Kıskançlık

İnsanlık tarihinin ilk kıskançlık öykülerinden Habil ve Kabil hikayesini anlatan Death of Abel tablosu ⓘ

Kıskançlık bir kişinin veya bir ilişkinin yitirilmesinden korkulan, karmaşık bir ruhsal yaşantı ve olumsuz tutumdur. Bunun dışında başkasının sahip olduğuna kendisinin de sahip olma gerekliliğini hissettiren bir duygudur. Türk Dil Kurumu, kıskançlık kelimesini şöyle açıklamıştır: "Bir kimse bir üstünlük gösterdiğinde veya sevilen birisinin, başkası ile ilgilendiği kanısına varıldığında takınılan olumsuz tutum" ⓘ

Kıskançlık doğuştan değil, sonradan öğrenilen ve birçok insanı etkileyen, rahatsız eden bir duygudur. Dozunda bırakıldığı sürece kıskançlık bir hastalık değil davranış bozukluğudur. Kişi bu konuda kendini kontrol edemezse bu davranış bozukluğu ileride depresyona sebebiyet verebilir. Kıskançlık özgüven eksikliği ve yetersizlik duygusundan dolayı ortaya çıkmaktadır. Kıskançlık yaşayan birisi zaman ile değersizlik, çaresizlik, öfke, mutsuzluk ve yalnızlık gibi duyguları da yaşar. ⓘ

Bu davranış bozukluğu hayvanlarda da görülmektedir. Örneğin bir evde uzun süre bulunan bir kedi tüm ilgiyi kendi üzerine çektiğini hisseder. O eve ikinci bir kedi geldiğinde diğeri asabi tavırlar göstererek kıskanç olmaya başlar ve sahibini de protesto eder. ⓘ

Bunamış bir kadının portresi veya Kıskançlık monomanisi (La Salpêtrière Sırtlanı olarak da adlandırılır), Théodore Géricault, 1819-1822 civarı, Lyon Güzel Sanatlar Müzesi ⓘ

Aristoteles hasedi, "bizim sahip olmamız gereken şeylere sahip olanlar" tarafından harekete geçirilen, bir başkasının iyi talihi karşısında duyulan acı olarak tanımlamıştır. Bertrand Russell kıskançlığın mutsuzluğun en güçlü nedenlerinden biri olduğunu söylemiştir. Son zamanlarda yapılan araştırmalar, hasedin hangi koşullar altında ortaya çıktığını, insanların bununla nasıl başa çıktığını ve insanları haset ettikleri kişilere benzemeye teşvik edip edemeyeceğini ele almıştır. ⓘ

Kıskançlık türleri

Hollandaca gibi bazı dillerde "iyi huylu kıskançlık" (Hollandaca'da benijden) ve "kötü niyetli kıskançlık" (afgunst) arasında ayrım yapılır ve bu da kıskançlığın iki alt türü olabileceğine işaret eder. Araştırmalar, kötü niyetli kıskançlığın, kıskanç kişinin daha iyi durumda olanları kendi zararına bile olsa alaşağı etmek istemesine neden olan hoş olmayan bir duygu olduğunu gösterirken, iyi huylu kıskançlığın başkalarının daha iyi durumda olduğunu kabul etmeyi içerdiğini, ancak kişinin aynı derecede iyi olmayı arzulamasına neden olduğunu göstermektedir. İyi huylu kıskançlık, hoş olmayan bir his yaratması bakımından hala olumsuz bir duygudur. Araştırmacılara göre iyi huylu haset; öykünme, gelişme motivasyonu, diğer kişi hakkında olumlu düşünceler ve hayranlık sağlayabilir. Bu tür bir kıskançlık, doğru bir şekilde ele alınırsa, kişiyi daha iyi bir insan olmaya ve başarılı olmaya motive ederek geleceğini olumlu yönde etkileyebilir. ⓘ

