Şapsığlar

Shapsug ⓘ

Шапсыгъ
Toplam nüfus
c. 807,882
Önemli nüfusa sahip bölgeler
Türkiye	800,000 (yaklaşık)
İsrail	4,000
Rusya  Krasnodar Krai 3,839	3,882
Diller
Çerkes dili Batı Adige lehçesi Şapsığ alt lehçesi, Hakuçi alt lehçesi, Rusça, Türkçe ve Arapça
Din
Ağırlıklı olarak: Sünni İslam
İlgili etnik gruplar
Diğer Çerkes kabileleri

Adıge (Çerkes) Şövalyesi ⓘ

Şapsığ (Adigece: шапсыгъ [ʃaːpsəʁ], Rusça: шапсуги, Türkçe: Şapsığlar, Arapça: الشابسوغ, İbranice: שפסוגים) (Şapsuğ veya Şapsoğ olarak da bilinir) on iki büyük Çerkes boyundan biridir. Tarihsel olarak, Şapsığ kabilesi Karadeniz Adigelerinin (Причерноморские адыги) en büyük gruplarından birini oluşturuyordu. Dzhubga (Adigece: Жьыбгъэ "Rüzgarlar" veya "Rüzgarlar Vadisi" anlamına gelir) Nehri ile Shakhe Nehirleri arasındaki bölgede (Maly Shapsug veya Küçük Shapsug olarak adlandırılır) ve Antkhir, Abin, Afips, Bakan, Ships ve diğer nehirler boyunca Kafkas sıradağlarının kuzey yamaçlarındaki yüksek rakımlı dağlık bölgelerde (Bolshoy Shapsug veya Büyük Shapsug) yaşıyorlardı. Rusya'da kalan Şapsığ nüfusu çoğunlukla Krasnodar Krayı'nın Tuapsinsky Bölgesi'nde (Tuapse), Soçi'nin Lazarevsky Şehir Bölgesi'nde ve tarihi Çerkesya'nın küçük bir parçası olan Adıge Cumhuriyeti'nde (çoğunlukla Takhtamukaysky Bölgesi ve Teuchezksky Bölgesi'nde) yaşamaktadır. ⓘ

Ancak günümüzde başlıca Şapsığ toplulukları Türkiye, İsrail (Kfar Kama), Ürdün (Amman, Na'our, Marj Al-Hamam, Wadi Al-Seer), Lübnan (Tripoli, Berkayel -Akkar), Irak, Suriye, Batı Avrupa ve Amerika Birleşik Devletleri'nde bulunmaktadır. Amman'a yerleşen ilk Çerkesler Şapsığ kabilesindendi ve bu nedenle Şapsığ mahallesi Başkent Amman'ın en eski mahallesi olarak kabul edilir ve aşağı şehirdi; ancak daha sonra Kabardey, Abadzekh ve Bzhedug kabilelerinden diğer Çerkesler de Amman'a yerleşti. Bugün Şapsığlar, en kalabalık Kabardey ve ikinci en kalabalık Abzah kabilelerinden sonra dünyanın en kalabalık üçüncü Çerkes kabilesidir. Şapsığlar İsrail'deki en kalabalık Çerkes kabilesi, çoğunluğunun yaşadığı Türkiye'deki en kalabalık üçüncü kabile ve Rusya'daki en kalabalık beşinci kabile. Ürdün'de Abzahlardan sonra Şapsığ ve Kabardey kabileleri en kalabalık Adige kabileleridir. ⓘ

Şapsığlar Adıge dilinin bir alt lehçesini konuşurlar. Bazı dolaylı verilere göre, 1926 yılında Rusya'da dört binin üzerinde Şapsığ vardı, ancak Şapsığlar, nüfuslarının 3.231 olarak kaydedildiği 2002 yılına kadar Rus nüfus sayımlarında ayrı bir grup olarak sayılmadı. Adige Cumhuriyeti'nde yaşayan Şapsığlar, ayrı bir etnik gruptan ziyade bir Adige (Çerkes) kabilesi oldukları için özel olarak Şapsığ yerine genel olarak Adige olarak sayılmışlardır. ⓘ

Takhtamukaysky bölgesinde 1952 yılında inşa edilen bir su deposuna Şapsığ kabilesinin (Rusça: Шапсугское водохранилище) adı verilmiştir, çünkü bölge binlerce yıldır bu kabile tarafından iskan edilmiş ve tarihi Çerkesya'da bir bölge olan tarihi Şapsığya'nın bir parçası olarak kabul edilmiştir. ⓘ

