McDonald's
Tip | Halka açık şirket |
---|---|
Olarak işlem gördü |
|
ISIN | US5801351017 |
Endüstri | Restoranlar, emlak |
Tür | Fast food restoranı |
Kuruldu | 15 Mayıs 1940; 82 yıl önce San Bernardino, Kaliforniya'da |
Kurucular |
|
Genel Merkez | , ABD |
Lokasyon sayısı | 40.031 restoran (2021) |
Hizmet verilen bölge | Dünya çapında (119+ ülke) |
Kilit kişiler |
|
Ürünler |
|
Gelir | 23,223 milyar ABD Doları (2021) |
Faaliyet geliri | 10,356 milyar ABD Doları (2021) |
Net gelir | 7,545 milyar ABD Doları (2021) |
Toplam varlıklar | 53,854 milyar ABD Doları (2021) |
Toplam özkaynak | -4,601 milyar ABD Doları (2021) |
Çalışan sayısı | Yaklaşık 200.000 (2021) |
Web sitesi | mcdonalds.com kurumsal.mcdonalds.com |
Dipnotlar / referanslar |
McDonald's Corporation, 1940 yılında Richard ve Maurice McDonald tarafından San Bernardino, Kaliforniya, Amerika Birleşik Devletleri'nde işletilen bir restoran olarak kurulan Amerikan merkezli çok uluslu bir fast food zinciridir. İşletmelerini bir hamburger standı olarak yeniden adlandırdılar ve daha sonra şirketi bir franchise haline getirdiler ve Golden Arches logosu 1953'te Phoenix, Arizona'daki bir yerde tanıtıldı. 1955 yılında bir iş adamı olan Ray Kroc, franchise temsilcisi olarak şirkete katıldı ve zinciri McDonald kardeşlerden satın almaya devam etti. McDonald's'ın önceki merkezi Oak Brook, Illinois'deydi, ancak Haziran 2018'de küresel merkezini Chicago'ya taşıdı. ⓘ
McDonald's, 2018 itibariyle 100'den fazla ülkede 37.855 satış noktasında günde 69 milyondan fazla müşteriye hizmet veren, gelir açısından dünyanın en büyük restoran zinciridir. McDonald's en çok hamburgerleri, çizburgerleri ve patates kızartmalarıyla tanınıyor, ancak menülerinde tavuk, balık, meyve ve salata gibi diğer ürünler de yer alıyor. Şirket, yiyeceklerinin sağlıksızlığı nedeniyle olumsuz tepkilere maruz kalmıştır. McDonald's Corporation'ın gelirleri, franchise alanların ödediği kira, telif ve ücretlerin yanı sıra şirket tarafından işletilen restoranlardaki satışlardan elde edilmektedir. 2018'de yayınlanan iki rapora göre McDonald's 1,7 milyon çalışanıyla (2,3 milyon çalışanı olan Walmart'ın ardından) dünyanın en büyük ikinci özel işvereni konumunda. McDonald's 2020 yılı itibarıyla dokuzuncu en yüksek küresel marka değerine sahiptir. ⓘ
Endüstri | Restoranlar |
---|---|
Kurucu |
Mac ve Dick McDonald Ray Kroc |
Genel merkezi | Chicago, Illinois |
Kilit kişiler |
Andrew J. McKenna (Başkan) Don Thompson (CEO) |
Ürün | Fast food |
Sahibi | McDonald's Corporation |
Çalışan sayısı | Dünya Çapında :1.8 milyon kişi (2013) ; Türkiye'de 4000 kişi (2013) |
Website | Mcdonalds.com.tr |
Tarihçe
Richard ve Maurice McDonald kardeşler ilk McDonald's'ı San Bernardino, California'da West 14th Street'teki 1398 North E Street'te açtılar (şu adreste 34°07′32″N 117°17′41″W / 34.1255°N 117.2946°W), 15 Mayıs 1940 tarihinde kuruldu. Kardeşler 1948'de "Speedee Servis Sistemi "ni tanıtarak, selefleri White Castle'ın yirmi yıldan uzun bir süre önce uygulamaya koyduğu modern fast-food restoran ilkelerini genişletilmiş bir şekilde kullanmaya başladılar. McDonald's'ın orijinal maskotu bir hamburgerin üzerinde "Speedee" olarak anılan bir şef şapkasıydı. 1962'de Altın Kemerler evrensel maskot olarak Speedee'nin yerini aldı. Maskot, palyaço Ronald McDonald, 1965 yılında tanıtıldı. Çocuk izleyicileri hedeflemek için reklamlarda yer aldı. ⓘ
McDonald's ilk olarak 4 Mayıs 1961'de "McDonald's" adı ve "Arabalı Restoran Hizmetleri" tanımıyla ABD ticari markası için başvuruda bulundu ve bu başvuru yenilenmeye devam etti. 13 Eylül'de McDonald's, Ray Kroc'un rehberliğinde yeni bir logo için ticari marka başvurusunda bulundu: üst üste binen, çift kemerli bir "M" sembolü. Ancak çift kemerden önce McDonald's binalarının mimarisi için tek bir kemer kullanıyordu. "Golden Arches" logosu çeşitli şekillerde ortaya çıksa da, şirketin ABD ticari markası olarak tercih edildiği 18 Kasım 1968 tarihine kadar bugünkü versiyonu kullanılmadı. ⓘ
Mevcut şirket kuruluşunu 15 Nisan 1955 tarihinde franchise veren işadamı Ray Kroc'a borçludur. Bu lokasyon 1984'te yıkılıp yeniden inşa edilmiş olsa da, bu aslında toplamda açılan dokuzuncu McDonald's restoranıydı. Kroc'un agresif bir iş ortağı olduğu ve McDonald kardeşleri sektörün dışına ittiği kaydedilmiştir. ⓘ
Kroc'un otobiyografisinde belgelendiği üzere, Kroc ve McDonald kardeşler işletmenin kontrolü için savaştı. 1961'de McDonald kardeşlerin şirketteki hisselerini satın aldı ve şirketin dünya çapındaki erişimini başlattı. Satış Kroc'a 2,7 milyon dolara mal oldu ki bu o dönem için büyük bir meblağdı. San Bernardino restoranı 1971 yılında yıkıldı ve 1998 yılında Juan Pollo zincirine satıldı. Bu alan Juan Pollo zincirinin genel merkezi ve bir McDonald's ve Route 66 müzesi olarak hizmet vermektedir. McDonald's'ın birçok uluslararası pazara yayılmasıyla birlikte şirket küreselleşmenin ve Amerikan yaşam tarzının yayılmasının bir sembolü haline geldi. Şirketin öne çıkması, obezite, kurumsal etik ve tüketici sorumluluğu gibi konularda kamuoyunda sıkça tartışılan bir konu haline gelmesine yol açmıştır. ⓘ
İlk McDonald's restoranı, 1940 yılında Richard ve Maurice McDonald tarafından ABD'nin Kaliforniya eyaletinin San Bernardino şehrinde açıldı. ⓘ
McDonald's bugün, 119'dan fazla ülkede 34.000'den fazla restoranla hizmet veriyor. Bunların 13.000'den fazlası Amerika dışında bulunuyor. Restoranların yaklaşık %80'i işletmeciler, diğerleri ise McDonald's şirketinin kendisi tarafından çalıştırılıyor. Her gün dünyada ortalama 69 milyon insan McDonald's restoranlarını ziyaret ediyor. Dünyadaki McDonald's restoranlarında çalışanların sayısı ise 1,8 milyonu geçiyor. ABD'de nüfusun %98'i yılda en az bir kere McDonald's'a gidiyor. ⓘ
Dünya genelinde McDonald's faaliyetleri, şirketin ABD'de Chicago yakınlarında Oak Brook'taki merkezinden yönetiliyor. McDonald's'ın yine Oak Brook'ta bulunan uluslararası eğitim merkezi Hamburger Üniversitesi'nde de her yıl, dünyanın her köşesinden binlerce McDonald's işletmeci ve çalışanı, 'hamburger işi'nin inceliklerini öğreniyor. ⓘ
McDonald's'ın standartları, 1954 yılında, müşteri mutluluğuna ulaşan tek yolun, ödün verilmeyen kalite, başarılı servis ve tüm ayrıntıları kapsayan bir temizlikten geçtiğini gören Ray Kroc tarafından oluşturuldu. Ve o günden bugüne, McDonald's sistemini geliştirmeye yönelik her adım, bu standartlar etrafında şekillendirildi, bu standartlara bağlı kalınarak atıldı. ⓘ
Ürünler
McDonald's ağırlıklı olarak hamburger, çeşitli tavuk türleri, tavuklu sandviçler, patates kızartması, alkolsüz içecekler, kahvaltılık ürünler ve tatlılar satmaktadır. McDonald's çoğu pazarda salatalar ve vejetaryen ürünler, dürümler ve diğer yerel yemekler sunmaktadır. McDonald's mevsimsel olarak McRib sandviçini sunmaktadır. Bazıları McRib'in mevsimselliğinin çekiciliğine katkıda bulunduğunu düşünüyor. ⓘ
Ayrıca zincir, Amerika Birleşik Devletleri içinde bazı ürünleri bölgesel olarak da satmaktadır; örneğin New Mexico yeşil şilisi ile süslenmiş Hatch Green Chile Double Cheeseburger sadece güneybatıdaki New Mexico eyaletinde mevcuttur. ⓘ
Ürünler "dine-in" (müşterinin restoranda yemeyi tercih ettiği) veya "take-out" (müşterinin yemeği tesis dışına götürmeyi tercih ettiği) olarak sunulmaktadır. "Dine-in" yemekler, tepsinin zemininde kağıt bir ek bulunan plastik bir tepside sunulur. "Paket servis" yemekler genellikle McDonald's markalı kahverengi bir kese kağıdı içinde teslim edilir. Her iki durumda da tek tek ürünler uygun şekilde paketlenir veya kutulanır. ⓘ
