Alaşehir
Alaşehir ⓘ | |
---|---|
Şehir | |
Koordinatlar: 38°21′N 28°31′E / 38.350°N 28.517°EKoordinatlar: 38°21′N 28°31′E / 38.350°N 28.517°E | |
Ülke | Türkiye |
Bölge | Ege |
İl | Manisa |
Alan | |
- Bölge | 971 km2 (375 sq mi) |
Nüfus (2012) | |
- Kentsel | 48,147 |
- Bölge | 99,145 |
- Bölge yoğunluğu | 100/km2 (260/sq mi) |
Saat dilimi | UTC+3 (TRT) |
- Yaz (DST) | UTC+3 (TRT) |
Plaka | 45 |
Web sitesi | http://www.alasehir.bel.tr/] |
Alaşehir (Türkçe telaffuz: [aˈɫaʃehiɾ]), Antik Çağ ve Orta Çağ'da Philadelphia (Yunanca: Φιλαδέλφεια, yani "kardeşini seven kişinin şehri") olarak bilinen, Türkiye'nin Ege bölgesinde Manisa iline bağlı bir kasaba ve ilçedir. Kuzuçay (antik çağda Cogamus) vadisinde, Bozdağ'ın (antik çağda Tmolus Dağı) eteklerinde yer almaktadır. Kasaba 105 km'lik (65 mil) bir demiryolu ile İzmir'e bağlıdır. Uzun süredir belediye başkanı Gökhan Karaçoban'dır. ⓘ
Gediz Nehri'nin (antik çağda Hermus) geniş ve verimli ovasına hakim yüksek bir arazide yer alır ve uzaktan bakıldığında heybetli bir görünüm sunar. Yaklaşık 45 camisi bulunmaktadır. Küçük sanayiler ve adil bir ticaret vardır. Maden kaynaklarından birinden Türkiye çapında popüler olan ağır yüklü bir su gelir. ⓘ
Türkiye'de şehrin adı kurutulmuş Sultaniye kuru üzümüyle eşanlamlıdır, ancak kurutulmuş meyveye göre daha az emek gerektiren taze meyve pazarı için yetiştiricilik son yıllarda önem kazanmıştır. Philadelphia gibi Alaşehir de Erken Hıristiyanlık ve Bizans dönemlerinde oldukça önemli bir merkezdi. Ortodoks Hıristiyanlığın güçlü bir merkezi olarak 20. yüzyılın başlarına kadar varlığını sürdürmüş ve Roma Katolik Kilisesi'ne bağlı bir unvan merkezi olarak kalmıştır. ⓘ
Alaşehir ⓘ | |
---|---|
İlçe | |
Türkiye'de bulunduğu yer | |
Manisa siyasi haritası | |
Ülke | Türkiye |
İl | Manisa |
Coğrafi bölge | Ege Bölgesi |
İdare | |
• Kaymakam | Abdullah Uçgun |
• Belediye başkanı | Ahmet Öküzcüoğlu (CHP) |
Yüzölçümü | |
• Toplam | 977 km² (377 mil²) |
Rakım | 189 m (620 ft) |
Nüfus | |
• Kır | - |
• Şehir | - |
Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
Posta kodu | 45600 |
İl alan kodu | 0236 |
İl plaka kodu | 45 |
Resmî site Kaymakamlık |
Tarihçe
Geç Roma dönemi Lidya eyaletinin antik piskoposluk makamları Annuario Pontificio'da titüler makamlar olarak listelenmiştir: ⓘ
Antik Philadelphia
Filadelfiya (veya "Philadelphia") isminin Türkçede, "kardeş sevgisi" anlamına geldiği söylenir. Filadelfiya'nın kuruluşu Attaloslar Kralı Attalos II'ye dayandığı tahmin edilmektedir. MÖ 159 yılından başlayarak başkent Bergama Krallığı'nın yönetimine geçen II. Attalos, kurduğu şehirlerle ve kültüre verdiği destekle ün yapmıştır. Turizm şehri Antalya da II. Attalos tarafından kurulmuştur ve Attaleia (Tr. "Attalos şehri") denilmiştir. Attalos kendisinden önceki kral olan ağabeyi Eumenes'i çok seviyordu. II. Attalos bu sebepten "kardeşini seven" diye çevrilebilen "Philadelphus" lakabıyla bilinirdi. Filadelfiya şehrinin madeni paraları da birbirine tıpatıp benzeyen bu iki kardeşin görüntüsünü taşır. Onların birbirlerine duydukları kardeş sevgisi de yeni kurulmuş olan şehrin adı bu şekilde oluştuğu farz edilir. ⓘ
William Barclay'a göre bu yeni yerleşimin amacı, bir Grek kültür merkezi olarak komşuları Misya, Lidya ve Frigya'yı etkilemekti. (MÖ 19) ⓘ
