Homo
| Homo | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Cava insanının kafatası ilüstrasyonu | |||||||||||||||||||||
Bilimsel sınıflandırma  | |||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||
| Tip tür | |||||||||||||||||||||
|
Homo sapiens Linnaeus, 1758 | |||||||||||||||||||||
| Türler | |||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||
| Sinonimler | |||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||
Homo (Latince: "insan"), çağdaş insanı ve yakın akrabalarını içeren insansı cinsine verilen ad. Bu cinse ait türlerin tarihi günümüzden 2,8 milyon yıl öncesine kadar uzanır. Homo sapiens (modern insan) dışındaki bütün türleri yok olmuştur. Modern insan dışında son yaşayan tür olan Homo neanderthalensisin (Neandertal) yaklaşık 40.000 yıl öncesine kadar yaşadığı bilinmektedir. Homo floresiensis türünün ise 50.000 yıl öncesine kadar var olduğu düşünülüyor. ⓘ
| Homo Zamansal aralık: Geç Pliyosen-Günümüz, 2.8-0 Ma
| |
|---|---|
.png)
| |
| Homo ergaster kafatası | |
| Bilimsel sınıflandırma
| |
| Krallık: | Hayvanlar Alemi |
| Filum: | Kordalılar |
| Sınıf: | Memeliler |
| Sipariş: | Primatlar |
| Alt takım: | Haplorhini |
| Alt takım: | Simiiformes |
| Aile: | Hominidae |
| Alt familya: | Homininae |
| Kabile: | Hominini |
| Cins: | Homo Linnaeus, 1758 |
| Tip türler | |
| Homo sapiens Linnaeus, 1758
| |
| Türler | |
Önerilen diğer türler veya alttürler için aşağıya bakınız. | |
| Eşanlamlılar | |
|
Eşanlamlılar
| |
İsimler ve taksonomi
Latince homō (genitif hominis) ismi "insan" ya da "insanoğlu, insanlık" genel anlamında "adam" anlamına gelmektedir. Homo sapiens binom adı Carl Linnaeus (1758) tarafından bulunmuştur. Cinsin diğer türleri için isimler 19. yüzyılın ikinci yarısından itibaren kullanılmaya başlanmıştır (H. neanderthalensis 1864, H. erectus 1892). ⓘ
Bugün bile Homo cinsi kesin olarak tanımlanmamıştır. Erken insan fosil kayıtları yavaş yavaş yeryüzüne çıkmaya başladığından beri, Homo cinsinin sınırları ve tanımları zayıf bir şekilde belirlenmiş ve sürekli değişim halinde olmuştur. Carl Linnaeus, 18. yüzyılda insanlar için ilk kez Homo cinsini oluşturduğunda, bu cinsin başka üyeleri olacağını düşünmek için hiçbir neden olmadığından, Homo'yu tanımlama zahmetine bile girmemiştir. Neandertal'in keşfi ilk eklemeyi getirdi. ⓘ
Homo cinsine taksonomik adı, üye türlerinin insan olarak sınıflandırılabileceğini belirtmek için verildi. Ve 20. yüzyılın on yılları boyunca, geç Miyosen ve erken Pliyosen dönemlerinden insan öncesi ve erken insan türlerinin fosil buluntuları, sınıflandırmaları tartışmak için zengin bir karışım oluşturdu. Homo'yu Australopithecus'tan ya da aslında Homo'yu Pan'dan ayırma konusunda tartışmalar devam etmektedir. Yine de Homo fosillerinin sınıflandırılması şu kanıtlarla örtüşmektedir: (1) Laetoli ayak izlerinin de gösterdiği gibi, Homo habilis'teki yetkin insan iki ayaklılığının dört milyon yıldan daha önceki Australopithecus'tan miras kalması; ve (2) insan alet kültürünün 2,5 milyon yıl önce başlamış olması. ⓘ
