Menbic
Menbiç
مَنْبِج مەنبج ⓘ | |
|---|---|
Şehir | |
  Menbiç Suriye'deki Konum | |
| Koordinatlar: 36°31′41″N 37°57′17″E / 36.52806°N 37.95472°E | |
| Ülke |  Suriye |
| Valilik | Halep |
| Bölge | Menbiç |
| Alt Bölge | Menbiç |
| Kontrol |  Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi |
| Yükseklik | 460 m (1,510 ft) |
| Nüfus (2004) | |
| - Toplam | 99,497 |
Menbiç (Arapça: مَنْبِج, romanize edilmiştir: Manbiǧ, Kürtçe: مەنبج, romanlaştırılmış: Minbic, Türkçe: Münbiç, Menbic veya Menbiç), Suriye'nin kuzeyindeki Halep Vilayeti'nin kuzeydoğusunda, Fırat Nehri'nin 30 kilometre (19 mil) batısında yer alan bir şehirdir. Merkezi İstatistik Bürosu (CBS) tarafından 2004 yılında yapılan nüfus sayımına göre Menbiç'in nüfusu yaklaşık 100.000'dir. Menbiç'in nüfusu büyük ölçüde Arap olup, Kürt, Türkmen, Çerkez ve Çeçen azınlıklar da bulunmaktadır. Sakinlerinin çoğu Nakşibendi Sufizmini uygulamaktadır. ⓘ
Suriye İç Savaşı sırasında şehir ilk olarak 2012'de isyancılar tarafından ele geçirilmiş, 2014'te Irak Şam İslam Devleti tarafından istila edilmiş ve son olarak 2016'da Suriye Demokratik Güçleri (SDG) tarafından ele geçirilerek Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi'ne (AANES) dahil edilmiştir. SDG ile yapılan anlaşmanın ardından 2018'den bu yana Suriye Arap Ordusu, Türkiye'nin Kuzey Suriye'deki işgali ile AANES arasında bir tampon olarak şehrin çevresinde konuşlanmış durumda. ⓘ
| Menbic منبج ⓘ | |
|---|---|
 | |
|
Menbic Menbic'in Suriye'deki konumu | |
| Ülke |
Suriye |
| İl | Halep İli |
| İlçe | Menbic İlçesi |
| Nahiye | Menbic Nahiyesi |
| Rakım | 450 m (1.470 ft) |
| Nüfus (2004) | |
| • Toplam | 99,497 |
| Zaman dilimi | UTC+02.00 (DAS) |
| • Yaz (YSU) | UTC+03.00 (DAYS) |
|
Resmî site http://www.manbij.com | |
Menbic ya da Menbij (Arapça: منبج) Halep ilinde Fırat nehrinin 30 km batısında bulunan bir şehir. Osmanlı Devletinin son döneminde Halep Vilayetinde bir kaza idi ve 93 Harbinden sonra bölgeye Çerkesler yerleştirilmişti. Halep İli'ndeki önemli Türkmen yerleşim birimleri arasındadır. ⓘ
Etimoloji
İskender'in fethinden önce kentte basılan sikkelerde kentin Aramice adı Mnbg (kaynak yeri anlamında) olarak kaydedilmiştir. Asurlular için Nappigu (Nanpigi) olarak biliniyordu. Burası Yunanca'da Bambyce (Βαμβυκη) olarak geçer ve Plinius (v. 23) Süryanice adını Mabog (ܡܒܘܓ) (ayrıca Mabbog, Mabbogh) olarak kaydetmiştir. Suriyeli tanrıça Atargatis'e tapınma merkezi olarak Yunanlılar tarafından Ιερόπολις (Ierópolis) 'kutsal şehir' ve son olarak Ιεράπολις (Ierápolis) 'kutsal şehir' (Latince: Hierapolis) olarak bilinir. ⓘ
Atargatis Kültü
Atargatis'e tapınma, geleneksel olarak Samosatalı Lucian'a atfedilen De Dea Syria'da ölümsüzleştirilmiştir; Lucian, tapınağın dini kültünü ve Aelian'ın da harikalar anlattığı Atargatis'in kutsal balık tankını tam olarak tarif etmiştir. De Dea Syria'ya göre, tapınma fallik bir karaktere sahipti, adaklar ahşap ve bronzdan küçük erkek figürleri sunuyordu. Ayrıca tapınağın önünde dikilitaş gibi dikilmiş, yılda bir kez törenle tırmanılan ve süslenen devasa phalli'ler vardı. ⓘ
Tapınakta sadece rahiplerin girmesine izin verilen kutsal bir oda bulunuyordu. Önünde heykellerle süslü büyük bir bronz sunak dururdu ve ön avluda kurban olarak kullanılan çok sayıda kutsal hayvan ve kuş (ama domuz değil) yaşardı. ⓘ
Üç yüz kadar rahip tapınağa hizmet ederdi ve çok sayıda küçük görevli vardı. Göl kutsal şenliklerin merkeziydi ve adak sahiplerinin yüzerek suyun ortasında duran bir sunağı süslemeleri adetti. Tapınak bölgesinde kendini yaralama ve diğer orjiler devam ediyordu ve şehre girerken ve ilk olarak tapınağı ziyaret ederken ayrıntılı bir ritüel vardı. ⓘ