Steve Easterbrook şirketin CEO'su olduğundan beri McDonald's, Amerika Birleşik Devletleri'nde yaklaşık 200 öğe içeren menüyü modernize etti. Şirket daha sağlıklı seçenekler sunmaya çalışmış ve hamburger ekmeklerinden yüksek fruktozlu mısır şurubunu çıkarmıştır. Şirket, Tavuk McNuggets'ta bulunan tavuk derisi, aspir yağı ve sitrik asit yerine bezelye nişastası, pirinç nişastası ve toz limon suyu kullanarak Tavuk McNuggets'tan yapay koruyucuları kaldırdı. ⓘ
Eylül 2018'de McDonald's ABD, hamburger, çizburger, double çizburger, McDouble, Quarter Pounder with Cheese, double Quarter Pounder with Cheese ve Big Mac dahil olmak üzere ABD'de satılan yedi klasik burgerde artık tamamen yapay koruyucu, aroma ve renklendirici kullanmadıklarını duyurdu. Bununla birlikte, turşular hala yapay bir koruyucu ile yapılacaktır, ancak müşteriler hamburgerleriyle birlikte turşu almayı tercih etmeyebilirler. ⓘ
McDonald's, Kasım 2020'de bitki bazlı bir burger olan McPlant'i ve tavuk yerine geçecek ve kahvaltı sandviçlerine kadar uzanan ek et alternatifi menü öğeleri geliştirme planlarını duyurdu. Bu duyuru, Beyond Meat bitki bazlı et ikamelerinin başarılı bir şekilde test edilmesinin ardından geldi. ⓘ
Uluslararası menü varyasyonları
McDonald's Menüleri kendi ülkelerinde farklıdır. Özellikle Asya'da olmak üzere birçok ülkedeki restoranlarda çorba servisi yapılmaktadır. Standart menüden bu yerel sapma, zincirin özellikle bilinen bir özelliğidir ve ya bölgesel gıda tabularına uymak (Hindistan'da sığır eti tüketiminin dini olarak yasaklanması gibi) ya da bölgesel pazarın daha aşina olduğu yiyecekleri sunmak (Endonezya'da McRice veya Singapur ve Japonya'da Ebi (karides) Burger satışı gibi) için kullanılır. ⓘ
Almanya'da ve diğer bazı Batı Avrupa ülkelerinde McDonald's bira satmaktadır. Yeni Zelanda'da McDonald's, 1996 yılında satın aldığı Georgie Pie fast food zincirini kısmen yeniden piyasaya sürdükten sonra etli turta satmaktadır. Yunanistan'da, Big Mac adlı hamburger, Tzatziki sosu eklenerek ve pide içinde paketlenerek değiştirilmiştir. ⓘ
Amerika Birleşik Devletleri ve Kanada'da, bölgesel bazda sınırlı denemelerin ardından McDonald's 2015 ve 2017 yıllarında restoranlarının açık olduğu tüm saatlerde kısmi bir kahvaltı menüsü sunmaya başladı. COVID-19 salgını sırasında tüm gün kahvaltı menülerden aşamalı olarak kaldırılmıştır. ⓘ
Restoranlar
Dünya genelinde 36.000'in üzerinde McDonald's restoranı bulunmaktadır. Bunların üçte birinden fazlası (14.146 restoran) yalnızca Amerika Birleşik Devletleri'ndedir - ikinci en yüksek sayı 2.975 restoranla Japonya'da, ardından 2.700 restoranla Çin'dedir. Bu üç ülke küresel McDonald's mağazalarının çoğunluğunu oluşturmaktadır. ⓘ
Restoran türleri
Bağımsız McDonald's restoranlarının çoğunda hem tezgâh servisi hem de arabaya servis hizmeti sunulur, iç mekânda ve bazen de dış mekânda oturma yerleri vardır. Drive-Thru, Auto-Mac, Pay and Drive veya birçok ülkede bilinen adıyla "McDrive", genellikle sipariş vermek, ödeme yapmak ve almak için ayrı istasyonlara sahiptir, ancak son iki adım sıklıkla birleştirilir; ilk olarak 1975 yılında Sierra Vista, Arizona'da diğer fast-food zincirlerinin öncülüğünü takiben tanıtıldı. İngiltere'de bu tür ilk restoran 1986'da Manchester, Fallowfield'de açıldı. ⓘ
1994 yılında McDonald's, ev tarzı paket yemeklerde uzmanlaşmış bir prototip olan Hearth Express'i denedi. Sunulan yemekler arasında köfte, kızarmış tavuk ve fırında jambon vardı. Bu deneme Darien, Illinois'de tek bir lokasyonla başladı, ancak sadece bir yıl içinde kapandı. ⓘ
McDrive
Bazı ülkelerde, otoyollara yakın McDrive şubeleri gişe hizmeti veya oturma yeri sunmaz. Buna karşılık, yüksek yoğunluklu şehir mahallelerindeki lokasyonlarda genellikle arabaya servis hizmeti bulunmaz. Çoğunlukla şehir merkezlerinde olmak üzere, Drive-Thru yerine "Walk-Thru" hizmeti sunan birkaç lokasyon da vardır. ⓘ
McCafé
McCafé, McDonald's restoranlarına eşlik eden kafe tarzı bir mekandır. Konsept, 1993 yılında Melbourne'den başlayarak McDonald's Avustralya tarafından yaratılmıştır. 2016 itibariyle Avustralya'daki McDonald's restoranlarının çoğunda mevcut McDonald's restoranının içinde McCafé'ler bulunmaktadır. Tazmanya'da her restoranda McCafé bulunuyor ve diğer eyaletler de hızla bunu takip ediyor. Yeni McCafé görünümüne ve hissine geçtikten sonra, bazı Avustralya restoranları satışlarında yüzde 60'a varan bir artış olduğunu fark etti. 2003 yılı sonunda dünya çapında 600'ün üzerinde McCafé vardı. ⓘ
"Tadını Yarat" restoranları
McDonald's 2015-2016 yılları arasında Shake Shack ve Grill'd gibi diğer gurme restoranlarını temel alan yeni bir gurme burger servisi ve restoran konsepti denedi. Bu konsept ilk kez 2015'in ilk aylarında Avustralya'da sunuldu ve ABD pazarında devam eden denemelerle birlikte Çin, Hong Kong, Singapur, Arabistan ve Yeni Zelanda'ya yayıldı. Özel "Tadını Yarat" (CYT) kiosklarında müşteriler, isteğe bağlı ekstralarla birlikte çörek ve et türü de dahil olmak üzere tüm malzemeleri seçebiliyordu. CYT yiyecekleri masaya ahşap tahtalarda, patates kızartmaları tel sepetlerde ve salatalar porselen kaselerde metal çatal bıçaklarla daha yüksek bir fiyatla servis edildi. Kasım 2016'da, Lezzetini Yarat'ın yerini daha verimli ve daha ucuz olması için tasarlanan "Özel Hazırlanmış Tarifler" programı aldı. ⓘ
Diğer
Bazı yerler benzin istasyonlarına ve marketlere bağlıyken, McExpress adı verilen diğerlerinin sınırlı oturma yeri veya menüsü vardır veya bir alışveriş merkezinde bulunabilir. Diğer McDonald's'lar Walmart mağazalarında bulunur. McStop, kamyoncuları ve gezginleri hedefleyen ve kamyon duraklarında bulunan hizmetlere sahip olabilen bir yerdir. ⓘ
Birleşik Krallık'ta McDonald's restoranları servis istasyonlarında, benzin istasyonlarında, McDrive Thru'da, Asda Superstores ve Supercenters'da, alışveriş merkezlerinde, perakende parklarında ve cadde restoranlarında bulunabilir. Crawley'deki bir McDonald's Drive-Thru, bir Sainsbury's mağazasının otoparkında yer almaktadır. 'McExpress' veya 'McDonald's & Go' olarak adlandırılan diğer McDonald's şubeleri sınırlı oturma alanına sahiptir ve daha çok tren istasyonları ve havaalanlarında bulunur. ⓘ
İsveç'te Happy Meal kapları Slope Stars oyununda gözlük olarak kullanılabilmektedir. Hollanda'da McDonald's bir kayıt stüdyosu olarak kullanılabilen McTrax'ı tanıttı; dokunmaya tepki veriyor. Öğrenciler bir synth ile kendi ritimlerini yaratabiliyor ve özel efektlerle sesleri değiştirebiliyor. ⓘ
Almanya'nın Hamburg kentindeki Elbe nehri üzerinde dünyanın tek McBoat'u, nehirdeki insanlar için bir yüzdürme hizmeti (drive through'a benzer) bulunmaktadır. ⓘ
Özel diyet
İlk koşer McDonald's 1997 yılında Arjantin'in Buenos Aires kentindeki Abasto de Buenos Aires alışveriş merkezinde kurulmuştur. İsrail'de birçok koşer şubesi bulunmaktadır. ⓘ
Oyun Yerleri
McDonald's oyun alanları McDonald's PlayPlace olarak adlandırılır. Banliyö bölgelerindeki ve bazı şehirlerdeki bazı McDonald's'larda büyük kapalı veya açık oyun alanları bulunur. Top çukurları ve kaydırakları ile tanıdık emekleme tüpü tasarımına sahip ilk PlayPlace 1987 yılında ABD'de tanıtıldı ve kısa süre sonra çok daha fazlası inşa edildi. ⓘ
McDonald's Sıradaki
McDonald's Next açık konsept tasarımını kullanıyor ve "Kendi Lezzetini Yarat" dijital siparişi sunuyor. Konsept mağaza ayrıca ücretsiz mobil cihaz şarjı ve akşam 6:00'dan sonra masa servisi sunuyor. İlk mağaza Aralık 2015'te Hong Kong'da açıldı. ⓘ
2006 yeniden tasarımı
