Flört

Macar ressam Pal Szinyei Merse'nin Sevgililer Tablosu

Çıkma ya da flört; evlilik, nişanlılık ya da buna benzer başka bir birliktelik içinde olmayan iki birey arasında arkadaşlığın ötesinde duygusal, romantik ve/veya cinsel yakınlık içeren ilişkidir. ⓘ

Genellikle bir romantik ilişkinin başlangıcında, çiftin, sık sık bir araya gelerek birbirini tanımaya çalıştığı dönemdir. Bu kavram için Türkçede kullanılan çıkma ifadesi, "birlikte sokağa çıkmak, bir yere gitmek'" sözünün bir kısaltması olarak kullanılmaktadır. Flört kelimesi ise, Fransızcada "çiçeklerle süslemek ve tatlı sözler söylemek", "boş sözler etmek" anlamlarına gelen "fleurettir" fiilinden gelmiştir. ⓘ

Bu kavram, uzun süreli bir romantik ilişki, kısa süreli romantik bir ilişki, bir defaya özgü bir buluşma/ tanışma eylemi, tek gecelik cinsel bir partner, sadece bir cinsel partner, bir ve birkaç kişiyle takılmak, bir grup arkadaşla birlikte sosyalleşmek gibi biçimler alabilir. Üzerinde uzlaşılmış bir tanım yoktur. Kimileri flörtü iki kişinin kendini birbirine adadığı tek eşli bir ilişki olarak tanımlarken, bazıları adanmışlık içermeyen ilişki ya da bir kişinin aynı anda birden fazla partnerle birlikte olabileceği ilişki olarak tanımlayabilir. İletişim teknolojilerindeki gelişmelere paralel olarak, internet ortamında veya diğer iletişim araçlarıyla, romantizme yönelik sosyalleşmek de çıkma olarak kabul edilir. ⓘ

Flörtün, romantik ilişkilerde birbirini tanıma dönemi olup şiddet içermeyeceği düşünülse de bir üniversitede flört ilişkisi içindeki öğrencilerin önemli bir kısmının şiddette maruz kaldığını ortaya koyan bir araştırmanın ABD'de 1981'de yayımlanmasından sonra flört ilişkilerindeki şiddet konusu birçok araştırmacının dikkatini çekmiş ve birçok araştırma yapılmıştır. Fiziksel, cinsel, psikolojik/duygusal veya ısrarlı takip gibi şiddet türlerinin flört ilişkilerinde yaşandığı pek çok araştırmacı tarafından rapor edilmiştir. ⓘ

Henri Gerbault'un bir erkek ve bir kadın arasındaki flörtü tasvir ettiği bir poster ⓘ

Flört genellikle, söz konusu ortamda cinsel ilginin doğrudan ifade edilmesini genellikle onaylamayan sosyal görgü kuralları dahilinde olsa da, taraflar arasındaki gerçek ilişkinin haklı göstereceğinden biraz daha fazla yakınlık öneren bir şekilde konuşmayı ve davranmayı içerir. Bu, bir şaka veya ironi duygusu iletilerek gerçekleştirilebilir. Çift anlamlar (bir anlamın resmi olarak daha uygun olduğu ve diğerinin daha müstehcen olduğu) kullanılabilir. Beden dili, saçları savurma, göz teması, kısa dokunuşlar, açık duruşlar, yakınlık ve diğer jestleri içerebilir. Flört, abartılı olmayan, utangaç veya ciddiyetsiz bir tarzda yapılabilir. İlginin sesli iletişimi örneğin şunları içerebilir,

• Ses tonundaki değişiklikler (hız, ses seviyesi ve tonlama gibi),
• gerilimi artırmaya ve niyeti ve uyumu test etmeye hizmet edebilecek meydan okumalar (alay etme, sorular, niteleme ve sahte ilgisizlik dahil)
• Teklifler, onay ve incelik, bilgi ve duruş sergileme, kendine güven, akıllı ve şık, hükmedici bir tavır içeren hayranlık. ⓘ

