Almanca konuşulan Sudetenland'da huzursuzluğa yol açtı. ⓘ

Devlet, Slovakların ve diğer etnik grupların karşı çıkmasına rağmen, ayrı Çek ve Slovak ulusları olmadığını, sadece tek bir Çekoslovak ulusu olduğunu resmi ideoloji olarak ilan etti (bkz. Çekoslovakizm). Dünya Savaşı'ndan sonra birleşik Çekoslovakya yeniden kurulduğunda (ülke savaş sırasında bölünmüştü), Çekler ve Slovaklar arasındaki çatışma tekrar su yüzüne çıktı. Çekoslovakya ve diğer Orta Avrupa ülkelerinin hükümetleri etnik Almanları sınır dışı ederek ülkedeki azınlıkların varlığını azalttı. Yahudilerin çoğu savaş sırasında Naziler tarafından öldürülmüştü. ⓘ

1921'de Çekoslovakya'nın Etnik Kökenleri ⓘ
Çeko Slovakları	8,759,701	64.37%
Almanlar	3,123,305	22.95%
Macarlar	744,621	5.47%
Ruthenianlar	461,449	3.39%
Yahudiler	180,534	1.33%
Direkler	75,852	0.56%
Diğerleri	23,139	0.17%
Yabancılar	238,784	1.75%
Toplam nüfus	13,607,385

1930'da Çekoslovakya'nın Etnik Kökenleri ⓘ
Çeko Slovakları	10,066,000	68.35%
Almanlar	3,229,000	21.93%
Ruthenianlar	745,000	5.06%
Macarlar	653,000	4.43%
Yahudiler	354,000	2.40%
Direkler	76,000	0.52%
Romenler	14,000	0.10%
Yabancılar	239,000	1.62%
Toplam nüfus	14,726,158

*Yahudiler kendilerini Alman veya Macar olarak tanımlamışlardır (ve Yahudiler etnik kökene göre değil sadece dine göre tanımlanmışlardır), dolayısıyla toplam %100'den fazladır. ⓘ

İki savaş arası dönem

İki dünya savaşı arasındaki dönemde Çekoslovakya demokratik bir devletti. Nüfus genel olarak okuryazardı ve daha az yabancılaşmış grup içeriyordu. Bu koşulların etkisi Çekoslovakya'nın liderlerinin siyasi değerleri ve benimsedikleri politikalarla artmıştır. Tomas Masaryk yönetimindeki Çek ve Slovak politikacılar, hoşnutsuzluğu yatıştırmaya hizmet eden ilerici sosyal ve ekonomik koşulları desteklediler. ⓘ

Dışişleri Bakanı Beneš, Macaristan'ın kaybettiği bölgeleri geri alma girişimlerine karşı Çekoslovak-Romanya-Yugoslav ittifakının ("Küçük Antant", 1921-38) baş mimarı oldu. Beneš Fransa ile yakın işbirliği içinde çalıştı. Çok daha tehlikeli olan, 1933'ten sonra Almanya'daki Nazilerle ittifak kuran Alman unsuruydu. Sayıca daha fazla olan Çeklere düşman olan Slovaklar arasında artan aşağılık duygusu, 1930'ların sonlarında ülkeyi zayıflattı. Birçok Slovak aşırı milliyetçi bir hareketi destekledi ve 1939'da Hitler'in kontrolü altında kurulan kukla Slovak devletini memnuniyetle karşıladı. ⓘ

1933'ten sonra Çekoslovakya, Orta ve Doğu Avrupa'daki tek demokrasi olarak kaldı. ⓘ

