Kremlin
Kremlin (Rusça: кремль), "kale", "hisar", "şato" anlamlarına gelen ve çoğu tarihi Rus kentinin merkezinde bulunan muhkim yapılar bütünü. En tanınmışları Moskova Kremlini'dir. ⓘ
Moskova'daki Kremlin Sarayı, devrim öncesinde Rus çarlarının ikâmetgâhıydı. Moskova Irmağı'ndan 40 m yüksekte bulunan Borovitskiy Burnu üzerinde 28 hektarlık bir alana yayılan, çevresi 20 m yüksekliğinde 2 km'lik bir yalan yapıların en eskisi Spas na Boru (Ormandaki Kurtarıcı Aziz) Kilisesi'dir. ⓘ
Bir kremlin (Rusça: кремль, tr. kreml', IPA: [ˈkrʲemlʲ] (
dinle)) tarihi Rus şehirlerinde bulunan büyük bir müstahkem merkezi komplekstir. Bu kelime genellikle en ünlüsü olan Moskova Kremlin'i veya metonimik olarak orada bulunan hükümeti ifade etmek için kullanılır. Novgorod Detinets gibi diğer kaleler de detinets olarak adlandırılır. ⓘ
Etimoloji
Rusça kelimenin kökeni belirsizdir. Farklı versiyonlar kelimenin Türk dillerinden, Yunan dilinden veya Baltık dillerinden geldiğini içerir. Bu sözcük kremen' (Rusça: кремень, krʲɪˈmʲenʲ, "çakmaktaşı") sözcüğü ile aynı kökten geliyor olabilir. ⓘ
Tarih
Rusya'daki Kremlinler
Slavlar dokuzuncu yüzyılda topraklarını düşmanlardan korumak için kaleler inşa etmeye başladılar. İskandinavların Slav topraklarına kaleler ülkesi - "Gardariki" dedikleri bilinmektedir. Arap coğrafyacı El-Bekri şöyle yazmıştır: "Slavlar kalelerinin büyük bir kısmını böyle inşa ederler: Su ve sazlık bakımından zengin çayırlara giderler ve orada kale yapmak istedikleri şekle bağlı olarak yuvarlak veya dikdörtgen bir yer işaretlerler ve hendeğin etrafını kazarlar ve kazılan toprak bir sura dökülür, duvar istenen yüksekliğe ulaşana kadar dövülmüş toprak gibi kalaslar ve kazıklarla güçlendirilir. Sonra istedikleri taraftaki kapıyı ölçüyorlar ve tahta bir köprüyle yaklaşıyorlar". Eski zamanlarda bir surun, bir palisadın ya da zapolotun (kütüklerden yapılmış, dikey olarak üst üste konmuş ve yatay olarak döşenmiş kerestelerle birbirine bağlanmış duvar) tepesine ahşap bir çit inşa edilirdi. Yerleşimi savunmanın bu yolu ilkeldi; daha sonra ahşap kale duvarları daha çok tercih edilir oldu. ⓘ
VIII. yüzyılda, Staraya Ladoga yakınlarındaki bilinen en eski taş ve ahşap kale-Lubšanská kalesi inşa edilmiştir. Antik taş ve ahşap kremlinler arasında İzborsk yakınlarındaki Truvorov yerleşiminde bir kale (IX. yüzyıl) ve ilk Stara Ladoga Kremlini (IX. yüzyılın sonu, daha sonra yeniden inşa edildi) bulunmaktadır. Tek taş kuleler, kapılar ve duvar kıvrımları diğer şehirlerde (Vladimir, Kiev, Novgorod, Pereyaslavl) ortaya çıkmıştır: Kiev kalesinin Altın Kapısı ve Vladimir Kremlin'in aynı adı taşıyan kapısı günümüze ulaşmıştır. ⓘ
Polonya ve Macaristan'ın mimari geleneklerinin etkisi altında özel bir ahşap ve taş Kremlin tipi ortaya çıktı. Bu yapıların özelliği, ahşap duvarlar ve kuleler ile kale içinde gözetleme kulesi olarak kullanılan vezha yüksekliğindeki taş kulelerin yan yana yerleştirilmesiydi. Volyn kuleleri olarak adlandırılan yapılar, örneğin Kholmsk, Kamenets ve Gorodeni kalelerinde inşa edilmiştir. ⓘ
Moğol-Tatar istilası sırasında birçok Rus ahşap ve taş-ahşap kalesi Moğollar tarafından ele geçirilmiş ve yıkılmıştır. Uzun süren Moğol-Tatar boyunduruğu, iç savaşların durması ve kale inşa etme ihtiyacının ortadan kalkmasıyla Rus tahkimat mimarisinin gelişimini bir buçuk yüzyıl boyunca yavaşlattı. ⓘ