Varisi olmayan Bergama'nın son Attalid kralı Attalus III Philometer, MÖ 133 yılında öldüğünde Philadelphia da dahil olmak üzere krallığını Romalı müttefiklerine miras bırakmıştır. Roma, MÖ 129 yılında İyonya ve eski Bergama Krallığı'nı birleştirerek Asya eyaletini kurmuştur. ⓘ
Roma Philadelphia
Philadelphia Sardeis'in idari bölgesindeydi (Plinius NH 5.111). MS 17'de şehir bir depremde büyük zarar görmüş ve Roma İmparatoru Tiberius şehri vergi ödemekten muaf tutmuştur (Tacitus Annales 2.47, bkz. Strabon 12.8.18, 13.4.10, John Lydus de mensibus 4.115). Buna karşılık şehir Tiberius'u onurlandırdı. Sikkelerden elde edilen kanıtlar Caligula'nın şehre yardım ettiğini ortaya koymaktadır; Vespasian döneminde Philadelphia onun soyadı olan Flavia'yı almıştır. Caracalla döneminde Philadelphia bir imparatorluk kültüne ev sahipliği yaptı; sikkelerinde Neokoron (kelimenin tam anlamıyla "tapınak süpürücü"- tapınağın bekçisi) kelimesi yer alıyordu. Toptepe Tepesi'nin kuzey ucunda yer alan küçük bir tiyatro, Roma Philadelphia'sından geriye kalan tek şeydir. ⓘ
Vahiy Kitabı'nda Philadelphia
Birçok antik kent Philadelphia adını taşısa da, genellikle Vahiy Kitabı'nda Yuhanna tarafından yazılan yedi kilise arasında listelenen kentin Philadelphia olduğu kabul edilir. Filadelfiya yedi kilisenin altıncısı olarak listelenmiştir. Özellikle Filadelfiya kilisesine hitaben yazılmış bir mektup Vahiy 3:7-13'te kayıtlıdır (Vahiy 3:9). Kentin depremlerle dolu geçmişi, kilisesinin "tapınakta bir sütun" (Vahiy 3:12) yapılmasından söz edilmesinin ardında yatıyor olabilir. ⓘ
Smyrna'nın "on gün" sürecek bir ayartma konusunda uyarılması, Philadelphia'nın ise ayartmadan tamamen muaf tutulacağı ya da korunacağı vaadinde bulunulması bir yana, Philadelphia, Smyrna ile Mesih'ten övgüden başka bir şey almama özelliğini paylaşır. Bu, modern Protestan kiliselerinin neden bazen sadakatini vurgulamak için yerel kilisenin adında bir bileşen olarak "Philadelphia" kullandığını açıklar. ⓘ
Bizans Philadelphia'sı
Philadelphia, festivalleri ve tapınakları nedeniyle MS 6. yüzyılda "küçük Atina" olarak adlandırılan zengin bir Bizans kentiydi. Muhtemelen bu, şehrin tamamen Hıristiyanlığa geçmediğini göstermektedir. Ancak Hıristiyan peygamber Ammia Philadelphia'lıydı. Yaklaşık 600 yılında, kalıntıları modern kentin başlıca arkeolojik cazibe merkezi olan kubbeli Aziz John Bazilikası inşa edilmiştir. Bir zamanlar şehri çevreleyen Bizans surları neredeyse tamamen yıkılmıştır. Şehrin kuzeydoğu ucunda, otobüs durağının yakınında birkaç kalıntı hala görülebilmektedir. Şehir 1074 ve 1093-94 yıllarında Selçuklu Türkleri tarafından alınmıştır. Birinci Haçlı Seferi sırasında 1098 yılında Bizans İmparatoru I. Aleksios tarafından geri alınmıştır. MS 11 ila 15. yüzyıllarda Thrakesion temasının doux (vali) ve stratopedarches (askeri komutan) merkeziydi. ⓘ