19. yüzyılın sonlarından 20. yüzyılın ortalarına kadar, erken insan fosilleri için yeni cins isimleri de dahil olmak üzere bir dizi yeni taksonomik isim önerilmiştir; o zamandan beri çoğu, Homo erectus'un erken göçlerin geniş bir coğrafi yayılımına sahip tek bir tür olduğu kabul edilerek Homo ile birleştirilmiştir. Pithecanthropus, Protanthropus, Sinanthropus, Cyphanthropus, Africanthropus, Telanthropus, Atlanthropus ve Tchadanthropus dahil olmak üzere bu tür isimlerin çoğu artık Homo ile "eşanlamlı" olarak adlandırılmaktadır. ⓘ
Homo cinsini türler ve alt türler olarak sınıflandırmak eksik bilgiye tabidir ve yetersiz kalmaktadır. Bu durum, bilimsel makalelerde bile üç terimli isimlerden veya grupların incertae sedis (belirsiz yerleşim) olarak sınıflandırılmasının belirsizliğinden kaçınmak için ortak isimlerin ("Neanderthal" ve "Denisovan") kullanılmasına yol açmıştır - örneğin, H. neanderthalensis vs. H. sapiens neanderthalensis veya H. georgicus vs. H. erectus georgicus. Homo cinsindeki bazı soyu tükenmiş türler yakın zamanda keşfedilmiştir ve henüz üzerinde uzlaşılmış iki terimli isimlere sahip değildir (bkz. Denisova homininleri). Holosen'in başlangıcından bu yana Homo sapiens'in (anatomik olarak modern insan) Homo'nun günümüze ulaşan tek türü olması muhtemeldir. ⓘ
John Edward Gray (1825), kabileler ve aileler belirleyerek taksonları sınıflandırmanın ilk savunucularındandır. Wood ve Richmond (2000), Hominini'nin ("homininler") tüm erken insan türlerini ve şempanze-insan son ortak atasından sonrasına kadar insanların atası olan ön-insanları içeren bir kabile olarak belirlenmesini önermiştir; ve Hominina'nın sadece Homo cinsini içerecek şekilde Hominini'nin bir alt kabilesi olarak tanımlanması - yani Australopithecus, Orrorin tugenensis, Ardipithecus veya Sahelanthropus gibi Pliyosen'in daha erken dik yürüyen homininlerini içermemesi. Hominina'ya alternatif tanımlamalar mevcuttu ya da önerilmişti: Australopithecinae (Gregory & Hellman 1939) ve Preanthropinae (Cela-Conde & Altaba 2002); ve daha sonra Cela-Conde ve Ayala (2003) dört cins Australopithecus, Ardipithecus, Praeanthropus ve Sahelanthropus'un Hominini (Pan hariç) içinde Homo ile gruplandırılmasını önermiştir. ⓘ
Evrim
Australopithecus ve Homo'nun ortaya çıkışı
Australopithecus garhi, Australopithecus sediba, Australopithecus africanus ve Australopithecus afarensis dahil olmak üzere birçok türün Homo soyunun atası ya da kardeşi olduğu öne sürülmüştür. Bu türler Homo ile aynı morfolojik özelliklere sahiptir, ancak hangisinin Homo'yu doğurduğu konusunda bir fikir birliği yoktur. ⓘ