2006 yılında McDonald's, 1970'lerden bu yana ilk kez tüm restoranlarını yeniden tasarlayarak "Forever Young" markasını tanıttı. Ahşap masaları, suni deri sandalyeleri ve yumuşak renkleriyle bir kahve dükkanını andıran bu tasarımda kırmızı, pişmiş toprak rengine, sarı ise daha "güneşli" bir görünüm için altın rengine dönüştürülmüş, zeytin ve adaçayı yeşili eklenmiştir. Daha sıcak bir görünüm için daha az plastik ve daha fazla tuğla ve ahşap kullanılmış, modern asma ışıklar daha yumuşak bir parlaklık sağlamıştır. Birçok restoran ücretsiz Wi-Fi ve düz ekran TV'lere sahiptir. Diğer iyileştirmeler arasında çift arabalı servis, açılı kırmızı çatılar yerine düz çatılar ve ahşap yerine fiber cam yer alıyor. Restoranlarda bilindik altın kemerler yerine Nike swoosh'a benzer "yarı swoosh "lar (altın kemerin yarısı) yer alıyor. ⓘ
Sigara yasağı
McDonald's, 1994 yılında tamamına sahip olduğu 1.400 restoranında müşterilerin sigara içmesini kısıtlayarak sigara içmeyi yasaklamaya başladı. ⓘ
COVID-19 pandemisi
COVID-19 salgınının bir sonucu olarak McDonald's, Amerika Birleşik Devletleri'ndeki restoranlarında oturma yerlerinin çoğunu ve tüm oyun alanlarını kapattı. Lokasyonlarda arabaya servis ve kaldırım kenarı siparişlerine ve çevrimiçi yemek siparişi teslimat hizmetlerine geçiş yaptı. Birleşik Krallık'ta McDonald's restoranlarının arabaya servis için yeniden açılması, ülke genelinde önemli trafik kuyrukları oluşturdu. Temmuz 2020'de, yılın ikinci çeyreği için McDonald's hisse başına 66 sent kazanç bildirdi. Geçen yılın aynı dönemiyle karşılaştırıldığında bu rakam %68'lik bir düşüşü temsil ediyordu. ⓘ
Çalışanlara yapılan muamele
Otomasyon
McDonald's 1990'ların sonlarından bu yana çalışanların yerine sipariş alma ve para kabul etme gibi işlemleri gerçekleştirecek elektronik kiosklar koymaya çalışmaktadır. McDonald's ilk olarak 1999 yılında Chicago, Illinois ve Wyoming, Michigan banliyölerinde "E-Clerks "i test etmiş ve bu cihazların "canlı çalışanlardan tasarruf sağladığını" ve ortalama çalışanlara kıyasla daha yüksek miktarlarda alışveriş yapılmasını sağladığını görmüştür. ⓘ
2013 yılında Oxford Üniversitesi, önümüzdeki on yıllarda fast food işletmelerinde yemek hazırlama ve servis işlemlerinin otomatik hale gelme olasılığının %92 olduğunu tahmin etmiştir. 2016 yılına gelindiğinde, McDonald's'ın "Tadını Yarat" elektronik kioskları, müşterilerin özel yemek siparişi verebildiği uluslararası bazı restoranlarda görüldü. Çalışanlar 2010'ların sonunda daha yüksek ücretler için bastırırken, bazıları McDonald's gibi fast food şirketlerinin bu cihazları istihdam maliyetlerini düşürmek için kullanacağına inanıyordu. ⓘ
Eylül 2019'da McDonald's, ABD'deki arabalı servislerinde insan sunucuları ses tabanlı teknolojiyle değiştirmek için yapay zeka tabanlı bir start-up olan Apprente'yi satın aldı. ⓘ
Ücretler
5 Ağustos 2013 tarihinde The Guardian gazetesi McDonald's'ın İngiltere'deki işgücünün yüzde 90'ının sıfır-saatlik sözleşmelerle çalıştığını ve McDonald's'ın ülkedeki en büyük özel sektör işvereni olduğunu ortaya çıkarmıştır. Nisan 2017'de çalışan grevleri nedeniyle tüm çalışanlara sabit sözleşme seçeneği sunuldu. Fast Food Forward tarafından yayınlanan ve Anzalone Liszt Grove Research tarafından yürütülen bir araştırma, Nisan 2013'te New York'ta çalışan tüm fast food çalışanlarının yaklaşık yüzde 84'üne işverenleri tarafından yasal ücretlerinden daha az ödeme yapıldığını gösterdi. ⓘ
ABD'de 2007'den 2011'e kadar fast food çalışanları düşük ücret almaları nedeniyle yılda ortalama 7 milyar dolar kamu yardımı almıştır. McResource web sitesi çalışanlara daha tok hissetmek için yiyeceklerini daha küçük parçalara bölmelerini, açılmamış tatil alışverişleri için para iadesi talep etmelerini, hızlı nakit para için eşyalarını internette satmalarını ve "şikayet etmeyi bırakmalarını" tavsiye ediyordu çünkü "on dakikalık şikayetten sonra stres hormonu seviyeleri yüzde 15 artıyordu." Aralık 2013'te McDonald's olumsuz tanıtım ve eleştiriler üzerine McResource web sitesini kapattı. McDonald's, çalışanlarının iş ve yaşam sorunlarıyla ilgili tavsiye alabilecekleri dahili bir telefon yardım hattını sürdürmeyi planlıyor. ⓘ
Liberal düşünce kuruluşu Roosevelt Enstitüsü, bazı McDonald's restoranlarını "yaygın" ücret hırsızlığı nedeniyle giriş pozisyonlarına asgari ücretin altında ödeme yapmakla suçluyor. Güney Kore'de McDonald's yarı zamanlı çalışanlarına saatte 5,50 dolar ödüyor ve keyfi program ayarlamaları ve ödeme gecikmeleriyle daha az ödeme yapmakla suçlanıyor. 2015 yılının sonlarında Glassdoor tarafından anonim olarak toplanan veriler, McDonald's'ın Amerika Birleşik Devletleri'nde giriş seviyesindeki çalışanlarına saatte 7,25 ila 11 dolar arasında, ortalama 8,69 dolar ödediğini göstermektedir. Vardiya müdürlerine saatte ortalama 10,34 dolar ödeniyor. Müdür yardımcılarına ise saatte ortalama 11,57 dolar ödeniyor. McDonald's CEO'su Steve Easterbrook yıllık 1.100.000 $ maaş almaktadır. Easterbrook'un 2017 yılı için toplam ücreti 21.761.052 dolardır. ⓘ
Grevler
McDonald's çalışanları zaman zaman ücret konusunda greve gitme kararı almış, greve giden çalışanların çoğu 15.00 $ ücret talep etmiştir. McDonald's'ın eski CEO'su Ed Rensi grevlerle ilgili bir röportajında şunları söyledi: "35.000 dolarlık bir robot kol satın almak, patates kızartması poşetlerken saatte 15 dolar kazanan verimsiz bir çalışanı işe almaktan daha ucuz" diyen Rensi, çalışanların ücretlerinin artırılmasının giriş seviyesindeki işlerin ellerinden alınmasına yol açabileceğini ifade etti. Ancak Easterbrook'a göre, 2015'in ilk çeyreği ile 2016'nın ilk çeyreği karşılaştırıldığında, çalışanların ücret ve sosyal haklarının artırılmasının müşteri memnuniyetinde %6'lık bir artış sağladığı ve bunun sonucunda daha fazla getiri elde edildiği görülmüştür. ⓘ
Eylül 2017'de, İngiltere'deki iki McDonald's mağazası, personel için sıfır mesai sözleşmeleri konusunda greve gitmeyi kabul etti. Crayford ve Cambridge'deki iki mağazanın çevresinde grev gözcüleri oluşturuldu. Grev Muhalefet Lideri Jeremy Corbyn tarafından desteklendi. ⓘ
İşgal
Marsilya, Saint-Barthélémy'deki McDonald's şubesinde çalışan işçiler, kapatılması planlanan restoranı protesto etmek amacıyla restoranı işgal etti. 77 kişinin çalıştığı restoran, işsizlik oranının yüzde 30 olduğu Saint-Barthélémy'deki en büyük ikinci özel sektör işvereni konumunda. Franchise'da işyeri temsilcisi olarak çalışan Kamel Guemari'nin avukatları, restoranın otoparkında bir arabanın üzerine sürülmesi sonucu öldürülmeye çalışıldığını iddia etti. ⓘ
Çalışma koşulları
Mart 2015'te ABD'nin 19 şehrinde McDonald's çalışanları, ABD İş Güvenliği ve Sağlığı İdaresi'ne düşük personel sayısı, koruyucu ekipman eksikliği, yetersiz eğitim ve hızlı çalışma baskısının yaralanmalara yol açtığını iddia eden 28 sağlık ve güvenlik şikayetinde bulundu. Şikayetlerde, ilk yardım malzemelerinin eksikliği nedeniyle, yönetim tarafından işçilere yanık yaralanmalarını mayonez ve hardal gibi çeşnilerle tedavi etmelerinin söylendiği iddia ediliyor. Fight for $15 işçi örgütü, şikayetlerin dosyalanmasında işçilere yardımcı oldu. ⓘ
Hayvan refahı standartları
McDonald's 2015 yılında, 2025 yılına kadar akü kafesli tesislerden elde edilen yumurtaları kullanmayı bırakma sözü verdi. McDonald's yılda 2 milyardan fazla yumurta ya da ABD'de üretilen yumurtaların yüzde 4'ünü satın aldığından, bu değişimin yumurta endüstrisi üzerinde büyük bir etki yaratması beklenmektedir ve tavukların zorlu yaşam koşullarına ilişkin tüketici endişelerinin yol açtığı kafessiz yumurtalara yönelik genel eğilimin bir parçasıdır. Yeni yumurtaların temin edileceği kafes sistemleri, çok daha yüksek ölüm oranlarının yanı sıra çevre ve işçi güvenliği sorunlarını da beraberinde getirmektedir. Batarya kafes sistemlerinin iki katından fazla olan yüksek tavuk ölüm oranının azaltılması için yeni araştırmalar yapılması gerekecektir. Tesislerde, dışkıların havaya atılması nedeniyle daha yüksek amonyak seviyeleri bulunmaktadır. Üreticiler, yüzde 36 oranında artması beklenen üretim maliyeti konusunda endişelerini dile getirdi. ⓘ