Münih Anlaşması ve İki Aşamalı Alman İşgali

Münih Anlaşması'ndan sonra Çekoslovakya'nın bölünmesi ⓘ

Reinhard Heydrich'in 1942'de öldürüldüğü araba ⓘ

İkinci Çekoslovak Cumhuriyeti Toprakları (1938-1939) ⓘ

Eylül 1938'de Adolf Hitler Sudetenland'ın kontrolünü talep etti. 29 Eylül 1938'de İngiltere ve Fransa, Münih Konferansı'ndaki Yatıştırma Anlaşması ile kontrolü devretti; Fransa, Çekoslovakya ile olan askeri ittifakını göz ardı etti. Ekim 1938'de Nazi Almanyası Sudetenland sınır bölgesini işgal ederek Çekoslovak savunmasını etkili bir şekilde felce uğrattı. ⓘ

Birinci Viyana Anlaşması, güney Slovakya ve Karpat Rutenya'sının bir şeridini Macaristan'a verdi. Polonya, nüfusunun çoğunluğu Polonyalı olan Zaolzie bölgesini Ekim 1938'de işgal etti. ⓘ

14 Mart 1939'da Çekoslovakya'nın geri kalanı ("kütük") Slovak Devleti'nin ilanıyla parçalandı, ertesi gün Karpat Rutenya'sının geri kalanı Macaristan tarafından işgal ve ilhak edildi, ertesi gün ise Bohemya ve Moravya Alman Protektorası ilan edildi. ⓘ

Nazi liderliğindeki Alman devletinin nihai hedefi, Çek entelijansiyasının asimilasyonu, sürgünü ve imhası yoluyla Çek milliyetinin kökünü kazımaktı; entelektüel elitler ve orta sınıf, toplama kamplarından geçen 200.000 kişinin ve Alman işgali sırasında ölen 250.000 kişinin önemli bir kısmını oluşturuyordu. Generalplan Ost kapsamında, Çeklerin yaklaşık %50'sinin Almanlaştırmaya uygun olacağı varsayılıyordu. Çek entelektüel elitleri sadece Çek topraklarından değil, Avrupa'dan da tamamen uzaklaştırılacaktı. Generalplan Ost'un yazarları, Sibirya'da bile Alman yönetimi için bir tehdit olarak görüldüklerinden, denizaşırı ülkelere göç etmelerinin en iyisi olacağına inanıyorlardı. Tıpkı Yahudiler, Polonyalılar, Sırplar ve diğer bazı uluslar gibi Çekler de Nazi devleti tarafından "yabancı" (untermenschen) olarak görülüyordu. 1940 yılında, Bohemya ve Moravya Protektorası'nın Almanlaştırılmasına yönelik gizli bir Nazi planında, ırksal olarak Mongoloid kökenli olduğu düşünülenlerin ve Çek aydınlarının Almanlaştırılmayacağı ilan edildi. ⓘ

Yahudilerin toplama kamplarına sürülmesi Reinhard Heydrich yönetiminde organize edildi ve kale kasabası Terezín Yahudi aileler için bir getto geçiş istasyonu haline getirildi. Heydrich 4 Haziran 1942'de Anthropoid Operasyonu'nda bir suikastçı tarafından yaralandıktan sonra öldü. Heydrich'in halefi Albay General Kurt Daluege, toplu tutuklamalar ve infazlar ile Lidice ve Ležáky köylerinin yok edilmesi emrini verdi. 1943 yılında Alman savaş çabaları hızlandı. Bohemya ve Moravya'dan sorumlu Alman devlet bakanı Karl Hermann Frank'ın yetkisi altında, yaklaşık 350.000 Çek işçi Reich'a gönderildi. Protektora içinde, savaşla ilgili olmayan tüm sanayi yasaklandı. Çek nüfusunun çoğu savaşın bitiminden önceki son aylara kadar sessiz bir şekilde itaat ederken, binlercesi direniş hareketine katıldı. ⓘ

