Bologna

Bologna
Komün
Comune di Bologna
Bayrak
Bologna Bologna'nın İtalya'daki konumu
Ülke	İtalya
Bölge	Emilia-Romagna
İl	Bologna ili
İdare
• Özel Komiser	Virginio Merola (PD)
Yüzölçümü
• Komün	140,86 km² (54,38 mil²)
Rakım	54 m (177 ft)
Nüfus  (31 Ağustos 2020)
• Komün	394,843
• Yoğunluk	2,800/km² (7,25/mil²)
• Metropol	1,017,196
Zaman dilimi	UTC+01.00 (OAS)
• Yaz (YSU)	UTC+02.00 (OAYS)
Posta kodu	40121-40141
Alan kodu	051
Resmî site comune.bologna.it

Bologna veya Türkçe Bolonya (Bologna lehçesi: Bulåggna), İtalya'nın kuzeyinde Emilia-Romagna bölgesinde yer alan bir şehirdir. Emilia-Romagna bölgesi ve aynı ismi taşıyan Bologna ilinin merkezidir. ⓘ

"Kızıl Şehir" olarak da anılan Bologna, Orta Çağ mimarisinin birçok örnekleriyle doludur ve ismini de binaların çoğunun kırmızı tuğlalı olmasından almıştır. Bologna 12. yüzyılda 180 adet kuleye ev sahipliği yapıyordu. Bu nedenle çok kez o dönemin New York'u olarak anılmıştır. Aynı zamanda "Bolonez sos" adını bu şehirden almıştır. ⓘ

Şehir ayrıca lâkabındaki "kızıl"a da gönderme yapılabilecek düzeyde solcu bir şehir olmasıyla tanınır. 1088'de kurulan üniversitesi, Avrupa'nın en eski üniversitesi olarak bilinir. Dante, Erasmus ve Kopernik, Bologna Üniversitesi'nin ünlü öğrencilerinden bazılarıdır. ⓘ

Bologna, sık sık üst şehirlerden biri olarak sıralanır, İtalya'daki yaşam kalitesi koşullarında: Bologna 2006 yılında 5. ve 2007 yılına ise 12. olup; 103 İtalyan şehrinin dışındadır. Bu durum onun, kuvvetli endüstriyel geleneği, hayli gelişmiş geniş sosyal hizmet alanı ve onun ülke içindeki çok önemli transit ve demir yollarının çapraz noktada bulunmasından kaynaklanmaktadır. ⓘ

Diğer bir özelliği de İtalya gibi futbol fanatiği bir ülkede basketbola olan tutkusudur. Devamlı EuroLeague'de oynayan iki önemli basketbol takımına sahiptir. ⓘ

Bologna Bulåggna (Emilian) ⓘ
Komün
Bologna Belediyesi
Üstten saat yönünde: Bologna ve çevresindeki tepelerin panoraması, San Petronio Bazilikası, Bologna Archiginnasio'su, Neptün Çeşmesi, Madonna di San Luca Tapınağı, Unipol Kulesi ve İki Kule
Bayrak Arma
Bologna Bologna Bologna
Koordinatlar: 44°29′38″N 11°20′34″E
Ülke	İtalya
Bölge	Emilia-Romagna
Metro	Bologna (BO)
Hükümet
- Vücut	Bologna Kent Konseyi
- Belediye Başkanı	Matteo Lepore (PD)
Alan
- Komün	140,86 km2 (54,39 sq mi)
Yükseklik	54 m (177 ft)
Nüfus (31 Ağustos 2020)
- Komün	394,843
- Yoğunluk	2.800/km2 (7.300/q mi)
- Metro	1,017,196
Demonim(ler)	Bolognese
Alan kodu(ları)	0039 051
Web sitesi	www.comune.bologna.it
Tam ekran görüntü için haritaya tıklayın

Bologna (/bəˈloʊnjə/, Birleşik Krallık ayrıca /bəˈlɒnjə/, İtalyanca: [boˈloɲɲa] (dinle); Bolognese: Bulåggna [buˈlʌɲːa]; Latince: Bononia) Kuzey İtalya'daki Emilia-Romagna bölgesinin başkenti ve en büyük şehridir. Yaklaşık 400.000 nüfusu ve 150 farklı milletten insanıyla İtalya'nın en kalabalık yedinci şehridir. Metropol alanı 1.000.000'dan fazla kişiye ev sahipliği yapmaktadır. Zengin mutfağı, kırmızı İspanyol kiremitli çatıları, solcu siyaseti ve dünyanın en eski üniversitesine ev sahipliği yapması nedeniyle Şişman, Kırmızı ve Öğrenen Şehir olarak bilinir. ⓘ

Bologna, birçok büyük mekanik, elektronik ve gıda şirketinin merkezinin bulunduğu ve Avrupa'nın en büyük daimi ticaret fuarlarından birine ev sahipliği yapan önemli bir tarım, sanayi, finans ve ulaşım merkezidir. Avrupa Bölgesel Ekonomik Büyüme Endeksi (E-REGI) tarafından toplanan en son 2009 yılı verilerine göre Bologna, ekonomik büyüme oranı bakımından İtalya'nın birinci, Avrupa'nın ise 47. kentidir. Sonuç olarak, Bologna aynı zamanda İtalya'nın en zengin şehirlerinden biridir ve genellikle ülkedeki yaşam kalitesi açısından en iyi şehirlerden biri olarak sıralanır; 2020'de 107 İtalyan ili arasında 1. sırada yer almıştır. ⓘ

Tarihçe

Antik Çağ ve Orta Çağ

İkonik Due Torri ⓘ

Porta Maggiore, Bologna'nın on iki ortaçağ şehir kapısından biri ⓘ

Lucca'lı Giovanni Sercambi'nin Croniche'sinden, 14. yüzyılda Bologna'da Guelf ve Ghibelline grupları arasındaki bir kavganın tasviri ⓘ

Bolonya bölgesindeki insan yerleşimi izleri M.Ö. 3. binyıla kadar uzanmakta olup, önemli yerleşimler M.Ö. 9. yüzyıldan (Villanovan kültürü) kalmadır. Etrüsk uygarlığının etkisi bölgeye 7. ve 6. yüzyıllar arasında ulaşmış ve Etrüsk şehri Felsina 6. yüzyılın sonunda Bologna'nın bulunduğu yerde kurulmuştur. M.Ö. 4. yüzyılda bölge Galyalı Boii'ler tarafından işgal edilmiş ve M.Ö. 196 yılında Bonōnia adıyla bir Roma kolonisi ve municipium haline gelmiştir. Roma İmparatorluğu'nun çöküşünden sonra, Bizans'ın Ravenna Eksarhlığı'nın bir sınır karakolu olan Bologna, Gotlar tarafından defalarca yağmalandı; antik tarihlere göre efsanevi Piskopos Petronius, bu dönemde yıkık kenti yeniden inşa etti ve Aziz Stephen Bazilikası'nı kurdu. Petronius halen Bologna'nın koruyucu azizi olarak saygı görmektedir. ⓘ

727-28 yıllarında şehir, Kral Liutprand yönetimindeki Lombardlar tarafından yağmalanıp ele geçirilmiş ve bu krallığın bir parçası haline gelmiştir. Bu Cermen fatihler, Aziz Stephen kompleksinin yakınında "addizione longobarda" (İtalyanca "Longobard ilavesi" anlamına gelir) adı verilen önemli bir yeni mahalle inşa ettiler. Sekizinci yüzyılın son çeyreğinde Şarlman, Papa I. Adrian'ın isteği üzerine Lombard Krallığı'nı işgal ederek nihai çöküşüne neden olmuştur. Papalık adına 774 yılında Frank birlikleri tarafından işgal edilen Bolonya, imparatorluk otoritesi altında kalmış ve Karolenj imparatorluğunun bir sınır işareti olarak gelişmiştir. ⓘ

Bologna, bilgin Irnerius (1050 civarı - 1125'ten sonra) ve onun ünlü öğrencileri Bologna'nın Dört Doktoru da dahil olmak üzere yeniden canlanan hukuk çalışmalarının merkeziydi. ⓘ

Toskana'lı Matilda'nın 1115 yılında ölümünden sonra Bolonya, İmparator V. Henry'den önemli imtiyazlar elde etmiştir. Ancak Frederick Barbarossa daha sonra anlaşmayı bozmaya çalışınca, Bolonya Lombard Birliği'ne katılmış ve Legnano Savaşı'nda imparatorluk ordularını yenerek 1183 yılında Konstanz Barışı'nda etkili bir özerklik kurmuştur. Bunu takiben şehir hızla genişlemeye başlamış ve mavna ve gemilerin gelip gitmesini sağlayan kanal sistemi sayesinde kuzey İtalya'nın başlıca ticaret merkezlerinden biri haline gelmiştir. 1088'de kurulduğuna inanılan Bologna Üniversitesi, dünyanın sürekli faaliyet gösteren en eski üniversitesi olarak kabul edilmektedir. Üniversite, aralarında Irnerius'un da bulunduğu büyük düşünürler tarafından Ortaçağ Roma hukuku üzerine çalışmalar yapılan bir merkez olarak ortaya çıkmıştır. Öğrencileri arasında Dante, Boccaccio ve Petrarch da vardı. Tıp fakültesi özellikle ünlüydü. 1200 yılına gelindiğinde Bologna, yaklaşık 10.000 kişinin yaşadığı gelişen bir ticaret ve zanaat merkeziydi. ⓘ

