Lada

Lada ⓘ
Kurulduğu ülke	Rusya
Kurulduğu Yıl	1966
Adının kaynağı	Lada Likya dilinde kadın demektir. Slav aşk tanrıcasının ismi de Lada'dır.
Web sitesi	lada.ru

Lada ⓘ
Sahibi	AvtoVAZ
Ülke	Rusya
Tanıtıldı	1973
Web sitesi	lada.ru

Lada (Kiril: Лада, Rusça telaffuz: [ˈladə]), LADA olarak pazarlanmaktadır), bir Rus devlet şirketi olan AvtoVAZ (orijinal adıyla VAZ) tarafından üretilen bir otomobil markasıdır. Ocak 2021'den Mayıs 2022'ye kadar Lada, o zamanki kardeş marka Dacia ile Renault'nun Lada-Dacia iş birimine entegre edildi. ⓘ

AvtoVAZ tarafından üretilen ilk otomobiller Fiat'ın teknik desteğiyle üretildi ve Zhiguli adı altında pazarlandı. Lada markası 1973 yılında ortaya çıktı ve 1990'larda AvtoVAZ'ın tüm pazarlar için ana markası haline gelmeden önce başlangıçta denizaşırı odaklı oldu. Renault 2016 yılında markanın kontrolünü ele geçirdi. Fransız şirketin teknik desteği, AvtoVAZ'ın azınlık hissesini satın almasının ardından 2008 yılında başladı. Lada, 2022 yılında Rus hükümeti tarafından yeniden satın alındı. ⓘ

Markanın Rusya'da uzun bir geçmişi var ve Sovyet sonrası ülkelerde iyi biliniyor; bugün Lada araçları uygun fiyatlı ve paranın karşılığını veren araçlar olarak konumlandırılıyor. ⓘ

Lada (Rusça: Лада), Sovyet, Rus AvtoVAZ firmasının ürettiği bir araba markasıdır. Merkezi Samara Oblastı'nın Tolyatti şehrindedir. ⓘ

Tarihçe

Sovyet dönemi

İlk Lada olan VAZ-2101 1970 yılında tanıtıldı. ⓘ

1980'den 2010'a kadar iki milyondan fazla VAZ-2105 üretildi. ⓘ

Otomobil üreticisi AvtoVAZ, Fiat ve Sovyet Vneshtorg (Dış Ticaret Departmanı) arasındaki bir işbirliğinden kuruldu ve Volga Nehri üzerindeki Tolyatti şehrinde kuruldu. Her iki taraf da teklifi, Fiat'ın kurucusunun sahibi ve yeğeni Gianni Agnelli ve şirketin başkanı Vittorio Valletta'nın İtalya'dan geldiği Moskova'da görüştü. İlk ön anlaşma 1 Temmuz 1965 tarihinde imzalandı. 4 Mayıs 1966'da Sovyet otomotiv endüstrisi bakanı Alexander Tarasov ve Vittorio Valletta, Fiat ile Sovyet bakanlığı arasında bilimsel ve teknik işbirliğine ilişkin bir protokole imza attılar. Nihayetinde, iki taraf arasında 15 Ağustos 1966 tarihinde Moskova'da genel bir anlaşma imzalandı. ⓘ

Şirket 1970 yılında Fiat 124 sedanın daha sağlam bir versiyonu olan VAZ-2101'i üretmeye başladı. Araca daha ağır çelik gövde panelleri ve güçlendirilmiş bileşenler verildi, bu da engebeli yollarda ve Sovyetler Birliği'nin sert kışlarında güvenilirliği artırdı. ⓘ

AvtoVAZ tarafından Fiat'ın teknik desteğiyle üretilen ilk otomobiller, iddiaya göre tasarımcı A. M. Cherny tarafından önerildikten sonra seçilen Zhiguli adı altında pazarlandı. Otomobiller dış pazarlara ihraç edilmeye başlandığında, Rusça bilmeyenler için telaffuzu zor olduğundan ve jigolo kelimesine çok benzediği söylendiğinden Zhiguli adının uygunsuz olduğu anlaşıldı. Lada, ihracat pazarları için marka haline geldi. Sovyetler Birliği'nde oto tamir atölyelerinin azlığı nedeniyle, Ladalar sahipleri tarafından kolayca bakımı yapılabilecek şekilde tasarlandı. Sağlam Lada, yerel markalara daha uygun fiyatlı alternatifler arayan müşteriler için Avrupa, Kanada ve Güney Amerika'da popülerdi ve yeni otomobillerin satışları Yeni Zelanda'ya kadar ulaşarak son derece başarılı oldu. Batı'da bu otomobiller sık sık ucuz olarak nitelendirildi ve bu da otomobilin pahasına yapılan şakalara ilham kaynağı oldu; yine de Lada "uygun bütçeyle araç kullanmak isteyen sürücüler için sağlam, gösterişsiz ve güvenilir otomobiller üreten bir üretici olarak ün kazandı." Lada markası 1973 yılında ortaya çıktı ve o zamandan beri AvtoVAZ araçlarının ana markası haline geldi. ⓘ