Bizans imparatorlarına karşı 1182'de John Komnenos Vatatzes önderliğinde ve 1188-1205 ya da 1206'da yerel bir Philadelphialı olan Theodore Mangaphas önderliğinde Isaac II Angelos'a karşı düzenlenen birkaç isyanın merkeziydi. O dönemde Philadelphia piskoposluğu metropolisliğe yükseltilmiştir. 14. yüzyılda Philadelphia, Konstantinopolis Rum Ortodoks patriği tarafından Lidya metropolisi yapıldı ve bu statü halen devam etmektedir. Bu onur, kentin Osmanlılara teslim olmaması nedeniyle verilmiştir. Şehir özellikle 13. ve 14. yüzyıllarda refah içindeydi; bir Ceneviz ticaret kolonisi vardı ve şehir önemli bir deri ürünleri ve kırmızı boyalı ipek üreticisiydi (muhtemelen "kırmızı şehir" anlamına gelen Türkçe adı da buradan gelmektedir). 14. yüzyıla gelindiğinde şehir Türk emirlikleriyle çevriliydi ancak Bizans imparatoruna nominal bağlılığını sürdürüyordu. Şehir ticaret ve stratejik konumu sayesinde refah içinde kalmıştır. ⓘ
Philadelphia, 1390 yılında Sultan I. Bayezid ve Bizans imparatoru Manuel II komutasındaki yardımcı bir Hıristiyan kuvveti tarafından uzun süren direnişin ardından alındığında, Rodos Latin Şövalyeleri'nin etkisi altında bağımsız ve tarafsız bir şehirdi; o zamana kadar Küçük Asya'nın diğer tüm şehirleri Osmanlılara teslim olmuştu. Manuel, Bayezid tarafından Philadelphia'nın Türk yönetimine boyun eğdirilmesine katılmaya zorlanmıştı ki bu, uzun direnişi göz önüne alındığında acı bir ironiydi. On iki yıl sonra, esirlerinin cesetleriyle bir duvar inşa eden Timur tarafından ele geçirildi. ⓘ
Modern dönem
Türk-Yunan Savaşı (1919-1922) sırasında Yunan ordusu şehri işgal etmiştir. 1922'de Philadelphia'yı kimin yaktığı konusunda görüş ayrılıkları vardır. Amerikan konsolosu George Horton anılarında Türk ordusunun girdikleri her Yunan şehrini yakma taktiğinin büyük İzmir yangınıyla doruğa ulaştığını yazmıştır. Diğer anlatılar ise suçu diğer tarafa atmaktadır. Geri çekilen Yunan ordusu, savaşın son aşamasında Anadolu'dan çekilirken, Alaşehir Yangını'nı da içeren bir yakıp yıkma politikası uygulamıştır. Park'a göre Alaşehir'deki binaların %70'i yangınla yok olmuş, Kinross ise şöyle yazmıştır: "Alaşehir, yamacı tahrip eden karanlık bir yanık çukurundan başka bir şey değildi. Köy üstüne köy kül yığınına dönüşmüştü." Alaşehir'in yakılması sırasında yaklaşık 3.000 kişinin hayatını kaybettiği tahmin edilmektedir. ⓘ
Atina'nın bir banliyösü olan Nea Filadelfia ("Yeni Philadelphia"), adını savaşın ve 1923'te Yunanistan ile Türkiye arasında yapılan nüfus mübadelesinin ardından buraya yerleşen Alaşehirli (Yunancada "Philadelphia" olarak bilinir) Yunan mültecilerden almıştır. ⓘ
Şehir 1919 yılında Alaşehir Kongresi'ne ev sahipliği yapmıştır. ⓘ
1969 yılında 6.7 büyüklüğünde bir deprem meydana gelmiş ve 53 kişi hayatını kaybetmiştir. ⓘ
I. Dünya Savaşı'ndan sonra Mondros Mütarekesi’ne dayanılarak başlatılan Ege’deki Yunan işgaline karşı direnişi örgütlemek amacıyla, Erzurum Kongresi'nden kısa bir süre sonra Alaşehir Kongresi (16 –25 Ağustos 1919) yapılmıştır. Bu kongrenin toplanmasına Balıkesir eski Mutasarrıfı Hacı Muhittin Bey'in önemli katkıları olmuştur. Bu kongrenin Erzurum ve Sivas Kongrelerinden farkı, sivil memurlar ve yerel eşrafın önderliğinde toplanmasıdır. Bu kongre ile Alaşehir'in Anadolu'da Kuvâ-yi Milliye'nin örgütlenmesinde katkısı olmuştur. ⓘ
15 Mayıs 1919'da İzmir'e giren Yunan ordusu 24 Haziran 1920'de Alaşehir'e varmış, 5 Eylül 1922 tarihinde Türk ordusu tarafından geri alınmıştır. Millî Mücadele'de işgalci Yunanlara karşı baş kaldıran ve bu amaçla milis teşkilatları kurarak direnen ilk şehirlerimizden birisi Alaşehir'dir. ⓘ
Arkeolojik Kalıntılar
Kalıntıların incelenmesi için bakınız Erdoğan (2015).