Bazıları eylem eğilimlerinin (kötü niyetli haset için başkasının konumuna zarar vermek ve iyi huylu haset için kendi konumunu iyileştirmek) duygunun nasıl tanımlandığının bir parçası olmadığını savunurken, diğerleri eylem eğilimlerinin bir duygunun ayrılmaz bir parçası olduğunu düşündüğünden, alt türlerin farklı haset biçimleri olarak görülüp görülmemesi gerektiği konusunda bazı tartışmalar vardır. Kıskançlığın alt türlerinin var olduğunu düşünmeyenler, durumun kıskançlığın nasıl davranışa yol açtığını etkilediğini savunurken; alt türlerin var olduğunu düşünenler, durumun hangi kıskançlık alt türünün deneyimlendiğini etkilediğini düşünmektedir. ⓘ

Sosyoevrimsel görüş

Invidia, Giotto di Bondone'nin alegorik tablosu, yaklaşık 1305-1306 ⓘ

Kıskançlığı ve kıskançlığın insan davranışı üzerindeki etkilerini açıklamaya yardımcı olan bir teori de sosyo-evrim teorisidir. Charles Darwin'in 1859 tarihli doğal seçilim yoluyla evrim teorisine dayanan modern sosyo-evrim teorisi, insanların genlerinin üremesini artıracak şekilde davrandıklarını öngörmektedir. Kıskançlığın bir motivasyon olmasıyla tutarlı olarak, dikkat ve hafızayı artırabilir. Sznycer, daha iyi durumda olanlara karşı evrimleşmiş tepkiler modeline dayanarak, kıskançlığın ekonomik yeniden dağıtıma olan desteği artırdığını savunmuştur. ⓘ

Mülkiyet veya statü ile ilgili olarak

Hieronymus Bosch, Yedi Ölümcül Günah ve Son Dört Şey (Invidia) ⓘ

Kıskançlık genellikle "rakibin avantajlarını aşma veya geri alma" güdüsünü içerir. Kısmen, bu tür haset psikolojik durumlardan ziyade maddi varlıklara dayalı olabilir. Temel olarak, insanlar kendilerinin sahip olmadığı arzu edilen eşyalara sahip olan ya da sahip olmayan bir başkası nedeniyle kendilerini ezici bir duygu yaşarken bulurlar. Bu durumda kıskançlık duyguları duygusal acı, öz-değer eksikliği ve öz-saygıda ve refahta azalma şeklinde ortaya çıkacaktır. ⓘ

Old Money'de Nelson W. Aldrich Jr. şöyle der:

Kıskançlık, piyasa toplumlarında insan davranışını canlandıran şeyin o kadar ayrılmaz ve acı verici bir parçasıdır ki, birçok insan kelimenin tam anlamını unutmuş ve onu arzunun semptomlarından biri olarak basitleştirmiştir. Arzunun bir belirtisidir, bu yüzden piyasa toplumlarında gelişir: oy pusulaları için para, doldurma izni olan arzu demokrasileri olarak adlandırılabilirler. Ancak kıskançlık arzudan daha fazlası ya da daha azıdır. Kişinin içinde, sanki kalbinin pompası hava emiyormuş gibi, neredeyse çılgınca bir boşluk hissiyle başlar. Elbette boşluğu algılamak için kör olmak gerekir, ama haset budur, seçici bir körlüktür. Kıskançlığın Latincesi olan invidia, "görmemek" anlamına gelir ve Dante kıskançları kurşun pelerinler altında, gözleri kurşun tellerle dikilmiş bir halde dolaştırır. Kör oldukları şey, Tanrı vergisi ve insan eliyle beslenmiş olarak kendilerinde var olandır. ⓘ

