Yüzyıl

Yüzyıl veya asır kelime anlamı olarak arka arkaya gelen yüz yılı anlatmak için kullanılır. Ancak aslında yüzyıl terimi yüz tane yıldan oluşmak zorunda değildir. 0 yılı ile başlar ve 99 yılı ile biterler. 0 başlangıç kabul edilir ve takip eden an 1. yıldır. 0 milat kabul edilmesi tarihçiler tarafından yapıldığı için tarih hesaplamalarında 0-99 olarak yüzyıl 0-24 1. çeyrek 25-49 2. çeyrek 50-74 3. çeyrek 75-99 4. çeyrek olarak kullanılmaktadır. ⓘ

Pratikte bazı yüzyıllar 100 yıldan daha kısa, bazıları daha uzun sürmüştür. Hatta farklı milletlerde veya bölgelerde aynı zaman dilimi içinde farklı yüzyılların yaşanması mümkündür. Örnek olarak, modern tarih çözümlemelerinde; Osmanlı Devleti için 19. yüzyıl, Avrupa gibi 1789'da Fransız İhtilali ile birlikte başlamış ve 1914'te I. Dünya Savaşının başlamasıyla bitmiş kabul edilir. ⓘ

Bir yüzyıl 100 yıllık bir dönemdir. Yüzyıllar İngilizce'de ve diğer birçok dilde sıralı olarak numaralandırılır. Yüzyıl kelimesi yüz anlamına gelen Latince centum'dan gelmektedir. Yüzyıl bazen c olarak kısaltılır. ⓘ

Yüzüncü yıl ya da yüzüncü yıl, yüzüncü yıldönümü ya da bunun kutlanması, tipik olarak yüz yıl önce gerçekleşen bir olayın anılmasıdır. ⓘ

Yüzyılların başlangıcı ve sonu

Bir yüzyıl 100 yıllık herhangi bir keyfi dönem anlamına gelebilse de, standart yüzyılların doğasına ilişkin iki bakış açısı vardır. Biri katı yapıya dayanırken, diğeri popüler algıya dayanmaktadır. ⓘ

Katı yapıya göre, MS 1. yüzyıl MS 1 ile başlar ve MS 100 ile sona erer, 2. yüzyıl 101 ila 200 yıllarını kapsar ve aynı model devam eder. Bu modelde, n'inci yüzyıl "01" ile biten yıl ile başlar ve "00" ile biten yıl ile sona erer; örneğin, 20'nci yüzyıl katı kullanımda 1901 ila 2000 yıllarını kapsar. ⓘ

Popüler algı ve uygulamada yüzyıllar, 'yüzler' rakam(lar)ının paylaşılmasına dayalı olarak yılların gruplandırılmasıyla yapılandırılır. Bu modelde, n'inci yüzyıl "00" ile biten yıl ile başlar ve "99" ile biten yıl ile sona erer; örneğin, 1900 ila 1999 yılları popüler kültürde 20'nci yüzyılı oluşturur. (Bu, 'onlar' basamağını paylaşan "0'dan 9'a on yıllar" gruplamasına benzer). ⓘ

Bilgisayarla takvim hesaplamalarını kolaylaştırmak için, astronomik yıl numaralandırması ve ISO 8601 sistemlerinin her ikisi de bir sıfır yılı içerir; astronomik yıl 0 M.Ö. 1 yılına, astronomik yıl -1 M.Ö. 2 yılına karşılık gelir ve bu böyle devam eder. ⓘ

Katı ve Popüler kullanım ⓘ

Yıl	2 BC	1 BC	1	2	...	99	100	101	102	...	199	200	201	202	...	1899	1900	1901	1902	...	1999	2000	2001	2002	...	2099	2100	2101	2102	...
Katı	MÖ 1. yüzyıl		1. yüzyıl					2. yüzyıl					3. yüzyıl		...	19. yüzyıl		20. yüzyıl					21. yüzyıl					22. yüzyıl		...
Popüler	MÖ 1. yüzyıl		1. yüzyıl				2. yüzyıl					3. yüzyıl			...	19. yüzyıl	20. yüzyıl					21. yüzyıl					22. yüzyıl			...

Alternatif adlandırma sistemleri

Gayri resmi olarak yıllar, yılın yüzlük kısmına göre gruplar halinde anılabilir. Bu sistemde 1900-1999 yılları on dokuz yüzler (1900'ler) olarak adlandırılır. İngilizce kullanımının yanı sıra, bu sistem İsveççe, Danca, Norveççe, İzlandaca, Fince ve Macarca'da da kullanılmaktadır. İsveççe nittonhundratalet (veya 1900-talet), Danca nittenhundredetallet (veya 1900-tallet), Norveççe nittenhundretallet (veya 1900-tallet), Fince tuhatyhdeksänsataaluku (veya 1900-luku) ve Macarca ezerkilencszázas évek (veya 1900-as évek) açık bir şekilde 1900-1999 yıllarını ifade eder. ⓘ

İtalyanca da benzer bir sisteme sahiptir, ancak yalnızca yüzlükleri ifade eder ve "bin" kelimesini atlar. Bu sistem esas olarak 11. yüzyıldan 20. yüzyıla kadar işlemektedir:

il Quattrocento (yani "dört yüz", 15. yüzyıl)

il Cinquecento (yani "beş yüz", 16. yüzyıl).

Bu terimler diğer dillerde İtalya tarihinden bahsederken sıklıkla kullanılır. ⓘ

Diğer takvim sistemlerindeki benzer tarih birimleri

Yüzyıl Batı'da yaygın olarak kullanılırken, diğer kültürler ve takvimler de benzer şekilde farklı büyüklükteki yıl gruplarını kullanmışlardır. Özellikle Hindu takvimi yıllarını 60'lık gruplar halinde özetlerken, Aztek takvimi 52'lik grupları dikkate alır. ⓘ