Bohemya ve Moravya Protektorası'ndaki Çekler için Alman işgali acımasız bir baskı dönemiydi. Siyasi zulüm ve toplama kamplarındaki ölümlerden kaynaklanan Çek kayıplarının toplamı 36.000 ila 55.000 arasındaydı. Bohemya ve Moravya'daki Yahudi nüfusu (1930 nüfus sayımına göre 118.000) neredeyse yok edildi. Birçok Yahudi 1939'dan sonra göç etti; 70.000'den fazlası öldürüldü; 8.000'i Terezín'de hayatta kaldı. Birkaç bin Yahudi işgal boyunca özgürce ya da saklanarak yaşamayı başardı. ⓘ

Nazi rejimi tarafından 136.000 kişinin öldürüldüğü tahmin edilmesine rağmen, Reichsprotektorate'deki nüfus, artan doğum oranına paralel olarak savaş yıllarında yaklaşık 250.000 kişilik net bir artış gösterdi. ⓘ

6 Mayıs 1945'te General Patton komutasındaki Üçüncü ABD Ordusu güney batıdan Pilsen'e girdi. 9 Mayıs 1945'te Sovyet Kızıl Ordu birlikleri Prag'a girdi. ⓘ

Komünist Çekoslovakya

1960-1989 yılları arasında sosyalist arma ⓘ

Dünya Savaşı'ndan sonra, Sovyetler Birliği tarafından ilhak edilen ve Ukrayna Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'ne dahil edilen Subcarpathian Ruthenia hariç olmak üzere, savaş öncesi Çekoslovakya yeniden kurulmuştur. Etnik Almanlar (bkz. Potsdam Anlaşması) ve etnik Macarlarla ilgili olarak Beneš kararnameleri yayımlandı. Kararnameler uyarınca, işgaller sırasında Alman veya Macar vatandaşlığını kabul etmiş olan Alman ve Macar etnik kökenli kişilerin vatandaşlıkları iptal edildi. 1948'de bu hüküm Macarlar için iptal edildi, ancak Almanlar için sadece kısmen iptal edildi. Hükümet daha sonra Almanların mallarına el koydu ve etnik Alman nüfusunun yaklaşık %90'ını, yani 2 milyondan fazla insanı sınır dışı etti. Sudeten Almanlarının %97.32'si Aralık 1938 seçimlerinde NSDAP'ye oy verdiği için, kalanlar Münih Anlaşması'ndan sonra toplu olarak Nazileri desteklemekle suçlandı. Neredeyse her kararnamede yaptırımların antifaşistlere uygulanmayacağı açıkça belirtiliyordu. Çoğu Çeklerle evli, bazıları antifaşist ve aynı zamanda ülkenin savaş sonrası yeniden inşası için gerekli olan yaklaşık 250.000 Alman Çekoslovakya'da kaldı. Beneš Kararnameleri Çek Cumhuriyeti, Almanya, Avusturya ve Macaristan'daki milliyetçi gruplar arasında hala tartışmalara neden olmaktadır. ⓘ

1960 yılında Spartakiad ⓘ

Karpat Rutenyası (Podkarpatská Rus) Sovyetler Birliği tarafından işgal edildi (ve Haziran 1945'te resmen Sovyetler Birliği'ne devredildi). 1946 parlamento seçimlerinde Çek topraklarında Çekoslovakya Komünist Partisi, Slovakya'da ise Demokrat Parti kazandı. Şubat 1948'de Komünistler iktidarı ele geçirdi. Ulusal Cephe'nin varlığıyla siyasi çoğulculuk kurgusunu sürdürseler de 1960'ların sonundaki kısa bir dönem (Prag Baharı) dışında ülkede liberal demokrasi yoktu. Vatandaşların hükümet politikalarına karşı protestolarını kayda geçirecekleri önemli seçim yöntemleri olmadığından, zaman zaman şiddete dönüşen sokak protestoları oluyordu. Örneğin, 1953 yılında Plzeň kasabasında ekonomik hoşnutsuzluğu yansıtan ayaklanmalar yaşandı. Polis ve ordu birlikleri isyanı bastırdı ve yüzlerce kişi yaralandı ancak kimse ölmedi. Çekoslovakya, ekonomisi Doğu Avrupa'daki komşularından daha gelişmiş olsa da Batı Avrupa'ya göre ekonomik olarak giderek zayıfladı. ⓘ