Orijinal Fiat motoru modernizasyon için herhangi bir alana sahip olmadığından, yeni bir üstten eksantrik mili motoru ile değiştirildi. Otomobil, kötü yollarda daha güvenilir olduğu kanıtlandığı için sağlam kampana frenlerle donatılmıştı. Ayrıca yerden yüksekliği artırılmış daha güvenilir ve güncel ön ve arka süspansiyon, modernize edilmiş bir şanzıman ve gömme kapı kolları da takıldı. Yeni araç üzerindeki çalışmalar, Torino ve Tolyatti'de birlikte çalışan NAMI ve Fiat mühendislerinden oluşan ortak gruplar tarafından yürütüldü. 1970 baharında AvtoVAZ kendi tasarımcı ve mühendis ekibini kurdu ve bağımsız olarak çalışmaya başladı. ⓘ

Lada Niva ⓘ

AvtoVAZ tasarımcıları, bir dizi prototip ve deneysel araç ürettikten sonra, 1977 yılında tamamen kendi tasarımları olan ilk otomobil olan VAZ-2121 Niva'yı piyasaya sürdüler. ⓘ

Sovyet sonrası dönem

110 serisi sedan, 1993'teki orijinal teslim tarihinden iki yıl sonra 1995'te tanıtıldı. Otomobilin geliştirme maliyetinin 2 milyar dolar olduğu tahmin ediliyordu. Bunu 1998 yılında 2111 station wagon takip etti ve 2112 hatchback 2001 yılında ürün gamını tamamladı. Niva'nın beş kapılı bir versiyonu olan VAZ-2131 1995 yılında tanıtıldı. Ancak 1997 yılına gelindiğinde Lada, sıkılaşan emisyon ve güvenlik mevzuatı nedeniyle çoğu Batı Avrupa pazarından çekilmek zorunda kaldı. Ayrıca, 1990'larda Hyundai, Kia ve Proton gibi Pasifik Kıyıları markalarının hızlı yükselişi, Lada'nın 1970'lerden beri hayatta kaldığı pazarın bütçe sektörünü ele geçirmeye başladı ve bu da markanın Batı'daki nihai ölümüne katkıda bulundu. ⓘ

Lada Niva'yı temel alan bir minivan olan VAZ-2120 Nadezhda 1998 yılında tanıtıldı. 1990'ların ikinci yarısında üretim kalitesini arttırmak için çaba sarf edildi, ancak 1999'da eksik parçalarla monte edilen yaklaşık 50.000 otomobil vakası meydana geldi. ⓘ

Yeni Kalina B segmenti serisinin pazara sunulması 2005 yılında gerçekleşti. AutoVAZ bu model için yeni ve modern bir tesis inşa etti ve yılda 200.000 otomobil satmayı umuyordu. Kalina ilk olarak 1990'ların başında tasarlanmıştı ve piyasaya sürülmesi defalarca ertelenerek şirketin ürünleri zamanında pazara sunma konusundaki zorluklarına örnek teşkil etti. Mart 2007'de Lada, yeniden şekillendirilmiş ve modernize edilmiş 110 serisi bir model olan Priora'yı piyasaya sürdü. ⓘ

Lada Vesta ⓘ

Mart 2008'de Renault, AvtoVAZ'ın %25'lik azınlık hissesini 1 milyar ABD$'lık bir anlaşma ile satın aldı ve Rostec kalan %75'lik hisseyi elinde tuttu. Renault ile işbirliği içinde geliştirilen bir alt kompakt otomobil olan Granta'nın satışına Aralık 2011'de başlandı. Renault teknolojisine sahip bir başka araç olan Largus, Temmuz 2012'nin ortasında Rusya pazarına sunuldu. Ağustos 2012'de XRAY konsept otomobili Moskova Uluslararası Otomobil Salonu'nda lanse edildi. XRAY, daha önce Volvo ve Mercedes-Benz'de çalışmış olan dönemin baş tasarımcısı Steve Mattin tarafından tasarlandı. Lada Kalina'nın ilk neslinin makyajlanmış hali olan ikinci nesli de 2012 Moskova Uluslararası Otomobil Fuarı'nda tanıtıldı. Kalina aynı zamanda Lada Kalina Sport adında daha güçlü bir versiyon olarak da üretilmektedir. AvtoVAZ tarafından Renault-Nissan İttifakı ile işbirliği içinde geliştirilen yeni bir B\C platformuna dayanan Vesta'nın üretimine 25 Eylül 2015 tarihinde Lada Izhevsk üretim tesisinde başlandı. Lada tarihinde ilk kez konsept otomobil ile üretimin başlaması arasında sadece bir yıl geçmiş oldu. Dacia platformuna dayanan XRAY, şirket tarihindeki ilk kompakt şehir crossover'ı oldu. Satışlar 14 Şubat 2016'da başladı. ⓘ