- Antik Tiyatro (38°20′45″N 28°30′50″E / 38.345933°N 28.513970°E)
- Antik Stadyum (38°20′44″N 28°30′41″E / 38.345633°N 28.511265°E)
- Antik Tapınak (38°20′44″N 28°30′52″E / 38.345505°N 28.514556°E)
- Nekropolis ve hypogea (38°20′53″N 28°30′29″E / 38.348176°N 28.507955°E)
- Bizans şehir surları (38°21′02″N 28°31′25″E / 38.350563°N 28.523595°E)
- Aziz John Bazilikası (38°20′57″N 28°31′03″E / 38.349191°N 28.517434°E) ⓘ
Demografik Bilgiler
Alaşehir'in 1990 yılındaki nüfusu 36.649'dur. ⓘ
Alaşehir'den önemli kişiler
- Joannes Laurentius Lydus (d. 490) antik Yunan yönetici ve yazar
- Morotheodoros olarak da bilinen Theodore Mangaphas (12. yüzyılda doğdu), Bizanslı Yunan subay ve gaspçı
- Kenan Evren, Türkiye Cumhurbaşkanı ve Genelkurmay Başkanı ⓘ
Önemli piskoposlar
- Cyriacus (Philippopolis Konsili'nde, 344)
- Theodosius (Seleucia Konsili'nde tahttan indirildi, 359)
- Theophanes (Birinci Efes Konsili'nde, 431)
- Yuhanna (Üçüncü Konstantinopolis Konsili'nde, 680)
- Philadelphia'lı Theoleptus (1283-1322): 1310'da Türk saldırısına karşı şehrin savunmasına liderlik etti; yazıları arasında dini şiirler, manastır risaleleri, Arsenit karşıtı yazılar, mektuplar bulunmaktadır
- Macarius Chrysocephalas (1336-1382): 1353'te patrikliğe aday oldu, Rhodonia (atasözleri ve gnomai antolojisi), Matta ve Luka üzerine catenae ("zincirler", İncil ayetlerine iliştirilmiş teologlardan alıntılar), vaazlar ve Galesioslu Aziz Meletios'un vita'sını yazdı ⓘ
- Gabrius Severus (1577) Latinlere karşı eserler yazdı
- Gerasimus Blachus (1679), çok sayıda eserin yazarı
- Meletius Typaldus (1685), Katolik olduğu için görevden alındı ⓘ
Philadelphia, Greko-Türk nüfus mübadelesinden bu yana titüler bir makam olan Philadelphia Metropolitliği'nin merkezi olmaya devam etmektedir. ⓘ
Philadelphia bölgesi bir Ortodoks bölgesi olmasına rağmen, Roma Katolik Kilisesi 1500'lerden beri Philadelphia'da rakip bir titüler piskopos bulundurmuştur. Katolik piskoposlar şunları içermektedir:
- Bernardo Jordán, (14 Nisan 1535 Atandı - 1539)
- Philippe Musnier (15 Haziran 1545 -)
- Marcus Lyresius (8 Ocak 1603 Atandı - 28 Haziran 1611)
- Georg Christoph Rösch (16 Temmuz 1612 Atandı - 30 Kasım 1634)
- Michael Dalmeras (23 Ekim 1623 Atandı - 13 Aralık 1629)
- William Giles (9 Eylül 1904 Atandı - 28 Temmuz 1913)
- Domenico Pasi (9 Eylül 1913 Atandı - 15 Aralık 1919)
- Francis Vazhapilly (7 Nisan 1921 Atandı - 21 Aralık 1923)
- Agnello Renzullo (11 Nisan 1924 Atandı - 20 Ekim 1925 )
- Luigi Mazzini (24 Haziran 1926 Atandı - 13 Aralık 1950 Öldü)
- Pietro Zuccarino (5 Ocak 1951 Atandı - 29 Kasım 1953)
- João de Deus Ramalho, (9 Aralık 1953 Atandı - 25 Şubat 1958 )
