Didim
| Didim ⓘ | |
|---|---|
|
İlçe | |
 Didim'deki Apollon Tapınağı | |
 Türkiye'de bulunduğu yer | |
 İl genelindeli konumu | |
| Ülke | Türkiye |
| İl | Aydın |
| Coğrafi bölge | Ege Bölgesi |
| İdare | |
| • Kaymakam | Dr. Mustafa Yiğit |
| • Belediye başkanı | Ahmet Deniz Atabay (CHP) |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 402 km² (155 mil²) |
| Rakım | 50 m (160 ft) |
| Nüfus | |
| • Kır | - |
| • Şehir | - |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| Posta kodu | 09270 |
| İl alan kodu | 0256 |
| İl plaka kodu | 09 |
|
Resmî site didim.bel.tr | |
Didim ya da eski ismiyle Yenihisar, Aydın'ın turistik bir ilçesidir. Doğuda Muğla il sınırı, Güllük Körfezi ve Akbük Koyu, batıda ve güneyde Ege Denizi, kuzeyde Bafa Gölü ve Büyük Menderes ile sınırlanmış bir yarımada şeklindedir. Yüzölçümü 402 km²'dir. 2021 yılı nüfus sayımı sonuçlarına göre 93.876 kişinin yaşadığı ilçede 16 mahalle bulunmaktadır. ⓘ
Didim, Türkiye'nin batısında Ege kıyısında, başkent Aydın'a 123 km (76 mil) uzaklıkta küçük bir kasaba, popüler bir sahil tatil beldesi ve Aydın iline bağlı bir ilçedir. Didim, yıkık Apollon Tapınağı ile Didyma antik kentinin bulunduğu yerdir. ⓘ
Etimoloji
Didim, adını modern kentin yakınında bulunan antik Didyma'dan almaktadır. Osmanlı İmparatorluğu döneminde Yoranda veya Yoran olarak bilinen kasaba, modern Türkiye Cumhuriyeti döneminde Hisar ("Kale") olarak adlandırılmıştır. Kasaba, 1955 yılındaki bir depremde yıkılmasının ardından yeniden inşa edilmiş ve Yenihisar ("Yeni Kale") adını almıştır. Kasaba 1991 yılına kadar Söke ilçesinin bir parçasıydı. Bölge, Aydın İli'nin üst düzey bir ilçesi haline geldi ve 1997 yılında Türkiye'deki Yenihisar adlı diğer birçok yerden ayırt etmek için antik Didim adı verildi. ⓘ
Coğrafya
Didim, Güllük körfezinin kuzey kıyısında, Torba, Türkbükü ve Yalıkavak gibi Bodrum yarımadası köylerinin karşısında yer almaktadır. Antik dönemde Posideium Yarımadası'nı oluşturan bu alan, Menderes Nehri'nden gelen alüvyonlarla kuzeyindeki girişi doldurarak anakaraya daha sıkı bir şekilde bağlanmıştır. ⓘ
Didim ilçesi, 26.000 nüfuslu bir sahil kasabası olan Didim'in kendisinden ve Altınkum ("altın kum" anlamına gelir), Gümüşkum ("gümüş kum") ve Sarıkum ("sarı kum") dahil olmak üzere bir dizi küçük kasabadan oluşur. Komşuları kuzeydoğudan Söke ve güneydoğudan Milas'tır. ⓘ
Turizm, özellikle yaz aylarında bölgenin ana gelir kaynağıdır, ancak tarım da önemli bir katkı sağlar; ana ürünler buğday ve pamuktur. Hayvanlar, özellikle koyun ve keçiler, çoğunlukla yerel tüketim için yetiştirilmektedir. ⓘ
İdari bölümler
Altınkum- Batı
Yalıköy - Batı
Mavişehir - Batı
Mersindere - Batı
Cumhuriyet - Merkez
Efeler - Merkez
Yenimahalle - Merkez
Çamlık - Güney - üçüncü plaj, ana plaj ve D-Marin Didim
Altınkum - Güney - ana plaj ve ikinci plaj
Fevzipaşa - Güney
Yeşilkent - Güney/Doğu ⓘ
Tarihçe
Didim ilçesinin ilk yerleşim izleri Neolitik Devre (MÖ 8000) uzanır. MÖ 16. yüzyılda Miken, Giritliler ve daha sonra da Aka kolonilerinin varlığı görülür. Persler, Romalılar ve Bizanslılardan sonra 1071 Malazgirt Meydan Muharebesi'nden sonra Anadolu'nun kapılarının Türklere açılmasından sonra ilk olarak Karia olarak anılan bu bölge Türklerin eline geçmiştir. 1. Haçlı Seferi'nin ardından yeniden Bizans'ın eline geçti. 1261 yılından sonra Karia'da Menteşe Beyliği'nin kurulmasıyla Didim ve çevresi bu beyliğin içine alınmıştır. ⓘ