Tarih
Antik Çağ
Aramiler şehre "Mnbg" (Menbug) diyorlardı. Menbic, Bit Adini krallığının bir parçasıydı ve MÖ 856 yılında Asurlular tarafından ilhak edildi. Asur kralı Şalmaneser III kentin adını Lita-Aşur olarak değiştirmiş ve bir kraliyet sarayı inşa ettirmiştir. Kent MÖ 738 yılında Asur kralı Tiglath-Pileser III tarafından yeniden fethedilmiştir. Atargatis kutsal alanı Makedon fethinden öncesine dayanmaktadır, çünkü kentin Akamenid İmparatorluğu'nun son dönemlerinde hüküm süren Arami rahip-krallar hanedanının merkezi olduğu anlaşılmaktadır; iki kral bilinmektedir, 'Abyati ve Abd-Hadad. Abd-Hadad'ın akıbeti bilinmemektedir ancak şehir Makedonya İmparatorluğu'nun egemenliği altına girmiş ve Antakya ile Dicle üzerindeki Seleucia arasındaki ana yol üzerinde başlıca istasyon haline getiren Seleukosların yönetimi altında zenginleşmiştir. Tapınak, Partları karşılamaya giden Crassus tarafından yağmalanmıştır (MÖ 53). Kentin sikkeleri MÖ 4. yüzyılda rahip-kralların sikkeleriyle başlar ve bunu Makedon ve Selevkos hükümdarlarının Aramice serileri izler. Bu sikkelerde Atargatis ya duvar taçlı bir büst olarak ya da bir aslan üzerinde gösterilmiştir. Roma imparatorluk döneminde bile baş tip olmaya devam eder ve genellikle elinde tympanum ile oturur şekilde gösterilir. Diğer sikkelerde bir çelenk içinde Θεάς Συρίας Ιεροπολιτόν Theas Syrias Ieropoliton ibaresi yer alır. ⓘ
Üçüncü yüzyılda şehir Euphratensis eyaletinin başkenti ve Roma Suriye'sinin en büyük şehirlerinden biriydi. Procopius burayı dünyanın o bölgesindeki en büyük şehir olarak adlandırmıştır. Ancak Julian Mezopotamya'daki yenilgisine ve ölümüne yürümeden önce birliklerini burada topladığında harap bir durumdaydı. Sasani İmparatoru I. Khosrau, Bizans İmparatoru I. Justinianus'un savunmada başarısız olmasının ardından burayı fidye için elinde tutmuştur. ⓘ
Orta Çağ
Abbasi halifesi Harun el-Reşid 8. yüzyılın sonunda Menbiç'i restore ederek sınır vilayeti el-Awasim'in başkenti yapmıştır. Daha sonra şehir Bizanslılar, Araplar ve Türki gruplar arasında bir çekişme noktası haline geldi. Arap reisi Salih ibn Mirdas 1022 dolaylarında şehri ele geçirmiş ve Menbiç'i, Balis ve al-Rahba ile birlikte Mirdasid emirliğinin temeli yapmıştır. O dönemde Menbiç, Kuzey Suriye'deki en önemli kalelerden biriydi. 1068 yılında Bizans İmparatoru Romanos Diogenes burayı ele geçirmiş, Mirdasileri ve Bedevi müttefiklerini yenilgiye uğratmış, şehir sakinlerini öldürmüş ve çevredeki kırsal bölgeleri yağmalamıştır. Romanos daha sonra ciddi bir yiyecek ve malzeme sıkıntısı nedeniyle geri çekildi. Daha sonra 1086 yılında Selçuklu Sultanı I. Melik-Şah tarafından ele geçirilmiştir. 1124 yılında Belek Gazi, emir Hasan el-Ba'labakki'yi hapsettikten sonra Menbiç'i ilhak etmeye çalıştı, ancak kuşatma sırasında bir okla vurularak öldürüldü. ⓘ
Haçlılar 11.-12. yüzyıllarda Levant'a yaptıkları istilalar sırasında Menbiç'i ele geçirememişlerdir, ancak Latin Kilisesi'nin Hierapolis başpiskoposluğu 1134 yılında Duluk kasabasında yeniden kurulmuştur. 1152 yılına gelindiğinde Duluk ve Menbiç, şehrin kalesini yeniden inşa eden ve güçlendiren Nur ad-Din yönetimindeki Zengiler tarafından ele geçirilmiştir. Eyyubi sultanı Selahaddin, 1175 yılında şehri Zengilerin efendisi Kutbeddin İnal'dan fethetmiştir. 1260 yılında Hülagü komutasındaki Moğollar Eyyubi Menbic'ini tahrip etmiş ve bunun sonucunda şehir Türkmen sakinleri tarafından terk edilmiştir. ⓘ