Kale inşa etme geleneği, Moğol istilasından zarar görmeyen Novgorod ve Pskov topraklarında korunmuştur. Burada sadece kremlinler (İzborsk, Porkhov) değil, Rusya'da ilk kez savunma yapıları olarak kelimenin tam anlamıyla şehir olmayan kaleler (Koporie, Oreshek, Yam, Korela, Ostrov, Kobyla) inşa edildi. Rus kalelerinin en güçlüsü, sürekli kuşatma sayısında Rusya'da eşi benzeri olmayan Pskov Kremliniydi. ⓘ
Rus devletinin Kremlinleri
Kremlin (Kremnik varyantında) terimine ilk olarak 1317 tarihli kroniklerde, ahşap bir şehir kalesinin inşa edildiği, kille kaplanıp badanalandığı Tver Kremlin'inin inşası anlatılırken rastlanır. ⓘ
Ahşap kaleler Uzak Doğu topraklarından İsveç sınırlarına kadar Rus devletinin her yerinde inşa edildi. Kırım Tatarlarının merkezi bölgelere giden yolunu kesen müstahkem tahkimat bölgelerinin bir bağlantısı olarak hizmet ettikleri Güney'de çok sayıdaydılar. Estetik açıdan ahşap kaleler taş kalelerden aşağı kalmıyordu ve ahşap kremlinlerin kulelerinin günümüze kadar ulaşamamış olmasından üzüntü duyabiliriz. Ahşap kaleler hızlı bir şekilde inşa edildi: 1638'de Mtsensk'te Bolşoy Ostrog ve Pletny Gorod'un toplam uzunluğu yaklaşık 3 kilometre olan kale duvarları, 13 kule ve Zuşa Nehri üzerindeki neredeyse yüz metre uzunluğundaki köprü 20 günde inşa edildi. Sviyazhsk kasabası da 1551 baharında Kazan seferi sırasında benzer şekilde inşa edilmiştir: yaklaşık 2,5 kilometre uzunluğunda kale duvarları, birçok kilise ve ev bir ay içinde inşa edilmiştir. ⓘ
Daha sonra birçok Kremlin yeniden inşa edildi ve güçlendirildi. Böylece, Üçüncü İvan'ın yönetimindeki Moskova Kremlini tuğladan yeniden inşa edildi. ⓘ
16.-17. yüzyıllarda Rus Devleti'nde yaklaşık 30 taş kale inşa edilmiştir. Yeni Kremlinler planda düzenli geometrik formlara sahiptir (Zaraisky ve Tula Kremlinleri). Tula Kremlini benzersizdir çünkü bir vadide inşa edilmiştir (göçebe Tatarların gelişmemiş kuşatma topları nedeniyle bu mümkün olmuştur). ⓘ
Kremlin'in inşası XVII-XVIII. yüzyılların başına kadar sürmüştür. Son Kremlin yapısı 1699-1717 yıllarında Tobolsk kasabasında (Rusya'nın en doğusundaki Kremlin) taştan inşa edilmiştir. ⓘ
Rusya'da
Dünya Miras Alanları
- Moskova Kremlin
- Novgorod Kremlin
- Solovetsky Manastırı
- Suzdal Kremlin
- Kazan Kremlin ⓘ
Sağlam
- Astrakhan Kremlin
- Kolomna Kremlin
- Nizhny Novgorod Kremlin
- Pskov Kremlin
- Rostov Kremlini (bir piskoposun ikametgahı, resmi olarak kremlin olarak kabul edilmez)
- Smolensk Kremlin
- Tobolsk Kremlini (Sibirya'daki tek taş kremlin)
- Tula Kremlin
- Zaraysk Kremlin
- Ivangorod Kalesi (resmi olarak bir kremlin olarak kabul edilmez)
- Oreshek Kalesi (resmi olarak bir kremlin olarak kabul edilmez)
- Staraya Ladoga
- Alexandrov Kremlini (resmi olarak kremlin olarak kabul edilmeyen bir çar konutu)
- Korela Kalesi (resmi olarak kremlin olarak kabul edilmez)
- Izborsk Kremlin ⓘ
Harabe halinde
- Gdov Kremlin
- Porkhov Kremlin
- Serpukhov Kremlin
- Velikie Luki Kremlin
- Torzhok Kremlin
- Mozhaysk Kremlin
- Koporye Kalesi (resmi olarak kremlin olarak kabul edilmez)
- Vyazma Kremlin (bir kule)
- Syzran Kremlin (tek kule, 1683)
- Ufa ⓘ
Mevcut ve duvarsız
- Vladimir Kremlin (Kule Altın Kapı ve banka)
- Dmitrov
- Ryazan
- Vologda (bir piskopos konutu, resmi olarak kremlin olarak kabul edilmez)
- Yaroslavl (iki kule)
- Pereslavl-Zalessky
- Khlynov (Vyatka)
- Volokolamsk ⓘ
İzler kalır
- Borovsk
- Opochka
- Zvenigorod
- Starodub
- Tver - ahşap bir kale 1763 yılında çıkan bir yangında yanmıştır
- Sknyatino - 1930'lardaki sel baskınından beri su altında.