McDonald's gebelik kafesleri kullanan tesislerden domuz eti tedarik etmeye devam ediyor ve 2012'de bunları aşamalı olarak kaldırmayı taahhüt etti. ⓘ
Kurumsal genel bakış
Gerçekler ve rakamlar
McDonald's restoranları 120 ülke ve bölgede bulunmakta ve her gün 68 milyon müşteriye hizmet vermektedir. McDonald's dünya çapında 37.855 restoran işletmekte ve 2018 sonu itibariyle 210.000'den fazla kişiye istihdam sağlamaktadır. Şirkete ait toplam 2.770 lokasyon ve geleneksel franchise sahiplerine franchise verilen 21.685 lokasyon, gelişim lisans sahiplerine lisans verilen 7.225 lokasyon ve yabancı iştiraklere lisans verilen 6.175 lokasyon olmak üzere toplam 35.085 franchise lokasyon bulunmaktadır. ⓘ
Ana markasına odaklanan McDonald's, 1990'larda satın aldığı diğer zincirleri elden çıkarmaya başladı. Şirket, Ekim 2006'ya kadar Chipotle Mexican Grill'in çoğunluk hissesine sahipti ve bu tarihte McDonald's Chipotle'dan borsa yoluyla tamamen ayrıldı. Aralık 2003'e kadar Donatos Pizza'nın sahibiydi ve 1999'dan 2001'e kadar Aroma Café'nin küçük bir hissesine sahipti. McDonald's, 27 Ağustos 2007 tarihinde Boston Market'i Sun Capital Partners'a sattı. ⓘ
McDonald's, hissedar temettülerini 25 yıl üst üste artırarak S&P 500 Temettü Aristokratlarından biri haline geldi. Şirket, gelirlerine göre en büyük Birleşik Devletler şirketlerinin yer aldığı Fortune 500 listesinde 131. sırada yer almaktadır. Ekim 2012'de aylık satışları dokuz yıl sonra ilk kez düşmüştür. 2014 yılında, 1997 yılının tamamında satışları düşen şirketin üç aylık satışları on yedi yıl sonra ilk kez düşmüştür. ⓘ
Amerika Birleşik Devletleri'nde satışların yüzde 70'ini arabaya servis yapan restoranların oluşturduğu bildirilmektedir. McDonald's 2015 yılında Amerika Birleşik Devletleri'nde 184 restoran kapattı; bu sayı açmayı planladıklarından 59 daha fazlaydı. Bu hamle, McDonald's'ın 1970 yılından bu yana Amerika Birleşik Devletleri'ndeki lokasyon sayısında ilk kez net bir azalmaya neden oldu. ⓘ
2017'de Uber Eats ile ortaklık kurarak başlayan ve 2019'da DoorDash'i de ekleyen (2021'de Grubhub'ın ekleneceği belirli lokasyonlarla birlikte) McDonald's'ın isteğe bağlı teslimat konsepti, 2019 itibariyle tüm işlerin %3'ünü oluşturuyor. ⓘ
McDonald's'ın şirkete ait ve franchise restoranlarının 2019 yılında elde ettiği 100 milyar dolarlık satış, tahmini 2,5 trilyon dolarlık küresel restoran endüstrisinin neredeyse %4'ünü oluşturuyor. ⓘ
Finans
McDonald's 2018 mali yılı için 5,9 milyar ABD doları kazanç ve bir önceki mali döneme göre %7,9'luk bir düşüşle 21,0 milyar ABD doları yıllık gelir bildirdi. McDonald's hisseleri Eylül 2018'de hisse başına 145 doların üzerinde işlem gördü ve piyasa değeri 134,5 milyar doların üzerindeydi. ⓘ
Yıl | Gelir milyon ABD doları olarak |
Net gelir milyon ABD doları olarak |
Toplam varlıklar milyon ABD doları olarak |
Hisse başına fiyat USD$ cinsinden |
Konumlar | Çalışanlar | Ref. ⓘ |
---|---|---|---|---|---|---|---|
2005 | 19,117 | 2,602 | 29,989 | 31.88 | |||
2006 | 20,895 | 3,544 | 28,975 | 36.79 | 31,046 | ||
2007 | 22,787 | 2,395 | 29,392 | 50.98 | 31.377 | ||
2008 | 23,522 | 4,313 | 28,462 | 58.06 | 31,967 | ||
2009 | 22,745 | 4,551 | 30,225 | 57.44 | 32,478 | 385,000 | |
2010 | 24,075 | 4,946 | 31,975 | 70.91 | 32,737 | 400,000 | |
2011 | 27,006 | 5,503 | 32,990 | 83.97 | 33,510 | 420,000 | |
2012 | 27,567 | 5,465 | 35,387 | 92.53 | 34,480 | 440,000 | |
2013 | 28,106 | 5,586 | 36,626 | 97.26 | 35,429 | 440,000 | |
2014 | 27,441 | 4,758 | 34,227 | 96.38 | 36,258 | 420,000 | |
2015 | 25,413 | 4,529 | 37,939 | 100.28 | 36,525 | 420,000 | |
2016 | 24,622 | 4,687 | 31,024 | 120.14 | 36,899 | 375,000 | |
2017 | 22,820 | 5,192 | 33,804 | 148.76 | 37,241 | 235,000 | |
2018 | 21,025 | 5,924 | 32,811 | 166.06 | 37,855 | 210,000 | |
2019 | 21,077 | 6,025 | 47,511 | 198.27 | 38,695 | 205,000 | |
2020 | 19,208 | 4,731 | 52,627 | 200.89 | 39,198 | 200,000 | |
2021 | 23,223 | 7,545 | 53,606 | 234.69 | 40,031 | 200,000 |
İş modeli
Şirket, restoranlarının bulunduğu ve tahmini değeri 16 ila 18 milyar dolar olan tüm arazinin sahibidir. Şirket gelirlerinin önemli bir kısmını franchise alanlardan aldığı kira ödemelerinden elde etmektedir. Bu kira ödemeleri 2010 ile 2015 yılları arasında yüzde 26 oranında artarak dönem sonunda şirketin toplam gelirinin beşte birini oluşturdu. Son zamanlarda şirketin ABD'deki varlıklarının potansiyel bir gayrimenkul yatırım ortaklığına dönüştürülmesi yönünde çağrılar yapılıyordu, ancak şirket 10 Kasım 2015'teki yatırımcı konferansında bunun gerçekleşmeyeceğini açıkladı. CEO Steve Easterbrook, GYO seçeneğini takip etmenin şirketin iş modeli için çok büyük bir risk oluşturacağını tartıştı. ⓘ
Birleşik Krallık ve İrlanda'daki iş modeli ABD'dekinden farklıdır, zira restoranların yüzde 30'undan azı franchise olup çoğunluğu şirketin mülkiyetindedir. McDonald's franchise'larını ve yönetimini Chicago'daki merkezinde bulunan Hamburger Üniversitesi'nde eğitir. Diğer ülkelerde McDonald's restoranları McDonald's Corporation ve diğer yerel kuruluşların veya hükümetlerin ortak girişimleri tarafından işletilmektedir. ⓘ
Eric Schlosser'in (2001) Fast Food Nation adlı kitabına göre, ABD'de neredeyse her sekiz işçiden biri bir dönem McDonald's tarafından istihdam edilmiştir. McDonald's Corp. tarafından çalışanlar, stresi azaltmak için sevdikleri şarkılara eşlik ederek, tansiyonlarını düşürmek için kilise ayinlerine katılarak ve miyokard enfarktüsü riskini azaltmak için yılda iki kez tatile çıkarak sağlıklarını korumaya teşvik edilmektedir. Fast Food Nation, McDonald's'ın ABD'deki en büyük özel oyun parkı işletmecisi ve aynı zamanda en büyük sığır eti, domuz eti, patates ve elma alıcısı olduğunu belirtmektedir. McDonald's'ın kullandığı etlerin seçimi bir dereceye kadar ev sahibi ülkenin kültürüne göre değişiyor. ⓘ
2021 yılında şirket, daha yüksek fiyatlı ürünlere odaklanmanın bir parçası olarak menüsünden değerli yemekleri ve daha ucuz ürünleri çıkardı. ⓘ
Genel Merkez
13 Haziran 2016'da McDonald's, küresel genel merkezini Chicago'nun Yakın Batı Yakası'ndaki West Loop mahallesine taşıma planlarını doğruladı. 608.000 metrekarelik yapı 4 Haziran 2018'de açıldı ve Harpo Productions'ın (The Oprah Winfrey Show ve diğer bazı Harpo yapımlarının çekildiği yer) eski yerinde inşa edildi. ⓘ
McDonald's'ın eski genel merkez kompleksi McDonald's Plaza, Oak Brook, Illinois'de yer almaktadır. Oak Brook'un kurucusu Paul Butler'ın eski genel merkezinin ve ahırının bulunduğu alanda yer almaktadır. McDonald's 1971 yılında Chicago Loop'taki bir ofisten Oak Brook'taki tesise taşınmıştır. ⓘ
Yönetim Kurulu
Şubat 2021 itibarıyla yönetim kurulunda aşağıdaki üyeler yer almaktadır:
- Enrique Hernandez Jr., icracı olmayan başkan; Inter-Con Security'nin başkanı ve CEO'su
- Lloyd H. Dean, Dignity Health Başkanı ve CEO'su
- Chris Kempczinski, McDonald's Başkanı ve CEO'su
- Robert A. Eckert, Friedman Fleischer & Lowe şirketinin işletme ortağı
- Margo Georgiadis, Ancestry.com CEO'su
- Richard H. Lenny, Conagra Brands'in yönetici olmayan üyesi
- John J. Mulligan, Target Corporation'ın başkan yardımcısı ve COO'su
- Sheila A. Penrose, Jones Lang LaSalle'in icracı olmayan başkanı
- Ariel Investments Yönetim Kurulu Başkanı ve CEO'su John W. Rogers Jr.