Frederick'in oğlu Sardinya Kralı Enzo, Bologna'ya karşı imparatorluk şehirleri Modena ve Cremona'yı desteklemek için düzenlenen bir sefer sırasında 26 Mayıs 1249'da Fossalta Savaşı'nda yenildi ve esir alındı. İmparatorun serbest bırakılmasını talep etmesine rağmen, Enzo bundan böyle Bolonya'da, kendi adıyla Palazzo Re Enzo olarak anılan bir sarayda şövalye tutsağı olarak tutuldu. Her kaçma ya da kurtarma girişimi başarısızlıkla sonuçlandı ve 22 yılı aşkın bir süre esaret altında kaldıktan sonra öldü. Üvey kardeşleri Conrad IV'ün 1254'te, Antakyalı Frederick'in 1256'da ve Manfred'in 1266'da ölümünden ve yeğeni Conradin'in 1268'de idam edilmesinden sonra, Hohenstaufen varislerinin sonuncusu oldu. ⓘ

1200'lerin sonlarında Bologna, en önde gelen ailelerin şehrin kontrolü için sürekli savaştığı siyasi istikrarsızlıktan etkilendi. Özgür komün, onlarca yıl süren çatışmalar nedeniyle ciddi şekilde zayıflamış ve Papa'nın 1327'de elçisi Kardinal Bertrand du Pouget'nin yönetimini dayatmasına izin vermiştir. Du Pouget sonunda bir halk isyanıyla devrildi ve Bologna 1334'te Taddeo Pepoli yönetiminde bir signoria oldu. 1348'de Kara Ölüm geldiğinde Bolonya'nın 40.000 ila 50.000 nüfusu vardı, vebadan sonra bu sayı 20.000 ila 25.000'e düştü. ⓘ

1350 yılında Bologna, Milano'nun yeni efendisi başpiskopos Giovanni Visconti tarafından fethedildi. Ancak Visconti ailesinin dönek bir üyesi olan şehrin valisinin isyanının ardından Bologna, 1354 yılında ölen Giovanni'nin varisi Bernabò Visconti'ye ödenen büyük bir tazminatı içeren uzun bir müzakerenin ardından Kardinal Gil Álvarez Carrillo de Albornoz tarafından 1363 yılında papalığa geri kazandırıldı. 1376'da Bologna tekrar Papalık yönetimine karşı ayaklandı ve başarısız Sekiz Azizler Savaşı'nda Floransa'ya katıldı. Ancak, Batı Bölünmesi'nden sonra Papalık içindeki aşırı çatışmalar, papalığın Bologna üzerindeki hakimiyetini yeniden kurmasını engelledi, bu nedenle oligarşik bir cumhuriyet olarak birkaç on yıl boyunca nispeten bağımsız kaldı. 1401'de Giovanni I Bentivoglio, Milano'nun desteğiyle bir darbeyle iktidarı ele geçirdi, ancak kendilerine sırt çeviren ve Floransa'yla ittifak kuran Milanlılar Bologna üzerine yürüdü ve ertesi yıl Giovanni'yi öldürttü. Giovanni'nin yeğeni Hannibal I Bentivoglio 1442'de Bolonya'yı Milanoluların elinden geri aldı, ancak üç yıl sonra Papa Eugene IV tarafından düzenlenen bir komplo sonucu öldürüldü. Ancak Bentivoglio ailesinin signoria'sı artık sağlam bir şekilde kurulmuştu ve iktidar 1462'ye kadar hüküm süren kuzeni Sante Bentivoglio'ya, ardından da Giovanni II'ye geçti. Giovanni bir süre Cesare Borgia'nın yayılmacı tasarımlarına direnmeyi başardı, ancak 7 Ekim 1506'da Papa Julius II, Bentivoglio'yu görevden alan ve aforoz eden ve şehri enterne eden bir boğa yayınladı. Papalık birlikleri, Fransa Kralı XII Louis tarafından gönderilen bir birlikle birlikte Bologna üzerine yürüdüğünde, Bentivoglio ve ailesi kaçtı. Julius II 10 Kasım'da şehre zaferle girdi. ⓘ

Erken modern dönem

1640 yılında Bologna ⓘ

Bolonya'daki Papalık yönetimi dönemi (1506-1796) tarihçiler tarafından genellikle ciddi bir gerileme dönemi olarak değerlendirilmiştir. Ancak bu durum, Bolonya'da bazı önemli gelişmelerin yaşandığı 1500'lü yıllarda belirgin değildi. 1530 yılında İmparator V. Charles, Papa tarafından taç giydirilen son Kutsal Roma İmparatoru olarak Bolonya'da taç giymiştir. 1564 yılında Piazza del Nettuno ve Palazzo dei Banchi ile birlikte üniversitenin ana binası olan Archiginnasio inşa edilmiştir. Papalık yönetimi döneminde çok sayıda kilise ve diğer dini kurum inşa edilmiş ve eskileri restore edilmiştir. Bu dönemde Bolonya'da doksan altı manastır bulunuyordu ki bu sayı diğer İtalyan şehirlerinden daha fazlaydı. Bu dönemde Bolonya'da çalışan ressamlar Annibale Carracci, Domenichino, Guercino ve Avrupa'da ün kazanmış diğer ressamları içeren Bolonya Okulu'nu kurmuşlardır. ⓘ

Leandro Alberti'nin 1590 tarihli Bolonya Tarihi'nden Bolonya şehrinin gravürü, ayakta kalan iki kuleyi ve diğer birkaç kuleyi gösteriyor ⓘ

Ancak 16. yüzyılın sonlarına doğru ciddi gerileme belirtileri ortaya çıkmaya başlamıştır. XVI. yüzyılın sonları ile XVII. yüzyılın başlarında yaşanan bir dizi veba salgını, XVI. yüzyılın ortalarında 72.000 civarında olan şehir nüfusunu 1630'da 47.000 civarına düşürmüştür. Sadece 1629-31 İtalyan Vebası sırasında Bolonya nüfusunun üçte birini kaybetmiştir. 17. yüzyılın ortalarında nüfus yaklaşık 60.000'de sabitlenmiş, 18. yüzyılın ortalarında ise yavaş yavaş artarak 70.000'e ulaşmıştır. Küresel ticaret merkezlerinin Atlantik'e doğru kaymasıyla birlikte Bolonya ekonomisi ciddi gerileme belirtileri göstermeye başlamıştır. Geleneksel ipek endüstrisi kritik bir durumdaydı. Üniversite, bir zamanlar Avrupa'nın her yerinden gelen öğrencilerini, Kilise'nin kültüre karşı liberal olmayan tutumları nedeniyle (özellikle Galileo'nun yargılanmasından sonra) kaybediyordu. Bolonya 18. yüzyılda da giderek sanayisizleşmeye maruz kalmaya devam etti. ⓘ

1700'lerin ortalarında, bir Bolonyalı olan Papa 14. Benedict, ekonomiyi canlandırmak ve sanatı teşvik etmek amacıyla bir dizi reform yaparak şehrin gerilemesini tersine çevirmeye çalıştı. Ancak bu reformlar sadece karışık sonuçlar elde etti. Papa'nın çürümekte olan tekstil endüstrisini canlandırma çabaları çok az başarı sağlarken, vergi sisteminde reform yapma, ticareti serbestleştirme ve baskıcı sansür sistemini gevşetme konularında daha başarılı oldu. ⓘ

Bolonya'nın ekonomik ve demografik gerilemesi 18. yüzyılın ikinci yarısından itibaren daha da belirgin hale geldi. Şehir 1790 yılında 72.000 nüfusa sahipti ve Papalık Devletleri'nin ikinci büyük şehriydi; ancak bu rakam on yıllar boyunca değişmemişti. Ağır gümrük vergileriyle ticareti bozan ve tek üreticilere tekel imtiyazları satarak rekabeti azaltan, verimliliği düşüren ve yolsuzluğu teşvik eden Papalık politikaları nedeniyle ekonomi durgundu. ⓘ

Modern tarih

1855'te Piazza del Nettuno, Piazza Maggiore'ye doğru bakarken ⓘ

Napolyon 19 Haziran 1796'da Bolonya'ya girdi. Napolyon kısa bir süreliğine eski yönetim biçimini geri getirerek Senato'ya yetki verdi, ancak Senato Reggio Kongresi'nde (27 Aralık 1796 - 9 Ocak 1797) Fransız Birinci Cumhuriyeti'nin bir müşteri devleti olarak kurulan kısa ömürlü Cispadane Cumhuriyeti'ne sadakat yemini etmek zorunda kaldı, ancak 9 Temmuz 1797'de Cisalpine Cumhuriyeti, daha sonra İtalyan Cumhuriyeti ve son olarak İtalya Krallığı tarafından takip edildi. Napolyon'un düşüşünden sonra, 1815 Viyana Kongresi Bolonya'yı Papalık Devletlerine geri vermiştir. Papalık yönetimi 1831'deki ayaklanmalarda karşı karşıya gelmiştir. Ayaklanan eyaletler, başkenti Bolonya olan Province Italiane Unite olarak birleşmeyi planladılar. Papa 16. Gregory İsyancılara karşı Avusturya'nın yardımı. Metternich, Fransa Kralı I. Louis Philippe'i İtalya'nın içişlerine karışmaması konusunda uyardı ve 1831 baharında Avusturya kuvvetleri İtalya yarımadasına yürüyerek 26 Nisan'da isyanı bastırdı. ⓘ

