Lenfadenopati
| Lenfadenopati ⓘ | |
|---|---|
| Diğer isimler | Adenopati, şişmiş lenf düğümleri |
 | |
| Multipl miyelom hastası 57 yaşındaki bir erkekte aksiller lenfadenopatinin BT taraması. | |
| Uzmanlık | Bulaşıcı hastalıklar, Onkoloji |
| Semptomlar | Ateş; Olası bir kanser veya lenfomaya işaret eden sert, sabit, hızla büyüyen düğümler; Gece terlemesi; Burun akıntısı; Boğaz ağrısı |
| Nedenler | enfeksiyonlar; otoimmün hastalıklar; maligniteler; histiyositozlar; depo hastalıkları; iyi huylu hiperplazi; ilaç reaksiyonları |
| Risk faktörleri | sırt ağrısı; kabızlık; idrar sıklığı |
| Teşhis yöntemi | CT taraması; MRI taraması; ultrason |
Lenfadenopati veya adenopati, lenf düğümlerinin anormal boyutta veya kıvamda olduğu bir hastalıktır. Enflamatuar tipteki lenfadenopati (en yaygın tip) lenfadenittir ve şişmiş veya büyümüş lenf düğümlerine neden olur. Klinik uygulamada, lenfadenopati ve lenfadenit arasındaki ayrım nadiren yapılır ve bu kelimeler genellikle eş anlamlı olarak ele alınır. Lenfatik damarların iltihaplanması lenfanjit olarak bilinir. Boyundaki lenf düğümlerini etkileyen enfeksiyöz lenfadenit genellikle skrofula olarak adlandırılır. ⓘ
Lenfadenopati yaygın ve spesifik olmayan bir bulgudur. Yaygın nedenleri arasında enfeksiyonlar (soğuk algınlığı ve aşı sonrası şişlik gibi küçük nedenlerden HIV/AIDS gibi ciddi nedenlere kadar), otoimmün hastalıklar ve kanser yer alır. Lenfadenopati sıklıkla idiyopatiktir ve kendi kendini sınırlar. ⓘ
Lenfadenopati (LAP), lenf bezlerinin şişerek büyümesi anlamına gelen tıbbi bir terimdir. ⓘ
Lenfadenopati, muayenelerde sıkça karşılaşılan bir olgudur. Diş çürüğü, bakteriyel ya da virütik enfeksiyonlar gibi, AIDS veya lenfomadan daha basit nedenlerden de oluşabilen lenfadenopati, kanser türlerinde de görülebilmekte, tanıda geç kalınması önemli tıbbi sorunlara yol açmaktadır. Hasta, boyun, koltuk altı ve kasık bölgesinde ele gelen yaygın veya lokal bir kitle nedeniyle hekime başvurur. ⓘ
Nedenler
Lenf nodu büyümesi enfeksiyöz, otoimmün veya malign hastalıkların yaygın bir belirtisi olarak kabul edilmektedir. Örnekler şunları içerebilir:
- Reaktif: akut enfeksiyon (örneğin bakteriyel veya viral) veya kronik enfeksiyonlar (tüberküloz lenfadenit, kedi tırmığı hastalığı).
- Hıyarcıklı vebanın en belirgin belirtisi bir ya da daha fazla lenf düğümünün aşırı derecede şişerek "kabarcıklar" şeklinde deriden dışarı çıkmasıdır. Kabarcıklar genellikle nekrotik hale gelir ve hatta yırtılabilir.
- Enfeksiyöz mononükleoz genellikle Epstein-Barr virüsünün neden olduğu akut bir viral enfeksiyondur ve servikal lenf düğümlerinde belirgin bir büyüme ile karakterize edilebilir.
- Aynı zamanda kutanöz şarbon ve İnsan Afrika tripanosomiyazının da bir belirtisidir.
- Bir parazit hastalığı olan toksoplazmoz, genelleşmiş bir lenfadenopati (Piringer-Kuchinka lenfadenopatisi) verir.
- Castleman hastalığının plazma hücresi varyantı - HHV-8 enfeksiyonu ve HIV enfeksiyonu ile ilişkili
- Viral sistemik enfeksiyon sonrası mezenterik lenfadenit (özellikle apendiksteki GALT'de) genellikle apandisit gibi görünebilir.
