Kerpiç
Kerpiç, duvar örmek için kullanılmak üzere tahta kalıplara dökülerek güneşte kurutulmuş balçık. Kerpiç, daha çok köy evlerinin yapımında kullanılır. Hem iktisadi bakımdan ucuz, hem de kışın sıcak tuttuğu için tercih edilir. Bir çeşit pişirilmemiş tuğla gibidir. ⓘ
Kerpiç yapılacak toprak, su ile karıştırılarak içine saman serpilir ve karışım ayakla çiğnenip ezilmek suretiyle çamur haline getirilir. Bu işe çamurun özlendirilmesi denir. Özlendirilmiş çamur, kerpiç biçimine sokulmuş, tahta bölmelerden yapılı kalıplara dökülür. Çamur, kalıplara döküldükten sonra iyice sıkıştırılır. Bu sıkıştırma yapılmazsa kerpiç zayıf olur. Sıkıştırılan çamurun üstü düzgünce bir tahta ile düzeltilir ve fazla çamur da atılmış olur. Sonra kalıp çekilerek, çamur düz bir yerde kalır. İmkân varsa önce gölgede kurutulduktan sonra güneşte bırakılır. Kerpiçin her tarafının kuruması için güneşe bakan yüzleri zamanla değiştirilerek çabuk kuruması sağlanır. ⓘ
Kerpiç çok eski çağlardan beri yapı malzemesi olarak kullanıla gelmiştir. Kaldeliler ve Sümerler yapılarında kerpiç kullanmışlardır. Bunlar kerpiçleri birbirine ziftle yapıştırırlardı. Bu bakımdan yaptıkları evler sağlam olurdu. Bu evlerin üzerini de çamur, kireç veya zift tabakasıyla örterlerdi. ⓘ
Anadolu'da yapılan çeşitli kazılar, Hititlerin bile evlerini kerpiçten yaptıklarını göstermiştir. Günümüzde de Anadolu köylüsü evini ekonomik bakımdan ve sıcağı muhafaza bakımından kerpiçten yapmaktadırlar. Kerpiç aynı zamanda rutubetlenmeyi önlediğinden bununla yapılan evler daha sıhhi olur, oturanlarda romatizma pek görülmez ve tedavi için uygundur.Kerpiç ev ve toprak ev arsındaki fark kerpiç evin kalıplara dökülerek yapılmasıdır toprak ev ise kalıplara dökülmeden yapılır. ⓘ
Kerpiç ya da çamur tuğla, pirinç kabuğu ya da saman gibi bağlayıcı bir malzemeyle karıştırılmış balçık, çamur, kum ve su karışımından oluşan, havada kurutulmuş bir tuğladır. Kerpiç tuğlalar M.Ö. 9000'den beri bilinmektedir, ancak M.Ö. 4000'den beri tuğlalar güçlerini ve dayanıklılıklarını arttırmak için pişirilmektedir. ⓘ
Fırın yakmak için çok az kerestenin bulunduğu sıcak bölgelerde tuğlalar genellikle güneşte kurutulurdu. Bazı durumlarda tuğlacılar çamur tuğlaların üzerine pişmiş tuğlalar koyarak ya da bunları sıva ile kaplayarak ömürlerini uzatmışlardır. ⓘ
Antik dünya
Güney Levant'ta kerpiç üretimi ve inşaatının tarihi, Çanak Çömlek Öncesi Neolitik A dönemine (örneğin, PPNA Eriha) kadar geri götürülebilir. Kerpiç ya da sadece kerpiç olarak da bilinen bu güneşte kurutulmuş kerpiçler, kum, kil, su ve sık sık kıvam (örneğin kıyılmış saman ve saman dalları) karışımından yapılmıştır ve binlerce yıl boyunca antik Yakın Doğu'da toprak binaların inşası için en yaygın yöntem/malzeme olmuştur. Ateşlenmemiş kerpiç tuğla bugün hala dünyanın her yerinde hem modern hem de geleneksel yöntemler kullanılarak yapılmaktadır. ⓘ