Üstesinden gelmek

Kıskançlık, ilişkilerin yakınlığını ve memnuniyetini olumsuz etkileyebilir. Kıskançlığın üstesinden gelmek, diğer olumsuz duygularla (öfke, kızgınlık vb.) başa çıkmaya benzer olabilir. Öfke yaşayan bireyler, neden böyle hissettiklerini ve nasıl başa çıkacaklarını anlamalarına yardımcı olması için genellikle profesyonel tedavi (öfke yönetimi) ararlar. Kıskançlık yaşayan bireyler genellikle gerçek mutluluğa nasıl ulaşacakları konusunda çarpık bir algıya sahiptir. İnsanların bu algılarını değiştirmelerine yardımcı olarak, servetin gerçek anlamını ve sahip olduklarından duydukları memnuniyeti daha iyi anlayabileceklerdir. Lazarus'a göre, "başa çıkma, duygu sürecinin ayrılmaz bir özelliğidir". Duygunun kendisiyle ilgili mevcut bilgilere kıyasla, duygularla başa çıkma sürecini vurgulayan çok az teori vardır. ⓘ

Önemli miktarda araştırma yapılmış olan çok sayıda başa çıkma tarzı vardır; örneğin, kaçınmaya karşı yaklaşma. Kıskançlıkla başa çıkmak öfkeyle başa çıkmaya benzer olabilir. Duygu üzerinde çalışabilmek için konunun bilişsel olarak ele alınması gerekir. Salovey ve Rodin (1988) tarafından yapılan araştırmaya göre, "başlangıçtaki kıskançlığı azaltmaya yönelik daha etkili stratejilerin ben odaklı olmaktan ziyade uyaran odaklı olduğu görülmektedir". Salovey ve Rodin (1988) ayrıca "kendini desteklemenin (örneğin, "iyi niteliklerimi düşünmek") bu kendini küçümseyen düşünceleri hafifletmek ve olumsuz duygusal tepkileri yatıştırmak için etkili bir strateji olabileceğini" öne sürmektedir. Kıskançlığı daha iyi anlamak ve insanların bu duyguyla başa çıkmalarına yardımcı olmak için daha fazla araştırma yapılması gerekmektedir. ⓘ

Faydaları

Russell, kıskançlığın ekonomilerin hareketinin arkasındaki itici güç olabileceğine ve "Jones'lara ayak uydurma" sistemine ulaşmak için katlanılması gerektiğine inanıyordu. Bunun, kimsenin kimseden daha fazlasını başaramayacağı bir sistem olarak "demokrasinin" sürdürülmesine yardımcı olduğuna inanıyordu. Dikkat edildiğinde, kıskançlık bir kişiyi kime hayranlık duyduğu ve ne istediği konusunda bilgilendirebilir. İyi huylu kıskançlık, kişiyi daha fazla başarı elde etmek için daha çok çalışmaya yönlendirebilir. ⓘ

Ergenlik döneminde

Çocuklar erken yaşlarda kıskançlık belirtileri gösterirler. Yetişkinler de aynı şekilde kıskanç olabilirler; ancak bu duyguyu gizleme konusunda daha iyi olma eğilimindedirler. Kıskançlık ergenlerin gelişiminde önemli bir rol oynar. Kendini kıyaslamak insan doğasının evrensel bir yönüdür. Yaş veya kültür ne olursa olsun, sosyal karşılaştırma dünyanın her yerinde gerçekleşir. Karşılaştırma fiziksel özellikler, maddi varlıklar ve zeka arasında değişebilir. Ancak, çocukların ayakkabı, video oyunları, yüksek değerli cep telefonları gibi maddi nesneleri kıskanma olasılığı daha yüksektir. Çocuklar bu maddi nesnelerin statüleriyle ilişkili olduğuna inanırlar. ⓘ

Sosyal statünün benlik saygısı ile güçlü bir bağlantısı olduğu bulunmuştur. Bir ergenin benlik saygısı ilk yıllarda çok kırılgandır ve akran görüşünden büyük ölçüde etkilenir. Bir çocuk kim olduğu konusunda rahatsa ve kendine güveniyorsa, başkalarının maddi nesnelerini kıskanma olasılığı daha düşüktür, çünkü kendilerini materyallerle özdeşleştirmezler. Ergenlerin kıskandığı tek şey maddi nesneler değildir; ancak en yaygın olanıdır. ⓘ