1953'teki para birimi reformu Çekoslovak işçiler arasında memnuniyetsizliğe neden oldu. Ücret oranlarını eşitlemek için Çekoslovaklar eski paralarını değeri düşürülmüş yeni paralara çevirmek zorunda kaldılar. Bankalar da dolaşımdaki para miktarını kontrol etmek için tasarruflara ve banka mevduatlarına el koydu. 1950'lerde Çekoslovakya yüksek bir ekonomik büyüme yaşadı (yılda ortalama %7), bu da ücretlerde ve yaşam standartlarında önemli bir artışa izin verdi ve böylece rejimin istikrarını destekledi. ⓘ

1969'dan sonra Çekoslovakya ⓘ

1968 yılında reformcu Alexander Dubček'in Çekoslovak Komünist Partisi Birinci Sekreterliği'ne atanmasıyla birlikte Prag Baharı olarak bilinen kısa süreli bir liberalleşme dönemi yaşandı. Buna karşılık, Çekoslovak liderleri rotalarını değiştirmeye ikna edemeyince, Varşova Paktı'nın diğer beş üyesi Çek Cumhuriyeti'ni işgal etti. Sovyet tankları 20-21 Ağustos 1968 gecesi Çekoslovakya'ya girdi. Sovyet Komünist Partisi Genel Sekreteri Leonid Brejnev bu müdahaleyi Sovyet sosyalist sisteminin korunması için hayati önemde görüyor ve Marksizm-Leninizm yerine kapitalizmi ikame etmeye çalışan her devlete müdahale etme sözü veriyordu. ⓘ

İşgalden sonraki hafta işgale karşı kendiliğinden bir sivil direniş kampanyası başlatıldı. Bu direniş çok çeşitli işbirliği yapmama ve meydan okuma eylemlerini içeriyordu: bunu, Moskova'da Sovyetler Birliği'ne taviz vermeye zorlanan Çekoslovak Komünist Partisi liderliğinin daha önceki liberal politikalarını yavaş yavaş frenlediği bir dönem izledi. ⓘ

Bu arada reform programının bir ayağı hayata geçirildi: 1968-69 yıllarında Çekoslovakya, Çek Sosyalist Cumhuriyeti ve Slovak Sosyalist Cumhuriyeti'nden oluşan bir federasyona dönüştürüldü. Teoriye göre federasyon altında devletin Çek ve Slovak yarıları arasındaki sosyal ve ekonomik eşitsizlikler büyük ölçüde ortadan kalkacaktı. Eğitim gibi bir dizi bakanlık artık resmi olarak eşit iki cumhuriyette resmi olarak eşit iki organ haline geldi. Ancak Çekoslovak Komünist Partisi'nin merkezi siyasi kontrolü federalleşmenin etkilerini ciddi ölçüde sınırladı. ⓘ

1970'li yıllar Çekoslovakya'da Václav Havel tarafından temsil edilen muhalif hareketin yükselişine sahne oldu. Hareket, profesyonel istihdamın yasaklanması, muhaliflerin çocuklarının yüksek öğrenim görmesinin reddedilmesi, polis tacizi ve hapis cezasına kadar varan çalışma faaliyetlerindeki sınırlamalarla kendini gösteren resmi onaylamama karşısında daha fazla siyasi katılım ve ifade arayışına girdi. ⓘ

1989'dan sonra

Şubat 1991'de Visegrád Grubu imza töreni ⓘ

1989 yılında Kadife Devrim demokrasiyi yeniden tesis etmiştir. Bu, Romanya, Bulgaristan, Macaristan ve Polonya'da komünizmin çöküşüyle aynı zamanda gerçekleşmiştir. ⓘ