- Miles D. White, Abbott Laboratories Yönetim Kurulu Başkanı ve CEO'su
- Andrew J. McKenna, emeritus başkan. Ayrıca Schwarz Supply Source'un emeritus başkanı
- Catherine M. Engelbert, Ulusal Kadınlar Basketbol Birliği Komiseri
- Paul S. Walsh, McLaren Group İcra Kurulu Başkanı ⓘ
Steve Easterbrook, McDonald's'ın marka müdürü ve İngiltere ve Kuzey Avrupa'daki eski başkanı olduktan sonra 1 Mart 2015'te CEO oldu ve 28 Ocak 2015'te istifa eden Don Thompson'ın yerine geçti. ⓘ
4 Kasım 2019'da McDonald's, Steve Easterbrook'un çalışanlarla ilişkilerle ilgili şirket kurallarını ihlal etmesi nedeniyle artık CEO olmayacağını duyurdu. Easterbrook'un yerine Chris Kempczinski CEO olarak atandı. ⓘ
Küresel operasyonlar
McDonald's, bazen toplumun "McDonaldlaştırılması" olarak da adlandırılan küreselleşmenin simgesi haline gelmiştir. The Economist gazetesi "Big Mac Endeksi "ni kullanmaktadır: Bir Big Mac'in çeşitli dünya para birimlerindeki maliyetinin karşılaştırılması, bu para birimlerinin satın alma gücü paritesini gayri resmi olarak değerlendirmek için kullanılabilir. Temmuz 2015 itibariyle İsviçre dünyanın en pahalı Big Mac'ine sahipken, en ucuz Big Mac'e sahip ülke Hindistan'dır (Maharaja Mac için de olsa - bir sonraki en ucuz Big Mac Hong Kong'dur). Dünyanın en kuzeyindeki McDonald's restoranı Finlandiya'nın Rovaniemi kentinde (Rusya'nın Murmansk kentindeki restoranın 2022 yılında kapatılmasının ardından), en güneyindeki restoran ise Yeni Zelanda'nın Invercargill kentinde bulunuyor. ⓘ
Thomas Friedman, McDonald's'ı olan hiçbir ülkenin bir diğeriyle savaşa girmediğini söylemiştir; ancak "Altın Kemerler Çatışma Önleme Teorisi" yanlıştır. Bunun istisnaları 1989'da ABD'nin Panama'yı işgali, 1999'da NATO'nun Sırbistan'ı bombalaması, 2006 Lübnan Savaşı ve 2008 Güney Osetya Savaşı'dır. McDonald's, Rusya'nın 2014 yılında bölgeyi ilhak etmesinin ardından Kırım'daki kurumsal mağazalarında faaliyetlerini askıya aldı. 20 Ağustos 2014'te, ABD ile Rusya arasında Ukrayna'daki olaylar ve bunun sonucunda ABD yaptırımları nedeniyle gerginlik yaşanırken, Rus hükümeti sağlık sorunlarını gerekçe göstererek Moskova'daki dört McDonald's mağazasını geçici olarak kapattı. Şirket 1990 yılından bu yana Rusya'da faaliyet gösteriyor ve Ağustos 2014 itibariyle ülke genelinde 438 mağazası bulunuyordu. 23 Ağustos 2014 tarihinde Rusya Başbakan Yardımcısı Arkady Dvorkovich, hükümetin McDonald's'ı yasaklamaya yönelik herhangi bir hamlesini reddetti ve geçici kapatmaların yaptırımlarla bir ilgisi olduğu fikrini reddetti. ⓘ
Bazı gözlemciler şirketin girdiği pazarlarda hizmet standardını yükselttiği için takdir edilmesi gerektiğini öne sürdü. Bir grup antropolog, Golden Arches East adlı bir çalışmada McDonald's'ın Doğu Asya ve özellikle Hong Kong üzerindeki etkisini inceledi. McDonald's 1975 yılında Hong Kong'da açıldığında, sürekli olarak temiz tuvaletler sunan ilk restoran oldu ve müşterilerin diğer restoran ve kurumlardan da aynısını talep etmesini sağladı. McDonald's, Çin Halk Cumhuriyeti'nin en büyük ikinci petrol şirketi olan Sinopec ile ortaklık kurarak, çok sayıda arabaya servis restoranı açarak ülkenin artan kişisel araç kullanımından yararlandı. McDonald's, Fransız güzel sanatlar müzesi Louvre'un yeraltı binasında bir McDonald's restoranı ve McCafé açtı. ⓘ
Şirket 2013 ortasına kadar Hindistan'da sadece vejetaryen restoranlar açacağını belirtti. ⓘ
9 Ocak 2017'de Çin anakarasındaki ve Hong Kong'daki franchise haklarının %80'i 2,08 milyar ABD dolarına CITIC Limited (%32 için) ve CITIC Capital (%20 için) ve Carlyle (%20 için) tarafından yönetilen özel sermaye fonlarından oluşan bir konsorsiyuma satıldı ve CITIC Limited ve CITIC Capital hisseye sahip olmak için bir ortak girişim oluşturacaktı. ⓘ
8 Mart 2022'de McDonald's, Ukrayna'nın işgali nedeniyle Rusya'daki 850 şubesini geçici olarak kapattı, ancak 62.000 çalışanın maaşını ödemeye devam edecek. Küresel gelirin yaklaşık yüzde dokuzu ve faaliyet kârının yüzde üçü Rusya'dan ve Ukrayna'daki 100 lokasyondan geliyor. ⓘ
16 Mayıs 2022'de McDonald's kapanışların kalıcı hale geleceğini ve Rusya'daki 850 mağazasının tamamını sattığını açıkladı. Ayrıca, McDonald's'ın Sovyet pazarına girmesinden 32 yıl sonra, Amerikan devi mevcut işinin "kemikten arındırılmasını" istiyor, şirket Rusya'daki ticari markalarını korumayı planlıyor, bu da lokasyonların artık McDonald's adını, logosunu veya menüsünü kullanmasına izin verilmeyeceği anlamına geliyor. McDonald's ayrıca satış sonuçlanana kadar Rus çalışanlarına ödeme yapmaya devam edeceğini söyledi. Şirketin 60.000'den fazla Rus çalışanı bulunuyor. ⓘ
10 Haziran 2022'de Rus McDonald's alıcısı yeniden markalaşma girişimi olarak yeni bir logo duyurdu. Logoda bir hamburger ve iki patates kızartmasını temsil eden bir daire ve iki çizgi yer alıyordu. İşletme, "Lezzetli ve işte bu" anlamına gelen Vkusno & tochka olarak yeniden markalaştırıldı. ⓘ
Londra, Birleşik Krallık'taki Olimpiyat Parkı'nda pop-up restoran
Paris, Fransa
Dubai, BAE
Tokyo, Japonya
Pazarlama ve reklamcılık
McDonald's yıllardır kapsamlı bir reklam kampanyası sürdürmektedir. Şirket, alışılagelmiş medya araçlarına (televizyon, radyo ve gazete) ek olarak reklam panoları ve tabelalardan da önemli ölçüde faydalanmakta ve Küçükler Ligi'nden FIFA Dünya Kupası ve Olimpiyat Oyunları'na kadar çeşitli spor etkinliklerine sponsor olmaktadır. Televizyon, şirketin reklam stratejisinde merkezi bir rol oynamıştır. McDonald's bugüne kadar Amerika Birleşik Devletleri reklamlarında 23 farklı sloganın yanı sıra belirli ülke ve bölgeler için birkaç slogan daha kullanmıştır. ⓘ
Ünlü ciroları
1992'de basketbolcu Michael Jordan, McDonald's'ın kendi adını taşıyan değerli bir yemeğine sahip olan ilk ünlü oldu. Turşu, çiğ soğan dilimleri, domuz pastırması ve barbekü soslu bir Quarter Pounder olan "McJordan" Chicago şubelerinde satışa sunuldu. ⓘ
Mart 2014'te, limon-kireç, portakal ve kiraz aromalarını içeren özel bir "Sprite 6 Mix by LeBron James" Sprite aroması, NBA playofflarından hemen önce piyasaya sürüldü. James'in Sprite'ı desteklemesi, içeceğin mevsimlik "kızılcık" ve "kış baharatlı kızılcık" sürümlerini de içeriyor. James'in Coca Cola ve Sprite ile olan anlaşması 2020'de sona erdi ve 2021'de Pepsi ve Mountain Dew ile yeni bir ortaklık başlatıldı. ⓘ
McDonald's, Eylül 2020'de rapçi Travis Scott ile iş birliği yaparak ülke çapında peynirli, pastırmalı, marullu, turşulu, ketçaplı ve hardallı Quarter Pounder; barbekü soslu orta boy patates kızartması ve Sprite içeren "Travis Scott Meal "i piyasaya sürdü. Scott, McDonald's çalışanları için yeni üniformalar tasarladı ve fast food zincirinin geçmişinden vintage görseller kullanarak Cactus Jack ürünlerini piyasaya sürdü. Şirket bunu reggaeton şarkıcısı J Balvin ile ortaklaşa turşusuz Big Mac, ketçaplı patates kızartması ve Oreo McFlurry'den oluşan "J Balvin Meal" ile takip etti. LeBron James 2003'ten 2017'ye kadar McDonald's'ın sözcülüğünü yaparken, kariyerinin ilk yıllarından bu yana Coca Cola-Sprite'ın ortak sponsorluğunu yapıyor. ⓘ