1840'ların ortalarına gelindiğinde işsizlik seviyeleri çok yüksekti ve geleneksel endüstriler can çekişmeye ya da yok olmaya devam ediyordu; Bologna, nüfusun en üstteki yüzde 10'unun kirayla geçindiği, diğer yüzde 20'sinin meslek ya da ticaretle uğraştığı ve yüzde 70'inin düşük ücretli, genellikle güvensiz el işlerinde çalıştığı bir ekonomik eşitsizlik şehri haline geldi. Papalık tarafından 1841 yılında yapılan nüfus sayımında 10.000 daimi dilencinin yanı sıra 30.000 kişinin (toplam 70.000 nüfus içinde) yoksulluk içinde yaşadığı belirtilmiştir. 1848'deki devrimlerde Papa adına şehri kontrol eden Avusturyalı garnizonlar geçici olarak sınır dışı edildi, ancak sonunda geri dönüp devrimcileri ezdiler. ⓘ

Papalık yönetimi, İkinci İtalyan Bağımsızlık Savaşı'nın ardından, Fransız ve Piyemonte birliklerinin Avusturyalıları İtalyan topraklarından kovmasıyla sona ermiştir. 11 ve 12 Mart 1860 tarihlerinde Bologna, yeni İtalya Krallığı'na katılma yönünde oy kullanmıştır. Bologna, 19. yüzyılın son on yıllarında bir kez daha ekonomik ve sosyal olarak gelişti. 1863 yılında Napoli demiryoluyla Roma'ya, ertesi yıl da Bolonya Floransa'ya bağlandı. Papalığa karşı liberal isyanları destekleyen ve İngiliz siyasi sistemi ile serbest ticaretin hayranı olan Bolonyalı ılımlı tarımcı elitler, Emilya ovalarının muazzam tarımsal üretimi için daha büyük bir pazar açacak birleşik bir ulusal devlet hayal ediyorlardı. Nitekim Bologna, İtalya'ya ilk başbakanlarından birini, Marco Minghetti'yi verdi. ⓘ

Birinci Dünya Savaşı'ndan sonra Bologna, Biennio Rosso sosyalist ayaklanmalarına yoğun bir şekilde katılmıştır. Bunun sonucunda, şehrin geleneksel olarak ılımlı olan elitleri ilerici fraksiyona sırtlarını dönerek Benito Mussolini'nin yükselen Faşist hareketine destek verdiler. Üst düzey bir Faşist parti yetkilisi ve Dışişleri Bakanı olan ve İngiliz hayranlığıyla hatırlanan Dino Grandi Bolonyalıydı. İki savaş arası yıllarda Bolonya gıda işleme, tarım makineleri ve metal işleme alanlarında önemli bir üretim merkezi haline geldi. Faşist rejim, örneğin 1937'de dev bir tütün üretim tesisinin kurulmasıyla büyük yatırımlar yaptı. ⓘ

İkinci Dünya Savaşı

136 Hint Demiryolu Bakım Şirketi'nin işçileri 1945 yılında demiryollarında meydana gelen büyük hasarın bir kısmını onarıyor. ⓘ

Bolonya İkinci Dünya Savaşı sırasında büyük zarar gördü. Şehrin kuzey ve orta İtalya'yı birbirine bağlayan bir sanayi ve demiryolu merkezi olarak stratejik önemi, onu Müttefik kuvvetlerin hedefi haline getirmiştir. 24 Temmuz 1943 tarihinde, büyük bir hava bombardımanı tarihi şehir merkezinin önemli bir bölümünü tahrip etmiş ve yaklaşık 200 kişinin ölümüne neden olmuştur. Ana tren istasyonu ve bitişiğindeki alanlar ağır darbe almış ve merkezdeki binaların %44'ü yıkılmış ya da ağır hasar görmüş olarak listelenmiştir. Şehir 25 Eylül'de tekrar ağır bir şekilde bombalandı. Bu kez şehir merkeziyle sınırlı kalmayan saldırılarda 2.481 kişi öldü ve 2.000 kişi yaralandı. Savaşın sonunda Bolonya'daki tüm binaların %43'ü yıkılmış ya da hasar görmüştü. ⓘ

1943'teki ateşkesten sonra şehir İtalyan direniş hareketinin önemli bir merkezi haline geldi. 7 Kasım 1944'te Faşist ve Nazi işgal güçlerine karşı Gruppi d'Azione Patriottica'nın 7. Tugayı'na bağlı partizanlar tarafından Porta Lame çevresinde yürütülen meydan savaşı, Avrupa tiyatrosundaki en büyük direniş önderliğindeki şehir çatışmalarından biri olmasına rağmen genel bir ayaklanmayı tetiklemeyi başaramadı. Direniş güçleri 21 Nisan 1945 sabahı Bolonya'ya girdi. O zamana kadar Almanlar, 9 Nisan'dan beri devam eden Bolonya Savaşı sırasında doğudan ilerleyen Polonya kuvvetlerinin öncülük ettiği Müttefik ilerleyişi karşısında şehri büyük ölçüde terk etmişti. Merkeze ilk ulaşan, güneydeki Porta Maggiore'den merkeze giren General Arturo Scattini komutasındaki Friuli Muharebe Grubu'nun 87. Piyade Alayı oldu. Askerler İngiliz kıyafetleri giydikleri için başlangıçta müttefik kuvvetlerin bir parçası oldukları düşünüldü; yerel halk askerlerin İtalyanca konuştuğunu duyunca kutlama yapmak için sokaklara döküldü. ⓘ

Soğuk Savaş dönemi

1980 terörist bombalamasının ardından ⓘ

Savaş sonrası yıllarda Bologna, gelişen bir sanayi merkezi olmanın yanı sıra İtalyan Komünist Partisi'nin siyasi kalesi haline geldi. 1945 ve 1999 yılları arasında şehir, ilki Giuseppe Dozza olmak üzere, PCI ve halefleri olan Sol Demokrat Parti ve Sol Demokratlar'dan kesintisiz belediye başkanları tarafından yönetilmiştir. 1960'ların sonunda kent yetkilileri, büyük çaplı soylulaştırma ve banliyöleşmeden endişe duyarak Japon mimar Kenzo Tange'den Bologna'nın kuzeyinde yeni bir kent için bir master plan çizmesini istemiş; ancak 1970 yılında ortaya çıkan proje çok iddialı ve pahalı olarak değerlendirilmiştir. Sonunda belediye meclisi, Tange'nin master planını veto etmesine rağmen, yeni bir sergi merkezi ve iş bölgesi için projesini korumaya karar verdi. 1978 yılının sonunda bir kule bloğu ve çeşitli bina ve yapıların inşasına başlandı. 1985 yılında Emilia-Romagna bölgesel hükümetinin merkezi yeni bölgeye taşındı. ⓘ

1977 yılında Bologna, dönemin spontane bir siyasi hareketi olan 1977 Hareketi ile bağlantılı ayaklanmalara sahne olmuştur. Aşırı solcu bir aktivist olan Francesco Lorusso'nun polis tarafından vurulması iki gün süren sokak çatışmalarına yol açmıştır. 2 Ağustos 1980'de, "kurşun yılları "nın doruğunda, Bologna'nın merkez tren istasyonunda bir terörist bomba patlatıldı ve İtalya'da Bologna katliamı olarak bilinen bu olayda 85 kişi öldü ve 200 kişi yaralandı. 1995 yılında neo-faşist grup Nuclei Armati Rivoluzionari üyeleri saldırıyı gerçekleştirmekten mahkum edilirken, yeraltı Mason locası Propaganda Due'nin (P2) Büyük Üstadı Licio Gelli, gizli askeri istihbarat servisi SISMI'nin üç ajanıyla (Francesco Pazienza ve Pietro Musumeci dahil) birlikte soruşturmayı engellemekten mahkum edildi. Bologna'da her yıl 2 Ağustos'ta ana meydanda bir konserle sonuçlanan anma törenleri düzenlenmektedir. ⓘ

21. yüzyıl

1999 yılında, solcu belediye başkanlarının uzun süreli geleneği, bağımsız merkez sağ aday Giorgio Guazzaloca'nın zaferiyle kesintiye uğramıştır. Ancak 2004 yılında eski bir sendika lideri olan Sergio Cofferati'nin Guazzaloca'yı görevden almasıyla Bologna yeniden eski haline dönmüştür. Haziran 2009'da seçilen bir sonraki merkez sol belediye başkanı Flavio Delbono, bir yolsuzluk skandalına karıştıktan sonra Ocak 2010'da istifa etti. Şehrin Anna Maria Cancellieri (devlet tarafından atanan bir vali olarak) tarafından yönetildiği 15 aylık bir dönemin ardından Virginio Merola, Demokrat Parti, Sol Ekoloji Özgürlük ve Değerler İtalyası'ndan oluşan sol bir koalisyona liderlik ederek belediye başkanı seçildi. Merola, 2016 yılında muhafazakâr aday Lucia Borgonzoni'yi yenerek belediye başkanı seçildi. Merola'nın on yıllık belediye başkanlığının ardından 2021 yılında, en yakın müttefiklerinden biri olan Matteo Lepore %61,9 oyla belediye başkanı seçilerek, 1995 yılında doğrudan seçimlerin uygulanmaya başlamasından bu yana Bologna'nın en çok oy alan belediye başkanı olmuştur. ⓘ