"Sosyalist" kelimesi 29 Mart 1990'da ülkenin tam adından çıkarıldı ve yerine "federal" kelimesi konuldu. ⓘ

Papa John Paul II, 21 Nisan 1990'da Çekoslovakya'ya bir papalık ziyareti gerçekleştirdi ve bunu yeni kurulan komünizm sonrası devlette Hıristiyanlığı canlandırmanın sembolik bir adımı olarak selamladı. ⓘ

Çekoslovakya, Körfez Savaşı'na ABD liderliğindeki koalisyonun komutası altında 200 askerlik küçük bir kuvvetle katıldı. ⓘ

1992 yılında, hükümet içinde artan milliyetçi gerilimler nedeniyle Çekoslovakya parlamento tarafından barışçıl bir şekilde feshedildi. 31 Aralık 1992'de Çek Cumhuriyeti ve Slovak Cumhuriyeti olmak üzere iki bağımsız ülkeye resmen ayrıldı. ⓘ

Hükümet ve siyaset

İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra siyasi tekel Çekoslovakya Komünist Partisi'nin (KSČ) elindeydi. KSČ'nin lideri bu dönemde fiilen ülkedeki en güçlü kişiydi. Gustáv Husák 1969'da KSČ'nin birinci sekreteri (1971'de genel sekreter olarak değiştirildi) ve 1975'te Çekoslovakya Cumhurbaşkanı seçildi. Diğer parti ve örgütler mevcuttu ancak KSČ'ye bağlı olarak faaliyet gösteriyorlardı. Tüm siyasi partiler ve çok sayıda kitle örgütü Ulusal Cephe çatısı altında toplanmıştır. İnsan hakları aktivistleri ve dini aktivistler ciddi şekilde bastırıldı. ⓘ

Prag'da Federal Meclis ⓘ

Anayasal gelişim

1990-1992 yıllarında Federatif arma ⓘ

Çekoslovakya, tarihi boyunca (1918-1992) aşağıdaki anayasalara sahip olmuştur:

• Geçici 14 Kasım 1918 Anayasası (demokratik): bkz Çekoslovakya Tarihi (1918-1938)
• 1920 anayasası (Çekoslovak Cumhuriyeti Anayasal Belgesi), demokratik, 1948'e kadar yürürlükte, çeşitli değişiklikler
• Komünist 1948 Mayıs Dokuzu Anayasası
• Komünist 1960 Çekoslovak Sosyalist Cumhuriyeti Anayasası, 1968 (Federasyon Anayasa Kanunu), 1971, 1975, 1978 ve 1989 (bu noktada Komünist Parti'nin öncü rolü kaldırılmıştır) yıllarında önemli değişikliklere uğramıştır. 1990-1992 yılları arasında birkaç kez daha değiştirilmiştir (örneğin 1990 yılında Çeko-Slovakya olarak isim değişikliği, 1991 yılında insan hakları sözleşmesinin eklenmesi) ⓘ

Devlet ve hükümet başkanları

• Çekoslovakya cumhurbaşkanları listesi
• Çekoslovakya başbakanları listesi ⓘ

Dış politika

Uluslararası anlaşmalar ve üyelik

1930'larda Fransa ile askeri bir ittifak kurmuş, bu ittifak 1938 Münih Anlaşması ile çökmüştür. İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra, Karşılıklı Ekonomik Yardımlaşma Konseyi (Comecon), Varşova Paktı, Birleşmiş Milletler ve uzman kuruluşlarının aktif bir katılımcısı; Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Konferansı'nın imzacısı. ⓘ