- Yam kalesi (resmi olarak kremlin olarak kabul edilmez)
- Radonezh Kalesi
- Ryazan
- Eski Ryazan [ru] (Modern Ryazan'dan 60 km uzaklıkta)
- Ostrov (14.-15. yüzyıllar)
- Belgorod (kale kıyısı)
- Vereya
- Kaluga
- Kleshchin [ru]
- Kostroma
- Pustozyorsk
- Uglich
- Staritsa
- Sviyazhsk
- Cheboksary
- Yuryev-Polsky
- Aleksin
- Opochka
- Oryol
- Rurikovo gorodishche [ru]
- Mtsensk
- Raskiel ⓘ
Modern taklitler
- Izmaylovo Kremlin
- Yoshkar Ola ⓘ
Rusya dışında
Kiev Rusyası, Rus İmparatorluğu ve SSCB'nin dağılmasından sonra Kremlin tipi olarak kabul edilen bazı kaleler modern Rusya'nın sınırları dışında kalmıştır. Bazıları aşağıda listelenmiştir:
- Belz, Ukrayna (sadece izler)
- Kiev, Ukrayna (Altın Kapı'nın yeniden inşa edilen kulesi)
- Putyvl, Ukrayna
- Novhorod-Siverskyi, Ukrayna
- Chernihiv, Ukrayna (sadece izler)
- Kamyanyets, Belarus (şaftlar ve Belaya Vezha kulesi)
- Belgorod Kievsky, Ukrayna (şimdi Belgorodka köyü) ⓘ
Novgorodshina, Ukrayna ve diğer Eski Rus topraklarında aynı yapıya dytynets (Ukraynaca: дитинець, dytyna - çocuk) de denir. Bu terim 11. yüzyıldan beri kullanılmaktadır. Kremlin terimi ilk olarak 14. yüzyılda çeşitli Rus bölgelerinde ortaya çıkmış ve burada dytynets'in yerini almıştır. ⓘ
Birçok Rus manastırı kremlin benzeri bir kale tarzında inşa edilmiştir. Kısmi bir liste için Rusya'daki Manastırlar bölümüne bakınız. ⓘ
Tarihçe
15. yüzyıl'da ilk Kremlin'in yerine İtalyan mimari anlayışında yeni bir saray yapıldı. 1487'de Beklemişhev Kulesi, 1490'da Borovitskaya Kulesi, Aziz Nikola ve Aziz Flor kapıları eklendi. 3. İvan döneminde birkaç katedral daha yapıldı. Dini yapılar Bizans, diğer yapılar İtalyan etkisi taşırlar. 1527'den sonra yapılan değişiklikleri Alman, İngiliz ve Hollandalı mimarlar gerçekleştirdi. Kremlin'in önemli yapılarından olan Büyük İvan Çan Kulesi'nin yapımına 1505'te başlanıp 1600'de tamamlandı. Kulede dünyanın en büyük çanı olan 218 ton ağırlığındaki Çar Kolokol (Çanların Çarı) bulunur. 1838-1849 yılları arasında Bolşoy Kremlyovskiy Dvoryets (Büyük Saray) inşa edildi. 1932-1934'te Kremlin Tiyatrosu, 1961'de Kongreler Sarayı yapıldı. ⓘ
Günümüzde Kremlin, Rusya'nın bir simgesi durumuna gelmiştir. ⓘ