Osmanlı İmparatorluğu zamanında varlığını "Yeronda - Yoran" ismi ile sürdürmüştür. 1924'ün 23 Mart'ında Lozan Antlaşması gereği Selanik'in Pravuşta bölgesi ve köylerinden (Kuçkar, Devekıran) gelen mübadiller Didim'in ilk sahipleri olmuşlardır. Yoran'dan giden Rumlar ise gittikleri yerde Nea Yeronda yani Yeni Yoran anlamına gelen bir köy kurmuşlardır. ⓘ
Turizm
Bu sahil, uzun kumsalları, masmavi denizi, antik kalıntıları ve kendine has mikro iklimiyle tanınan, yılda yüzlerce gün güneşten ve ılık kışlardan yararlanan, sakinlerinin Ocak ayında bile plajları kullanmasına ve su sporları yapmasına olanak tanıyan çok popüler bir tatil beldesi haline gelmiştir. Akbük ("beyaz koy" anlamına gelir) kıyısındaki toprak yol boyunca uzanan Haydar gibi merkezden daha uzakta bulunan plajlar daha az rağbet görmektedir. ⓘ
Ana yolların yakın zamanda yenilenmesi, bölgeye Bodrum ve İzmir havalimanlarından kolayca hizmet verilebileceği anlamına gelmektedir. ⓘ
Didim'in konumu nedeniyle, 1980'lerde başta Ankara olmak üzere Türkiye'nin dört bir yanındaki büyük şehirlerden gelen insanlar bölgede tatil evleri, apartmanlar ve villalar satın almaya başlamıştır. Bunların çoğu özel plajları olan kooperatif konut projeleri olarak inşa edilmiştir. Bölgenin cazibesi, iki ya da daha fazla nesildir Didim'e giden Ankaralı ailelerin sayısıyla kanıtlanmıştır. Son zamanlarda emlak değerleri yükselmekte ve yabancı alıcılar, özellikle de Avrupa'da yaşayan ve çalışan Türklerin aileleri onları takip ettikçe inşaat patlaması devam etmektedir. Didim'in 1980'lerdeki büyümesi, başta İngiltere'den olmak üzere artık Türkiye'den de ucuz paket tatiller için gelen ziyaretçileri ağırlayacak otellerin inşa edilmesiyle daha da hızlanmıştır. Yaklaşık 2000 yılından bu yana, İngilizler Didim'de tatil evleri satın almaya başlamış ve ilçedeki elektrik faturalarının artık Türkçe'nin yanı sıra İngilizce olarak da basıldığı ölçüde, kendilerini binlerce kişilik görünür bir topluluk olarak kurmuşlardır. Didim çevresindeki pek çok bar, içinde Union Jack asılı olmasıyla dikkat çekmektedir. ⓘ
Didim'de oteller, haftalık pazar, su parkı ve yakınlarda antik Apollon Tapınağı bulunmaktadır. Didim ayrıca Bafa Gölü milli parkı, Büyük Menderes Nehri ve Milet ve Priene gibi tarihi yerler gibi bir dizi diğer antik kente ve doğal oluşumlara da yakındır. ⓘ
Didim'de çok sayıda diskotek, küçük bar ve kulüp bulunmakta olup, bazılarında çoğunlukla Türkü olmak üzere canlı müzik yapılmaktadır. Rakı tüketimi turistler ve Didim sakinleri arasında popülerdir. Yerel kanal Didim TV, bir televizyon tamircisi ve mahalle muhtarının amatör bir projesidir ve çoğunlukla yerel mağaza ve otellerin reklamlarını yayınlamaktadır. ⓘ
Yakın zamanda, Doğuş Holding tarafından 50 milyon dolarlık bir Didim Marina (D-Marin Didim) inşa edilmiş ve 8 metreden 50 metreye kadar tekneler için rıhtım, 400 tonluk tekne asansörü, çekek yerleri, hangarlar, bakım alanı, yat kulübü, alışveriş merkezi, restoranlar ve ziyaretçi tesisleri ile 2009 yılında faaliyete geçmiştir. Yeni marinanın bölgede turizmi teşvik etmesi ve emlak fiyatlarını artırması beklenmektedir. ⓘ
İlgi çekici yerler
- Gökyüzünü işaret eden sütunları ve Apollo ile Daphne arasındaki aşk efsanesiyle İyonik Apollo Tapınağı'nın kalıntıları yakınlardadır. Bir kahinin evi olan orijinal tapınak Pers Savaşları sırasında yıkılmış ve bugün görülen tapınak Büyük İskender'in Perslere karşı kazandığı zaferin ardından yeniden inşa edilmiştir