İdari bölümler

• 1918-1923: Eski Avusturya topraklarında (Bohemya, Moravya, Silezya'nın küçük bir kısmı) eski Macaristan topraklarına (Slovakya ve Rutenya) kıyasla farklı sistemler: üç toprak (země) (ilçe birimleri (kraje) olarak da adlandırılır): Bohemya, Moravya, Silezya, artı bugünkü Slovakya'da 21 ilçe (župy) ve bugünkü Ruthenia'da üç ilçe; hem topraklar hem de ilçeler bölgelere (okresy) ayrıldı.
• 1923-1927: Slovak ve Rutenya'daki ilçelerin yerini Slovakya'da altı (büyük) ilçenin ((veľ)župy) ve Rutenya'da bir (büyük) ilçenin alması ve bu iki bölgede okresy sayılarının ve sınırlarının değiştirilmesi dışında yukarıdaki gibi.
• 1928-1938: Dört toprak (Çekçe: země, Slovakça: krajiny): Bohemya, Moravya-Silezya, Slovakya ve Alt-Karpatya Rutenya, bölgelere (okresy) ayrıldı.
• 1938 sonu - Mart 1939: Yukarıdaki gibi, ancak Slovakya ve Rutenya "özerk topraklar" statüsü kazandı. Slovakya, kendi para birimi ve hükümeti ile Slovenský štát olarak adlandırıldı.
• 1945-1948: Ruthenia'nın Sovyetler Birliği'nin bir parçası olması dışında 1928-1938'de olduğu gibi.
• 1949-1960: 19 bölge (kraje) 270 okreye bölündü.
• 1960-1992: 10 kraje, Prag ve (1970'ten itibaren) Bratislava (Slovakya'nın başkenti); bunlar 109-114 okreye bölünmüştür; kraje Slovakya'da 1969-1970'te geçici olarak ve Çekoslovakya'da 1991'den itibaren birçok amaç için kaldırılmıştır; ayrıca Çek Sosyalist Cumhuriyeti ve Slovak Sosyalist Cumhuriyeti 1969'da kurulmuştur (1990'dan itibaren Sosyalist kelimesi olmadan). ⓘ

Ekonomi

İkinci Dünya Savaşı'ndan önce ekonomi, Avrupa'daki tüm sanayi ülkeleri arasında yaklaşık dördüncü sıradaydı. Devlet, otomobil (Škoda, Tatra), tramvay, uçak (Aero, Avia), gemi, gemi motoru (Škoda), top, ayakkabı (Baťa), türbin, silah (Zbrojovka Brno) üreten güçlü bir ekonomiye dayanıyordu. Avusturya-Macaristan imparatorluğunun sanayi atölyesiydi. Slovak toprakları, Çek topraklarına göre tarıma daha fazla dayanıyordu. ⓘ

İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra ekonomi, Sovyetler Birliği'ne benzer şekilde komünist parti tarafından kontrol edilen komuta bağlantıları ile merkezi olarak planlandı. Büyük metalürji endüstrisi demir ve demir dışı cevherlerin ithalatına bağımlıydı.