2021 yılında McDonald's, Koreli erkek grubu BTS ile ortaklık kurarak 26 Mayıs'ta belirli ülkelerde başlamak üzere dünya çapında 50 ülkede "BTS Meal "i piyasaya sürdü. Yemek, 10 parça Tavuk McNuggets, orta boy patates kızartması, orta boy kola ve Amerika Birleşik Devletleri'nde ilk kez iki baharatlı daldırma sosundan oluşuyor: Sweet Chili ve Cajun. ⓘ
Uzay keşfi
McDonald's ve NASA, asteroid 449 Hamburga'ya yapılması planlanan bir görev için reklam anlaşması arayışına girdi; ancak uzay aracı sonunda iptal edildi. ⓘ
NASCAR'da sponsorluk
McDonald's NASCAR Cup Series'e 1977 yılında Richard Childress'e bir yarış için sponsor olarak girdi. McDonald's 1977 ve 1986 yılları arasında bir sezonda sadece birkaç yarışa sponsor oldu. 1993 yılında McDonald's, Hut Stricklin'in kullandığı 27 numaralı Junior Johnson & Associates Ford'un tam zamanlı sponsoru oldu. 1994'te Stricklin'in yerine o sezon iki kez kazanacak olan Jimmy Spencer geçti. Bir sonraki sezon McDonald's, takım sahibi Bill Elliott'ın kullandığı 94 numaralı Bill Elliott Racing Ford'a geçti. McDonald's 2001 sezonuna kadar Elliott'la çalışmaya devam etti ve bu sezon çaylak Andy Houston'ın kullandığı 96 numaralı PPI Motorsports Ford'a geçti. Ancak takım tüm sezon boyunca araç çıkaramayınca McDonald's 2004 yılına kadar NASCAR'da yer almadı ve Evernham Motorsports'a katılarak 2010 yılına kadar Elliott, Kasey Kahne, Elliott Sadler, A. J. Allmendinger ve Reed Sorenson'a yarı zamanlı sponsor oldu. ⓘ
McDonald's 2010 sezonunda, 2019 Daytona 500'deki son yarışına kadar Jamie McMurray'in kullandığı 1 numaralı Chevrolet'ye sponsor olarak Chip Ganassi Racing'de bir takımla en uzun süreli ortaklığını kurdu. McDonald's, 2020'de görevden alınana kadar sponsor olduğu Kyle Larson'ın 42 numaralı CGR takımına geçti ve ayrıca 2019 ve 2020'de Richard Petty Motorsports'un Bubba Wallace tarafından kullanılan 43 numaralı Chevrolet'siyle tek yarışlık bir ortaklık kurdu. McDonald's 2021'de yeni sürücü Ross Chastain yönetimindeki 42 numara ile çalışmaya devam etti ve Wallace'ın yeni takımı 23XI Racing'e "kurucu ortak" olarak katıldı. ⓘ
Spor ödülleri ve onurları
McDonald's, her yıl amatör Amerikan ve Kanadalı erkek ve kız lise basketbol mezunlarının katıldığı yıldızlar basketbol maçları olan McDonald's All-American Game'in isim sponsorudur. ⓘ
Hayırseverlik
McMutlu Günler
McHappy Day, McDonald's'ta her yıl düzenlenen ve günün satışlarının bir yüzdesinin hayır kurumlarına aktarıldığı bir etkinliktir. Ronald McDonald House Charities için özel bir bağış toplama etkinliğidir. ⓘ
2007 yılında 17 ülkede kutlanmıştır: Arjantin, Avustralya, Avusturya, Brezilya, Kanada, İngiltere, Finlandiya, Fransa, Guatemala, Macaristan, İrlanda, Yeni Zelanda, Norveç, İsveç, İsviçre, Amerika Birleşik Devletleri ve Uruguay. ⓘ
Avustralya McHappy Day web sitesine göre, McHappy Day 2009 yılında 20.4 milyon dolar toplamıştır. 2010 yılı için hedef 20.8 milyon dolardı. ⓘ
McDonald's Monopoly bağışı
Jude Çocuk Araştırma Hastanesi 1995 yılında Dallas, Teksas'tan postalanan ve içinde 1 milyon dolar kazanan McDonald's Monopoly oyun kartının bulunduğu isimsiz bir mektup aldı. McDonald's yetkilileri, muhasebe firması Arthur Andersen'den bir temsilci eşliğinde hastaneye gelerek kartı bir kuyumcu merceği altında inceledi, plastik eldivenlerle tuttu ve kazanan olduğunu doğruladı. Oyun kuralları ödüllerin transferini yasaklasa da, McDonald's bu kuraldan feragat etti ve parçanın McDonald's'ı dolandırmaya yönelik bir zimmete para geçirme planına dahil olan bir kişi tarafından gönderildiğini öğrendikten sonra bile 2014 yılına kadar 20 yıllık süre boyunca yıllık 50.000 $ yıllık ödeme yaptı. ⓘ
McRefugee
McRefuge'ler Hong Kong, Japonya ve Çin'de McDonald's'ın 24 saat açık restoranlarını geçici bir pansiyon olarak kullanan yoksul insanlardır. ⓘ
Eleştiri
1980'lerin sonunda, 43 yaşında kalp krizi geçiren milyoner işadamı Phil Sokolof, New York, Chicago ve diğer büyük şehirlerde tam sayfa gazete ilanları vererek McDonald's menüsünü Amerikan sağlığı için bir tehdit olmakla suçladı ve patates kızartmalarını pişirmek için sığır donyağı kullanmayı bırakmalarını istedi. ⓘ
1990'da Londra Greenpeace'i olarak bilinen küçük bir grubun aktivistleri (uluslararası Greenpeace grubuyla hiçbir bağlantısı yoktur) McDonald's'ın çevre, sağlık ve işçi sicilini eleştiren "McDonald's'ın nesi var?" başlıklı broşürler dağıttı. Şirket gruba bir mektup yazarak vazgeçmelerini ve özür dilemelerini talep etmiş, aktivistlerden ikisi geri adım atmayınca da onlara hakaret davası açarak İngiliz medeni hukukunun en uzun davalarından biri olan "McLibel davası "na yol açmıştır. McLibel Davası'nın bir belgesel filmi birçok ülkede gösterilmiştir. ⓘ
2001 yılında Eric Schlosser'in Fast Food Nation adlı kitabı McDonald's'ın iş uygulamalarına yönelik eleştiriler içeriyordu. Eleştiriler arasında McDonald's'ın (fast food endüstrisindeki diğer şirketlerle birlikte) siyasi nüfuzunu insanların sağlığı ve çalışanlarının sosyal koşulları pahasına kârını artırmak için kullandığı iddiaları da vardı. Kitapta ayrıca McDonald's'ın çocukları hedef alan reklam teknikleri de sorgulanıyordu. Kitapta diğer fast-food zincirlerinden de bahsedilmekle birlikte, öncelikle McDonald's'a odaklanılmıştır. ⓘ
2002 yılında, çoğunluğu Hindu ve Budist olan vejetaryen gruplar, McDonald's'ı patates kızartmalarını sığır eti suyu içermesine rağmen vejetaryen olarak yanlış tanıttığı için başarıyla dava etti. Aynı yıl İspanyol müzik grubu Ska-P, ¡¡Que Corra La Voz‼ adlı albümlerinde McDonald's'ı eleştiren "McDollar" adlı bir şarkı yayınladı. ⓘ
Şirket itiraz etse de "McJob" terimi 2003 yılında Merriam-Webster's Collegiate Dictionary'ye eklendi. Terim "az beceri gerektiren ve çok az ilerleme fırsatı sağlayan düşük ücretli bir iş" olarak tanımlandı. Merriam-Webster's Unabridged Dictionary'de ayrıca, genellikle bir banliyöde veya geleneksel olarak kırsal arazilerdeki yeni gelişmelerde bulunan aşırı büyük, gösterişli, bazen kötü tasarlanmış veya inşa edilmiş bir evi tanımlamak için kullanılan eleştirel, aşağılayıcı bir terim olan "McMansion" kelimesi de yer almaktadır. McMansion'lar genellikle montaj hattı fabrika parçaları veya fast-food hamburgerleri gibi birbirinden ayırt edilmesi zor katlar halinde inşa edilir. ⓘ
Morgan Spurlock'un 2004 yapımı belgesel filmi Super Size Me, McDonald's yiyeceklerinin toplumda obezitenin artmasına katkıda bulunduğunu ve şirketin müşterilerine yiyecekleri hakkında beslenme bilgisi vermediğini iddia ediyordu. Filmin gösterime girmesinden altı hafta sonra McDonald's süper boy seçeneğini kaldırdığını ve yetişkin Happy Meal'i yarattığını duyurdu. Super Size Me'deki tutarsızlıklara dikkat çeken Fat Head adlı bir belgesel yayınlandı. ⓘ