Flört davranışı, insanların ne kadar yakın durması gerektiği (proksemik), göz temasının ne kadar süreceği, ne kadar dokunmanın uygun olduğu ve benzeri gibi farklı sosyal görgü kuralları nedeniyle kültürler arasında farklılık gösterir. Bununla birlikte, bazı davranışlar daha evrensel olabilir. Örneğin, etolog Irenäus Eibl-Eibesfeldt, Afrika ve Kuzey Amerika gibi farklı yerlerde kadınların benzer flört davranışları sergilediğini bulmuştur; örneğin uzun süreli bir bakışın ardından küçük bir gülümseme ile birlikte bakışları soğukkanlı bir şekilde kesmek gibi. ⓘ

Monkey Business filminde Laurel (Marilyn Monroe tarafından canlandırılan) Dr. Fulton (Cary Grant tarafından canlandırılan) ile flört ederken ⓘ

Etimoloji

Flört kelimesinin kökeni belirsizdir. Oxford İngilizce Sözlüğü (ilk baskı) onu ciddiyetsizliği vurgulayan flit ve flick gibi onomatopoeik kelimelerle ilişkilendirir; öte yandan, çiçek yapraklarını düşürerek "baştan çıkarmak (denemek)", yani "tatlı sözler söylemek" anlamına gelen eski Fransızca conter fleurette'e atfedilmiştir. Eski moda olsa da, bu ifade Fransızca'da hala kullanılmaktadır, genellikle alaycı bir şekilde, ancak flört etmek için İngilizce gallicism yolunu yaptı ve şimdi bir anglicism haline geldi. ⓘ

Fleurette kelimesi 16. yüzyılda bazı sonelerde ve diğer bazı metinlerde kullanılmıştır. Fransızca fleurette (küçük çiçek) kelimesi ve eski güney Fransa dilindeki flouretas (Latince flora'dan (çiçek için)) kelimesi, çiçeklerin aynı anda hem bahane hem de karşılaştırma terimleri olduğu bazı küçük sözlerle ilgilidir. Güney Fransa'da bazı kullanımlar 1484'te hala kullanılmaktaydı, Fransızca'da fleur kelimesinden az ya da çok ilişkili başka kelimeler türetilmiştir: örneğin 13. yüzyıl esflourée'sinden effleurer (İngilizce: hafifçe dokunmak); 13. yüzyıl desflorer'inden déflorer (İngilizce: deflower) veya (18. yüzyıl fleuret (İngilizce Folyo). ⓘ

Çiçekler, bahar, gençlik ve kadınların birlikteliği modern değildir ve antik Yunan'daki Chloris veya antik Roma İmparatorluğu'ndaki Flora (tanrı) gibi antik kültürde, Floralia festivali de dahil olmak üzere ve Şarkıların Şarkısı gibi diğer eski şiirlerde de dikkate alınmıştır. ⓘ

Tarih

Dünya Savaşı sırasında antropolog Margaret Mead, İngiltere'de İngiliz Enformasyon Bakanlığı ve daha sonra ABD Savaş Enformasyon Ofisi için çalışıyor, Amerikan askerlerinin İngiliz sivilleri daha iyi anlamalarına yardımcı olmak için konuşmalar yapıyor ve makaleler yazıyordu. Amerikan askerleri ile İngiliz kadınları arasındaki flörtlerde kimin hangi inisiyatifi alması gerektiğine dair bir yanlış anlama örüntüsü gözlemledi. Amerikalılar için, "Erkek ilerlemeyi öğrenir ve çift arasındaki duygu durumuna uygun olmadığında bunları geri püskürtmek için kıza güvenir" diye yazarken, İngilizler için "Kız hafif bir soğukluk engeline bağlı olarak yetiştirilir... erkekler buna saygı duymayı öğrenir ve geri kalanı için durumun gerektirdiği şekilde yaklaşmak veya ilerlemek için erkeklere güvenir" diye yazmıştır. Bu durum, örneğin İngiliz kadınların bir Amerikan askerinin girişkenliğini onun niyet ettiğinden daha samimi ya da ciddi bir şey olarak yorumlamasına yol açmıştır. ⓘ