- Augustin Arce Mostajo (22 Mayıs 1958 Atandı - 26 Kasım 1970) ⓘ
Coğrafya
Alaşehir, İç Ege Bölgesi'nde, Batı Anadolu'daki doğu-batı yönlü ovalardan biri olan Gediz Ovası'nın doğu kesiminde bulunmaktadır. Yüzölçümü 977 km²'dir. ⓘ
Alaşehir ilçe merkezi 28 derece 31 dakika 38 saniye doğu boylamı, 38 derece 21 dakika 41 saniye kuzey enlemi üzerinde bulunmaktadır ⓘ
İlçe merkezinin deniz seviyesinden yüksekliği 189 metredir. ⓘ
Yeryüzü şekilleri
İlçe, Alaşehir çayının da içinden aktığı bir grabenden ve bunu güneyden ve kuzeyden sınırlayan oldukça yüksek plato ve dağlardan ibarettir. İlçenin coğrafi alanı içerisinde dört önemli jeomorfolojik ünite bulunmaktadır. Bu jeomorfolojik üniteler güneydeki Bozdağlar kütlesi, kuzeyindeki Uysal dağları kütlesi ve bu iki dağ kütlesi arasındaki Alaşehir Ovası ve güneydoğusundaki engebeli Uluderbent Çayı Vadisi'dir. ⓘ
Bozdağların ortalama yükseltisi 1000–1100 m kadar olan plato yüzeyleri üzerinde bazı yerlerde yükseltisi 2000 m'yi aşan doğudan batıya doğru Dindarlı Dağları (1040 m), Çaldağı (1430 m), Karaöküz Dağı (1396 m), Hacıalikarlığı (1839 m), Gözlüğbaba Dağı (1879 m), Çulha Dağı (1555 m), Karadağ (1400 m) ve Kartal Tepe (2070 m) gibi yüksek doruklar bulunmaktadır. Genel olarak 1000 m yükseklikte bulunan kuzeydeki dağlık kütleyi ise, doğudan batıya doğru sırasıyla Uysal Dağları (1311 m), Umurbaba Dağı (1555 m), Karadağ (1108 m) ve Kaysan Tepe (1135 m) oluşturmaktadır. ⓘ
Gediz Nehri'nin bir kolu olan Alaşehir Çayı'nın içinden aktığı Alaşehir Ovası, doğuda Kocaçay'ın dar bir yarma vadiden çıkıp ovaya dahil olduğu kesimden başlamakta, Alaşehir çayının Gediz nehrine kavuştuğu Salihli Ovası'na kadar devam etmektedir. 8 ilâ 15 km genişliğindeki ova verimli topraklara sahiptir. Alaşehir çayının kuzeyden güneye doğru akan önemli bir deresi olmamasına karşın güneyde Alaşehir Derbendi, Buldan Derbendi, Sarıkızçayı, Zeytin Çayı, Avra Çayı, Şahyar Deresi, Alkan Çayı, Kurudere, Değirmendere ve Göbekli Deresi gibi güneyden kuzeye doğru akan dereleri vardır. ⓘ
Gediz grabeninin doğu bölümünü oluşturan Alaşehir çayı vadisi, Batı Anadolu Fay kuşağı içerisinde deprem riskinin yüksek olduğu bir sahadır. Kandilli Rasathanesi kayıtlarına göre 28 Mart 1969 tarihinde 6,5 büyüklüğünde bir deprem meydana gelmiş; bu depremde 68 kişi ölmüş, 4651 konutta yıkılmış veya çok ağır hasar görmüştür. ⓘ
İklim
İlçede Akdeniz ikliminden karasal iklime geçiş özelliği gösteren bir iklim egemendir. Genel olarak ılıman bir iklimin geçtiği Alaşehir’de yaz ayları oldukça sıcak ve kurak geçer. Yazın bölgede sıcaklığın 40 dereceye kadar çıktığı görülür. Kışın yıllık yağış ortalaması 500 mm³ olup yağışların büyük bir kısmı kış aylarında düşer. ⓘ