Lenfadenopatinin enfeksiyöz nedenleri arasında kedi tırmığı hastalığı, tularemi, bruselloz veya prevotella gibi bakteriyel enfeksiyonların yanı sıra parakoksidioidomikoz gibi mantar enfeksiyonları da yer alabilir.
- Tümöral:
- Primer: Hodgkin lenfoma ve Hodgkin dışı lenfoma tüm lenf düğümlerinde veya birkaçında lenfadenopati verir.
- İkincil: metastaz, Virchow Düğümü, nöroblastom ve kronik lenfositik lösemi.
- Otoimmün: sistemik lupus eritematozus ve romatoid artritte jeneralize lenfadenopati olabilir.
- Bağışıklık sistemi baskılanmış: AIDS. Yaygın lenfadenopati, edinilmiş immün yetmezlik sendromuna (AIDS) neden olan virüs olan insan immün yetmezlik virüsü (HIV) ile enfeksiyonun erken bir belirtisidir. "Lenfadenopati sendromu", AIDS tanısından önce HIV ilerlemesinin ilk semptomatik aşamasını tanımlamak için kullanılmıştır.
- Çukur engereği gibi bazı zehirli yılanların ısırıkları
- Bilinmiyor: Kikuchi hastalığı, germinal merkezlerin progresif transformasyonu, sarkoidoz, Castleman hastalığının hiyalin-vasküler varyantı, Rosai-Dorfman hastalığı, Kawasaki hastalığı, Kimura hastalığı ⓘ
İyi huylu (reaktif) lenfadenopati
Benign lenfadenopati yaygın bir biyopsi bulgusudur ve sıklıkla malign lenfoma ile karıştırılabilir. Her biri belirli lenfoma türleriyle kendi ayırıcı tanısına sahip olan başlıca morfolojik modellere ayrılabilir. Çoğu reaktif foliküler hiperplazi vakasının teşhisi kolaydır, ancak bazı vakalar foliküler lenfoma ile karıştırılabilir. Yedi farklı iyi huylu lenfadenopati modeli vardır:
- Foliküler hiperplazi: Bu en yaygın reaktif lenfadenopati türüdür.
- Parakortikal hiperplazi/İnterfolliküler hiperplazi: Viral enfeksiyonlarda, deri hastalıklarında ve nonspesifik reaksiyonlarda görülür.
- Sinüs histiyositozu: Uzuvları drene eden lenf düğümlerinde, enflamatuar lezyonlarda ve malignitelerde görülür.
- Nodal yaygın nekroz
- Nodal granülomatöz inflamasyon
- Nodal yaygın fibrozis (Bağ dokusu çerçevesi)
- Nodal interstisyel madde birikimi ⓘ
Bu morfolojik modeller hiçbir zaman saf değildir. Dolayısıyla, reaktif foliküler hiperplazi parakortikal hiperplazinin bir bileşenine sahip olabilir. Ancak bu ayrım, nedenin ayırıcı tanısı için önemlidir. ⓘ
Tanı
- Yağlı hilumun yokluğu
- Fokal kortikal kalınlığın 3 cm'den fazla artması
- Hilum ve merkezi kortekste hiperaemik kan akışını ve/veya anormal (hiler olmayan kortikal) kan akışını gösteren Doppler ultrasonografi. ⓘ
Servikal lenfadenopatide (boyunda), ayna ve endoskop kullanımını içeren bir boğaz muayenesi yapmak rutindir. ⓘ
Ultrasonda, B-mod görüntüleme lenf nodu morfolojisini gösterirken, power Doppler vasküler paterni değerlendirebilir. Metastaz ve lenfomayı ayırt edebilen B-mod görüntüleme özellikleri arasında boyut, şekil, kalsifikasyon, hiler mimari kaybı ve intranodal nekroz yer alır. B-mod görüntülemede yumuşak doku ödemi ve nodal matlaşma tüberküloz servikal lenfadenit veya önceki radyasyon tedavisini düşündürür. Nodal boyut ve vaskülaritenin seri olarak izlenmesi tedavi yanıtının değerlendirilmesinde yararlıdır. ⓘ