2016 yılında, çeşitli satın almaların ardından Renault, AvtoVAZ'ın ana şirketi oldu ve Lada'nın kontrolünü ele geçirdi. Ocak 2021'de, bir şirket yenilemesinin ardından Renault, Lada ve kardeş marka Dacia'yı bir Lada-Dacia iş birimine entegre edeceğini söyledi. Mayıs 2022'de Renault, kontrol hissesini devlete ait bir kuruluş olan NAMI. ⓘ

1966

Volga Otomobil Fabrikası, 27 Temmuz 1966 tarihinde Kuibyschewer (bugünkü adı ile Samara Oblastı) bölgesinde yıllık 600.000 otomobil kapasitesi ile üretime başlamıştır. Bu üretim için İtalyan Fiat ile 1966 yılında teknoloji ve lisans anlaşması yapılmış olup şirketin yönetimine ülkenin otomobil bakanı Viktor Nikolayavich atanmıştır. 1967 yılının Nisan ayında ilk olarak Zhiguli adıyla Fiat 124 şaseli VAZ 2101 modeli (sonraki modeller Lada adını almıştır) üretim bandından çıkmaya başlamıştır. ⓘ

1970

Aracın projelendirme aşamasında Fiat, Moskova Enstitüsü Nami ve şirketin araştırma-geliştirme departmanı birlikte yer almışlardır. Fiat 124 adıyӀa 1966 yılında sınıfında yılın otomobili seçilen bu model VAZ 2101 adı ile de ülkesinin en popüler otomobili olma sözünü veriyordu. ⓘ

1973

1971 yılının Mart ayında yıllık 220.000 adet otomobil üretim kapasitesine ulaşan fabrika 1972 yılının Ocak ve yine aynı yılın Eylül ayında kapasitesini arttırmış, Aralık 1973 yılında ise fabrika bütün olanakları ile tam kapasite üretime ulaşmıştır. ⓘ

2003

Avtovaz yıllık 750.000 adet imalat kapasitesiyle Rusya ve Doğu Avrupa'nın en büyük otomobil üreticisi konumundadır. 1970-2003 yılları arasında 600.000 adeti Vega modeli (110, 111 ve 112 modeӀӀeri) olmak üzere toplam 22 milyon araç üretmiştir. Ayrıca lisans anlaşmaları ile aralarında Ukrayna, Kazakistan, Mısır ve Ekvator ülkelerinin de bulunduğu 18 ayrı montaj tesisleri de faaliyet göstermektedir. ⓘ

Türkiye'ye 1986 yılından itibaren bir Anadolu Grubu kuruluşu olan Çelik Motor Tic. A.Ş tarafından ithal edilmeye başlanan Lada, büyük bir ilgi ile karşılanmış ve 1989-1993 yılları arasında üst üste en çok satılan ithal otomobil olma başarısını yakalamıştır. ⓘ

2007

18/11/2005 tarihinde üretim bandından ilk inen araçla birlikte hayata geçen Kalina modeli, Çelik Motor tarafından 2007 yılının Mayıs ayında Türkiye'ye ithal edilmeye başlanmıştır. ⓘ

2008

2008'den itibaren Fransiz Renault %25 ve artı bir hisse senedi ile sermayesine girmiştir. ⓘ

2014

Uzunca bir aradan sonra Lada, 2014 Ağustos ayında Moskova Otomobil Fuarı'nda yeni Vesta modelinin dünya prömiyerini gerçekleştirdi. ⓘ

Markalaşma

AvtoVAZ için ilk resmi logo 1970 yılında tanıtıldı. Hangi isim altında pazarlandıklarına bakılmaksızın tüm ürünleri tarafından kullanıldı. Bu logo, içinde stilize edilmiş bir Viking teknesi bulunan dik, kalkan benzeri bir rozetten oluşuyordu. 1990'ların ortalarında şirket, bu kez yatay elips benzeri bir düzene sahip olan ve tekneyi hala içinde tutan yeni bir logo tanıttı. Logo tasarımı 2002 ve 2015 yıllarında güncellenirken korunmuştur. ⓘ

2004 yılında AvtoVAZ, Rusya pazarı için birden fazla isim kullanımını resmi olarak sona erdirdi ve o andan itibaren tüm ürünlerini Lada markası altında birleştirdi. Ayrıca, bu pazarda hem Lada adını hem de model isim plakalarını otomobillerin yanı sıra pazarlama ve dokümantasyon materyalleri üzerine yazmak için Latin alfabesinin kullanılmasını sağladı. ⓘ