Ekonomi
İlçe ekonomisi tarım, hayvancılık ve sanayiye dayalıdır. Yetiştirilen başlıca tarımsal ürünler, üzüm başta olmak üzere, tütün, pamuk, tahıl, armut ve zeytindir. Hayvancılıkta sığır ve koyun yetiştirilir. İlçede ayrıca 150 üzüm ihracatı yapan firma, 80 üzüm işletmesi, Tariş Üzüm Entegre Tesisleri ve Suma Fabrikası ile Sarıkız Maden Suyu Fabrikası bulunmaktadır. ⓘ
Ulaşım
İlçeye ulaşım D 585 kara yolu ve demir yolu ile sağlanmaktadır. İlçe genelinde ve çevre ilçelere ise toplu taşıma hizmeti Manisa Büyükşehir Belediyesine ait araçlar ve yine Büyükşehir Belediyesinin denetlediği özel toplu taşıma araçları ile sağlanmakta olup bu araçlarda Manisa kart kullanılmaktadır. ⓘ
Kültür
Sultaniye üzümünün yetiştiği nadir bölgelerden biridir, yemek kültürü gelişmiştir, Ege Bölgesi'nde olduğu için genelde zeytinyağlı ve hafif yemekler yenilir. Ayrıca kapaması da meşhurdur. ⓘ
Tarih
Roma dönemi
Alaşehir; eski dönemlerde bilinen Filadelfiya (Philadelphia), Sart'ın yaklaşık 50 km kadar güneydoğusunda, Gediz grabenininde geniş bir ovanın güney yamacında kuruluydu. Hem iklim yönünden, hem de güneyinde ve kuzeyinde bulunan dağlardan (horst) ovaya inen alüvyon toprakları sayesinde çok verimli bir araziye sahipti. Bu yüzdendir ki Alaşehir antik dönemden bugüne kadar bağcılıkla ün kazanmıştır. Öte yandan yörenin bu yapısı büyük tehlikeleri de içeriyordu. Filadelfiya'daki deprem izleri başka yörelere göre daha yoğundu. 17'de Sart'ın yanı sıra on kenti yıkan korkunç depremin sarsıntıları başka yerlerde sona ererken, Filadelfiya'da yıllar sonra dahi hissedilmeye devam etti. MÖ 63 yılında Amasya'da doğan ünlü coğrafyacı Strabon Filadelfiya'ya "deprem şehri" lakabını vermişti. Gerçekten de Filadelfiya'da hemen her gün artçı şoklar hissediliyordu. Şehir halkının büyük bir kesimi yeni sarsıntılardan ve yıkıntı taşlarından korktukları için açık arazide çadırlarda kalmayı tercih ediyordu. ⓘ
Korkunç depremden sonra Roma imparatoru Tiberius, Sart'a yaptığı yardım gibi Filadelfiya'ya da yardım etti, şehir halkı onun onuruna şehrin adını "Kayser'in yeni şehri" anlamında Neocaesaria olarak değiştirdi. Yıllar sonra imparator Vespusyan Flavius'un döneminde tekrar isim değişikliği oldu. Bugünkü Alaşehir bir süre için Filavya adını taşıdı. ⓘ
Bizans dönemi
Bizans döneminde önemli bir askeri üs olan kent, bir süre müslüman Araplar tarafından feth edilmeye çalışılmıştır. Zaman içerisinde yaşanan depremlerle kentteki yapılar hasar görmüştür. ⓘ
Selçuklu dönemi