Şapsığlar (Rusça: шапсуги; Şapsığca: адыгэ, шапсыгъ), Kuzey Kafkasya'nın yerli halklarından olan Batı Çerkeslerine mensup topluluklardan biridir. Çoğunluğu, Krasnodar Krayı Tuapse rayonu ve Soçi'nin Lazarevsk rayonunda ve Rusya'ya bağlı Adıgey Cumhuriyeti’nde yaşar. Dilleri olan Şapsığca 1945 yılına kadar yazı ve edebiyat dili olmuştur. Eskiden onlardan ayrı olan Hakuçlar günümüzde resmî olarak Şapsığlardan kabul edilmektedir. ⓘ

Şapsığ Çerkeslerinden olan Ahlat Çerkeslerinin eskiden sekiz dokuz olan köy sayısı günümüzde bire (Adilcevaz'da) düşmüş olup çoğu Ahlat merkezde yaşamaktadır. ⓘ

Çerkes atlı savaşçısı. ⓘ

Tarih

Temirgoy

Temirgoy

Adamey

Yegeruqwai

Makhosh

Besleney

Kabardian

Kuban Kabardian

Hatuqwai

Bzhedug

Adele

Zhaney

Natukhai

Natukhai

Abzakh

Abzakh

Ubıh

Shapsug

Shapsug

Mamkhegh

Shegak

Abazin

Tapanta

Abhaz

Anapa-----

Novorossisk-

Gelendzhik-

Tuapse-----

Soçi-----

Gagra-----

class=notpageimage|

Çerkes kabilelerinin yaklaşık konumu, Tsutsiev'in Atlası ⓘ

Bir Şapsığ köyü üzerine inşa edilmiş Rus askeri kalesine bir Adıge saldırısı. Adıgeler 1840'ta Çerkes Direnişi sırasında Çerkesya Sahili'ni Rus işgalinden kurtarmaya çalışıyorlardı. ⓘ

Şapsığlar, Karadeniz kıyısında ve Kuban Nehri'nde geniş topraklara sahip olan çok büyük bir kabileydi. Farklı kaynaklar, Rus-Kafkas Savaşı'ndan önce Şapsığların sayısının 150.000 ila 300.000 kişi arasında olduğunu belirtmektedir. Şapsığlar, Büyük ve Küçük Şapsığ toprakları olarak ikiye ayrılmıştı ve bu sonuncusu Natukhai kabilesinin topraklarına çok yakındı. Şapsığlar Kafkasya savaşında aktif rol aldılar. Yenilmezlik konusunda bir üne sahiptiler ve 1864'te Çarlık birliklerinin baskısı altında silahlarını en son bırakanlardan biri oldular. Bazı Şapsığ birlikleri 1880'lere kadar savaştı. Savaşın sona ermesinin ardından Şapsığların ezici çoğunluğu zorla Türkiye'ye ve Orta Doğu'nun başka yerlerine göç ettirildi. Kendi topraklarında 6,000'den fazla Şapsığ kalmamıştır. Şu anda bu Şapsığlar Krasnodarsky Krai topraklarında yaşamakta ve yaklaşık 20 köy oluşturmaktadır. 1924'ten 1945'e kadar, baskılar sırasında kaldırılan bir Şapsığ Ulusal Bölgesi vardı. ⓘ

Tarihsel olarak Şapsığlar Dzhubga (Adıgece: Жьыбгъэ) ve Tuapse limanlarından dağ geçitlerine kadar olan bölgeyi kontrol ediyorlardı ve 5 aristokrat aile ve 81 (Adıgece: Фэкъул1) özgür klandan oluşuyorlardı. Üç demokratik Adıge boyundan biri olarak sınıflandırılmışlardır. Şapsığların Kırım Hanlığı'na karşı mücadelelerinde diğer Adıge kabilelerini destekledikleri bilinmektedir. Kafkas Savaşı sırasında, Şamil'in ittifakına (1859'a kadar sürecek olan) katılarak İmparatorluk Rusya'sının en inatçı düşmanlarından biri oldular. 1860 yılının sonlarında, üç Adige kabilesinin (Şapsığ, Ubıh ve Natuhay) temsilcileri tarafından bir konsey toplandı. Konsey Soçi'yi (Adıgece: Шъачэ) Çerkes direnişinin son başkenti olarak kabul etti. 1864'te Rus ordusunun Çerkesya'yı işgali nedeniyle Şapsığ ve diğer Adige kabilelerinin büyük bir kısmı, çarların Çerkesya kıyılarını Çerkes halkından (çoğunlukla fiziksel olarak; daha sonra kalan nüfusu Osmanlı İmparatorluğu'na sürerek) temizlemeye yönelik düzenli politikasının bir sonucu olarak Osmanlı İmparatorluğu'na taşındı. Çerkesya kıyılarında 3,000 kadar Şapsığ kaldı. ⓘ