Çocuklar büyüdükçe romantik ilişkiler, fiziksel görünüm, başarı ve popülerlik gibi daha güçlü materyalist olmayan kıskançlıklar geliştirirler. Bazen kıskançlık duyguları çocuklarda içselleştirilir ve öz saygıları üzerinde olumsuz bir etkiye sahip olur. Kıskançlık kıyaslamadan kaynaklanır; bu kıyaslamalar sosyal normlarda başarısız olduklarını ve akranlarına uymadıklarını hatırlatabilir. Yetersizlik hissi ortaya çıkabilir ve çocuğun mutluluğu için yıkıcı hale gelebilir ve daha fazla iç hasara neden olabilir. ⓘ

Bir çocuğun kimliği ilk yıllarında oluşur. Kimlik gelişimi ergenlik döneminde merkezi bir görev olarak kabul edilir. Çocuklar kim olduklarını anlayarak büyüdüklerinde, kendilerini başkalarıyla kıyaslarken güçlü ve zayıf yönlerinin neler olduğunu daha iyi tanımlayabilirler. Karşılaştırmanın iki sonucu olabilir: kişisel gelişime yardımcı olarak sağlıklı olabilir veya sağlıksız olabilir ve depresyona dönüşebilen kıskançlık/kıskançlıkla sonuçlanabilir. Bu nedenle ergenlik döneminde kendini keşfetme ve kimlik gelişimi kritik önem taşır. ⓘ

Bir çocukta sağlıklı ve sağlıksız kıskançlığı erken yaşta tespit etmek önemlidir. Bir çocuk sağlıksız kıskançlık belirtileri gösteriyorsa, çocuğa bu duygularla başa çıkmanın verimli yollarını öğretmek en iyisidir. Bir çocuğa küçükken duygularını nasıl kontrol edeceğini öğretmek, büyüdüğünde kırılması zor bir alışkanlık geliştirmesine izin vermekten çok daha kolaydır. ⓘ

Yetişkinlikte

İnsanları kıskançlıktan deliye döndüren şeyler yaşamları boyunca değişir. Araştırmalar, kişi ne kadar gençse, başkalarını kıskanma olasılığının o kadar yüksek olduğunu göstermiştir. Otuz yaşın altındaki yetişkinlerin kıskançlık yaşama olasılığı, otuz yaş ve üzerindekilere kıyasla daha yüksektir. Bununla birlikte, insanların neyi kıskandıkları yetişkinlik döneminde farklılık göstermektedir. ⓘ

Daha genç yetişkinlerin, 30 yaşın altında, başkalarının sosyal statüsünü, ilişkilerini ve çekiciliğini kıskandıkları bulunmuştur. Bu durum, kişi 30'lu yaşlarına geldiğinde azalmaya başlar. Tipik olarak, yaşamın bu noktasında, kişi bir birey olarak kim olduğunu kabul etmeye ve kendini başkalarıyla daha az karşılaştırmaya başlar. Bununla birlikte, hala başkalarını kıskanırlar, sadece kariyer veya maaş gibi yaşamdaki farklı yönler üzerinde. Araştırmalar, kişi yaşlandıkça kıskançlığın azaldığını göstermiştir; ancak, kişi yaşlandıkça sürekli olarak artan tek şey para konusundaki kıskançlık duyguları olmuştur. Kişi yaşlandıkça sosyal statüsünü kabullenmeye başlar. Bununla birlikte, kıskançlık duyguları kişinin hayatı boyunca mevcut olacaktır. Bu kıskançlık duygularının onları motive etmesine ya da yok etmesine izin verip vermemek bireye bağlıdır. ⓘ