Malazgirt Savaşı (1071) sonrasında yöreye gelen bazı Türkmen boyları buraya yerleşmiştir. Alaşehir, Selçuklu Hanedanı ile Bizanslılar arasında sık sık el değiştirmiştir. ⓘ
Anadolu beylikleri dönemi
Aydınoğulları Beyliği, Osmanlılar tarafından ilhak edilinceye dek, şehre egemen olmuştur. ⓘ
Osmanlı dönemi
Kent, Yıldırım Bayezid tarafından 1391'de Osmanlı topraklarına katılmıştır. İsmini Yıldırım Bayezid döneminde almıştır. Yıldırım Bayezid'in şehrin tepesi Toptepe'ye çıkarak "Ne âla şehir!" (Ne harika şehir!) dediği rivayet edilir. Bu temcidle şehrin ismi Alaşehir olarak kalır. Aziz Yuhanna Kilisesi yıkılmamış ve yıktırılmamıştır lâkin karşısına bir cami inşa edilmiştir. Bu cami "Yıldırım Bayezid Camii"dir ve ibadete açıktır. Timur istilasından sonra yaşanan Fetret Devri sürecinde, 1402'de yeniden Osmanlı topraklarına dahil olmuştur. 19. yüzyılda Aydın Vilayeti'nin Saruhan Sancağına bağlı bir kaza olan Alaşehir, cumhuriyetin ilanına kadar Aydın İli Manisa Sancağına bağlı kalmıştır. ⓘ
Türkiye Cumhuriyeti dönemi
Cumhuriyetin ilanından sonra Manisa iline bağlı ilçe konumunu sürdürmüştür. Mübadele sonrası ilçeden göç eden Rum nüfus Yunanistan'da Nea Filadelfia (Yeni Filadelfiya) kentine yerleşmişlerdir. ⓘ
Alaşehir'den günümüze gelebilen tarihi eserler arasında; Filadelfiya Aziz Yuhanna Kilisesi (turizm için "Philadephia St. Jean Church" diye de tanıtılır), Bizans dönemine ait sur kalıntıları, Yıldırım Bayezid Camii, Şeyh Sinan Camisi ve Türbesi, Güdük Minare Camisi, Yağhane Camisi, Kadı Şeyh Camisi ve Türbesi, Rahmanlı Dede (Tepeköy mahallesinde) bulunmaktadır. ⓘ
Nüfus
Yıl | Toplam | Şehir | Kır ⓘ |
---|---|---|---|
1940 | 41.966 | 8.198 | 33.768 |
1945 | 45.792 | 8.883 | 36.909 |
1950 | 53.052 | 10.719 | 42.333 |
1955 | 59.434 | 11.393 | 48.041 |
1960 | 48.680 | 13.924 | 34.756 |
1965 | 57.013 | 16.012 | 41.001 |
1970 | 64.835 | 20.075 | 44.760 |
1975 | 69.938 | 23.243 | 46.695 |
1980 | 74.943 | 25.611 | 49.332 |
1985 | 82.593 | 29.484 | 53.109 |
1990 | 91.362 | 36.649 | 54.713 |
2000 | 93.760 | 39.590 | 54.170 |
2007 | 97.541 | 45.971 | 51.570 |
2008 | 98.543 | 46.544 | 51.999 |
2009 | 99.851 | 47.942 | 51.909 |
2010 | 105.644 | 54.082 | 51.562 |
2011 | 99.110 | 47.722 | 51.388 |
2012 | 99.145 | 48.147 | 50.998 |
2013 | 99.504 | 99.504 | veri yok |
2014 | 99.962 | 99.962 | veri yok |
2015 | 100.254 | 100.254 | veri yok |
2016 | 101.313 | 101.313 | veri yok |
2017 | 102.731 | 102.731 | veri yok |
2018 | 104.507 | 104.507 | veri yok |
2019 | 104.622 | 104.622 | veri yok |
2020 | 105.145 | 105.145 | veri yok |
Not: Büyükşehir yasası nedeniyle köyler mahalle statüsüne geçtiğinden 2013'ten itibaren kır nüfusu tabloda yer almamıştır. ⓘ