Bir Adige kabilesi olarak Şapsığlar, Çerkes direnişi sırasında Rus İmparatorluğu ile yapılan savaşlarda Çerkesya'yı bağımsız tutmak için hayatlarını feda eden "ölümsüzlerini" (kahramanlarını ve savaşçılarını) her zaman takdir etmiş ve onurlandırmışlardır; Şapsığların Ağıtları (Adigece: Шапсыгъэ л1ыхъужъхэм ягъыбз) ⓘ

Bazı verilere göre 1926’da Rusya’da 4 binin üzerinde Şapsığ yaşıyordu. 2010 yılı nüfus sayımına göre dağınık biçimde, Soçi ve Tuapse yörelerinde yaşayan Şapsığların toplam nüfusu 3882’dir.Ancak Şapsığların büyük bölümü,örneğin Tuapse Şapsığları, 2002 yılı nüfus sayımı sırasında, Şapsığ etnik kimliği ile kayda geçirilmemiştir. Karadeniz kıyılarında 2002'de 8376 (Soçi- 4854, Tuapse- 3522) Şapsığ-Çerkes nüfusu (aslında hepsi Şapsığ) kayda geçirilmişti. Şapsığların kendi ifadelerine göre Karadeniz kıyısındaki (Soçi ve Tuapse rayonundaki) Şapsığ nüfusu 2 bin kadardır. ⓘ

Bu madde Çerkesler ile ilgilidir. Çerkesler (Adığeler) Çerkes Kabileleri Abzehler · Ademıylar · Barakaylar · Bjeduğlar · Besleneyler Çemguylar · Hatukaylar · Janeler · Mahoşlar · Mamhığlar Natuhaylar · Şapsığlar · Ubıhlar · Yecerukaylar · Kabardeyler Dil ve lehçeleri Çerkes dilleri → Adigece (Abzah · Bjeduğ · Şapsığ) · Kabardeyce (Besleney lehçesi) · Ubıhça Kimlik ve millî semboller Adige Habze · Çerkesya · Hase Çerkesçe Çerkes Bayrağı Çerkes kültürü Mutfak · Müzik · Mitoloji Tarih Çerkesya Sindika Adige Cumhuriyeti Karaçay-Çerkesya Kabardey-Balkarya Rus-Çerkes Savaşı Soykırım Kanjal Muharebesi Kbaade Muharebesi Bazı Çerkesler Çerkesler listesi

Shapsugsky Ulusal Bölgesi

Bolşevikler 6 Eylül 1924'te Şapsığ Ulusal Rayonu'nu (Adıgece: Шапсыгъэ Националнэ Район Šapsyġe Nacionalne Rajon, Rusça: Шапсугский национальный район Šapsugskij nacional′nyj rajon) Karadeniz Okrugu'nun bir parçası olarak. Bölgede yaklaşık 3.400 Şapsığ yaşıyordu ve bölgenin merkezi kıyı şehri Tuapse idi. 1925'in başında 4 köy meclisine bölünmüştür: Karpovsky, Kichmai, Krasno-Aleksandrovsky ve Pseushkho. İkinci Dünya Savaşı'nın 1945'te sona ermesinin ardından Şapsığ Ulusal Raionu'nun adı Lazarevsky Bölgesi olarak değiştirildi. ⓘ

1990 yılında, Şapsığ kabilesinin ilk kongresi gerçekleşti ve burada Şapsığ Ulusal Rayonu'nun yeniden kurulmasına ilişkin bir deklarasyon kabul edildi. 12 Haziran 1992'de Rusya Federasyonu Yüksek Sovyeti Başkanlık Divanı, Şapsığ Ulusal Rayonu'nun kurulmasına ilişkin bir karar aldı. ⓘ