Felsefede

Aristoteles, Retorik adlı eserinde hasedi (φθόνος phthonos) "başkalarının iyi talihinin neden olduğu acı" olarak tanımlarken, Kant, Ahlak Metafiziği adlı eserinde "kendi refahımızın bir başkasınınkinin gölgesinde kaldığını görme konusundaki isteksizlik, çünkü ne kadar iyi durumda olduğumuzu görmek için kullandığımız standart, kendi refahımızın içsel değeri değil, başkalarınınkiyle nasıl karşılaştırıldığıdır" şeklinde tanımlamıştır. ⓘ

Dini görüşler

Budizm'de

Budizm'de irşya terimi genellikle kıskançlık veya haset olarak çevrilir. İrşya, kişinin kendisi için zenginlik ve onur elde etmek için son derece heyecanlı olduğu, ancak başkalarının mükemmelliğine katlanamadığı bir zihin durumu olarak tanımlanır. ⓘ

Mudita (sempatik sevinç) terimi başkalarının iyi talihinden sevinç duymak olarak tanımlanır. Bu erdem kıskançlığın panzehiri ve schadenfreude'nin karşıtı olarak kabul edilir. ⓘ

Hristiyanlıkta

Hem Eski hem de Yeni Ahit'te kıskançlıkla ilgili çeşitli betimlemeler ve çoğunlukla dramatik sonuçlanan olaylar vardır. ⓘ

Kıskançlık Roma Katolikliğinde Yedi ölümcül günahtan biridir. Yaratılış Kitabı'nda Kabil'in kardeşi Habil'i öldürmesinin ardındaki motivasyonun kıskançlık olduğu söylenir, çünkü Tanrı Habil'in kurbanını Kabil'inkine tercih ettiği için Kabil Habil'i kıskanmıştır. ⓘ

Kıskançlık yürekten gelen ve kişiyi kirleten şeyler arasındadır. Bedenin lambası olan göz kötü olduğunda tüm beden karanlıkla doludur. Felakete sevinen cezasız kalmaz, dedi Süleyman. Kıskançlık bedenin sağlığını bozar, kemiklerin çürümesine neden olur ve Tanrı'nın krallığının miras alınmasını engeller. Bazen ceza olarak insanlar günahları içinde bırakılır, kıskançlık ve diğer ağır günahların kurbanı olurlar. ⓘ

Kıskançlık, insanların tüm zahmet ve becerilerinin temeli olarak gösterilir. Örneğin, insanlar komşularına eşit olmak ya da onları geçmek için servet, şöhret ve zevk kazanacakları meslekler seçeceklerdir. Dolayısıyla kıskançlık insan doğasının derinliklerine işlemiş bir günahtır. İnsan belirli şeylerden yoksun olduğunda ortaya çıkar; bu durum, tedarik için Tanrı'ya yaklaşılmadığında ya da tedarik kişinin kendi bencil tutkuları ve zevkleri için kullanıldığında ortaya çıkar. ⓘ

Kıskançlık zenginlikten (Filistliler tarafından kıskanılan İshak), zenginliğin, gücün ve güzelliğin parlaklığından (diğer krallıklar tarafından kıskanılan Asur Krallığı), siyasi ve askeri yükselişten (Saul kadınların sevinç şarkılarını duyduğu andan itibaren Davut'a göz dikmiştir), doğurganlıktan (Rahel'in kıskandığı Lea), sosyal yükselişten (kardeşlerinin kıskandığı Yusuf) kaynaklanabilir, Sayısız mucize ve şifa (başrahip ve Sadukilerin kıskandığı havariler), popülerlik (Antakya'daki sadakatsiz Yahudilerin kıskandığı Pavlus ve Barnaba), birçok Selanikliyi Hıristiyanlaştırma başarısı (Selanik'teki sadakatsiz Yahudilerin kıskandığı Pavlus ve Silas), erdemler ve şifa verme, mucizeler yaratma ve insanlara öğretme konusundaki gerçek güç (başkâhinlerin kıskandığı İsa). ⓘ