İnce iğne aspirasyon sitolojisi (İİAS) malign servikal lenfadenopati histopatolojisinde sırasıyla %81 ve %100 duyarlılık ve özgüllük oranlarına sahiptir. PET-BT'nin, özellikle panendoskopi öncesinde yol gösterici bir araç olarak uygulandığında, baş ve boynun gizli primer karsinomlarını tanımlamada yardımcı olduğu ve vakaların %60'ına kadarında tedaviyle ilgili klinik kararlara neden olabileceği kanıtlanmıştır. ⓘ
Lenfadenopatinin tanısı için kan sayımı, periferik yayma, rutin biyokimya, akut faz reaktanları, kan kültürü, PPD, genital infeksiyon etkenlerine yönelik araştırma (ingüinal LAP), akciğer grafisi, bilgisayarlı tomografi, Abdominal USG, MR, galyum veya indiyum işaretli sintigrafi, seroloji (EBV, CMV, Toxoplasma gondii için özgül Ig M, anti HIV, HIV PCR, p 24 antijeni), eksizyon veya iğne biyopsisi (mikroskobi, kültür, sitoloji, histoloji) gibi bir takım tahliller gerekmektedir. ⓘ
 | Hastalık ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. ⓘ |
Sınıflandırma
Lenfadenopati şu şekilde sınıflandırılabilir:
- Yetişkinlerde lenfadenopatinin genellikle bir veya daha fazla lenf düğümünün kısa ekseninin 10 mm'den büyük olması olarak tanımlandığı boyut.
- Yaygınlığına göre:
- Lokalize lenfadenopati: lokalize enfeksiyon noktası nedeniyle, örneğin kafa derisindeki enfekte bir nokta aynı taraftaki boyundaki lenf düğümlerinin şişmesine neden olacaktır
- Jeneralize lenfadenopati: Vücudun sistemik bir enfeksiyonuna bağlı, örneğin grip veya sekonder sifiliz
- Persistan jeneralize lenfadenopati (PGL): muhtemelen belirgin bir neden olmaksızın uzun süre devam etmesi
- Lokalizasyona göre:
- Hiler lenfadenopati.
- Mediastinal lenfadenopati
- Bilateral hiler lenfadenopati
- Dermatopatik lenfadenopati: deri hastalığı ile ilişkili lenfadenopati.
- Maligniteye göre: İyi huylu lenfadenopati, esas olarak lenfomaları veya lenf nodu metastazını ifade eden kötü huylu tiplerden ayrılır. ⓘ
Boyut
- Boyuta göre, yetişkinlerde lenfadenopati genellikle bir veya daha fazla lenf düğümünün kısa ekseninin 10 mm'den büyük olması olarak tanımlanır. Ancak, bu tabloda detaylandırıldığı üzere bölgesel farklılıklar mevcuttur:
| Genel olarak | 10 mm |
| Kasık | 10 - 20 mm |
| Pelvis | Oval lenf nodları için 10 mm, yuvarlak lenf nodları için 8 mm |
| Boyun | |
|---|---|
| Genel olarak (retrofarengeal olmayan) | 10 mm |
| Jugulodigastrik lenf düğümleri | 11 mm veya 15 mm |
| Retrofarengeal | 8 mm
|
| Mediasten | |
| Mediasten, genellikle | 10 mm |
| Üst mediasten ve yüksek paratrakeal | 7mm |
| Düşük paratrakeal ve subkarinal | 11 mm |
| Üst karın bölgesi | |
| Retrokrural boşluk | 6 mm |
| Parakardiyak | 8 mm |
| Gastrohepatik ligament | 8 mm |
| Üst paraaortik bölge | 9 mm |
| Portakaval alanı | 10 mm |
| Porta hepatis | 7 mm |
| Alt paraaortik bölge | 11 mm |
Aksiller lenf nodlarında lenfadenopati, yağlı hilum içermeyen 15 mm'den büyük solid nodlar olarak tanımlanabilir. Aksiller lenf nodları büyük oranda yağdan oluşuyorsa 30 mm'ye kadar normal olabilir. ⓘ