• Sanayi: Makine, kimya, gıda işleme, metalürji ve tekstil dahil olmak üzere maden çıkarma endüstrisi ve imalat sektörde baskındı. Sektör enerji, malzeme ve işgücü kullanımında savurgandı ve teknolojiyi yükseltmekte yavaştı, ancak ülke diğer sosyalist ülkelerin yüksek kaliteli makine, alet, elektronik, uçak, uçak motoru ve silah tedarikçisiydi.
• Tarım: Tarım küçük bir sektördü, ancak geniş arazilere sahip kolektifleştirilmiş çiftlikler ve nispeten verimli üretim şekli ülkenin gıda arzında nispeten kendi kendine yeterli olmasını sağladı. Ülke, olumsuz hava koşullarının yaşandığı yıllarda tahıl ithalatına (özellikle hayvan yemi için) bağımlı kalmıştır. Et üretimi yem sıkıntısı nedeniyle kısıtlanmıştır, ancak ülke yine de kişi başına yüksek et tüketimi kaydetmiştir.
• Dış Ticaret: İhracatın 1985 yılında 17.8 milyar ABD doları olduğu tahmin edilmektedir. İhracatın %55'ini makineler, %14'ünü yakıt ve malzemeler, %16'sını ise mamul tüketim malları oluşturmuştur. İthalat ise 1985 yılında 17,9 milyar ABD doları olarak tahmin edilmiş olup, yakıt ve malzemeler (%41), makineler (%33) ve tarım ve ormancılık ürünleri (%12) ithal edilmiştir. 1986 yılında dış ticaretin yaklaşık %80'i diğer sosyalist ülkelerle yapılmıştır.
• Döviz kuru: Resmi ya da ticari kur 1987'de 1 ABD doları başına 5.4 kron (Kčs) idi. Turistik ya da ticari olmayan kur ise 1 ABD doları başına 10.5 Kron'du. Her iki kur da satın alma gücünü yansıtmıyordu. Karaborsada döviz kuru 1 ABD$ başına 30 Kčs civarındaydı ve 1990'ların başında para birimi konvertibl hale geldiğinde resmi kur bu oldu.
• Mali yıl: Takvim yılı.
• Maliye politikası: Devlet çoğu durumda üretim araçlarının tek sahibiydi. Devlet işletmelerinden elde edilen gelirler birincil gelir kaynağıydı ve bunu ciro vergisi izliyordu. Hükümet sosyal programlara, sübvansiyonlara ve yatırımlara büyük harcamalar yapıyordu. Bütçe genellikle dengelenir ya da küçük bir fazla verirdi. ⓘ

Kaynak tabanı

İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra enerji sıkıntısı çeken ülke, Sovyetler Birliği'nden ithal edilen ham petrol ve doğal gaza, yerli kahverengi kömüre, nükleer ve hidroelektrik enerjiye bel bağlamıştır. Enerji kısıtlamaları 1980'lerde önemli bir faktör olmuştur. ⓘ

Ulaşım ve iletişim

Çekoslovakya'nın 1918'de kurulmasından kısa bir süre sonra, birçok alanda temel altyapı eksikliği vardı - asfalt yollar, demiryolları, köprüler vb. Sonraki yıllarda yapılan büyük iyileştirmeler Çekoslovakya'nın sanayisini geliştirmesini sağladı. Prag'ın Ruzyně'deki sivil havaalanı 1937'de tamamlandığında dünyanın en modern terminallerinden biri haline geldi. Çek girişimci ve vizyoner Tomáš Baťa, gelecekteki otoyol sistemini anlattığı "Budujme stát pro 40 milionů lidí" adlı yayında fikirlerini özetledi. Çekoslovakya'da ilk otoyolların inşasına 1939 yılında başlanmış, ancak İkinci Dünya Savaşı sırasında Alman işgalinin ardından durdurulmuştur. ⓘ

Eğitim

Eğitim her seviyede ücretsiz ve 6-15 yaş arası zorunlu idi. Nüfusun büyük çoğunluğu okuryazardı. Oldukça gelişmiş bir çıraklık eğitimi sistemi vardı ve meslek okulları genel ortaöğretim okullarını ve yükseköğretim kurumlarını destekliyordu. ⓘ

Din

1991 yılında: Roma Katolikleri %46, Evanjelik Lüteriyen %5.3, Ateist %30, n/a %17, ancak iki kurucu cumhuriyet arasında dini uygulamalar açısından büyük farklılıklar vardı; bkz Çek Cumhuriyeti ve Slovakya. ⓘ

Sağlık, sosyal refah ve konut

Dünya Savaşı'ndan sonra tüm vatandaşlara ücretsiz sağlık hizmeti sunulmuştur. Ulusal sağlık planlaması koruyucu hekimliği vurgulamıĢ; fabrika ve yerel sağlık merkezleri hastaneleri ve diğer yataklı tedavi kurumlarını desteklemiĢtir. 1960'lı ve 1970'li yıllarda kırsal kesimde sağlık hizmetlerinde önemli bir gelişme kaydedilmiştir. ⓘ