Özellikle 2010'lardan bu yana, Australopithecus'un Homo'yu tanımlaması daha tartışmalı hale gelmiştir. Geleneksel olarak Homo'nun ortaya çıkışı, ilk taş alet kullanımıyla (Oldowan endüstrisi) ve dolayısıyla tanım gereği Alt Paleolitik Çağ'ın başlangıcıyla aynı zamana denk getirilmiştir. Ancak 2010 yılında, Homo'nun ilk ortaya çıkışından yaklaşık bir milyon yıl önce, yaklaşık 3,3 milyon yıl önce Australopithecus afarensis'in taş alet kullandığını gösteren kanıtlar sunulmuştur. 2013 yılında Etiyopya'nın Afar bölgesinde keşfedilen ve 2,8 Mya'ya tarihlenen bir çene kemiği fosili olan LD 350-1, "erken Australopithecus'ta görülen ilkel özelliklerin daha sonraki Homo'da görülen türetilmiş morfoloji ile birleştirilmesi" olarak tanımlanmıştır. Bazı yazarlar Homo'nun gelişimini 3 Mya'ya yaklaştırmakta, hatta geçmektedir. Diğerleri ise Homo habilis'in Homo'ya dahil edilip edilmemesi gerektiği konusunda şüphelerini dile getirmiş, bunun yerine Homo'nun Homo erectus ile birlikte yaklaşık 1,9 Mya'da ortaya çıktığını öne sürmüşlerdir. ⓘ
Daha önceki australopithecine türleri ile Homo arasındaki en belirgin fizyolojik gelişme, endokraniyal hacmin (ECV) A. garhi'de yaklaşık 460 cm3'ten (28 cu in) H. habilis'te 660 cm3'e (40 cu in) ve H. erectus'ta 760 cm3'e (46 cu in), H. heidelbergensis'te 1.250 cm3'e (76 cu in) ve H. neanderthalensis'te 1.760 cm3'e (107 cu in) kadar artmasıdır. Bununla birlikte, kafatası kapasitesinde düzenli bir artış Autralopithecina'da zaten gözlenmektedir ve Homo'nun ortaya çıkışından sonra sona ermemektedir, bu nedenle cinsin ortaya çıkışını tanımlamak için nesnel bir kriter olarak hizmet etmemektedir. ⓘ
Homo habilis
Homo habilis yaklaşık 2,1 Mya'da ortaya çıkmıştır. Daha 2010 yılından önce, H. habilis'in Homo cinsi içinde değil, Australopithecus içinde yer alması gerektiği yönünde öneriler vardı. H. habilis'i Homo'ya dahil etmenin ana nedeni olan tartışmasız alet kullanımı, Australopithecus'un H. habilis'ten en az bir milyon yıl önce alet kullandığının keşfedilmesiyle geçersiz hale gelmiştir. Dahası, H. habilis'in uzun süre daha zarif olan Homo ergaster'in (Homo erectus) atası olduğu düşünülmüştür. 2007 yılında, H. habilis ve H. erectus'un uzunca bir süre bir arada yaşadıkları keşfedilmiş, bu da H. erectus'un hemen H. habilis'ten değil, ortak bir atadan türediğini düşündürmüştür. Dmanisi kafatası 5'in 2013 yılında yayınlanmasıyla, Asya H. erectus'unun Afrika H. ergaster'inin soyundan geldiği ve onun da H. habilis'ten türediği daha az kesin hale gelmiştir. Bunun yerine, H. ergaster ve H. erectus, Afrika ya da Asya'da ortaya çıkmış ve 0,5 Mya'da Avrasya'ya (Avrupa, Endonezya, Çin dahil) geniş ölçüde dağılmış olabilecek aynı türün varyantları gibi görünmektedir. ⓘ
Homo erectus
Homo erectus'un yaklaşık 2 milyon yıl öncesinden itibaren Homo habilis'ten anagenetik olarak geliştiği varsayılmaktadır. Bu senaryo, Kafkasya'da bulunan ve H. habilis ile geçiş özellikleri sergilediği görülen erken H. erectus örnekleri olan Homo erectus georgicus'un keşfiyle güçlenmiştir. H. erectus'a ait en eski kanıtlar Afrika dışında bulunduğundan, H. erectus'un Avrasya'da geliştiği ve daha sonra Afrika'ya geri göç ettiği düşünülüyordu. Spoor ve arkadaşları (2007), Kenya'daki Turkana Gölü'nün doğusunda yer alan Koobi Fora Formasyonu'ndaki fosillere dayanarak, H. habilis'in H. erectus'un ortaya çıkışından sonra hayatta kalmış olabileceğini, dolayısıyla H. erectus'un evriminin anagenetik olmayacağını ve H. erectus'un erken Kalabriyen döneminde yaklaşık yarım milyon yıl (1,9 ila 1,4 milyon yıl önce) boyunca H. habilis ile birlikte var olmuş olabileceğini ileri sürmüştür. ⓘ