Yeni Antlaşma'da Yahudi Hıristiyanlara, Tanrı'nın krallığını kaçıran son kişiler olmamak için son din değiştirenlere ("Yahudi olmayanlar" ya da Pagan Hıristiyanlar) kötü gözle bakmamaları öğütlenir. Kaybolan koyunları arayan çoban gibi, kaybolanları kurtarmaya gelen Mesih gibi, kurtulan herkes için mutlu olmalıdırlar. Baş vergi görevlisi Zakkay da kaybolanlar arasındaydı ve Mesih ona ve evine kurtuluş getirmeyi başarmıştı. ⓘ

Bazen safsatadan kaynaklanan haset, gerçek ve ruhani bilgelikle değil, sahte, dünyevi, ruhani olmayan, şeytani bilgelikle bir arada var olabilir. ⓘ

Hasetten kurtulmak kurtuluşa giden yolda çok önemli bir koşuldur. Haset, Elçi Pavlus tarafından ilk Hıristiyan topluluklarında bile gerçek bir tehlike olarak görülmüştür. Onuncu emirde olduğu gibi, komşumuzun malına, kadınına ve hizmetçisine göz dikmemizi yasaklayan ve Havari Pavlus'un dediği gibi, sevinenlerle sevinmemizi ve ağlayanlarla ağlamamızı ve komşularımızı kendimiz gibi sevmemizi öğütleyen Tanrı'nın öğretisi tarafından yenilmiş, geçmişte kalmış bir günah olarak kalmalıdır. Çünkü kardeşçe, Hıristiyan sevgisi kıskançlığı yüreklerimizden kesin olarak kovar. ⓘ

• 

  Yedi Ölümcül Günah - Kıskançlık, Jacques Callot tarafından yapılmış gravür. Yılan ve köpek kıskançlığın sembolleridir.

• 

  Kabil'in Habil'i öldürmesi, Bartolomeo Manfredi'nin tablosu, yaklaşık 1610, Kunsthistorisches Museum, Avusturya

• 

  Kıskançlığı sembolize eden köpek başlı bir adamın 1511'den kalma gotik freskinin bulunduğu nefteki Kıskançlık Kemeri (, Danimarka) ⓘ

Hinduizm'de

"Kıskanmayan ama herkese karşı şefkatli bir dost olan kişi... böyle bir adanmış Benim için çok değerlidir." - Lord Krishna, Bhagavad Gita, Bölüm 12, Ayet 15. ⓘ

Hinduizm'de kıskançlık felaket getiren bir duygu olarak kabul edilir. Hinduizm, zihnin kendisiyle olan dengesini kaybetmesine neden olan her şeyin mutsuzluğa yol açtığını savunur. Bu kavram, Duryodhana'nın kuzenlerinin algılanan refahını kıskandığı için Kurukshetra savaşını başlattığı destansı Mahabharata'da ortaya konmuştur. Şöyle dediği bilinmektedir: "Baba! Pandavaların (kuzenlerin) refahı beni derinden yakıyor! Onların benden daha iyi durumda olduğunu bilerek yemek yiyemiyorum, uyuyamıyorum ya da yaşayamıyorum!" ⓘ

Böylece Hinduizm, kıskançlığın, kişinin kıskançlığının nesnesi olan erkek ya da kadının yalnızca geçmiş karmik eylemlerinin meyvelerinin tadını çıkardığını ve Mahabharata'nın düşmanlarıyla aynı kaderi paylaşmamak için kişinin bu tür sinsi duyguların zihnini kontrol etmesine izin vermemesi gerektiğini kabul ederek üstesinden gelinebileceğini öğretir. ⓘ

İslam'da

İslam'da haset (Arapça'da ḥasad حسد) kalbin kirliliğidir ve kişinin iyi amellerini yok edebilir. Kişi Allah'ın takdir ettiğine razı olmalı ve yaratıcının adaletine inanmalıdır. Bir Müslüman, kıskançlığının kıskanılan kişiye zarar vermesine izin vermemelidir. ⓘ