Kitle iletişim araçları

Dünya Savaşları arasındaki dönemde, Çekoslovak demokrasisi ve liberalizm özgür yayıncılık için koşulları kolaylaştırdı. Bu dönemdeki en önemli günlük gazeteler Lidové noviny, Národní listy, Český deník ve Československá Republika idi. ⓘ

Komünist yönetim sırasında Çekoslovakya'daki kitle iletişim araçları Komünist Parti tarafından kontrol edilmekteydi. Kiliseler ve diğer kuruluşlar küçük süreli yayınlar ve gazeteler yayınlamasına rağmen, kitle iletişim araçlarının herhangi bir yayını veya ajansının özel mülkiyeti genellikle yasaktı. KSČ kontrolü altındaki kuruluşların elindeki bu bilgi tekeline rağmen, tüm yayınlar hükümetin Basın ve Enformasyon Ofisi tarafından inceleniyordu. ⓘ

Spor

Çekoslovakya milli futbol takımı, 1934 ve 1962 yıllarında ikincilikle bitirdiği FIFA Dünya Kupası Finalleri'nde sekiz kez yer alarak uluslararası sahnede istikrarlı bir performans sergilemiştir. Takım ayrıca 1976'da Avrupa Futbol Şampiyonası'nı kazandı, 1980'de üçüncü oldu ve 1980'de Olimpiyat altını kazandı. ⓘ

Pavel Nedvěd, Antonín Panenka, Milan Baroš, Tomáš Rosický, Vladimír Šmicer veya Petr Čech gibi tanınmış futbolcuların hepsi Çekoslovakya'da doğmuştur. ⓘ

Çekoslovakya için Uluslararası Olimpiyat Komitesi kodu TCH'dir ve bu kod halen tarihi sonuç listelerinde kullanılmaktadır. ⓘ

Çekoslovak milli buz hokeyi takımı dünya şampiyonalarında ve Olimpiyat Oyunlarında birçok madalya kazanmıştır. Peter Šťastný, Jaromír Jágr, Dominik Hašek, Peter Bondra, Petr Klíma, Marián Gáborík, Marián Hossa, Miroslav Šatan ve Pavol Demitra Çekoslovakya'dan çıkmıştır. ⓘ

Atletizmde dört Olimpiyat altın madalyası kazanan Emil Zátopek, Çekoslovak tarihinin en iyi atletlerinden biri olarak kabul edilmektedir. ⓘ

Věra Čáslavská jimnastikte Olimpiyat altın madalyası kazanmış, yedi altın madalya ve dört gümüş madalya kazanmıştır. Çekoslovakya'yı art arda üç Olimpiyatta temsil etmiştir. ⓘ

Jaroslav Drobný, Ivan Lendl, Jan Kodeš, Miloslav Mečíř, Hana Mandlíková, Martina Hingis, Martina Navratilova, Jana Novotna, Petra Kvitová ve Daniela Hantuchová gibi birçok başarılı profesyonel tenis oyuncusu Çekoslovakya'da doğmuştur. ⓘ

Kültür

• Çek Cumhuriyeti / Slovakya
• Çeklerin Listesi / Slovakların Listesi
• MDŽ (Dünya Kadınlar Günü)
• Muhalif Çekoslovakya'da Caz ⓘ

Posta pulları

• Çekoslovakya'nın posta pulları ve posta tarihi
• Çekoslovakya pulu 18 Ocak 1939'dan sonra Slovak Cumhuriyeti tarafından ülke ve değer üzerine basılarak yeniden kullanıldı ⓘ

Haritalar

• 

  1918 ile 1938 arasında Çekoslovakya sınırları

• 

  1945 ile 1992 arasında Çekoslovakya sınırları ⓘ