İletişim teorisyeni Paul Watzlawick, "hem Amerikalı askerlerin hem de İngiliz kızların birbirlerini cinsel açıdan atılgan olmakla suçladıkları" bu durumu, kişiler arası iletişimdeki "noktalama" farklılıklarına bir örnek olarak kullanmıştır. Her iki kültürde de kur yapmanın "ilk göz temasından nihai doyuma" kadar yaklaşık 30 adımdan oluştuğunu, ancak adımların sıralamasının farklı olduğunu yazmıştır. Örneğin, öpüşme Amerikan modelinde erken bir adım olabilirken, İngiliz modelinde nispeten samimi bir eylemdir. ⓘ

Japon fahişeler, 19. yüzyılın sonlarına kadar dönemin en popüler basılı medyası olan Shunga sanatının çoğunda tasvir edildiği gibi, dudakları gizleyerek ve gözleri göstererek sözlü olmayan ilişkileri vurgulayan başka bir flört biçimine sahipti. ⓘ

Avrupalı el yelpazeleri

Yelpaze, 16. yüzyıldan itibaren başta İngiltere ve İspanya olmak üzere bazı Avrupa toplumlarında bir iletişim ve dolayısıyla flört aracı olarak yaygın bir şekilde kullanılmıştır. Yelpazenin kullanımıyla birlikte tam bir işaret dili geliştirilmiş, hatta görgü kuralları kitapları ve dergileri yayınlanmıştır. Charles Francis Badini, 1797'de Londra'da William Cock tarafından yayınlanan Orijinal Yelpaze Bilimi ya da Bayanların Konuşma Yelpazesi'ni yarattı. Yelpazenin kullanımı sadece kadınlarla sınırlı değildi, erkekler de yelpaze taşıyor ve onlarla nasıl mesaj ileteceklerini öğreniyorlardı. Örneğin yelpazeyi kalbin yanına koymak "Seni seviyorum" anlamına gelirken, yelpazeyi genişçe açmak "Beni bekle" anlamına geliyordu. ⓘ

Yelpaze kullanımının ("abanicos" olarak adlandırılır) bugün hala çok popüler olduğu İspanya'da, bayanlar bunları ailelerinin veya refakatçilerinin dikkatini çekmeden talipleriyle veya talip adaylarıyla iletişim kurmak için kullanırlardı. Bu kullanım 19. yüzyıl boyunca ve 20. yüzyılın başlarında oldukça popülerdi. ⓘ

Amaç

Bir kadın, bir askeri tüyle gıdıklayarak onunla flört eder. ⓘ

İnsanlar çeşitli nedenlerle flört ederler. Sosyal antropolog Kate Fox'a göre, iki ana flört türü vardır: sadece eğlenmek için flört etmek ve daha ileri bir niyetle flört etmek. ⓘ

Henningsen 2014 yılında yaptığı bir incelemede daha ileri bir ayrım yapmış ve flört için altı ana motivasyon belirlemiştir: seks, ilişkisel gelişim, keşif, eğlence, öz saygı ve araçsal. Henningsen, çoğu flört etkileşiminin bu güdülerden birden fazlasını içerdiğini tespit etmiştir. Flört motivasyonlarında cinsiyet farklılıkları da olduğu görülmektedir. ⓘ

Kur yapma

Birçok insan, başka bir kişiyle cinsel ilişkiye girmek amacıyla bir kur başlatma yöntemi olarak flört eder. Bu anlamda flört, eş seçme sürecinde bir rol oynar. Flört eden kişi bir başkasına cinsel uygunluk sinyalleri gönderir ve flört etmeye devam etmek için ilginin karşılık bulmasını bekler. Flört, bakış alışverişi, el dokunma ve saça dokunma gibi sözel olmayan işaretleri veya daha fazla temas başlatmak için sohbet etme, övgü dolu yorumlar yapma ve telefon numaralarını değiş tokuş etme gibi sözlü işaretleri içerebilir. ⓘ