Coğrafya

Bölge

Bologna'nın havadan çekilmiş fotoğrafı (Doğudan Batıya). ⓘ

Bologna, Apenin Dağları'nın eteklerindeki Po Ovası'nın kenarında, Reno ve Savena nehir vadilerinin buluştuğu noktada yer almaktadır. Bologna'nın iki ana su yolu doğrudan denize aktığı için, şehir Po Nehri'nin drenaj havzasının dışında kalmaktadır. Bologna Eyaleti, Ferrara sınırındaki Po Ovası'nın batı kenarından Toskana-Emilya Apeninleri'ne kadar uzanmaktadır. Şehrin merkezi deniz seviyesinden 54 metre (177 ft) yüksekliktedir (belediye içindeki yükseklik Corticella banliyösünde 29 metreden (95 ft) Sabbiuno ve Colle della Guardia'da 300 metreye (980 ft) kadar değişmektedir). Bolonya İli Po Ovası'ndan Apeninler'e kadar uzanır; ildeki en yüksek nokta deniz seviyesinden 1,945 metre (6,381 ft) yükseklikteki Corno alle Scale (Belvedere'deki Lizzano'da) zirvesidir. ⓘ

İklim

Bologna orta enlemde, dört mevsimli nemli subtropikal iklime sahiptir (Köppen iklim sınıflandırması: Cfa). ⓘ

Yıllık yağış miktarı yaklaşık 450 mm (18 inç) ile 900 mm (35 inç) arasında değişir ve çoğunluğu genellikle ilkbahar ve sonbaharda düşer. Kasım sonu ile Mart başı arasında kar yağışı nadir değildir; son on yılın en karlı aylarından biri Şubat 2012'dir. ⓘ

Bologna için iklim verileri (1971-2000, 1946'dan günümüze ekstremler) ⓘ
Ay	Jan	Şubat	Mar	Nisan	Mayıs	Haziran	Temmuz	Ağustos	Eylül	Ekim	Kasım	Aralık	Yıl
Rekor yüksek °C (°F)	20.7 (69.3)	24.9 (76.8)	27.0 (80.6)	30.6 (87.1)	34.9 (94.8)	38.0 (100.4)	39.6 (103.3)	40.1 (104.2)	34.8 (94.6)	29.8 (85.6)	24.0 (75.2)	23.0 (73.4)	40.1 (104.2)
Ortalama yüksek °C (°F)	6.0 (42.8)	9.0 (48.2)	14.2 (57.6)	17.7 (63.9)	23.0 (73.4)	27.1 (80.8)	30.4 (86.7)	29.8 (85.6)	25.4 (77.7)	18.6 (65.5)	11.1 (52.0)	6.8 (44.2)	18.3 (64.9)
Günlük ortalama °C (°F)	2.8 (37.0)	5.0 (41.0)	9.2 (48.6)	12.5 (54.5)	17.5 (63.5)	21.4 (70.5)	24.4 (75.9)	24.1 (75.4)	20.1 (68.2)	14.4 (57.9)	7.7 (45.9)	3.6 (38.5)	13.6 (56.5)
Ortalama düşük °C (°F)	−0.5 (31.1)	0.9 (33.6)	4.1 (39.4)	7.4 (45.3)	12.0 (53.6)	15.7 (60.3)	18.5 (65.3)	18.4 (65.1)	14.8 (58.6)	10.1 (50.2)	4.3 (39.7)	0.4 (32.7)	8.8 (47.8)
Rekor düşük °C (°F)	−18.8 (−1.8)	−14.4 (6.1)	−9.7 (14.5)	−4.5 (23.9)	0.8 (33.4)	7.0 (44.6)	9.0 (48.2)	9.7 (49.5)	4.5 (40.1)	−1.8 (28.8)	−9.0 (15.8)	−13.4 (7.9)	−18.8 (−1.8)
Ortalama yağış mm (inç)	34.0 (1.34)	44.3 (1.74)	54.2 (2.13)	74.2 (2.92)	58.0 (2.28)	57.3 (2.26)	40.5 (1.59)	52.5 (2.07)	67.5 (2.66)	72.3 (2.85)	68.0 (2.68)	48.5 (1.91)	671.3 (26.43)
Ortalama yağış günleri (≥ 1,0 mm)	5.9	5.6	7.1	8.2	8.1	6.1	4.2	5.2	5.4	7.1	6.4	5.8	75.1
Ortalama bağıl nem (%)	83	78	70	71	69	68	65	66	69	76	84	84	74
Ortalama aylık güneş ışığı saatleri	77.5	96.1	151.9	174.0	229.4	255.0	291.4	260.4	201.0	148.8	81.0	74.4	2,040.9
Kaynak: Servizio Meteorologico (güneş ve nem 1961-1990)

Hükümet

Belediye yönetimi

Matteo Lepore, 2021'den beri Bologna Belediye Başkanı ⓘ

Belediyenin yasama organı, belediye başkanlığı seçimleri bağlamında düzeltilmiş nispi sistemle (daha fazla oy alan listeye veya listeler ittifakına çoğunluk verilmesi) her beş yılda bir seçilen 48 meclis üyesinden oluşan Belediye Meclisidir (Consiglio Comunale). Yürütme organı, doğrudan seçilen bir Belediye Başkanı tarafından aday gösterilen ve başkanlık eden 12 değerlendiriciden oluşan Şehir Komitesidir (Giunta Comunale). Bologna'nın mevcut belediye başkanı Matteo Lepore (PD) olup, 4 Ekim 2011 tarihinde oyların %61.9'unu alarak seçilmiştir. ⓘ

Bolonya Belediyesi, 2015 idari reformundan önce dokuz olan idari sayısı altı idari ilçeye (Quartieri) bölünmüştür. Her ilçe bir Konsey (Consiglio) ve Belediye Başkanına bağlı olarak seçilen bir Başkan tarafından yönetilmektedir. Kentsel organizasyon İtalyan Anayasası (madde 114) tarafından yönetilmektedir. İlçeler, Belediye Başkanına geniş bir konu yelpazesinde (çevre, inşaat, halk sağlığı, yerel pazarlar) bağlayıcı olmayan görüşlerle tavsiyelerde bulunma ve Belediye Meclisi tarafından kendilerine devredilen işlevleri yerine getirme yetkisine sahiptir; ayrıca yerel faaliyetleri finanse etmek için özerk bir kuruluşa sahiptirler. ⓘ

İl ve bölgesel yönetim

Fiera Bölgesi, Emilia-Romagna bölgesel hükümetinin merkezi ⓘ

Bologna, kendi adını taşıyan metropol şehrin ve İtalya'nın yirmi bölgesinden biri olan Emilia-Romagna'nın başkentidir. Bologna Eyaleti 1.007.644 kişilik nüfusuyla İtalya'nın en kalabalık on ikinci eyaleti olurken, Emilia-Romagna yaklaşık 4,5 milyonluk nüfusuyla İtalya'nın en kalabalık altıncı bölgesi olarak ulusal toplamın %7'sinden fazlasını oluşturmaktadır. Bölgesel yönetimin merkezi, 1985 yılında Japon mimar Kenzo Tange tarafından tasarlanan bir kule kompleksi olan Fiera Bölgesi'dir. ⓘ

İdari yeniden yapılanmaya ilişkin son hükümet düzenlemelerine göre, Bologna kentsel alanı, 1 Ocak 2015 tarihinden itibaren tamamen faaliyete geçen yeni idari organlar olan 15 Büyükşehir belediyesinden (città metropolitane) biridir. Büyük kentsel alanlara bir ilin idari yetkilerini veren yeni Büyükşehir belediyeleri, temel hizmetlerin (ulaşım, okul ve sosyal programlar dahil) sağlanması ve çevrenin korunması konularında belediyeleri daha iyi koordine ederek yerel yönetimlerin performansını artırmak ve yerel harcamaları kısmak için tasarlanmıştır. Bu politika çerçevesinde, Bologna Belediye Başkanı, Büyükşehir belediye başkanlığı (Sindaco metropolitano) görevlerini yerine getirmek üzere belirlenmiş olup, Metro belediyesi dahilindeki 18 belediyenin belediye başkanlarından oluşan bir Büyükşehir Konseyine başkanlık etmektedir. ⓘ

Bologna Büyükşehir Belediyesi, Büyükşehir Belediye Başkanı (Sindaco metropolitano) ve Büyükşehir Konseyi (Consiglio metropolitano) tarafından yönetilmektedir. Virginio Merola, 21 Haziran 2016 tarihinden bu yana başkent belediye başkanı olarak Büyükşehir Belediye Başkanlığı görevini yürütmektedir. ⓘ

Şehir manzarası

Bolonya merkezinin panoramik görünümü ⓘ

San Petronio Bazilikası, Palazzo dei Banchi ve Palazzo del Podestà ile Piazza Maggiore ⓘ

Via Pescherie Vecchie'nin renkli açık hava pazarı ⓘ

Madonna di San Luca Mabedi ⓘ

Madonna di San Luca ikonası ⓘ

Büyük ölçekli bir kentsel yenileme projesinin gerçekleştirildiği 19. yüzyılın sonlarına kadar Bolonya, Avrupa'da surlarla çevrili az sayıdaki büyük şehirden biriydi; 1944'teki bombardımanda önemli ölçüde zarar görmesine rağmen Bolonya'nın 142 hektarlık (350 dönüm) tarihi merkezi Avrupa'nın en büyük ikinci merkezidir ve önemli ortaçağ, rönesans ve barok sanatsal anıtlardan oluşan muazzam bir zenginliğe sahiptir. ⓘ