2006 yılında İtalyan Molleindustria grubu tarafından onaylanmamış bir McDonald's Video Oyunu internette yayınlandı. Kurumsal devin iş uygulamalarının bir parodisi olan bu oyun, tycoon tarzı bir iş simülasyonu oyunu kisvesine bürünmüştü. Oyunda oyuncu bir McDonald's CEO'su rolünü oynuyor ve genetiği değiştirilmiş inek yemi, yağmur ormanlarının sürülmesi ve kamu görevlilerinin rüşvet alması gibi tartışmalı uygulamaları kullanıp kullanmayacağını seçiyor. McDonald's oyunla arasına mesafe koyan bir açıklama yayınladı. ⓘ
Ocak 2014'te McDonald's Fransa'da vergiden kaçınmak için bir dizi vergi manevrası yapmakla suçlandı. Fransız yetkililer 2016 yılında McDonald's Fransa'ya kâr üzerinden ödenmemiş vergiler için 300 milyon avroluk fatura kesti. ⓘ
Nisan 2020'de McDonald's, Çin'deki restoranlarından birinde "siyahların girmesine izin verilmediğini" belirten bir ilanın gösterildiği görüntülerin ardından özür diledi. ⓘ
Ekim 2020'de McDonald's'ın Azerbaycan şubesi, Azerbaycan'ın Dağlık Karabağ'da Ermenistan'a karşı askeri eylemlerini destekleyen Facebook ve Instagram paylaşımları nedeniyle eleştirildi. Ermenistan'da McDonald's restoranları bulunsa da, Ocak 2020 itibarıyla bunların hiçbiri küresel zincirin franchise'ı değildi. ⓘ
Şirketin eleştirilere yanıtları
McDonald's, kamuoyu baskısı karşısında menüsünde daha sağlıklı seçeneklere yer vermeye çalışmış ve işe alım afişlerine yeni bir slogan eklemiştir: "Bir McJob için fena değil". İlk kez 1980'lerin ortalarında ortaya çıkan ve daha sonra Kanadalı romancı Douglas Coupland tarafından Generation X: Tales for an Accelerated Culture adlı kitabında popüler hale getirilen McJob kelimesi, düşük ücretli, vasıfsız, çok az beklentisi olan, sosyal hakları ve güvencesi olmayan işler için kullanılan bir terim haline gelmiştir. McDonald's McJob'ın bu tanımına itiraz ediyor. Şirket 2007 yılında İrlanda televizyonlarında "Bununla bir kariyer yapmak ister misiniz?" sloganıyla bir reklam kampanyası başlatmış ve işlerinin iyi beklentilere sahip olduğunu iddia etmiştir. ⓘ
Fast-food zinciri, tüketicilerin gıda menşei konusundaki artan farkındalığına yanıt vermek amacıyla hem kahve çekirdeği hem de süt tedarikçisini değiştirdi. İngiltere CEO'su Steve Easterbrook şunları söyledi: "İngiliz tüketiciler satın aldıkları yiyecek ve içeceklerin kalitesi, kaynağı ve etik değerleriyle giderek daha fazla ilgileniyor". McDonald's etik tüketici pazarına girmek amacıyla, bir koruma grubu olan Rainforest Alliance tarafından sertifikalandırılan stoklardan alınan kahve çekirdeklerini kullanmaya başladı. Ayrıca, baskılara yanıt olarak McDonald's İngiltere, şişelenmiş süt ve sıcak içeceklerinde organik süt kullanmaya başladı, ancak milkshake'lerinde ve Amerika Birleşik Devletleri'ndeki tüm süt ürünlerinde hala geleneksel süt kullanıyor. Farmers Weekly tarafından 2007 yılında yayınlanan bir rapora göre, McDonald's tarafından kullanılan süt miktarı İngiltere'nin organik süt üretiminin yüzde 5'ini oluşturuyor olabilir. ⓘ
McDonald's Mayıs 2008'de Amerika Birleşik Devletleri ve Kanada'da 2018 yılı sonuna kadar patates kızartmalarında trans yağ içermeyen yemeklik yağ, unlu mamuller, turtalar ve kurabiyelerde ise mısır ve soya yağları ile kanola bazlı yağ kullanmaya başlayacağını duyurmuştur. ⓘ
McDonald's, tavukların CAK/CAS kesim yöntemlerini kullanan tedarikçilerden alınmasıyla ilgili olarak, "şu anda kullanılan herhangi bir CAS sisteminin hayvan refahı açısından en uygun olup olmadığını belirlemeye yardımcı olmak için" daha fazla araştırma görmesi gerektiğini söylüyor. ⓘ
Çevresel kayıt
McDonald's 1970'lerde çevresel uygulamaları nedeniyle eleştiri almaya başladığından beri malzeme kullanımını önemli ölçüde azaltmıştır. Örneğin, 1970'lerde Big Mac, patates kızartması ve içecekten oluşan "ortalama bir öğün" 46 gram (1,6 oz) ambalaj gerektirirken, bugün 25 gram (0,88 oz) ambalaj gerektiriyor; bu da yüzde 46'lık bir azalma anlamına geliyor. Ayrıca McDonald's, şurubu doğrudan dağıtım kamyonundan saklama kaplarına pompalayan bir dağıtım sistemi kullanarak kola için ara kaplara olan ihtiyacı ortadan kaldırdı ve yılda iki milyon pound (910 ton) ambalaj tasarrufu sağladı. Ambalaj ve ürünlerin ağırlıklarının azaltılması ve dökme ambalaj kullanımının artırılması sonucunda ambalaj tasarrufu yılda yirmi dört milyon pound (11.000 ton) azalmıştır. McDonald's'ın daha az ambalaj kullanarak ve geri dönüştürülmüş malzeme kullanımını teşvik ederek katı atıkları azaltma çabaları ABD Çevre Koruma Ajansı tarafından takdir edildi. ⓘ
McDonald's 1990 yılında, gıda ürünlerini depolamak için "istiridye kabuğu" şeklindeki strafor gıda kaplarını kullanmayı bırakmak için Çevre Savunma Fonu ile birlikte çalıştı. ⓘ
Nisan 2008'de McDonald's, İngiltere'nin Sheffield kentindeki 11 restoranının, bölgedeki atık ve karbon ayak izini yarı yarıya azaltan bir biyokütle deneme programına dahil olduğunu duyurdu. Bu denemede restoranlardan çıkan atıklar Veolia Çevre Hizmetleri tarafından toplanmış ve bir enerji santralinde enerji üretmek için kullanılmıştır. McDonald's bu projeyi genişletmeyi planladığını açıkladı, ancak Amerika Birleşik Devletleri'nde biyokütle enerji santrallerinin olmaması bu planın yakın zamanda ulusal bir standart olarak benimsenmesini engelleyecektir. Buna ek olarak, Avrupa'da McDonald's bitkisel yağları dizel kamyonları için yakıta dönüştürerek geri dönüştürmektedir. ⓘ
McDonald's, restoranlarında enerji kullanımını yüzde 25 oranında azaltmak amacıyla 2009 yılında Chicago'da prototip bir restoran açmış ve bu modeli dünya genelindeki diğer restoranlarında da kullanmayı planlamıştır. McDonald's, özellikle 2000 yılında İsveç'te açtığı ve yeşil fikirleri ilk uygulayan restoran olmak üzere geçmişteki çabalarını temel alarak, Chicago'daki tesisi yağmur suyunu yöneterek, daha fazla doğal aydınlatma için çatı pencereleri kullanarak ve diğer önlemlerin yanı sıra geri dönüştürülmüş ürünlerden yapılmış bölmeler ve masa üstleri kurarak enerji tasarrufu sağlayacak şekilde tasarladı. ⓘ
McDonald's 2012 yılında strafor kahve bardaklarını alternatif bir malzeme ile değiştirmeyi deneyeceğini duyurdu. ⓘ
McDonalds, plastik kirliliğini azaltmak amacıyla 2018 yılında İrlanda, Birleşik Krallık ve Avustralya'da plastik pipetlerden kâğıt pipetlere geçmiştir. Bunu 2020'de Hollanda ve 2021'de Almanya izledi. Engelli aktivistler, bazı engellerin kaba veya ince motor kontrol kaybına neden olması ve dolayısıyla bir müşterinin bir bardağı güvenli bir şekilde kaldırmasını, dengelemesini veya içmesini engelleyeceği için plastik pipetlerden uzaklaşmanın güçlülükçü olduğu eleştirisinde bulundu. ⓘ