M.Ö. 9000'lerde Eriha'da inşa edilen konutlar, sonraki bin yıl boyunca Levant'taki pek çok yerde olduğu gibi, çamurla yapıştırılmış kerpiç tuğlalardan yapılmıştır. Ürdün Vadisi'ndeki Tel Tsaf'ta bulunan ve iyi korunmuş kerpiçler M.Ö. 5200 yılına tarihlendirilmiş olsa da, her iki yerleşimin de bu teknolojiyi ilk kullanan yerleşimler olduğuna dair bir kanıt bulunmamaktadır. Kanıtlar, Tel Tsaf'taki kerpiç bileşiminin orta Kalkolitik dönem boyunca en az 500 yıl boyunca istikrarlı olduğunu göstermektedir. ⓘ
Mehrgarh'ın Güney Asya sakinleri MÖ 7000-3300 yılları arasında kerpiç evler inşa etmiş ve bu evlerde yaşamışlardır. Antik İndus Vadisi uygarlığında MÖ 3. binyıla atfedilen 15'ten fazla alanda kerpiç tuğlalar kullanılmıştır. Olgun Harappan evresinde ateş tuğlaları kullanılmıştır. ⓘ
Mezopotamyalılar şehir inşaatlarında güneşte kurutulmuş tuğlalar kullanmışlardır; tipik olarak bu tuğlaların alt kısmı düz, üst kısmı kavislidir ve plano-konveks çamur tuğlalar olarak adlandırılırlar. Bazıları kare bir kalıpta şekillendirilmiş ve ortası uçlardan daha kalın olacak şekilde yuvarlatılmıştır. Bazı duvarlarda, binanın ömrünü uzatmak için tabanlarından sıçrama çizgisine kadar birkaç kat pişmiş tuğla kullanılmıştır. ⓘ
Minos Girit'inde, Knossos bölgesinde, Neolitik dönemde (MÖ 3400'den önce) güneşte kurutulmuş tuğlaların kullanıldığına dair arkeolojik kanıtlar vardır. ⓘ
Güneşte kurutulmuş kerpiç, firavunlar döneminde eski Mısır'da kullanılan en yaygın inşaat malzemesiydi ve binlerce yıl boyunca hemen hemen aynı şekilde yapıldı. Bazı yerlerde çamurun dayanıklılığını ve plastikliğini arttırmak için çamura kum, kıyılmış saman ya da hayvan gübresi gibi diğer bağlayıcıların karıştırılması gerekiyordu. İşçiler Nil nehrinden çamur toplayıp bir çukura döküyorlardı. Daha sonra işçiler çamurun üzerinde tepinirken kalıbı katılaştırmak için saman eklenirdi. Kerpiçler kimyasal açıdan gübre olarak kullanılmaya elverişliydi ve bu da Edfu'da olduğu gibi birçok eski Mısır kalıntısının yok olmasına yol açtı. İyi korunmuş bir alan Amarna'dır. Roma etkisi sırasında kerpiç kullanımı artmıştır. ⓘ
Antik Yunan dünyasında kerpiç, Troya Kalesi'nin (Troya II) duvarları gibi duvarların, surların ve kalelerin inşasında yaygın olarak kullanılmıştır. Bu kerpiçler genellikle saman ya da kurutulmuş bitkisel maddelerden yapılırdı. ⓘ
Kerpiç
İspanyol etkisi altındaki bölgelerde kerpiç yapı kerpiç olarak adlandırılır ve zaman içinde modern İngilizce kullanımında inşaat yönteminden bağımsız olarak genellikle kerpiç tarzı olarak adlandırılan eksiksiz bir duvar koruma, düz çatı ve kaplama sistemine dönüşmüştür. ⓘ
Banco
Mali'nin merkezinde yer alan Djenné Ulu Camii, dünyanın en büyük kerpiç yapısıdır. Birçok Sahelya mimarisi gibi bu yapı da Banco adı verilen, çamur ve tahıl kabuklarının fermente edilerek tuğla haline getirildiği ya da yüzeylere geniş vuruşlarla sıva benzeri bir macun olarak sürüldüğü bir kerpiçle inşa edilmiştir. Bu sıva her yıl yeniden uygulanmalıdır. ⓘ
Dünya çapında kerpiç mimarisi
Nijer'de inşaat için kerpiç üretimi, 2007.
Kerpiç, Romanya Tuna Nehri Deltası'nda görüldüğü gibi günümüzde de kullanılmaktadır.
Nijer'in Zinder kentinde geleneksel boyalı kerpiç binaların bulunduğu "Eski Şehir" bölgesi.
Pakistan'da bir Pencap kerpiç evi.
Shibam, Yemen'de kerpiçten yüksek binalar.
Avustralya, Cooktown yakınlarında kerpiç yapımı ⓘ