Birçok çalışma, cinsiyetin flört davranışları için itici bir motivasyon olduğunu doğrulamıştır. Buna ek olarak, Messman ve meslektaşlarının çalışması bu hipotezi desteklemiştir; bir kişi bir kişiye fiziksel olarak ne kadar çekici gelirse, onunla flört etme şansının o kadar yüksek olduğunu göstermiştir. ⓘ

İlgi sinyali vermek amacıyla flört etmek, flörtün genellikle çok incelikli bir şekilde gerçekleştirildiği düşünüldüğünde şaşırtıcı bir olgu olarak ortaya çıkmaktadır. Aslında kanıtlar, insanların flört davranışlarını nasıl yorumladıkları konusunda sıklıkla yanıldıklarını göstermektedir. Mantıksal olarak, flörtün temel amacı diğer kişiye ilgi sinyali vermekse, o zaman sinyal açık ve net bir şekilde yapılmalıdır. İnsan flörtünün muğlak doğasının olası bir açıklaması, kur yapma sinyalleriyle ilişkili maliyetlerde yatmaktadır. Gerçekten de, Gersick ve meslektaşlarına göre, bir ilişkinin doğasının bozulmasına yol açabileceği için ilgi sinyali vermek maliyetli olabilir. Örneğin, bir arkadaşa cinsel ilgi sinyali vermek, özellikle romantik ilerlemenin alıcı tarafından reddedilmesi durumunda, arkadaşlığa belirsizlik getirme riski taşır. Bu nedenle bireyler, cinsel ilgi ifadesiyle ilişkili riskleri sınırlandırmak için daha incelikli bir flört etkileşimine girmeyi tercih ederler. ⓘ

Daha genel olarak, insan ilişkileri sosyal normlar tarafından yönetilir ve bunlar ihlal edildiğinde, sosyal, ekonomik ve hatta yasal nitelikte olabilen önemli maliyetlere maruz kalınabilir. Örnek olarak, bir yöneticinin astıyla flört etmesi, cinsel tacizle suçlanmak gibi güçlü maliyetlere yol açabilir ve bu da potansiyel olarak iş kaybına neden olabilir. ⓘ

Ayrıca, üçüncü taraflar da cinsel ilgisini ifade eden bir kişiye maliyet yükleyebilir. Bir başkasının romantik partnerine cinsel ilgi göstermek oldukça cezalandırılabilir bir eylemdir. Bu durum genellikle kişinin partnerinde kıskançlığa yol açarak özellikle erkeklerde öfke ve (olası) fiziksel cezalandırmayı tetikleyebilir. Üçüncü taraflar da gizlice dinleme eylemi yoluyla maliyet yükleyebilir. Bunlar kişinin itibarına zarar vererek olası sosyal, ekonomik ve yasal maliyetlere yol açabilir. ⓘ

Dikkate alınması gereken son bir nokta da, çıkar sinyalleriyle ilişkili maliyetlerin, hayvanlar dünyasıyla kıyaslandığında insanlar söz konusu olduğunda daha da arttığıdır. Gerçekten de dilin varlığı, bilginin çok daha hızlı bir şekilde dolaşıma girebileceği anlamına gelmektedir. Örneğin, gizli dinleme söz konusu olduğunda, gizli dinleyicinin ek yükü çok geniş sosyal ağlara yayılabilir ve böylece sosyal maliyetler artar. ⓘ