Ocak 2021'de, Latin Amerika ve Karayipler'de mağazalar işleten dünyanın en büyük bağımsız McDonald's franchise'ı McDonald's Arcos Dorados, işlenmemiş plastik kullanımını azaltmak için gıda atığı yan ürünlerinin bir karışımını kullanan UBQ Materials tarafından üretilen yemek tepsilerini tanıttı. ⓘ
McDonald's bazı ürünlerin kaplarını üretmek için mısır bazlı bir biyoplastik kullanıyor. Bu teknolojinin çevresel faydaları tartışmalıdır; eleştirmenler biyolojik bozunmanın yavaş olduğunu ve sera gazı ürettiğini ve geleneksel plastik atık akışlarının biyoplastiklerle kirlenmesinin geri dönüşüm çabalarını zorlaştırabileceğini belirtmektedir. ⓘ
Çöp üzerine yapılan çalışmalar McDonald's'ın dünya çapında en çok çöp atan markalardan biri olduğunu ortaya koymuştur. 2012 yılında Keep Australia Beautiful tarafından yapılan bir araştırmaya göre McDonald's Queensland'de en çok çöp atılan marka olmuştur. Keep Britain Tidy de 2009 yılında McDonald's'ın İngiliz sokaklarındaki fast-food çöplerinin başlıca üreticisi olduğunu ve toplam çöpün %29'unu oluşturduğunu tespit etmiştir. Bu uygulamaya karşı ilk protestolardan biri, şirketin McLibel Davası'nda aktivistleri hedef almasına tepki olarak 1994 yılında Londra Greenpeace tarafından başlatılan "Geri Gönderme Operasyonu" idi. Geri Gönderme Operasyonu'na katılanlar 30 çuval McDonald's çöpünü şirkete iade etti. 2010'larda Yeni Zelanda ve İngiltere'de benzer bireysel protestolar gerçekleşti. ⓘ
Yasal davalar
McDonald's, çoğu ticari marka anlaşmazlıklarını içeren bir dizi davaya ve diğer yasal işlemlere dahil olmuştur. Şirket, ticari isimlerinden Mc veya Mac'i çıkarmadığı takdirde birçok gıda işletmesini yasal işlem başlatmakla tehdit etmiştir. ⓘ
Avrupa Birliği
Nisan 2017'de İrlandalı fast-food zinciri Supermac's, Avrupa Birliği Mülkiyet Ofisi'ne McDonald's'ın Avrupa Birliği'nde sahip olduğu ticari markaların iptali için bir talepte bulunmuş ve ticari markaların Supermac's'ın İrlanda dışına açılmasını engellemesinin ardından McDonald's'ın "ticari marka zorbalığı yaptığını; gelecekteki rakiplerine karşı kullanmak üzere bir savaş sandığında sakladığı marka isimlerini tescil ettirdiğini" iddia etmiştir. EUIPO, McDonald's'ın birçok ticari markayı "gerçek anlamda kullandığını kanıtlayamadığını" tespit ederek Supermac's lehine karar verdi ve McDonald's'a ait "Big Mac" gibi ticari markaları ve Avrupa Birliği içindeki bazı "Mc" ile ilgili ticari markaları iptal etti. ⓘ
Burger King, McDonald's'ı "trolleyerek" sandviçlerine "Big Mac" kelimelerini içeren ve aynı zamanda orijinal burgerle alay eden "Big Mac gibi ama daha sulu", "Big Mac gibi ama aslında daha büyük" ve "Big Mac gibi ama tabii ki alevde ızgara" gibi isimler vererek karşılık verdi. ⓘ
Malezya
8 Eylül 2009 tarihinde McDonald's'ın Malezya operasyonları, kendisine McCurry adını veren başka bir restoranı engellemek için açtığı davayı kaybetti. McDonald's Malezya'nın en yüksek mahkemesi olan Federal Mahkeme'ye yaptığı temyiz başvurusunu kaybetti. 29 Aralık 2016'da McDonald's Malezya, ülke çapındaki restoranlarında yalnızca sertifikalı helal keklere izin verildiğini belirten bir açıklama yayınladı. ⓘ
Avustralya
Nisan 2007'de Perth, Batı Avustralya'da McDonald's, satış noktalarından birinde 15 yaşından küçük çocukların çalıştırılmasıyla ilgili beş suçlamayı kabul etti ve 8.000 A$ para cezasına çarptırıldı. ⓘ
Birleşik Krallık
Birleşik Krallık'ta tüm zamanların en uzun süren davası, şirketin bazı yönlerini eleştiren iki sanığa karşı açılan McLibel davasıydı. Dava 10 yıl sürmüş ve 130 tanık dinlenmiştir. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, davacıların kaynaklarının eşit olmamasının sanıkların ifade özgürlüğü haklarını ihlal ettiğine ve yargılamanın taraflı olduğuna karar verdi. Sonuç yaygın olarak McDonald's için bir "halkla ilişkiler felaketi" olarak görüldü. ⓘ
Birleşik Devletler
1994 tarihli Liebeck v. McDonald's Restaurants davası, McDonald's'ın döküldüğünde haftalarca hastanede kalmayı ve deri nakli ameliyatını gerektiren üçüncü derece yanıklara neden olacak kadar sıcak kahve servis etme uygulamasını incelemiştir. Dava sonucunda davacı 81 yaşındaki Stella Liebeck için 2,86 milyon dolar (2020'de 4,62 milyon dolara eşdeğer) tazminat ödenmesine karar verilmiştir. Bu miktar daha sonra 640.000 dolara (2020'de 1 milyon dolara eşdeğer) düşürüldü. 2019 yılında bir McDonald's çalışanı olan Jenna Ries, işyerinde cinsel tacize izin verdiği gerekçesiyle restoran zincirine dava açmış ve çalışma ortamını "zehirli" olarak nitelendirmiştir. ⓘ
Big Mac Endeksi
Big Mac Endeksi, The Economist Dergisi tarafından takas teorisini herkes için daha anlaşılabilir kılmak amacıyla ortaya çıkarılmıştır. Bu endeksin, dünyanın hızlı servis sembolü üzerine kurulan ilk finansal gösterge olduğu söylenebilir. 1986 yılında, farklı ülkelerin para birimlerinin birbirlerine olan oranlarını gözlemlemek amacıyla oluşturulan Big Mac Endeksi, uluslararası ekonominin en eski temellerinden birine dayanıyor: Satın Alma Gücü Paritesi. Bu teoride 1 doların her ülkede aynı satın alma gücüne sahip olduğu varsayılıyor. Teorinin savunucuları, uzun dönemde her ülkede para birimlerinin alışveriş sepetlerine aynı miktarda mal dolduracak şekilde dengelenmesini bekliyorlar. ⓘ
Personel eğitimi
McDonald's sistemindeki en önemli unsurlardan biri eğitimdir. McDonald's çalışanları ve işletmecileri, sistemi en mükemmel şekilde öğrenmek üzere yoğun bir eğitim programından geçerler. Her McDonald's işletmecisi, restoranı faaliyete geçmeden önce 8-12 aylık bir eğitim alır. Bu eğitimin son aşaması ise Chicago'daki Hamburger Üniversitesi'dir. ⓘ
Hamburger Üniversitesi, McDonald's'ın tüm dünyadaki işletmeci ve üst düzey çalışanlarının, McDonald's ürünleri konusunda uzmanlık eğitimi aldıkları bir eğitim merkezidir. Her yıl ortalama 3000 kişinin "İleri Derecede Operasyon" kursuna katıldığı Hamburger Üniversitesi, 1961 yılında Elk Grove-Illinois'ta kurulmuştur. İlk yıllarında tek bir laboratuvarda 10 kişiye eğitim verebilen Hamburger Üniversitesi, yıldan yıla geliştirilmiştir. 1968 yılında daha modern bir binaya taşınan merkez için, ilerleyen yıllarda yeni ve büyük bir kampüs inşa edilmiştir. ⓘ
Hamburger Üniversitesi, 1983 yılından bu yana, Oak Brook-Illinois'ta kurulan bu kampüste eğitim vermektedir. İçinde amfitiyatro şeklinde tasarlanmış sekiz sınıf, sekiz seminer salonu, bir kütüphane, dört tam teçhizatlı laboratuvar, iki yapay gölün yer aldığı, ağaçlar içinde, 12.000 metrekarelik bir alanda kurulu bu kampüste, McDonald's işletmeciliği tüm yönleriyle ele alınır. Üniversitede interaktif test yönteminden simültane çeviriye kadar, modern eğitim teknolojisinin tüm olanaklarından yararlanılır. Hamburger Üniversitesi'nde eğitim veren 20 profesör, restoran yönetiminin değişik kademelerinde hizmet vermiş kişilerdir. Üniversitede ayrıca, genel merkez kadrosundan da eğitmen olarak yararlanılır. ⓘ