Çocuklarda 8 mm'lik kısa bir eksen kullanılabilir. Ancak, 8-12 yaşına kadar olan çocuklarda 15 mm'ye kadar inguinal lenf nodları ve 20 mm'ye kadar servikal lenf nodları genellikle normaldir. ⓘ
Lenfadenopatinin 1,5-2 cm'den büyük olması, sadece enflamasyon veya enfeksiyondan ziyade kanser veya granülomatöz hastalık riskini artırır. Yine de, zaman içinde artan bir boyut ve süreklilik kanserin daha fazla göstergesidir. ⓘ
Fizyopatoloji
Vücuda alınan etkenler retikuloendotelial sistem hücreleri tarafından fagosite edilirler. İçerisinde etkenler bulunan bu hücreler lenf dolaşımına katılarak en yakın lenf düğümüne giderler. Etkenler burada üredikleri için lenf yumrusunda inflamasyon şekillenir ve lenf yumrusu büyür. Yangı ile birlikte lenfositlerde sayıca artış (lenfositozis) ve sonuçta lenfo proliferasyon şekillenir. ⓘ
Lenfadenopatiye neden olan enfeksiyonlar
Bakteriyel enfeksiyonlar
- Piyojenik lenfadenit (A grubu streptokoklar, Staphylococcus aureus)
- Tüberküloz (Mycobacterium tuberculosis, atipik Mycobacteria)
- Kızıl (A grubu streptokoklar)
- Ruam (Pseudomonas mallei)
- Scrofula (M. tuberculosis, atipik Mycobacteria, BCG)
- Tifo (Salmonella typhi)
- Kedi tırmalaması hastalığı (Bartonella henselae)
- Bruselloz (Brucella türleri)
- Fare ısırığı hastalığı (Spirillum minor, Streptobacillus moniliformis)
- Melioidoz (Pseudomonas pseudomallei)
- Şarbon (Bacillus anthracis)
- Tularemi (Francisella tularensis)
- Veba (Yersinia pestis)
- Ricketsia enfeksiyonları
- Şankroid (Hemophılus ducreyi)
- Granuloma inguinale (Calymmatobacterium granulomatis)
- Lenfogranuloma venereum (Chlamydia trachomatis)
- Sifiliz (Treponema pallidum)
- Gonore (Neisseria gonorrhoea)
- Nekrotizan farenjit (Oral anaeroblar, spiroket, Fusobacterium türleri)
- Difteri (Corynebacterium diptheriae)
- Listerioz (Listeria monocytogenes)
- Leptospiroz (Leptospira türleri)
- Mezenterik lenfadenit (Yersinia türleri) ⓘ
Viral enfeksiyonlar
- Enfeksiyöz mononukleoz (Epstein-Barr Virüs)
- AIDS (HIV)
- CMV mononukleozu (CMV)
- Kızamık (Rubeola virus)
- Hepatit (Hepatit B ve C)
- Kızamıkçık (Rubella virüs)
- Genital herpes (Herpes simplex virus 2. tip)
- Erişkin T hücre lösemi-lenfoması (Human T-cell lymphotrpic virus veya HTLV)
- Herpes zoster (Varicella zoster virus)
- Hemorajik ateş (Arenavirus)
- Epidemik keratokonjonktivit (Adenovirus tip 8 ve 19)
- Faringo konjonktival ateş (Adenovirus tip 3 ve 7)
- Batı Nil virüsü (West Nile virus)
- Dengue (Dengue virus)
- Lassa ateşi (Lassa virus)
- Kaposi sarkomu (Human herpes virus 8)
- Castleman hastalığı (Human herpes virus 8)
- Roseola infantum (Human herpes virus 6) ⓘ
Fungal enfeksiyonlar
- Aspergillus enfeksiyonları
- Candida enfeksiyonları
- Cryptococcus enfeksiyonları (Cryptococcus neoformans)
- Kuzey Amerika mantar enfeksiyonları (Histoplasma capsulatum, Coccidioides immitis, Paracoccidioides brasiliensis)
- Pneumocystis carinii pnömonisi (Pneumocystis carinii) ⓘ
Parazit enfeksiyonları
- Filaria enfeksiyonları
- Toksoplazmoz (Toxoplasma gondii)
- Trypanosoma enfeksiyonları (T. cruzi, T. brucei)
- Leishmania enfeksiyonları (L. donovani, L. tropica) ⓘ