Bologna bir Etrüsk ve daha sonra Roma kolonisi olarak Via Emilia boyunca gelişmiştir; Via Emilia halen Strada Maggiore, Rizzoli, Ugo Bassi ve San Felice gibi değişen isimler altında şehrin içinden geçmektedir. Roma mirası nedeniyle, günümüzde büyük ölçüde yayalaştırılmış olan Bolonya'nın merkezi caddeleri, Roma yerleşiminin ızgara modelini takip etmektedir. Orijinal Roma surlarının yerini, kalıntıları hala görülebilen yüksek bir ortaçağ sur sistemi ve son olarak 13. yüzyılda inşa edilen ve çok sayıda bölümü ayakta kalan üçüncü ve son bir sur seti almıştır. Birleşik sivil yönetimin gelişinden önce 12. ve 13. yüzyıllarda inşa edilen 180 kadar Ortaçağ savunma kulesinden geriye yirmiden fazlası kalmamıştır. Bologna kulelerinin en ünlüleri, ikonik eğik formları şehrin popüler bir sembolü olan merkezi "Due Torri "dir (Asinelli ve Garisenda). ⓘ

Şehir manzarası, şehrin ünlü olduğu zarif ve geniş revaklarıyla daha da zenginleşmektedir. Şehrin tarihi merkezinde toplam 38 kilometre (24 mil) uzunluğunda (şehir içinde 45 km'den (28 mil) fazla) revak bulunmaktadır ve bu sayede uzun mesafeler boyunca hava koşullarından korunarak yürümek mümkündür. ⓘ

Portico di San Luca muhtemelen dünyanın en uzun portikosudur. Porta Saragozza'yı (Ortaçağ'da inşa edilen ve şehrin 7,5 km'lik (4,7 mil) bir bölümünü çevreleyen antik surların on iki kapısından biri), Bolonya'nın ana simgelerinden biri olan şehre bakan bir tepede (289 metre (948 fit)) göze çarpan bir konumda bulunan ve 14. yüzyılda genişletilmiş olan 11. yüzyıldan kalma bir yapının yerinde 1723 yılında inşa edilen bir kilise olan Madonna di San Luca Mabedi'ne bağlamaktadır. Neredeyse dört kilometre (3,796 m veya 12,454 ft) uzunluğundaki rüzgârlı 666 tonozlu kemer, kilisenin yaygın adıyla San Luca'yı şehir merkezine etkili bir şekilde bağlamaktadır. Kilisenin revakları, 1433'ten bu yana her yıl Göğe Yükseliş Yortusu sırasında Evangelist Luka'ya atfedilen Çocuklu Madonna'nın Bizans ikonasını Bologna Katedrali'ne taşıyan geleneksel tören alayına barınak sağlamaktadır. ⓘ

Revaklar 2021 yılında UNESCO Dünya Mirası Listesi'ne alınmıştır. ⓘ

1388-1479 yılları arasında inşa edilen (ancak hala tamamlanmamış olan) San Petronio Bazilikası, 132 metre uzunluğu ve 66 metre genişliğiyle hacim bakımından dünyanın en büyük onuncu kilisesidir; tonoz iç kısımda 45 metreye, dış cephede ise 51 metreye ulaşmaktadır. 258.000 m³ hacmiyle dünyanın tuğladan inşa edilmiş en büyük (Gotik ya da başka türlü) kilisesidir. Aziz Stephen Bazilikası ve kutsal alanı, geleneğe göre Mısır tanrıçası İsis'e adanmış eski bir tapınağın yerine 8. yüzyıldan itibaren inşa edilmiş olup Bologna'daki en eski yapılar arasındadır. Aziz Dominik Bazilikası, 13. yüzyıldan kalma Roman mimarisinin bir örneğidir ve Rolandino de'Passeggeri ve Egidio Foscherari gibi büyük Bolonya'lı sanatçıların anıtsal mezarlarıyla zenginleştirilmiştir. Aziz Francis, Santa Maria dei Servi ve San Giacomo Maggiore Bazilikaları 14. yüzyıl mimarisinin diğer görkemli örnekleridir; bunlardan ikincisi Lorenzo Costa'nın Bentivoglio Sunağı gibi Rönesans sanat eserlerine de sahiptir. Son olarak, Bosco'daki San Michele Kilisesi, şehrin tarihi merkezinden çok uzak olmayan bir tepede yer alan 15. yüzyıldan kalma bir dini komplekstir. ⓘ

Basilica di San Petronio'nun tepesinden görünüm: Santuario di Santa Maria della Vita'nın kubbesi ön plana hakimdir; Asinelli (daha yüksek) ve Garisenda kuleleri ("Due Torri") sağda görülmektedir. ⓘ

Ekonomi

Unipol Kulesi, 127 metre ile şehrin en yüksek binasıdır. ⓘ

Toplam GSYİH açısından, Bologna Metropol Şehri 2017 yılında yaklaşık 35 milyar € (40,6 milyar $) değer üretmiştir; bu değer kişi başına 34.251 €'ya (40.165 $) denk gelmektedir ve İtalyan illeri arasında (Milano ve Bolzano/Bozen'den sonra) üçüncü en yüksek rakamdır. ⓘ

Bologna ekonomisi, geleneksel olarak tarımsal ve zooteknik ürünlerin (Eridania, Granarolo, Segafredo Zanetti, Conserve Italia), makinelerin (Coesia, IMA, Sacmi), inşaat ekipmanlarının (Maccaferri); enerjinin (Hera Group), otomotivin (Ducati, Lamborghini), ayakkabı, tekstil, mühendislik, kimya, basım ve yayıncılığın (Cappelli, il Mulino, Monrif Group, Zanichelli) dönüşümüne odaklanan gelişen bir sanayi sektörü ile karakterize edilmektedir. ⓘ

Özellikle Bologna, otomatik paketleme makineleri (COESIA, IMA) üretiminde uzmanlaşmış firmaların yoğun olarak bulunduğu "paketleme vadisi" olarak adlandırılan bölgenin merkezi olarak kabul edilmektedir. Ayrıca Bologna, 1800'lü yıllarda çiftçilerin ve işçilerin sosyal mücadelelerine dayanan ve bugün Emilia-Romagna bölgesinde GSYİH'nın üçte birini üreten ve 265 bin kişiyi istihdam eden yoğun kooperatif ağıyla da tanınmaktadır. ⓘ

Ulaşım

TPER tarafından yönetilen şehir içi troleybüs ağına ait bir Troleybüs, Via Saffi'de fotoğraflandı ⓘ

Bologna, yolcu trafiği açısından İtalya'nın en yoğun yedinci havalimanı olan Guglielmo Marconi Uluslararası Havalimanı'na ev sahipliği yapmaktadır (2017 yılında 8 milyon yolcu taşınmıştır). ⓘ

Bologna Centrale tren istasyonu, şehrin kuzey-güney ve doğu-batı rotaları arasında bir kavşak olarak stratejik konumu sayesinde İtalya'nın en önemli tren merkezlerinden biridir. Yılda 58 milyon yolcuya hizmet vermektedir. Şehirde birkaç küçük tren istasyonu daha bulunmaktadır (bkz. Bologna'daki tren istasyonları listesi). ⓘ

Bologna San Donato sınıflandırma sahası, 33 demiryolu hattı ile, büyüklük ve trafik açısından İtalya'daki en büyük yük merkeziydi. 2018 yılından bu yana Bologna San Donato demiryolu test pisti olarak yeniden kullanılmaktadır. ⓘ

Şehre ayrıca, 2012 yılından bu yana Trasporto Passeggeri Emilia-Romagna (TPER) tarafından işletilen troleybüs hatları da dahil olmak üzere geniş bir halk otobüsü hattı ağı hizmet vermektedir. ⓘ

Büyük bir banliyö demiryolu hizmeti şu anda geliştirilme aşamasındadır (bkz. Bologna metropolitan demiryolu hizmeti) ve dört hatlı bir tramvay ağı da planlanmaktadır (bkz. Bologna'daki Tramvaylar). ⓘ

Bolonya toplu taşıma istatistikleri

Bologna'da insanların toplu taşıma kullanarak, örneğin hafta içi bir günde işe gidip gelmek için harcadıkları ortalama süre 53 dakikadır. Toplu taşıma kullananların %9'u her gün 2 saatten fazla yolculuk yapmaktadır. İnsanların toplu taşıma için bir durakta veya istasyonda beklediği ortalama süre 12 dakika iken, binicilerin %16'sı her gün ortalama 20 dakikadan fazla beklemektedir. İnsanların toplu taşıma ile tek bir yolculukta kat ettikleri ortalama mesafe 5,4 km iken, %7'si tek yönde 12 km'den fazla seyahat etmektedir. ⓘ

Demografik Bilgiler

2016 yılı sonunda, Emilia Romagna'nın Bologna eyaletinde yer alan şehrin nüfusu 388.254'tür (1 milyon kişi Bologna bölgesinde yaşamaktadır) ve bu nüfusun %46,7'si erkek, %53,3'ü kadındır. Nüfusun yüzde 27,02'sini oluşturan emeklilere kıyasla reşit olmayanlar (18 yaş ve altı çocuklar) nüfusun yüzde 12,86'sını oluşturmaktadır. Bu oran İtalya ortalaması olan yüzde 18.06 (reşit olmayanlar) ve yüzde 19.94 (emekliler) ile karşılaştırılmaktadır. Bolonya'da ikamet edenlerin yaş ortalaması 42 olan İtalya ortalamasına kıyasla 51'dir. 2002-2007 yılları arasındaki beş yılda, Bolonya nüfusu yüzde 0.0 oranında artarken, İtalya'nın tamamı yüzde 3.56 oranında büyümüştür. Bolonya'nın mevcut doğum oranı, İtalya ortalaması olan 9.45 doğumla karşılaştırıldığında, 1,000 kişi başına 8.07 doğumdur. ⓘ