Ayrı bir Güney Afrika türü olan Homo gautengensis'in 2010 yılında Homo erectus ile çağdaş olduğu öne sürülmüştür. ⓘ
Filogeni
Hominin zaman çizelgesi ⓘ | ||||||||||||||||||||
−10 — – −9.5 — – −9 — – −8.5 — – −8 — – −7.5 — – −7 — – −6.5 — – −6 — – −5.5 — – −5 — – −4.5 — – −4 — – −3.5 — – −3 — – −2.5 — – −2 — – −1.5 — – −1 — – −0.5 — – 0 — | Miyosen Pliyosen Pleistosen Hominini Nakalipithecus Ouranopithecus Oreopithecus Sahelanthropus Orrorin Ardipithecus Australopithecus Homo habilis Homo erectus Homo bodoensis Homo sapiens Neandertaller, Denisovalılar |
| ||||||||||||||||||
(milyon yıl önce) | ||||||||||||||||||||
Homo'nun büyük maymunlar içindeki taksonomisi, Paranthropus ve Homo'nun Australopithecus içinde ortaya çıktığı şekilde değerlendirilmektedir (burada Paranthropus, Kenyanthropus ve Homo'nun kladistik olarak verilmesi gösterilmektedir). Australopithecus içindeki kesin filogeni hala oldukça tartışmalıdır. Yavru kladların yaklaşık yayılma tarihleri milyonlarca yıl önce (Mya) olarak gösterilmiştir. Australopithecus'un muhtemelen kardeşleri olan Graecopithecus, Sahelanthropus, Orrorin burada gösterilmemiştir. Herhangi bir kladistik analiz yapılmadan önce belirli gruplaşmalar varsayıldığı için gruplaşmaların isimlendirilmesinin bazen karışık olduğunu unutmayın. ⓘ
ⓘ| Hominoidea |
| ||||||||||||||||||||||||
| (20,4 Mya) |
| Australopithecines |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| (7,3 Mya) |
Homo soylarının birçoğunun diğer soylara introgresyon yoluyla hayatta kalan döllere sahip olduğu görülmektedir. Genetik kanıtlar, 1,5 milyon yıl önce diğer insan soylarından ayrılan arkaik bir soyun, belki de H. erectus'un, yaklaşık 55.000 yıl önce Denisovalılarla melezleşmiş olabileceğini göstermektedir. Fosil kanıtlar Homo erectus s.s.'nin en azından 117.000 yıl öncesine kadar hayatta kaldığını ve daha da bazal Homo floresiensis'in 50.000 yıl öncesine kadar hayatta kaldığını göstermektedir. 1,5 milyon yıllık Homo erectus benzeri bir soy, Denisovalılar ve özellikle Papualılar ve Avustralya yerlileri aracılığıyla modern insanlara doğru yol almış gibi görünmektedir. Sahra-altı Afrikalı olmayan insanların genomları, yaklaşık 45.000 yıl önce Neandertal ve bazı durumlarda Denisovalıları da içeren çok sayıda bağımsız introgression olayı gibi görünen olayları göstermektedir. Bazı Sahra-altı Afrika gruplarının genetik yapısı, yaklaşık 3.000 yıl önce Batı Avrasya popülasyonundan gelen bir introgresyonun göstergesi gibi görünmektedir. ⓘ
Bazı kanıtlar Australopithecus sediba'nın Homo cinsine taşınabileceğini ya da Homo habilis ve Homo floresiensis'e göre konumu nedeniyle kendi cinsine yerleştirilebileceğini düşündürmektedir. ⓘ
Dağılım
Yaklaşık 1,8 milyon yıl önce Homo erectus hem Doğu Afrika'da (Homo ergaster) hem de Batı Asya'da (Homo georgicus) mevcuttu. Endonezyalı Homo floresiensis'in ataları Afrika'yı daha da erken terk etmiş olabilir. ⓘ