Muhammed, "Birbirinize haset etmeyin, birbirinizden nefret etmeyin, birbirinize karşı gelmeyin ve ilişkileri kesmeyin, aksine kardeşler olarak Allah'ın kulları olun. Bir Müslümanın kardeşiyle üç günden fazla küs durması caiz değildir; öyle ki karşılaştıklarında biri diğerini görmezden gelsin ve onların en hayırlısı selamı başlatandır." Sahih-i Buhari [İng. Trans. 8/58 no. 91], Sahih-i Müslim [İng. Trans. 4/1360 no. 6205, 6210] ⓘ

Bir Müslüman, başkasının sahip olduğu nimetin bir benzerini, başkasından alınmasını istemeksizin kendisi için isteyebilir. Bu caizdir ve buna hased denmez. Aksine buna gıbta denir. ⓘ

"İki durum dışında haset etmek yoktur: Allah'ın kendisine hikmet verdiği, bununla hükmeden ve bunu insanlara öğreten kişiye karşı ve Allah'ın kendisine mal ve mülk verdiği ve bunları Hak yolunda harcama gücü verdiği kişiye karşı." [Buharî ve Müslim] ⓘ

Yahudilikte

Yahudilik'te (İbranice Kutsal Kitap'ta 'kıskançlık', Tanrı'nın kişiliğinin temel bir özelliğidir - O (kendi halkının bölünmemiş tapınması için) kıskançlıktan öfkelidir. YeHoVaH kendi halkı için kıskançtır. İsrail'in Tanrısı "öfkesi yavaş, merhameti büyüktür" (Mısır'dan Çıkış 34:6) ama kıskançlığı ve öfkesi biriktiğinde ceza patlaması olur. (Çıkış 34:6; Sayılar 14:18; Mezmur 103:8; Mezmur 86:15; Mezmur 145:8; Yunus 4:2; Nahum 1:3; Nehemya 9:17; Yoel 2:13 vs.) Kıskançlık bugün toplumda ve Yahudilikten doğan Hıristiyanlıkta genellikle olumsuz ve istenmeyen bir duygu olarak damgalanırken, Kutsal Kitap (Eski Ahit) bağlamında Tanrı'nın karakterinin güçlü bir yönüdür ve bu nedenle Tanrı'nın kınadığı kıskançlığın aksine kusurlu bir özellik değildir. (Mısır'dan Çıkış 20:14; Yasanın Tekrarı 5:9 ve 18. ayet) ⓘ

İnsanların sahip olduklarını istediğimizde onları kıskanırız. Sadece bize ait olan bir şeyi kendimize saklamak istediğimizde kıskanç oluruz. Bu nedenle, Tanrı'nın, karılarını kıskanan kocalara, kocalarına ait oldukları halde başka bir erkekle yatmaları durumunda, kendilerini lanetlemeleri için verdiği korkutucu izni görüyoruz. (Sayılar 5:11 - 31) ⓘ

Bu, O'nun kendi halkından istediği yakınlığa ve ayrıcalığa işaret eder. Efrayim YHVH'ye karşı 'fahişelik yaptı' ve böylece İsrail ulusunu kirletti. Bu nedenle, onların zararına olacak şekilde Kendisini onlardan geri çekti: "Onlardan ayrıldığım zaman vay hallerine!" (Hoşea 9:12), diye uyarır. "YHVH'ye yakaracaklar, ama O yüzünü onlardan saklayacak". (Mika 3:4) Yaralı bir Aşık konuşuyor. "Ödedin, ama ödenmedi; fahişeliğin için. Bu yüzden, ey fahişe, YHVH'nin sözünü dinle: Kıskançlığımı sana karşı koyacağım ve sana öfkeyle davranacaklar." (Hezekiel 23:25) YHVH Hezekiel'e Yeruşalim'deki halkın nasıl 'kıskançlık uyandıran bir put' diktiğini gösterdi. (Hezekiel 8:11, 12, 1.Krallar 14:22, 2.Tarihler 14:2) ⓘ