Eğitim

Bologna Üniversitesi, MS 1088 yılında kurulan dünyanın en eski yüksek öğrenim kurumudur. ⓘ

Geleneksel olarak 1088 yılında Irnerius ve Pepo tarafından kurulduğu söylenen Bologna Üniversitesi, Avrupa'nın en eski üniversitesidir. Orta Çağ boyunca Avrupa entelektüel yaşamının önemli bir merkezi olmuş, İtalya'dan ve Avrupa'nın dört bir yanından akademisyenleri kendine çekmiştir. Başlangıçta bilinen adıyla Studium, her hocanın öğrencilerden bireysel olarak ücret topladığı gevşek bir şekilde organize edilmiş bir öğretim sistemi olarak başladı. Bu nedenle ilk üniversitenin konumu şehrin her tarafına yayılmış ve belirli bir milletten öğrencileri desteklemek için çeşitli kolejler kurulmuştur. ⓘ

Archiginnasio'nun 1637'den kalma anatomik tiyatrosu ⓘ

Napolyon döneminde üniversitenin merkezi, şehir merkezinin kuzeydoğu kesimindeki Via Zamboni'de bulunan bugünkü yerine taşınmıştır. Bugün üniversitenin 11 okulu, 33 bölümü ve 93 kütüphanesi şehrin dört bir yanına yayılmış durumda ve Cesena, Forlì, Ravenna ve Rimini'deki dört yan kampüsü de içeriyor. Geçmiş yüzyıllarda üniversitede bulunan önemli öğrenciler arasında Dante, Petrarch, Thomas Becket, Papa V. Nicholas, Rotterdamlı Erasmus, Peter Martyr Vermigli ve Copernicus yer almaktadır. 1732'de atanan Laura Bassi, Avrupa'da bir üniversitede resmi olarak ders veren ilk kadın oldu. Daha yakın tarihte, biyoelektromanyetiğin kaşifi Luigi Galvani ve radyo teknolojisinin öncüsü Guglielmo Marconi de üniversitede çalışmıştır. Bologna Üniversitesi, İtalya'daki en saygın ve dinamik lise sonrası eğitim kurumlarından biri olmaya devam etmektedir. Bologna, 2015 yılında 80.000'in üzerinde kayıtlı öğrencisiyle bugün hala bir üniversite şehridir. Bu toplulukta çok sayıda Erasmus, Socrates ve denizaşırı öğrenci bulunmaktadır. Üniversitenin botanik bahçesi Orto Botanico dell'Università di Bologna 1568 yılında kurulmuştur; Avrupa'nın en eski dördüncü bahçesidir. ⓘ

Johns Hopkins Üniversitesi, School of Advanced International Studies'in (SAIS) denizaşırı kampüslerinden birine ev sahipliği yapan Bologna Merkezi'ni şehirde bulundurmaktadır. SAIS Bologna, 1955 yılında bir ABD lisansüstü okulunun Avrupa'da açılan ilk kampüsü olarak kurulmuştur. Marshall Planı'nın Amerika ve Avrupa arasında kültürel bir köprü kurma çabalarından ilham almıştır. Bugün Bologna Merkezi, İtalya ve Amerika Birleşik Devletleri arasında kültürler arası farkındalığı ve değişimi destekleyen Associazione italo-americana "Luciano Finelli "ye de ev sahipliği yapmaktadır. ⓘ

Dickinson College, Indiana University, Brown University ve University of California'nın da şehirde kampüsleri ya da antenleri bulunmaktadır. ⓘ

Ayrıca Bologna, 1804 yılında kurulan Conservatorio Giovanni Battista Martini adlı bir müzik okuluna ve 1802 yılında kurulan Accademia di Belle Arti di Bologna adlı bir sanat okuluna ev sahipliği yapmaktadır. Her iki kurum da Napoleon Bonaparte tarafından başlatılan reformların bir parçası olarak doğmuştur. ⓘ

Kültür

Uluslararası müzik müzesi ve kütüphanesinde 16. yüzyıldan 20. yüzyıla kadar eski müzik aletleri ve eşsiz müzik notaları sergilenmektedir. ⓘ

Yüzyıllar boyunca Bolonya pek çok lakap edinmiştir: "Yağ" (la grassa), en ünlü spesiyalitelerin zengin etler (özellikle domuz eti), yumurtalı makarna ve tereyağı ve Parmesan gibi süt ürünleri kullanılarak hazırlandığı mutfağını ifade eder. Şehre takılan bir diğer lakap ise "kırmızı" (la rossa) olup, aslen Şehir merkezindeki binaların rengine referans olarak kullanılan bu isim, daha sonra özellikle İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra nüfusun çoğunluğu tarafından desteklenen komünist ideolojiyle bağlantılı hale gelmiştir: 1999 yılında merkez sağ bir belediye başkanının seçilmesine kadar şehir İtalyan Komünist Partisi'nin kalesi olarak bilinmekteydi. Merkez sol, 2004 belediye başkanlığı seçimlerinde Sergio Cofferati'nin seçilmesiyle yeniden iktidarı ele geçirdi. Ücretsiz toplu taşıma konseptini deneyen ilk Avrupa şehirlerinden biriydi. Bologna'nın iki takma adı daha vardır: Bunlardan ilki olan "yüksek" (la turrita), günümüzde sadece 24 kule ayakta kalmış olsa da, şehirde bulunabilecek çok sayıda Ortaçağ kulesine atıfta bulunmaktadır. İkincisi olan "bilgili" (la dotta) ise üniversitesine bir göndermedir. ⓘ

Bologna

Bologna şehir merkezi panoraması

Bologna panoraması

Bologna Piazza Maggiore panoraması

Bologna Via Emilia panoraması

• 

  Bologna Belediye sarayı

• 

  Bologna Podesta Sarayı

• 

  Bologna emblemi iki eğri kule

• 

  Bologna Neptün Çeşmesi

• 

  Tipik Bologna Evi

• 

  Bologna merkezinde Via İndipendenza

• 

  Bologna Santo Stefano Basılıkası

• 

  Bologna'da San Vitale antik kanalı

• 

  Bologna Antik bir bina (13. yüzyıl Casa Seracchioli) sundurması

• 

  Bologna San Petorino Kilisesi cephesi

• 

  Bologna Sala Borsa Kütüphanesi

• 

  Bologna Üniversitesi eski anatomi amfi salonu

• 

  Bologna Konservatuvarı

• 

  Bologna Müzik Uluslararası Müzesi ve Kütüphanesi

• 

  Bologna Arena del Sole tiyatrosu

• 

  Bologna Teatro Testoni

• 

  Bologna Tren Garı

• 

  Bologna FC Renato-Dall'Ara Stadı ⓘ

Üniversite

Bologna Üniversitesi 1088 yılında kurulmuştur ve Batı dünyasının en eski üniversitesi olarak kabul edilmektedir. QS Üniversite Sıralamasına göre Bologna üniversitesi İtalya'da 4. sırada, dünyada ise 180. sırada yer almaktadır. ⓘ

İtalya'nın ve dünyanın dört bir yanından gelen çok sayıda öğrenci (Bologna'da Johns Hopkins Üniversitesi, Dickinson Koleji, Indiana Üniversitesi, Brown Üniversitesi, Kaliforniya Üniversitesi ve daha fazlası gibi yabancı üniversitelerin çeşitli kampüsleri bulunmaktadır) günlük yaşam üzerinde önemli bir etkiye sahiptir. Şehir merkezinin (sakinlerinin yaş ortalamasının çok yüksek olduğu bir bölge) canlanmasına ve kültürel girişimlerin teşvik edilmesine katkıda bulunurken, diğer yandan üniversite bölgesinin canlı gece hayatından kaynaklanan asayiş ve atık yönetimi sorunları yaratmaktadır. ⓘ

Eğlence ve sahne sanatları

Arena del Sole tiyatrosunun ön cephesi ⓘ

Bologna şehri 26 Mayıs 2006 tarihinde UNESCO Müzik Şehri olmuştur. UNESCO'ya göre, "Ağa atanan ilk İtalyan şehri olan Bologna, çağdaş yaşam ve yaratıcılığın canlı bir faktörü olarak gelişmeye devam eden zengin bir müzik geleneği ortaya koymuştur. Ayrıca, ırkçılıkla mücadelede ve ekonomik ve sosyal kalkınmayı teşvik etme çabasında müziği önemli bir araç olarak teşvik etme konusunda güçlü bir kararlılık göstermiştir. Klasikten elektroniğe, cazdan folk ve operaya kadar geniş bir yelpazede müzik türlerini teşvik eden Bologna, vatandaşlarına şehrin profesyonel, akademik, sosyal ve kültürel yönlerine derinlemesine nüfuz eden bir müzikal canlılık sunmaktadır." ⓘ

