Metodoloji

Metodoloji, araştırma yöntemlerinin incelenmesi veya daha resmi bir ifadeyle "araştırma için bağlamsal bir çerçeve, araştırmacıların [veya diğer kullanıcıların] yaptığı seçimlere rehberlik eden görüşlere, inançlara ve değerlere dayalı tutarlı ve mantıklı bir şemadır". ⓘ

Bir bilgi dalıyla ilişkili yöntem ve ilkeler bütününün teorik analizini içerir, öyle ki farklı disiplinlerde kullanılan metodolojiler tarihsel gelişimlerine bağlı olarak değişir. Bu, bilgi ve gerçekliğin en iyi nasıl anlaşıldığına dair birbiriyle rekabet eden anlayışlar arasında uzanan bir metodoloji sürekliliği yaratır. Bu, metodolojileri kapsayıcı felsefeler ve yaklaşımlar içinde konumlandırır. ⓘ

Metodoloji, ağırlıklı olarak niceliksel bir yaklaşımdan ağırlıklı olarak niteliksel bir yaklaşıma doğru bir spektrum olarak görselleştirilebilir. Bir metodoloji geleneksel olarak özellikle bu yaklaşımlardan birinin içinde yer alsa da, araştırmacılar araştırma hedeflerini yanıtlarken yaklaşımları harmanlayabilir ve böylece çok yöntemli ve/veya disiplinler arası metodolojilere sahip olabilirler. ⓘ

Genel olarak, bir metodoloji çözümler sunmayı önerir - bu nedenle, bir yöntemle aynıdır. Bunun yerine bir metodoloji, eldeki araştırma sorusuna/sorularına hangi yöntemin, bir dizi yöntemin veya en iyi uygulamaların uygulanabileceğini anlamak için teorik bir perspektif sunar. ⓘ

Yöntem bilimi ya da metodoloji, belirli bir alanda kullanılan bütün metotlar; geniş anlamı ile metotların bilim ve felsefesi olarak açıklanabilir. ⓘ

Grekçe (Eski Yunanca) meta, hodos ve logos kelimelerinden türemiştir. Eski felsefe ve bilimde "logos"; söz, konuşma gibi anlamlara gelmektedir. ⓘ

Metodolojinin ilgi alanına giren konular; metotların temellendirilmesi, metotların karşılaştırılması, eşleştirilmesi, değerlendirmesi, geliştirilmesi ve yeni metotlar aranmasıdır. ⓘ

Tanımlar

Metodolojinin bazı tanımları şunlardır:

1. "bir disiplin tarafından kullanılan yöntemlerin, kuralların ve önermelerin ilkelerinin analizi";
2. "bir disiplinde uygulanan, uygulanabilecek veya uygulanmış olan yöntemlerin sistematik olarak incelenmesi";
3. "yöntemlerin incelenmesi veya tanımlanması". ⓘ

Doğa bilimlerinde

Bir tür DNA dizilemesinin altında yatan metodoloji. ⓘ

Doğa bilimleri (astronomi, biyoloji, kimya, yerbilim ve fizik) yöntem çalışmalarını bilimsel yöntem üzerinden yürütür. Bu, bilginin (bkz. epistemoloji) yalnızca doğrudan, doğrulanabilir gözlemler yoluyla elde edilebileceğini öne süren ampirizm felsefesinden etkilenen nicel bir yaklaşımdır. Bilimsel yöntem, karakterizasyonlar, hipotezler, tahminler ve deneyler gibi yerleşik yöntemler aracılığıyla dünyayı gözlemlemek için tanımlanmış bir dizi en iyi uygulama sunar. Bu metodolojinin temel ayırt edici özelliği, bilgiyi ya da olguları "doğru" olarak kanıtlamaktan ziyade, öncelikle bir şeyin "yanlış" ya da hatalı olduğunu kanıtlamaya çalışmasıdır (bkz. yanlışlanabilirlik). Bunun temel taşlarından biri, gözlemlenen şey arasında hiçbir bağlantı (bkz. nedensellik) olmadığını ifade eden sıfır hipotezidir. Araştırmacının pozisyonu, sıfır hipotezini çürütebilecek ve dolayısıyla gözlemledikleri arasında bir ilişki olduğuna dair alternatif hipotezi kabul edebilecek kadar açık ve tekrarlanabilir bir süreçle belgelenmiş ilgili yöntem veya tekniklerle kendi hipotezini çürütmek için elinden geleni yapmaktır. ⓘ

Sosyal bilimlerde

Sosyal bilimler, yöntem çalışmalarını doğa bilimlerinden daha geniş bir metodoloji yelpazesinden (örneğin nitel araştırma) türetir. ⓘ

İlgili kavramlar

Metodolojinin birbiriyle ilişkili birkaç kavramı vardır: paradigma, algoritma ve yöntem. ⓘ

Metodoloji, araştırmanın nasıl yürütüleceğinin ana hatlarını çizen ve diğer şeylerin yanı sıra araştırmada kullanılacak yöntemleri belirleyen genel araştırma stratejisidir. Metodolojide açıklanan bu yöntemler, veri toplama araçlarını veya modlarını ya da bazen belirli bir sonucun nasıl hesaplanacağını tanımlar. Belirli bir prosedürde veya bir hedefe ulaşmak için izlenecek süreçlerin doğasına ve türlerine çok dikkat edilse de, metodoloji belirli yöntemleri tanımlamaz. ⓘ

Bir metodoloji çalışmasına uygun olduğunda, bu tür süreçler yapıcı bir genel çerçeve oluşturur ve bu nedenle alt süreçlere ayrılabilir, birleştirilebilir veya sıraları değiştirilebilir. ⓘ

Paradigma

Bir paradigma, aynı zamanda yapıcı bir çerçeve olması bakımından bir metodolojiye benzer. Teorik çalışmalarda, paradigmaların geliştirilmesi metodoloji kriterlerinin çoğunu veya tamamını karşılar. Bkz: Kuhn, Paradigma Değişimi. ⓘ

Algoritma

Bir paradigma gibi bir algoritma da bir tür yapısal çerçevedir; yani yapı, birbirine bağlı unsurlardan oluşan fiziksel bir diziden ziyade mantıksal bir dizidir. ⓘ

Belirli bir sonucun hesaplanmasına ilişkin herhangi bir tanımlama her zaman bir yöntemin tanımıdır ve asla bir metodolojinin tanımı değildir. Bu nedenle, metodolojiyi yöntem veya yöntemler bütünü ile eşanlamlı olarak kullanmaktan kaçınmak önemlidir. Bunu yapmak metodolojiyi gerçek epistemolojik anlamından uzaklaştırır ve onu prosedürün kendisi, araçlar kümesi ya da sonucu olması gereken enstrümanlar olmaya indirger. Bir metodoloji, araştırmanın yürütülmesi veya bir prosedürün geliştirilmesi için tasarım sürecidir ve kendi başına bir araç, yöntem veya bir şeyler yapmak için prosedür değildir. ⓘ

Ekonomist George M. Frankfurter, yöntem kelimesinin metodolojinin yerine kullanılamayacağını ve çağdaş bilimsel söylemde "yöntem kelimesinin gösterişli bir ikamesi" olduğunu savunmuştur. Metodolojinin yöntem veya yöntemler dizisi ile eşanlamlı olarak kullanılmasının kafa karışıklığına ve yanlış yorumlamaya yol açtığını ve test araştırması tasarlarken yapılması gereken doğru analizi baltaladığını savunmaktadır. ⓘ