Kültür

Geleneksel Şapsığ kültürünün diğer Çerkes kabileleri ile pek çok ortak noktası vardı. Şapsığlar tarım, sığır ve at yetiştiriciliği, bahçecilik, bağcılık ve arıcılıkla uğraşıyorlardı. İslam öncesi ve Hıristiyanlık öncesi dönemlerde Şapsığlar Çerkes tanrıları olan Şible (gök gürültüsü ve şimşek tanrısı), Sozereş (Adigece: Созереш) (bereket tanrısı), Yemiş veya Yemij (savaş tanrısı), Akhin ve Khakustash (sığır yetiştiriciliğinin koruyucuları), Tlepş (demircilik tanrısı), Keshkogwasha (Adıgece: Хышхогуащэ) (Karadeniz tanrısı) vb. Şapsığlar kuraklık dönemlerinde Hantse Guaşe (Adıgece: Хьэнцэ гуащэ) adı verilen yağmur çağırma törenini, giydirilmiş bir bebeği auldan geçirip nehirde boğarak ve yağmur gelmeden asla çıkarmayarak gerçekleştirirlerdi. ⓘ

19. yüzyılın başlarından beri Şapsığlar ağırlıklı olarak Sünni Müslümanlardır (Hanefi). ⓘ

Dil

Şapsığca (Adıgece: Шапсыгъэбзэ), Adıge dilinin Batı Adıge lehçesinin karşılıklı anlaşılabilir alt lehçelerinden biridir. Çerkeslerin sürgününden önce Şapsığcanın iki büyük çeşidi vardı. Şapsığlar dünyanın dört bir yanına dağıldıkları için her Şapsığ topluluğu farklı bir konuşma biçimi geliştirmiştir. ⓘ

Şapsığların dili, Çerkesce’nin Batı kolu kıyı grubu ağızlarından biridir. Çerkesce ise, Kafkas dillerinin Kuzeybatı Kafkas dilleri öbeğine bağlı bir dildir. ⓘ

Bazı Şapsığ aileleri

19. yüzyılın ortasında Şapsığlar 8 esas soya ayrılıyorlardı: Natho, Nataho, Goago, Yemu, Koble, Shopete, Sootoh ve Goaye. Bu soylar da büyük küçük birçok alt kola ayrılıyordu. Örneğin, Natho soyu 28 alt soya ayrılıyordu; Koble 50'den fazla koldan oluşuyordu, Psezuapse'deki Goayelerin 17 alt soyu vardı. ⓘ

Eski kabile isimleri ve boyları aşağıda görüldüğü gibidir:

Çerkesçe	Transkripsiyon	Çerkesçe	Transkr.	Çerkesçe	Transkr.	Çerkesçe	Transkr.	Çerkesçe	Transkr.	Çerkesçe	Transkr. ⓘ
Натхъомэ ялIакъохэр	Natĥome yałaqoxer	НэтIахъомэ ялIакъохэр	Neṫaĥome yałaqoxer	Коблы ялIакъохэр	Koblı yałaqoxer	Шъхьаптэхэ ялIакъохэр	Ṩhantexe yałaqoxer	Гъуагъо-Шъэотэхмэ ялIакъохэр	Ĝağo-Ṩewotexeme yałaqoxer	Гуаемэ ялIакъохэр	Ġayeme yałaqoxer
АкIэжъ	Aḉeĵ (Aḱeĵ)	Абир (Абыр)	Abir	Ацумыжъ	Açumıĵ	Абрэгь	Abreg	БжьашIо	Bjaş'o	БжыхьалI	Bjıhał
Ацокъу	Açoɋ	Алащэ	Alaşe	Бастэ	Baste	Егъум	Yeğum	Борэкъо	Boreqo	Гунай	Gunay
Багьэ	Bage	Бэус	Bewus	Батэ	Bate	Нэгъуцу	Neğuç	Гусэр	Guser	Дачъэ	Daçe
Бзыщ	Bzış	Гъурыжъ	Ğurıĵ	Бгъанэ	Bğane	ОгъулI	Woğuł	Джадэ	Cade	ЕкIуашъ	Yeḱuaṩ
БыркIэ	Bırḉe (Bırḱe)	Дыжьы	Dıjı	Джарым	Carım	Пцашэ	Pšaşe	Иныхъу	Yinıȟ	КIэсэбэжъ	Ḉesebeĵ
БэгъэгушIу	Beğeguş'u	Дэджэраджэ	Decerace	Дэбэхьу	Debeĥu	Тыркуао	Tırķawo	Къанщэжь	Qanşej	Къэрэджан	Qerecan
Джарым	Carım	Ешъуталъэ	Yeṩutaĺe	Дэгуф	Deguf	Хъуд	Ĥud	Къуаджэ	Ɋace	ЛIыхъужъ	Łıĥuĵ
Емызагъ	Yemızağ	КIакIыхъу	Ḉaḉıĥu	ЛIыф	Łıf	ХыдзэлI	Xıźeł	ЛIыхъужъыкъу	Łıĥuĵıɋ	Лъэцэрыкъу	Ĺešerıɋ
Ергъужъ	Yerğuĵ	МэзакIу	Mezaǩ	ЛIыхъужъ	Łıĥuĵ	Хьагъур	Hağur	Лъэпшъыкъу	Ĺepṩıɋ	Мэджаджэкъу	Mecaceɋ
КIуф	Ḱuf	Пэхъу	Peĥu	Наго	Nago	Хьахъу	Haȟ	Мышъэ	Mıṩe	Мэмэт	Memet
КIэхъу	Çeĥu (Ḱeĥu)	Тхыжъ	Txıĵ	Нащэ	Naşe	Хьэлъакъу	Heĺaɋ	Мэт	Met	Мэт	Met
ЛIыкIас	Łıḉas (Łıḱas)	Хьазыкъу	Hazıɋ	Нэгъужъ	Neğuĵ	Шъау	Ṩaw	ПсэкIэкI	Pseḉeḉ	Нэукъ	Newuq
Мэлыщ	Melış	Хьахъуратэ	Haĥurate	Нэпсэу	Nepsew	Шъхьэлахъо	Ṩhelaĥo	Тым	Tım	ПщыукI	Pşıwuḉ
Мэфэуд	Mefewud	Хьурым	Hurım	Псэукъо	Psewqo			Ушъый	Yuṩıy	Сабын (Сабыныкъу)	Sabın (Sabınıɋ)
Натхъо	Natĥo	ШIужъэкъу	Ş'uĵeɋ	Пэкожъ	Pekoĵ			Хъун	Ĥun	ТхьалI	Thał
НэмылIэкъу	Nemıłeɋ	Шъуагьэ	Ṩuage	РатIэкъу	Paṫeɋ			Хьатыщ	Hatış	Хьагъун	Hağun
Отэхь	Woteh	Шъхьабэ	Ṩhabe	ТIэшъу	Ṫeṩu			Цушъхьэ	Çuṩhe	ХьамтIэхъу	Hamṫeȟ
Сэхъут	Seĥut	ШъхьакIумыдэ	Ṩhaḱumıde	Тамухъ	Tamuĥ			ШIуцIэ	Ş'uše
Тхьэкъуахъо	Theɋaĥo			Тхьакъуахъо	Thaɋaĥo			Шъэгьашъ	Ṩegaṩ
Тыкъо	Tıqo			Тыу	Tıw			Шъэотэхьу	Ṩewoteȟ
Тыу	Tıw			Хъупщ	Ĥupş			Шыу	Şıw
Хьапый	Hapıy			ХъутIыжъ	Ĥuṫıĵ			ШэкIолI	Şeḱoł
Хьатх	Hatx			ХьамтIыжъ (ХьамтIэ)	Hamṫıĵ (Hamṫe)			Гугъожъ	Guĝoj
Хьатыу	Hatıw			Хьантыу	Hantıw
Шыумыжъ	Şıwmıĵ			Хьаратэ	Harate
ШэхэлI	Şexeł			Хьэтаужъ	Hetawuĵ
				ШъэIужъу	Ṩeuǰ
				Шъэумэн	Ṩewmen
				ШэрэлI	Şereł
				Шэуджэн	Şewcen

Ürdün'deki Shapsug ailelerinden bazıları

Amman, Ürdün'deki Shapsug mahallesi ⓘ

• Koşo (Adıgece: Кушъу / Кушу)
• Pshedatok (Adıgece: Пшыдатукъ)
• Shhalakhwa (Adıgece: Шхьэлахъо)
• Psekenop (Adıgece: Псыкынуп)
• Jan (Adigece: Джан)
• T'harkakhwa (Adıgece: Тхьэркъахъуэ)
• Kwiej (Adıgece: Къуеж)
• Hadagha (Adıgece: Хьэдагъэ)
• Meeşa (Adigece: Мишэ)
• Hatough (Adıgece: Хьэтогъ)
• Naghoj (Adıgece: Нэгъуж)
• Tamokh (Adıgece: Тамохъ)
• Khorma (Adıgece: Хъурмэ)
• Bghana (Adıgece: Бгъанэ), 1337'de Tuapse'de doğan 15. büyük dedeleri Хэкужъ'dan sonra Ürdün'de Hakouz (Adıgece: Хэкужъ) olarak değişmiştir ve bu aile Ürdün'deki en büyük Şapsığ ailesi olarak kabul edilir.
• Natkho (Şükri) (Adıgece: Натхъо)
• Shawash (Adıgece: ШъэошIу)
• Şupaş (Adıgece: Шупащ) ⓘ