Homo erectus ve ilgili veya türemiş arkaik insan türleri sonraki 1,5 milyon yıl içinde Afrika ve Avrasya'ya yayılmıştır (bakınız: Modern insanın yakın Afrika kökeni). Avrupa'ya Homo heidelbergensis tarafından yaklaşık 0,5 Mya'da ulaşılmıştır. ⓘ
Homo neanderthalensis ve Homo sapiens yaklaşık 300 kya sonra gelişir. Homo naledi 300 kya'ya kadar Güney Afrika'da bulunur. ⓘ
H. sapiens ilk ortaya çıkışından kısa bir süre sonra, muhtemelen 250 kya kadar erken bir tarihte ve kesinlikle 130 kya'ya kadar birkaç dalga halinde Afrika'ya ve Batı Asya'ya yayılmıştır. Temmuz 2019'da antropologlar, Yunanistan'ın Mora Yarımadası'ndaki Apidima Mağarası'nda 210.000 yıllık bir H. sapiens ve 170.000 yıllık bir H. neanderthalensis kalıntılarının keşfedildiğini ve bu kalıntıların Avrupa'daki önceki H. sapiens buluntularından 150.000 yıldan daha eski olduğunu bildirmiştir. ⓘ
H. sapiens'in 60 kya civarındaki Güney Dağılımı, Okyanusya ve Avrasya'nın anatomik olarak modern insanlar tarafından kalıcı olarak iskân edilmesine yol açmıştır. H. sapiens hem Afrika'da hem de Avrasya'da arkaik insanlarla, Avrasya'da ise özellikle Neandertaller ve Denisovalılarla çiftleşmiştir. ⓘ
Homo sapiens'in günümüze ulaşan popülasyonları arasında en derin zamansal bölünme Güney Afrika'nın San halkında görülmekte olup, 130.000 yıla yakın ya da muhtemelen 300.000 yıldan daha eski olduğu tahmin edilmektedir. Afrikalı olmayanlar arasındaki zamansal bölünme, Australo-Melanezyalılar söz konusu olduğunda 60.000 yıl mertebesindedir. Avrupalılar ve Doğu Asyalılar arasındaki bölünme, Holosen boyunca Avrasya'da tekrarlanan ve önemli karışım olaylarıyla birlikte 50.000 yıl mertebesindedir. ⓘ
Arkaik insan türleri Holosen'in başına kadar hayatta kalmış olabilir, ancak 40 kya (Neandertal yok oluşu) itibariyle çoğunlukla yok olmuş ya da genişleyen H. sapiens popülasyonları tarafından emilmişlerdir. ⓘ
Soyların listesi
H. rudolfensis, H. ergaster, H. georgicus, H. antecessor, H. cepranensis, H. rhodesiensis, H. neanderthalensis, Denisova hominin ve H. floresiensis'in tür statüleri tartışmalıdır. H. heidelbergensis ve H. neanderthalensis birbirleriyle yakından ilişkilidir ve H. sapiens'in alt türleri olarak kabul edilmiştir. ⓘ
Tarihsel olarak, tek bir fosil kadar az fosile dayanarak yeni insan türlerini varsayma eğilimi olmuştur. İnsan taksonomisine "minimalist" bir yaklaşım en fazla üç tür tanımaktadır: Homo habilis (2.1-1.5 Mya, Homo üyeliği sorgulanabilir), Homo erectus (1.8-0.1 Mya, cinsin yaşının çoğunluğu ve arkaik çeşitlerin çoğunluğu alt tür olarak, geç veya geçiş çeşidi olarak H. heidelbergensis dahil) ve Homo sapiens (300 kya'dan günümüze, alt tür olarak H. neanderthalensis ve diğer çeşitler dahil). Bu bağlamda "tür", o dönemde melezleşme ve iç içe geçmenin imkansız olduğu anlamına gelmez. Bununla birlikte, genellikle uygun bir terim olarak kullanılır, ancak en iyi ihtimalle genel bir soy ve en kötü ihtimalle kümeler anlamına gelmelidir. Genel olarak "tür" tanımlama kriterleri ve metodolojisi antropoloji veya paleontolojide genel olarak kabul görmemektedir. Aslında, memeliler tipik olarak 2 ila 3 milyon yıl veya daha uzun süre melezleşebilir, bu nedenle Homo cinsindeki tüm çağdaş "türler" potansiyel olarak o zamanlar melezleşebilirdi ve Homo cinsinin ötesinden gelen introgression a priori olarak göz ardı edilemez. H. naledi'nin, bu soyların genellikle uzun süre önce tükenmiş olduğu kabul edilmesine rağmen, hayatta kalan geç bir Australipith (Homo'nun ötesi anlamında alınmıştır) ile melez olabileceği öne sürülmüştür. Yukarıda tartışıldığı üzere, soylar arasında pek çok iç içe geçme meydana gelmiştir ve 1,5 milyon yıllık ayrılıktan sonra iç içe geçme olduğuna dair kanıtlar bulunmaktadır. ⓘ
| Soylar | Zamansal aralık (kya) |
Habitat | Yetişkin boyu | Yetişkin kütlesi | Kraniyal kapasite (cm3) |
Fosil kayıtları | Keşif/ yayın isim |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| H. habilis Homo üyeliği belirsiz |
2,100–1,500 | Tanzanya | 110-140 cm (3 ft 7 inç - 4 ft 7 inç) | 33-55 kg (73-121 lb) | 510–660 | Birçok | 1960 1964 |
| H. rudolfensis Homo üyeliği belirsiz |
1,900 | Kenya | 700 | 2 site | 1972 1986 | ||
| H. gautengensis H. habilis olarak da sınıflandırılır |
1,900–600 | Güney Afrika | 100 cm (3 ft 3 inç) | 3 birey | 2010 2010 | ||
| H. erectus | 1,900–140 | Afrika, Avrasya | 180 cm (5 ft 11 inç) | 60 kg (130 lb) | 850 (erken) - 1,100 (geç) | Birçok | 1891 1892 |
| H. ergaster Afrika H. erectus |
1,800–1,300 | Doğu ve Güney Afrika | 700–850 | Birçok | 1949 1975 | ||
| H. antecessor | 1,200–800 | Batı Avrupa | 175 cm (5 ft 9 inç) | 90 kg (200 lb) | 1,000 | 2 site | 1994 1997 |
| H. heidelbergensis erken H. neanderthalensis |
600–300 | Avrupa, Afrika | 180 cm (5 ft 11 inç) | 90 kg (200 lb) | 1,100–1,400 | Birçok | 1907 1908 |
| H. cepranensis tek bir fosil, muhtemelen H. heidelbergensis |
c. 450 | İtalya | 1,000 | 1 kafatası şapkası | 1994 2003 | ||
| H. longi | 309–138 | Kuzeydoğu Çin | 1,420 | 1 birey | 1933 2021 | ||
| H. rhodesiensis erken H. sapiens |
c. 300 | Zambiya | 1,300 | Tek veya çok az sayıda | 1921 1921 | ||
| H. naledi | c. 300 | Güney Afrika | 150 cm (4 ft 11 inç) | 45 kg (99 lb) | 450 | 15 birey | 2013 2015 |
| H. sapiens (anatomik olarak modern insanlar) |
c. 300'den günümüze | Dünya çapında | 150-190 cm (4 ft 11 inç - 6 ft 3 inç) | 50-100 kg (110-220 lb) | 950–1,800 | (mevcut) | —— 1758 |
| H. neanderthalensis |
240–40 | Avrupa, Batı Asya | 170 cm (5 ft 7 inç) | 55-70 kg (121-154 lb) (ağır yapılı) |
1,200–1,900 | Birçok | 1829 1864 |
| H. floresiensis sınıflandırma belirsiz |
190–50 | Endonezya | 100 cm (3 ft 3 inç) | 25 kg (55 lb) | 400 | 7 birey | 2003 2004 |
| Nesher Ramla Homo sınıflandırma belirsiz |
140–120 | İsrail | birkaç kişi | 2021 | |||
| H. tsaichangensis muhtemelen H. erectus veya Denisova |
c. 100 | Tayvan | 1 birey | 2008(?) 2015 | |||
| H. luzonensis |
c. 67 | Filipinler | 3 birey | 2007 2019 | |||
| Denisova hominin | 40 | Sibirya | 2 site | 2000 2010 |