Tiyatro, 16. yüzyıla kadar Bolonya'da popüler bir eğlence biçimiydi. İlk halka açık tiyatro, 1547'den beri Palazzo del Podestà'da faaliyet gösteren Teatro alla Scala'ydı. İtalyan Bolonya tiyatrosunun önemli isimlerinden biri, 1905'ten bu yana tiyatroda büyük başarı kazanan ve Bolonyalı aktör Gino Cervi tarafından beyaz perdede tekrarlanan Kardinal Lambertini'nin yazarı, oyun yazarı Alfredo Testoni'dir. 1998 yılında Bologna Belediyesi, şehirdeki başlıca tiyatro tesislerinin bir araya geldiği "Bologna dei Teatri" (Tiyatroların Bologna'sı) projesini başlatmıştır. Bu, Bolonya lehçesinden çağdaş dansa kadar çeşitli tiyatro fırsatları sunan, ancak bir iletişim stratejisi ve birliği teşvik eden bir tiyatrolar devresidir. Özellikle, projeye katılan çeşitli tiyatrolardaki gösteriler tek bir afiş aracılığıyla haftalık olarak duyurulmaktadır. Bologna'nın opera binası Teatro Comunale di Bologna'dır. Müzik direktörlüğünü 2014 yılındaki ölümüne kadar Claudio Abbado'nun yaptığı Mozart Orkestrası 2004 yılında kurulmuştur. ⓘ

Bologna, Angelica, Bologna ve Contemporanea (çağdaş müzik festivalleri), Bolognafestival (uluslararası klasik müzik festivali) gibi bir dizi uluslararası müzik, sanat, dans ve film festivaline ev sahipliği yapmaktadır, Bologna Caz Festivali, Biografilm Festivali (biyografik filmlere adanmıştır), BilBolBul (bir çizgi roman festivali), Danza Urbana (bir sokak çağdaş dans festivali), F.I.S. Co (çağdaş sanat festivali, şimdi Live Arts Week ile birleştirildi), Future Film Festival (animasyon ve özel efektler),Il Cinema Ritrovato (nadir ve unutulmuş filmler hakkında film festivali), Live Arts Week, Gender Bender (cinsiyet kimliği, cinsel yönelim ve beden temsili üzerine festival), Homework festivali (elektronik müzik festivali), İnsan Hakları Film Festivali, Some Prefer Cake (lezbiyen film festivali), Zecchino d'Oro (bir çocuk şarkı yarışması). ⓘ

Mutfak

Tagliatelle al ragù bolognese, Bologna'da servis edildiği gibi ⓘ

Bologna mutfak geleneği ile ünlüdür. Et bazlı bir makarna sosu olan ünlü Bolonez sosunun evidir. İtalya'da ragù olarak adlandırılır ve dünya genelinde bulunan çeşitlerinden büyük ölçüde farklıdır. Bologna'da sos sadece tagliatelle için sos olarak kullanılır ve spagetti ile servis edilmesi tuhaf karşılanır. ⓘ

Verimli Po Nehri Vadisi'nde yer alan zengin yerel mutfak, büyük ölçüde et ve peynirlere dayanmaktadır. Tüm Emilia-Romagna'da olduğu gibi prosciutto, mortadella ve salumi gibi kurutulmuş domuz etlerinin üretimi yerel gıda endüstrisinin önemli bir parçasıdır. Yakınlardaki saygın üzüm bağları arasında Pignoletto dei Colli Bolognesi, Lambrusco di Modena ve Sangiovese di Romagna bulunmaktadır. Ragù'lu Tagliatelle, lazanya, et suyunda servis edilen tortellini ve orijinal Bologna sosisi olan mortadella yerel spesiyaliteler arasındadır. ⓘ

Geleneksel Bolonya tatlıları genellikle bayramlarla bağlantılıdır; örneğin fave dei morti ("ölülerin kurabiyeleri"), Azizler Günü için yapılan çok renkli badem ezmeli kurabiyeler, Aziz Joseph Günü'nde servis edilen reçel dolgulu raviole kurabiyeleri ve sfrappole olarak bilinen karnaval tatlıları, üzeri pudra şekeriyle kaplı hafif ve narin bir kızarmış hamur işi, Noel'de servis edilen baharatlı bir kek olan certosino veya panspeziale ("kartusçu" veya "eczacı keki"). Badem, pirinç ve amarettodan yapılan muhallebi benzeri bir kek olan Torta di riso, zuppa inglese gibi yıl boyunca yapılır. ⓘ

Spor

32.000 kapasiteli Stadio Renato Dall'Ara, Bologna FC 1909'a ev sahipliği yapmaktadır. ⓘ

Bologna'nın sportif takma adı, şehrin iki rakip tarihi basketbol kulübü olan Virtus ve Fortitudo'nun başarılarına atfen Basket City'dir, ancak kulüpler artık genellikle mevcut sponsorlarının isimleriyle anılmaktadır. Bu iki kulüpten ilki 16 İtalya basketbol şampiyonluğu ve iki Euroleague şampiyonluğu kazanarak Avrupa'nın en etkili basketbol kulüplerinden biri olurken; ikincisi 1999 ve 2005 yılları arasında iki lig şampiyonluğu kazanmıştır. Hem Lega A hem de LegADue'yi yöneten İtalyan Basketbol Ligi'nin merkezi Bologna'da bulunmaktadır. ⓘ

Futbol da Bologna'da güçlü bir geleneğe sahiptir. Şehrin ana kulübü Bologna F.C. 1909, yedi İtalya ligi şampiyonluğu (en son 1963-64'te) kazanarak lig tarihinin en başarılı altıncı takımı olmuştur; 1930'lardaki en parlak dönemlerinde Bologna FC "Lo squadrone che tremare il mondo fa" (İtalyanca "Dünyayı Sarsan Takım") olarak adlandırılıyordu. Kulüp maçlarını 38.000 kapasiteli Stadio Renato Dall'Ara'da oynamakta olup, bu stat hem futbol hem de rugby birliğinde İtalyan milli takımına ve San Marino milli futbol takımına ev sahipliği yapmıştır. Ayrıca 1990 FIFA Dünya Kupası'na da ev sahipliği yapmıştır. ⓘ

Şehirde ragbi birliği de mevcuttur: Rugby Bologna 1928 sadece en eski İtalyan rugby birliği kulüplerinden biri değil aynı zamanda İtalyan rugby birliği federasyonuna bağlı ilk kulüptür ve bugüne kadar (2014) İtalya'nın halen faaliyette olan en eski rugby birliği kulübüdür. Kulüp, tarihinin ilk 25 yılında İtalya şampiyonasının en üst kademesinde yer almış, hiçbir zaman şampiyonluğu kazanamamış ancak birkaç kez ikincilik elde etmiştir. 1990'ların sonunda en üst lige (Serie A1 ve ardından Super 10) geri dönmüş ve küme düşmelerine ve neredeyse yok olmalarına neden olan ciddi mali sorunlarla karşılaşmışlardır. ⓘ

Gianni Falchi Stadyumu, Bologna'da bulunan bir beyzbol stadyumudur. İtalyan Beyzbol Ligi'nde yer alan Fortitudo Baseball Bologna'nın iç saha maçlarına ev sahipliği yapmaktadır. ⓘ

