Evanjelizm
Hristiyanlıkta müjdecilik (veya tanıklık), İsa Mesih'in mesajını ve öğretilerini paylaşmak amacıyla müjdeyi duyurma eylemidir. ⓘ
Evanjelizm konusunda uzmanlaşmış Hristiyanlar, ister kendi toplumlarında olsunlar ister sahada misyoner olarak yaşasınlar, genellikle evanjelist olarak bilinirler, ancak bazı Hristiyan gelenekleri bu kişileri her iki durumda da misyoner olarak adlandırır. Bazı Hristiyan gelenekleri müjdecileri liderlik pozisyonunda kabul eder; büyük toplantılarda vaaz verirken veya yönetim rollerinde bulunabilirler. Buna ek olarak, evanjelizmi teşvik eden Hristiyan gruplar bazen evanjelist veya evanjelist olarak bilinir. ⓘ
Evanjelizm, genel anlamıyla inciller hakkında vaaz vermektir. İsa üzerinde yoğunlaşan bu vaazların amacı Hristiyan olmayanları bu dine davet etmektir. ⓘ
Matta, Markos, Luka ve Yuhanna tarafından yazılmış dört kanonik incilin her birine "Evanjel" denir. Yunanca "iyi haber" ya da "genel olarak kabul edilen gerçek" anlamına gelen evangelion dan gelmektedir. Bu kelimeden türetilerek, incil yazarlarına "Dört Evanjelist" denmiştir. ⓘ
Etimoloji
Evangelist kelimesi, Matta, Markos, Luka ve Yuhanna (Dört Evangelist olarak da bilinir) tarafından yazılan (veya onlara atfedilen) Dört İncil'in kanonik başlıklarında kullanılan Latince evangelium aracılığıyla Koine Yunancası εὐαγγέλιον (euangelion olarak çevrilir) kelimesinden gelir. Yunanca εὐαγγέλιον kelimesi başlangıçta iyi haber için haberciye verilen ödül (εὔ = "iyi", ἀγγέλλω = "mesaj getirdim"; "melek" kelimesi de aynı kökten gelir) ve daha sonra "iyi haberin" kendisi anlamına geliyordu. ⓘ
Euangelion'un fiil hali ("müjdecilik" olarak çevrilmiştir), Yeni Ahit dışındaki eski Yunanca literatürde nadiren görülür, bu da anlamını tespit etmeyi daha zor hale getirir. Luka ve Markos İncillerinin paralel metinleri, euangelizo (εὑαγγελίζω) fiili ile "ilan etmek" anlamına gelen Yunanca kerusso (κηρύσσω) fiili arasında eşanlamlı bir ilişki olduğunu ortaya koymaktadır. ⓘ
Yöntemler
Müjdeleme vaaz vermeyi ya da İncil, broşür, gazete ve/veya dergi dağıtmayı, medya aracılığıyla, sokak müjdecileri vb. aracılığıyla yapılabilir. ⓘ
İncil, İsa'nın öğrencilerini iki imanlı çifti halinde insanların evlerini ziyaret ederek müjdelemeleri için gönderdiğini kaydeder (bkz. Luka 10:1-12). Aynı metinde İsa, Müjde mesajını kabul edebilecek çok sayıda insan olmasına rağmen, çok az insanın müjdelemeye istekli olduğundan bahsetmiştir. ⓘ
Çocuk müjdeciliği hareketi 20. yüzyılda ortaya çıkan bir Hıristiyan müjdecilik hareketidir. Yaşları 4 ile 14 arasında değişen çocukların müjdelenmesine odaklanan 4/14 Penceresi'ne odaklanır. ⓘ
1970'lerden itibaren, Güç Takımı olarak bilinen bir grup Hristiyan sporcu, Hristiyan mesajıyla harmanlanmış ve genellikle kurtuluş duasıyla karşılık verme fırsatının eşlik ettiği güçlü adam kahramanlıklarına dayanan bütün bir Hristiyan eğlence türünü ortaya çıkarmıştır. ⓘ
Son yıllarda artan seyahat olanakları ve internet üzerinden anında iletişim sayesinde müjdecilik için yeni fırsatlar sağlanmıştır. ⓘ
Misyonerlik çalışmaları
Katoliklik
Protestanlık
1831 yılında Amerika Birleşik Devletleri Presbiteryen Kilisesi tarafından Presbiteryen Misyon Ajansı kurulmuştur. ⓘ
Evanjelizm
Tarih boyunca çeşitli evanjelik misyon örgütleri evanjelizm konusunda uzmanlaşmıştır. BMS Dünya Misyonu 1792 yılında William Carey tarafından Kettering, İngiltere'de kurulmuştur. American Baptist International Ministries 1814 yılında Amerika Birleşik Devletleri'nde American Baptist Churches USA tarafından kurulmuştur. 1865 yılında OMF International, Hudson Taylor tarafından İngiltere'de kurulmuştur. 1893 yılında Nijerya'nın Lagos kentinde Walter Gowans, Rowland Bingham ve Thomas Kent tarafından SIM kurulmuştur. Samuel E. Hill, John H. Nicholson ve William J. Knights, 1899 yılında Amerika Birleşik Devletleri'nin Wisconsin eyaletindeki Janesville kentinde otellere, motellere, hastanelere, askeri üslere, hapishanelere, okullara ve üniversitelere ücretsiz İncil dağıtan bir kuruluş olan Gideons International'ı kurdu. ⓘ