Tanrı da kıskanç bir aşık gibi sever: Musa'ya kâhin Harun'un En Kutsal Yer'e girerken giymesi için bir göğüs zırhı yapmasını söyledi. Göğüslüğün üzerinde İsrail'in bütün oymaklarının adları yazmalıydı, böylece Harun YHVH'nin Varlığı'nın bulunduğu yere çalışmaya gittiğinde Tanrı onu görebilecekti (Mısır'dan Çıkış 28:29). Başka bir yerde de şöyle der: "Adını avucumun içine kazıdım. (Yeşaya 49:16) İsrail'in Tanrısı, halkıyla sadakat, adalet, şefkat ve merhamet dolu bir evlilik yapmak ve onların Kendisini tanımasını ister. (Hoşea 2:21,22) ⓘ

Hatta İsrail topraklarının kendisi için bile kıskançtır. (Yoel 2:18) "Yeruşalim'i ve Siyon'u büyük bir kıskançlıkla kıskanıyorum. YHVH yine de Siyon'u rahatlatacak ve Yeruşalim'i seçecek. Çünkü onun için her yanı ateşten bir duvar, ortasında görkem olacağım." (Zekeriya 1:14, 17, Zekeriya 2:9) ⓘ

İbranice Kutsal Kitap, Yahuda'nın tüm günahları ve sahte tanrılarıyla YHVH'yi kıskançlığa kışkırttığını söyler. (1. Krallar 14:22) Kıskançlık (kişinin kendisine ait olan bir şey için) ile haset (başkasının malına göz dikmek) arasında önemli bir anlam farkı vardır. (Mısır'dan Çıkış 20:14; Özdeyişler 27:4) ⓘ

Kültürel referanslar

İngilizce konuşulan kültürlerde kıskançlık genellikle yeşil renkle ilişkilendirilir, "green with envy "de olduğu gibi ve sarı. Sarı, kararsızlık ve çelişkinin rengidir; iyimserlik ve eğlenceyle ilişkilendirilen bir renktir; ama aynı zamanda ihanet, ikiyüzlülük ve kıskançlıkla da ilişkilendirilir. "Yeşil gözlü canavar" ifadesi, mevcut eylemleri kıskançlıktan değil, kıskançlıktan kaynaklanıyor gibi görünen bir bireyi ifade eder. Bu ifade Shakespeare'in Othello oyunundan bir satıra dayanmaktadır. Shakespeare bundan Venedik Taciri'nde Portia'nın şu sözlerinde de bahseder: "Şüpheli düşünceler ve aceleci kucaklanmış umutsuzluk ve ürperten korku ve yeşil gözlü kıskançlık gibi diğer tüm tutkular nasıl da havaya uçuyor!" ⓘ

Fullmetal Alchemist serisindeki Envy karakteri, adını yedi ölümcül günahtan alan yedi homunculi'den biridir. ⓘ

ABC'nin Once Upon a Time dizisindeki Zelena karakteri, "It's Not Easy Being Green" bölümünde kıskançlığın derisini boyamasının ardından "Batı'nın Kötü Cadısı" unvanını alır. ⓘ

"Garden of Statues" adlı kıssada, bir karakter heykeltıraş komşusunun gördüğü tüm ilgi nedeniyle kıskançlıktan deliye döner. ⓘ

Nelson W. Aldrich Jr.'ın Old Money adlı kitabında, kötü niyetli kıskançlıktan muzdarip insanların sahip oldukları iyi şeylere karşı kör olduklarını, hiçbir şeye sahip olmadıklarını düşündüklerini ve bunun da boşluk ve umutsuzluk hissetmelerine neden olduğunu belirtmektedir. ⓘ