- Miletos, iyi korunmuş antik tiyatro, stadyum, Faustina hamamları ve Serapis tapınağını içeren antik kent kalıntıları
- Denizköy VLF vericisi, 380 metre yüksekliğinde iki gergili direğe sahip ABD ordusuna ait bir verici ⓘ
İklim
Didim (Aydın), gündüz ortalaması 34 °C (93 °F) olan çok sıcak, uzun ve kurak yazlardan oluşan bir Akdeniz iklimine sahiptir, kışlar ise gündüz ortalaması 14 °C (57 °F) olan serin ve yağışlıdır. ⓘ
| Fethiye için iklim verileri ⓘ | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ay | Jan | Şubat | Mar | Nisan | Mayıs | Haziran | Temmuz | Ağustos | Eylül | Ekim | Kasım | Aralık | Yıl |
| Ortalama yüksek °C (°F) | 13.4 (56.1) |
14.6 (58.3) |
18.1 (64.6) |
22.4 (72.3) |
28.4 (83.1) |
33.5 (92.3) |
36.1 (97.0) |
35.5 (95.9) |
31.9 (89.4) |
26.3 (79.3) |
19.5 (67.1) |
14.4 (57.9) |
24.5 (76.1) |
| Ortalama düşük °C (°F) | 4.2 (39.6) |
4.8 (40.6) |
6.8 (44.2) |
10.1 (50.2) |
14.1 (57.4) |
18.1 (64.6) |
20.4 (68.7) |
20.1 (68.2) |
16.5 (61.7) |
12.7 (54.9) |
8.4 (47.1) |
5.5 (41.9) |
11.8 (53.3) |
| Ortalama yağış mm (inç) | 99.5 (3.92) |
93.0 (3.66) |
70.7 (2.78) |
53.7 (2.11) |
33.2 (1.31) |
15.7 (0.62) |
8.9 (0.35) |
5.7 (0.22) |
15.5 (0.61) |
45.4 (1.79) |
85.9 (3.38) |
111.3 (4.38) |
638.5 (25.13) |
| Ortalama yağmurlu günler | 10.9 | 10.1 | 9.1 | 8.8 | 6.0 | 2.5 | 1.8 | 1.2 | 3.0 | 5.6 | 8.3 | 12.0 | 79.3 |
| Kaynak: Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü | |||||||||||||
Uluslararası ilişkiler
İkiz şehirler - Kardeş şehirler
Didim ile kardeştir:
Atlanta, Amerika Birleşik Devletleri ⓘ
Kano, Nijerya ⓘ
Bata, Ekvator Ginesi ⓘ
Bo, Sierra Leone ⓘ
Ekonomi
İlçe ekonomisi öncelikle turizme ve ikincil olarak tarıma dayalıdır. Geçmişte tarla ürünlerinden tütün birinci sırada iken tütün üretimine getirilen sınırlamalardan sonra halk tütün yetiştirmeyi bırakmıştır. Günümüzde zeytin ve incir birinci sırada yer almaktadır. Zeytinyağı üreticiliği son yıllarda fazlalaşmaktadır. Ayrıca üretimi için zeytinyağı fabrikaları bulunmaktadır. ⓘ
Balıkçılık ilçede diğer bir geçim kaynağıdır. Ayrıca ilçede balık fabrikaları bulunmaktadır. Hayvancılık tüketim ihtiyacını karşılayacak kadar olup, özellikle küçükbaş hayvan yetiştiriciliği önde gelmektedir. ⓘ
Yaz aylarında önemli sayıda turistin ziyaret ettiği ilçede, ekonomi olumlu yönde etkilenmektedir. Altınkum plajı ve Apollon Tapınağı bölgeye gelen turistler açısından oldukça popülerdir. ⓘ
Nüfus
İlçeye bağlı 16 mahalleden oluşmaktadır. Ayrıca bölge büyük oranda göç almıştır. ⓘ
| Yıl | Toplam | Şehir | Kır ⓘ |
|---|---|---|---|
| 1990 | 21.233 | 11.378 | 9.855 |
| 2000 | 37.395 | 25.699 | 11.696 |
| 2007 | 42.266 | 31.746 | 10.520 |
| 2008 | 50.941 | 39.183 | 11.758 |
| 2009 | 52.813 | 41.246 | 11.567 |
| 2010 | 55.130 | 43.474 | 11.656 |
| 2011 | 58.752 | 46.571 | 12.181 |
| 2012 | 59.939 | 47.872 | 12.067 |
| 2013 | 64.643 | 64.643 | veri yok |
| 2014 | 73.385 | 73.385 | veri yok |
| 2015 | 73.827 | 73.827 | veri yok |
| 2016 | 77.164 | 77.164 | veri yok |
| 2017 | 79.464 | 79.464 | veri yok |
| 2018 | 85.055 | 85.055 | veri yok |
| 2019 | 86.688 | 86.688 | veri yok |
| 2020 | 90.427 | 90.427 | veri yok |
Not: Büyükşehir yasası nedeniyle köyler mahalle statüsüne geçtiğinden 2013'ten itibaren kır nüfusu tabloda yer almamıştır. ⓘ