1960 yılında Protestan Amerikan misyonerlerinin yarısından fazlası Evanjelikti. Amerikalı ve Avrupalı Pentekostal misyonerler de çok sayıdadır, Pentekostalizm dünyanın çeşitli bölgelerinde, özellikle Afrika, Güney Amerika ve Asya'da yabancı olmayan sakinler tarafından bağımsız olarak gelişebilir. ⓘ
Youth with a Mission 1960 yılında Amerika Birleşik Devletleri'nde Loren Cunningham ve eşi Darlene tarafından kurulmuştur. ⓘ
1974 yılında Billy Graham ve Lozan Dünya Evangelizasyonu Komitesi Lozan'da Birinci Uluslararası Dünya Evangelizasyonu Kongresi'ni düzenlemiştir. ⓘ
2004 yılında Güney Kore, Amerika Birleşik Devletleri'nden sonra ve İngiltere'nin önünde dünyanın en büyük ikinci misyoner kaynağı haline geldi. ⓘ
2007 yılında dünya çapında denizaşırı misyonlarda 10,000'in üzerinde Baptist misyoner bulunmaktaydı. ⓘ
Evanjelizmin temelleri İngiliz George Whitefield (1715-1770), Methodizm'in kurucusu John Wesley (1703-1791) ve Amerikalı filozof ve teolog Jonathan Edwards (1703-1785) tarafından atılmıştır. Bu üç kişi Amerika'nın en büyük Protestan mezhebi olan Baptistlerin ve Metodistlerin oluşumunun temel taşlarıdırlar. ⓘ
Amerika Birleşik Devletleri'nde 1820'lerde genelde Hristiyanlık inancı için kullanılan Evanjelizm 19. yüzyıldan itibaren iki ayrı koldan ilerlemeye başlamıştır. Charles G. Finney ile Amerikan halkının dönüşümünün sağlanması ile devrimcilik anlamı kazanmış diğer taraftan Playmouth Kardeşliği hareketinin kurucusu John Nelson Darby'nin öncülüğünde radikal bir dini yorumu temsil etmeye başlamıştır. Bugünkü Evanjelizm Amerika'daki Hristiyan toplumunun tutucu kanadını temsil etmektedir. ⓘ
Darby'nin Muafiyetçilik akımı Kitab-ı Mukaddes ve dünya tarihini yedi çağa ve tanrının insanlık hakkındaki takdirini gösteren yedi bölüme ayırmaktadır. ⓘ
C. I. Scofield tarafından yazılan "Scofield Referans Kitab-ı Mukaddesi" ile 1880 ve 1890'lı yıllarda Darby'nin "Tanrı, tanrının krallığını temsil eden insanlara imtiyaz vermiştir." ve "İsrail Kitab-ı Mukaddes'in kıyamet zamanında önemli rol oynayacaktır." öğretisi geniş kitlelerce benimsenmiştir. ⓘ
Lutherci Protestanlık ile başlayan, püritenizmle olgunlaşan, Jimmy Carter, Ronald Reagan ve baba Bush'un başkanlıkları döneminde adım adım gelişen Evanjelizm, 11 Eylül'den sonra oğul Bush ile küresel emperyalizmi yönlendiren esas güç hâline gelmiştir. ⓘ
Tartışmalar
Bazıları Evanjelizmi din değiştirme olarak görürken, diğerleri bunun ifade özgürlüğü olduğunu savunmaktadır. Evanjeliklerin inançları hakkında kamuoyu önünde konuşmaları medya tarafından sıklıkla eleştirilmekte ve bu durum din tacirliği ile ilişkilendirilmektedir. Evanjeliklere göre, din özgürlüğü ve ifade özgürlüğü, inançlarını diğer konuları tartıştıkları gibi tartışmalarına izin vermektedir. ⓘ
Amerikan Evanjelik yapım şirketleri tarafından yapılan Hıristiyan filmleri de düzenli olarak din değiştirme ile ilişkilendirilmektedir. ABD Film ve Hıristiyan Televizyon Komisyonu'nda senaryo öğretmeni olan Sarah-Jane Murray'e göre Hıristiyan filmleri din değiştirme değil sanat eseridir. Bu Amerikan Hıristiyan filmlerinin Fransa'daki dağıtımcısı SAJE Distribution'ın iletişim müdürü Hubert de Kerangat'a göre, eğer Hıristiyan filmleri din değiştirme olarak kabul edilirse, her türden filmin bir mesaj taşıdığı söylenebileceğinden, tüm filmler bir tür din değiştirmedir. ⓘ
Evanjelist ve Evanjelik
Evanjelizm sözcüğü Kitab-ı Mukaddes'e dönmek veya yönelmek anlamına gelir. ⓘ
Evanjelist ve Evanjelik kelimeleri farklı anlamlara gelmektedir. Evanjelist sözcüğü en basit anlamıyla "Hristiyanlık bildirisini vaaz eden, yayan kişi" anlamına gelir. Evanjelik sözcüğü ise daha çok Protestan Kilisesi'nin muhafazakâr kesimini nitelemek için kullanılır. Evanjelikler, ABD'yi kuran ve tutuculuğuyla bilinen Protestan mezhebi Puritenler'in devamıdır. Evanjelizm merkezli bu akımın mensuplarına ve zamanla liberal Protestanlar haricindeki tüm Protestanlara Evanjelik denmeye başlanmıştır (20. yüzyılın sonları, 21. yüzyılın başı). Ayrıca Martin Luther, reformları esnasında kurduğu kilise hareketi için bu ismi kullanmıştır. Bu nedenle Kıta Avrupası'nda Evanjelik sözcüğü, Protestan veya Lutherci olarak algılanır. ⓘ