Diğer motivasyonlar

İnsanların flört etmelerinin bir başka nedeni de partnerleriyle romantik bir ilişkiyi pekiştirmek veya sürdürmektir. Partnerleriyle ilişkilerinin gelişmesini desteklemek için flört davranışlarında bulunurlar. İnsanlar ayrıca 'keşfetmek' amacıyla da flört ederler. Bu anlamda, amaç mutlaka cinsel ya da romantik ilgiyi ifade etmek değil, sadece o kişiden ne isteyeceklerine dair herhangi bir karar vermeden önce diğerinin kendileriyle ilgilenip ilgilenmeyeceğini değerlendirmektir. ⓘ

Henningsen ve Fox ayrıca flörtün bazen sadece eğlence için de kullanılabileceğini göstermiştir. Örneğin, araştırmalar işyerinde flörtün çoğunlukla eğlence amaçlı kullanıldığını göstermiştir. ⓘ

Flört etmeye iten bir başka neden de kişinin kendi özsaygısını geliştirmesidir. İnsanlar genellikle biri kendileriyle flört ettiğinde kendilerini çok değerli hissederler. Bu nedenle, insanlar genellikle karşılık vermeyi teşvik etmek ve böylece benlik saygılarını artırmak için flört ederler. ⓘ

Son bir nokta olarak, insanlar araçsal amaçlarla da flört edebilirler. Örneğin, bir gece kulübünde bir içki ya da iş yerinde bir terfi gibi diğer kişiden bir şey elde etmek için flört edebilirler. ⓘ

Motivasyonlarda cinsiyet farklılıkları

Belirli flört türlerinin erkekler arasında kadınlara kıyasla daha yaygın olduğu ve bunun tersinin de geçerli olduğu görülmektedir. ⓘ

Öncelikle, Henningsen ve meslektaşlarının çalışması, cinsel amaçlı flörtün erkekler arasında daha belirgin olduğunu göstermiştir. Öte yandan, ilişki geliştirme amaçlı flörtün kadınlar tarafından daha sık kullanıldığı görülmüştür. ⓘ

Ebeveyn yatırımı teorisi göz önünde bulundurulduğunda bu bulgular şaşırtıcı değildir. İlk olarak, teori kadınların daha seçici, erkeklerin ise daha rekabetçi olduğunu belirtmekte, dolayısıyla kur yapma amaçlı flörtün erkekler arasında daha yaygın olarak kullanılacağını öngörmektedir. Teori aynı zamanda kadınların yavrularına daha fazla yatırım yaptığını ve bunun da yavrularının hayatta kalmasına katkıda bulunabilecek kaynaklar sağlayabileceği için ilişkilerine yatırım yapmaya daha yatkın olduklarını öngörmektedir. Öte yandan, erkeklerin eşlerinin yavrularının kendilerine ait olacağının garantisi yoktur, bu nedenle uzun vadeli ilişkiler aramak için daha az teşvikleri vardır; bu da erkeklerin ilişki gelişimi için flört etmeyi neden daha az önemsediklerini açıklamaktadır. ⓘ

Ayrıca Henningsen, eğlence için flört etmenin kadınlarda erkeklerden daha yaygın olduğunu bulmuştur. Bunun olası bir açıklaması, kadınların Henningsen'in "alıştırma flörtü" olarak adlandırdığı şeyi yapmalarında yatıyor olabilir. Kadınlar daha seçici olduklarından ve çocuklarına bakacak en iyi partneri bulmak istediklerinden, hangi flört davranışlarının en çok işe yaradığını değerlendirmek ve pratik yapmak için eğlence amaçlı flört ediyor olabilirler. ⓘ

Örnekler

Beden dili üzerine bir çalışma: Haynes King'in Kıskançlık ve Flört ⓘ

Flört, başka bir kişiye ipucu olarak hareket eden stilize jestler, dil, vücut dili, duruşlar ve fizyolojik işaretlerden oluşabilir. Bunlar arasında, en azından Batı toplumunda, şunlar sayılabilir:

• Öpücük kondurmak
• Sıradan dokunma; flört sırasında hafifçe okşama, birbirinin kollarına, göğsüne ve boynuna dokunma/cinsel aktiviteye hazırlık olarak ağır, samimi öpüşme seansları gibi
• Sohbet (örn. şakalaşma, havadan sudan konuşma, tavlama cümleleri)
• Şirin, cilveli utangaçlık veya alçakgönüllülükle işaretlenen nazlanma, bir partnerin önemini coquet veya şakacı bir şekilde büyütme
• Göz teması, kirpik kırpma veya dik dik bakma
• Kaş kaldırma
• Dalkavukluk (örneğin güzellik, cinsel çekicilik ile ilgili)
• Footsie, birinin ayaklarını kullanarak diğerinin ayaklarıyla oynadığı bir flört biçimi
• Sarılmak
• Başkasının davranışını taklit etmek veya yansıtmak (örneğin, diğer kişi içki içerken içki içmek, diğerinin yaptığı gibi duruşunu değiştirmek, birinin başarılı bir çekime verdiği tepkileri önceden haber vermek veya taklit etmek vb.)
• Diğerinin davranışındaki herhangi bir hafif yakınlık ipucuna gülmek, kıkırdamak, cesaretlendirici bir şekilde kıkırdamak
• Gündelik konuşma sırasında olduğu gibi yakınlığı sürdürmek
• Partnerin kişiliğini, güzelliğini veya seksiliğini tanımlamak için takma adlar ve diğer sevgi sözcükleri
• Sevgi ima ederken çevrimiçi sohbet etmek, mesajlaşmak ve diğer bire bir ve doğrudan mesajlaşma hizmetlerini kullanmak
• Kişinin saçına dokunması, yan bakması ve göğsünü partnerinin göğsüne doğru tutması gibi protean sinyaller veya ilgi göstergeleri
• Partner dansı
• Aşk mektupları ve notları, şiirler yazmak veya küçük hediyeler sunmak
• Kişinin partnerinin huzurunda aşk ve bağlılığının bir ilanı olarak özel olarak seçilmiş aşk şarkıları söylemesi
• Partnerinize gülümsemek veya sırıtmak ve/veya onu yakın tutmak
• "Tesadüfi" karşılaşmaların ve romantik randevuların sahnelenmesi
• Sexting
• Alay etmek
• Gıdıklama
• Göz kırpmak

Bu etkileşimlerin birçoğunun etkinliği davranış psikologları tarafından detaylı analizlere tabi tutulmuştur ve bunların kullanımına ilişkin tavsiyeler flört koçlarından alınabilir. ⓘ

Kültürel varyasyonlar

Flört kültürden kültüre büyük farklılıklar gösterir. Örneğin, birçok Batı kültüründe çok yaygın bir flört stratejisi göz temasını içerir. Ancak, göz teması bazı Asya ülkelerinde çok farklı bir anlam taşıyabilir; burada kadınlar kendilerine bakan erkeklere karşılık verirlerse başları belaya girebilir. Dahası, Çinli ve Japon kadınlardan bazen göz teması kurmaları beklenmez çünkü bu kaba ve saygısızca bir davranış olarak değerlendirilebilir. ⓘ

Eugene de Blaas'tan Flört. Bir beden dili çalışması: flört eden bir erkek ⓘ

Flört ederken iki kişi arasındaki mesafe de önemlidir. Akdeniz veya Latin Amerika gibi "temas kültürlerinden" gelen kişiler daha yakın bir mesafede kendilerini rahat hissedebilirken, İngiliz veya Kuzey Avrupalı bir kişi tipik olarak daha fazla alana ihtiyaç duyabilir. Dokunmak, özellikle de el veya kola dokunmak flört anlamına gelse de, özellikle iletişimin doğal bir parçasını oluşturduğu temas kültürlerinde, dokunmak çoğu zaman flört niyeti olmadan da yapılır. ⓘ

Japonya'da sokakta veya halka açık yerlerde flört etmek nanpa olarak bilinir. ⓘ