Kfar Kama, İsrail'deki Shapsug aileleri

Shapsug köyü Kfar Kama, İsrail ⓘ

• Abrag (Adıgece: Абрэгь)
• Aşmuz/Açmuzh (Adıgece: Ачумыжъ)
• Bghana (Adıgece: Бгъанэ Ürdün'de 15. büyük dedelerine atfen Hakouz -Хэкужъ - olarak bilinir)
• Yarasa (Adigece: Бат)
• Blanghaps (Adıgece: БлэнгъэпсI)
• Batwash (Adigece: БэтIыуашъ)
• Zazi (Adigece: Зази)
• Kobla (Adigece: Коблэ)
• Qal (Adigece: Къалыкъу)
• Qatizh (Adıgece: Къэтыжъ)
• Lauz (Adıgece: ЛъыIужъ)
• Libai/Labai (Adigece: ЛIыпый)
• Nago (Adıgece: Наго)
• Natkho (Adıgece: Натхъо)
• Nash (Adıgece: Наш)
• Napso (Adıgece: Нэпсэу)
• Thawcho (Adıgece: Тхьэухъо)
• Gorkhezh (Adıgece: ГъоркIожъ)
• Hazal (Adıgece: Хъэзэл)
• Hadiş (Adıgece: Хьэдищ)
• Hako/Hakho (Adıgece: Хьэхъу)
• Şemsi (Adıgece: Чомшъо)
• Choshha/Shoshha (Adıgece: Чушъхьэ)
• Showgan (Adıgece: Шэугьэн)
• Şaga (Adıgece: Шъуагьэ)
• Sagalar/Shagash (Adıgece: Шъэгьашъ)

Geçmişte Shhalakhwa (Adıgece: Шхьэлахъо) ve Kuadzhe (Adıgece: Къуаджэ) de vardı. ⓘ

Önemli kişiler

• Tirimüjgan Kadın - Osmanlı İmparatorluğu Sultanı 2. Abdülhamid'in Annesi
• Karzeg Sait Bey (1887-1920) [1]
• Çerkes Ethem
• Hazret Sovmen
• Tuguzhuko Kyzbech
• Suna Öz - Dr. Öz'ün Annesi
• Bibras Natkho
• Nili Natkho ⓘ

Yerleşimler

Çerkesçe	Transkripsiyon	Rusça ⓘ
Жьыубгъу	Jıwubĝ	Джубга
Ныджэ псыхъу	Nıce psıȟ	Новомихайловский
Псыбэ	Psıbe	Псебе
Агуй Шапсыгъ	Aguy Şapsığ	Агуй Шапсуг
Агуяп	Aguyap	Агой
ТIуапсэ	Ṫuapse	Туапсе
ЦIэпс	Šeps	Цыпка
Гъуакъу	Ĝuaɋ	Георгиевское
КодэшъхьапI	Kodeṩhaṕ	Малое Псеушхо
ШIоикъу	Ş'oyiɋ	Большое Псеушхо
Нэжъыгъу	Neĵıĝ	Наджиго
Мэкъупс	Mequps	Макопсе
Ашап	Aşap	Аше
Пчэныякъу	Pçenıyaɋ	Тихоновка
Шъхьафит	Ṩhafit	Шхафит
Хьаджыкъу	Hacıɋ	Хаджико
Къэлэжъ	Qeleĵ	Калеж
Шъоджэикъу	Ṩoceyiɋ	Лыготх
Жэмси	Jemsi	Марьино
ПсышIуап	Psış'uap	Лазаревское
Тхьагъапшъ	Thağapṩ	Тхагапш
Шэхап	Şexap	Головинка
ШэхэкIэй	Şexeḉey	Большой Кичмай
ШэхэкIэй цIыкIу	Şexeḉey šıɋ	Малый Кичмай
Тыгъэмыпс	Tığemıps	Дагомыс
Шъачэ	Ṩaçe	Сочи

Din

Şapsığlar Sünni Müslüman'dır ⓘ