İnsanlar

Papa Benedict XIV, 1675 yılında Bologna'da doğdu ⓘ

• Luca Carboni (şarkıcı-söz yazarı, 1962 doğumlu)
• Ulisse Aldrovandi (doğa bilimci, 1522-1605)
• Antonio Alessandrini (anatomist ve parazitolog, 1786-1861)
• Maria Gaetana Agnesi (matematikçi ve yardımsever, 1718-1799)
• Amico Aspertini (ressam, yak. 1474-1552)
• Pupi Avati (yönetmen, d. 1938)
• Riccardo Bacchelli (yazar, 1891-1985)
• Adriano Banchieri (besteci, 1568-1634)
• Agostino Barelli (mimar, 1627-1687)
• Antonio Basoli (ressam ve sahne tasarımcısı, 1774-1848)
• Laura Bassi (bilim insanı, Avrupa'da üniversite kürsüsüne atanan ilk kadın, 1711-1788)
• Ugo Bassi (İtalyan milliyetçi kahraman, 1848 ayaklanmalarındaki rolü nedeniyle idam edildi, 1800-1849)
• Pier Francesco Battistelli (quadratura ressamı, 17. yüzyıl)
• Stefano Benni (yazar, d. 1947)
• Benedict XIV (Prospero Lambertini, Papa 1740-58)
• Giovanni II Bentivoglio (1443-1508)
• Giordano Berti (yazar, d. 1959)
• Amedeo Biavati (futbolcu, 1915-1979, step vuruşunun icadıyla tanınır, 1938 Dünya Şampiyonu, sadece Bologna FC'de oynamıştır)
• Cristina D'Avena (oyuncu ve şarkıcı, 1964 doğumlu)
• Francesco Ricci Bitti, İtalyan spor yöneticisi
• Simone Bolelli (profesyonel tenisçi, 1985 doğumlu)
• Giacomo Bolognini (ressam, 1664-1734)
• Rafael Bombelli (matematikçi, 1526-1572)
• Rossano Brazzi (aktör, 1916-1994)
• Floriano Buroni (gravürcü, 17. yüzyıl)
• Arcangelo Canetoli (Roma Katolik rahibi, düzenli kanon, 1460-1513)
• Raffaella Carrà (şarkıcı, 1943-2021)
• Annibale Carracci (ressam, 1560-1609)
• Lodovico Carracci (ressam, 1555-1619)
• Agostino Carracci (ressam, 1557-1602)
• Corrado Casalini (futbolcu, d. 1914)
• Chiara Caselli (oyuncu, 1967 doğumlu)
• Pier Ferdinando Casini (politikacı, d. 1955)
• Pietro Cataldi (matematikçi, 1548-1626)
• Pierluigi Collina (futbol hakemi, 1960 doğumlu)
• Carlo Colombara (operatik bas, 1964 doğumlu)
• Giovanni Paolo Colonna (besteci, 1637-1695)
• Alessandro Cortini (müzisyen, 1976 doğumlu)
• Cesare Cremonini (söz yazarı, 1980)
• Giuseppe Maria Crespi (ressam, 1665-1747)
• Donato Creti (ressam, 1671-1749)
• Giulio Cesare Croce (kantocu ve yazar, 1550-1609)
• Scipione del Ferro (matematikçi, kübik denklemi çözdü, 1465-1526)
• Francesco Francia (Francesco Raibolini, ressam, yak. 1450-1517)
• Lucio Dalla (şarkıcı-söz yazarı, 1943-2012)
• Domenichino (Domenico Zampieri, ressam, 1581-1641)
• Elena Duglioli (Roma Katolik aristokratı, 1472-1520)
• Sara Errani (tenisçi, 1987 doğumlu)
• Gianfranco Fini (politikacı, 1952 doğumlu)
• Aristotile Fioravanti (mimar, yak. 1415-c. 1486)
• Carlo Fornasini (1854-1931), Foraminiferler üzerinde çalışan mikropalaeontolog
• Luigi Galvani (bilim adamı, biyoelektriğin kaşifi, 1737-1798)
• Alessandro Gamberini, (futbolcu, 1981 doğumlu)
• Serena Grandi (aktris, d. 1958)
• Gregory XIII (Ugo Boncompagni, Papa 1572-85, Gregoryen Takvimini başlattı)
• Gregory XV (Alessandro Ludovisi, Papa 1621-3)
• Il Guercino (Giovanni Barbieri, ressam, 1591-1666)
• Irnerius (hukukçu, yaklaşık 1050-en az 1125)
• Kutsanmış Imelda Lambertini (Dominiken rahibe adayı, Efkaristiya mistiği ve çocuk azize, yaklaşık 1322-1333)
• Claudio Lolli (şarkıcı-söz yazarı, 1950-2018)
• Lucius II (Gherardo Caccianemici dell'Orso, Papa 1144-5)
• Marcello Malpighi (fizyolog, anatomist ve histolog, 1628-1694)
• Guglielmo Marconi (mühendis, kablosuz telgrafın öncüsü, Nobel Fizik ödülü, 1874-1937)
• Giovanni Battista Martini (müzik kuramcısı, 1706-1784)
• Giuseppe Mezzofanti (kardinal, dilbilimci ve hiperpoliglot, 1774-1839)
• Marco Minghetti (ekonomist ve devlet adamı, 1818-1886)
• Giorgio Morandi (ressam, 1890-1964)
• Gianni Morandi (şarkıcı, 1944 doğumlu)
• Ludovico Morbioli (Katolik din adamı, Kutsanmış ilan edildi, 1433-1485)
• Edgardo Mortara (Risorgimento döneminde Mortara Davası'na konu olan Katolik rahip, 1851-1940)
• Nella Nobili (Şair ve yazar, 1926-1985)
• Gianluca Pagliuca (futbolcu, 1966 doğumlu)
• Pier Paolo Pasolini (yazar, şair, yönetmen, 1922-1975)
• Agostino delle Prospettive, ressam (1525)
• Umberto Puppini (1884-1946), matematikçi
• Roberto Regazzi (luthier, 1956 doğumlu)
• Guido Reni (ressam, 1575-1642)
• Ottorino Respighi (besteci, 1879-1936)
• Augusto Righi (fizikçi, elektromanyetizma konusunda otorite, 1850-1920)
• Carlo Ruini (at anatomisti, 1530-1598)
• Angelo Schiavio (futbolcu, 1905-1990, 1934 yılında Bologna adına uzatmalarda galibiyet golünü atmıştır)
• Senhit (şarkıcı, 1979 doğumlu)
• Elisabetta Sirani (ressam, 1638-1665)
• Alberto Tomba (kayakçı, 1966 doğumlu)
• Ondina Valla (ilk İtalyan kadın Olimpiyat altın madalyalı sporcu, 1916-2006)
• Mariele Ventre (öğretmen ve eğitmen, Piccolo Coro dell' Antoniano korosunun kurucusu, 1939-1995)
• Christian Vieri (futbolcu, 1973 doğumlu)
• Vitale da Bologna (ressam, d. 1330, ö. 1361)
• Anteo Zamboni (15 yaşındayken Benito Mussolini'ye suikast girişiminde bulunan anarşist, 1911-1926)
• Alex Zanardi (yarış pilotu, 1966 doğumlu)
• Marco Aurelio Zani de Ferranti (yazar, müzisyen ve besteci, 1801-1878)
• Alessandro Carloni (yönetmen, animatör, Kung Fu Panda ve The Croods gibi filmlerde çalışan sanatçı, 1978 doğumlu)
• Bolonyalı Azize Catherine (Caterina de' Vigri) (1413-1463) Yoksul Claire rahibesi, yazar, mistik, sanatçı

Yukarıda listelenen şehrin yerlilerine ek olarak, aşağıdakiler de Bologna'yı evleri haline getirmişlerdir:

• Giosuè Carducci (şair ve akademisyen, Nobel Edebiyat Ödülü, Lucca yakınlarında doğdu, Toskana, 1835-1907)
• Carlo Felice Cillario (Uluslararası üne sahip İtalyan orkestra şefi, 1946'da Bologna Oda Orkestrası'nın kurucusu, 7 Şubat 1915 - 13 Aralık 2007)
• Umberto Eco (yazar ve akademisyen, Alessandria, Piedmont doğumlu, 1932-2016)
• Sardunyalı Enzio (yaklaşık 1218 doğumlu, Sardunya Kralı ve İmparator Frederick II'nin gayrimeşru oğlu, 1249'dan 1272'deki ölümüne kadar Palazzo Re Enzo'da hapsedildi)
• Vasco Errani (siyasetçi, 1955 doğumlu)
• William Girometti (ressam, Milano doğumlu, 1924-1998)
• Alfonso Lombardi (heykeltıraş, Ferrara'da doğdu, 1497-1537 civarı)
• Niccolò dell'Arca (heykeltıraş, Bari doğumlu, yaklaşık 1435/1440-2 Mart 1494)
• Juan Ignacio Molina (doğa bilimci, Şili doğumlu, 1740-1829)
• Giovanni Pascoli (şair ve akademisyen, San Mauro di Romagna doğumlu, 1855-1912)
• Aziz Petronius (San Petronio, Bologna piskoposu ve şehrin koruyucu azizi, doğum yeri bilinmiyor, MS 450 civarında öldü)
• Romano Prodi (ekonomist, siyasetçi, 1939 Scandiano, Reggio Emilia doğumlu)
• Gioachino Rossini (opera bestecisi, Pesaro doğumlu, 1792-1868)
• Giuseppe Torelli (besteci, Verona'da doğdu, 1658-1709)
• Wu Ming (yazar kolektifi, 2000 yılından beri aktif)
• Farinelli (Carlo Broschi, kastrato opera sanatçısı, 1705-1782)
• Giorgio Rosa (mühendis, kısa ömürlü mikronasyon Gül Adası Cumhuriyeti'nin başkanı, 1925-2017) ⓘ

Kardeş şehirler

Bologna şu kentlerle kardeş şehir bağlantısı kurmuştur:

Coventry, Birleşik Krallık Harkiv, Ukrayna La Plata, Arjantin Leipzig, Almanya St. Louis, Missouri, Amerika Birleşik Devletleri Portland, Oregon, Amerika Birleşik Devletleri Selanik, Yunanistan

San Carlos, Río San Juan, Nikaragua Saint-Louis, Senegal Toulouse, Fransa Tuzla, Bosna-Hersek Valencia, İspanya Zagreb, Hırvatistan ⓘ

Bologna ile kardeştir:

• Coventry, İngiltere, Birleşik Krallık, 1984'ten beri
• Kharkiv, Ukrayna, 1966'dan beri
• Leipzig, Almanya, 1962'den beri
• La Plata, Arjantin, 1988'den beri
• Portland, Amerika Birleşik Devletleri, 2003'ten beri
• Saint-Louis, Senegal, 1991'den beri
• Louis, Amerika Birleşik Devletleri, 1987'den beri
• San Carlos, Nikaragua, 1988'den beri
• Selanik, Yunanistan, 1981'den beri
• Toulouse, Fransa, 1981'den beri
• Tuzla, Bosna Hersek, 1994'ten beri
• Valencia, İspanya, 1980'den beri
• Zagreb, Hırvatistan, 1961'den beri
• Prijepolje, Sırbistan, 1966'dan beri ⓘ

Nüfus gelişmesi

Bologna komününün belediye sınırları içinde nüfusu (30.6.2010 itibarıyla) 379.778 kişidir. Bu belediye sınırları içindeki nüfusun 19. ve 20. yüzyıllarda gelişmesi resmi nüfus sayımı sonuçlarına göre şu gösterimde özetlenmiştir: Kişi ⓘ

Komşu komünler

Bologna komünü şu komünlerle sınır komşusudur: Anzola dell'Emilia, Calderara di Reno, Casalecchio di Reno, Castel Maggiore, Castenaso, Granarolo dell'Emilia, Pianoro, San Lazzaro di Savena, Sasso Marconi, Zola Predosa ⓘ