Modern dönem
Münbiç'in kalıntıları oldukça geniştir ancak çoğunlukla tarihinin sonraki dönemlerine aittir. Menbiç'teki anıtların çoğu yok olmuştur çünkü Menbiç, piskoposu Menbiç'in altında olan Kirrus'un aksine, bir grup kavşakta stratejik olarak önemli bir yerdir. 1699'da Menbiç'i ziyaret eden Henry Maundrell, altlarında iki kartal bulunan bir erkek ve bir kadının büyük büstlerinin bulunduğu bir kayayı fark etmiştir. Başka bir kayada ise alçak kabartma şeklinde yontulmuş üç figür vardı. Bölgeyi 18. yüzyılda ziyaret eden Volney, Atargatis'in tapınağına ait hiçbir kalıntının bulunmadığından bahsetmiştir. Alexander Drummond, Atargatis'in tapınağı olduğunu söylediği kare bir yapının duvarlarını ve ayrıca yapıda sunak olarak tanımladığı bir kaideyi fark etmiştir. ⓘ
19. yüzyılda gezginler antik kalıntıların bazılarını kaydetmişlerdi, ancak şimdi Atargatis'in tapınağı, kutsal gölü, sütunlar, Roma hamamları, Roma tiyatroları, Bizans İmparatorluğu tarafından inşa edilen duvarlar ve kiliselerin yanı sıra ortaçağda inşa edilen medreseler de dahil olmak üzere neredeyse tamamı yok edildi. Kutsal Atargatis gölü yok olmuş ve bir futbol sahasına dönüştürülmüştür. Gölü çevreleyen duvarın sadece bir kısmı ayakta kalmıştır ancak Atargatis'in tapınağından geriye hiçbir kalıntı kalmamıştır. Bazı antik Roma askeri stelleri de mevcuttur. Atargatis'in tapınağını çevreleyen güney duvarının kalıntıları hala ayaktadır. Şehrin surları hala mevcuttur ancak yağmalanmıştır. ⓘ
Osmanlı hükümeti 1878 yılında bölgeye Osmanlı-Rus Savaşı'ndan kaçan Çerkes mültecileri yerleştirmiştir. 1911 yılı itibariyle 1.500 nüfusun tamamı Çerkeslerden oluşuyordu. Ermeni soykırımı sırasında Ermeni mülteciler Menbiç'e yerleşmiştir. 1915 sonbaharında Cemal Paşa, Ermeni din adamlarından oluşan yaklaşık 1000 aile için bir kamp kurulmasını emretti. Ocak ve Şubat 1916'da Menbiç kaymakamı kampın boşaltılmasını ve Ermenilerin Meskene'ye sürülmesini emretti. Modern öncesi Menbiç'in yıkımı, Çerkesler ve Ermeniler tarafından yeniden iskân edilmesine bağlanmıştır. ⓘ
Suriye İç Savaşı
Suriye İç Savaşı öncesinde ve savaşın ilk yıllarında Menbiç, çoğu Nakşibendi Sufi tarikatına mensup Arap, Kürt, Türkmen ve Çerkez Sünni Müslümanlardan oluşan etnik çeşitliliğe sahip bir nüfusa sahipti. Şehrin sosyo-politik yaşamı başlıca aşiretlerin egemenliği altındaydı. Aşiret liderleri Menbiç'teki büyük anlaşmazlıklarda arabulucu ve hakem olarak görev yaparken, devletin güvenlik güçleri büyük ölçüde küçük suçlarla ilgileniyordu. Şehir, Halep kırsalındaki Sünni Müslümanların çoğunlukta olduğu diğer şehirlere kıyasla nispeten daha liberaldi. ⓘ
İç savaş sırasında, 20 Temmuz 2012'de Menbiç yerel isyancı güçlerin eline geçti ve bundan sonra kenti onlar yönetti. Aralık ayında yerel konseyin belirlenmesi için bir seçim yapıldı. Ocak 2014'te Irak Şam İslam Devleti (IŞİD) güçleri isyancıları devirerek kenti ele geçirdi. Şehir o tarihten bu yana yağmalanmış eserlerin ve arkeolojik kazı ekipmanlarının ticaretinin yapıldığı bir merkez haline geldi. Haziran 2016'da Suriye Demokratik Güçleri (SDG) Menbiç'i ele geçirmek için bir saldırı başlattı ve 8 Haziran'da kenti tamamen kuşattı. İki ay süren savaşın ardından 12 Ağustos'ta SDG Menbiç üzerinde tam kontrol sağlamıştır. ⓘ
15 Ağustos itibariyle, daha önce yerinden edilmiş binlerce Menbiç vatandaşının geri döndüğü bildirilmiştir. 19 Ağustos 2016 tarihinde Menbiç Askeri Konseyi yazılı bir açıklama yaparak Menbiç şehir merkezi ve köylerinin güvenliğini bir parçası olduğu SDG'den devraldığını duyurdu. ⓘ
Bugün Menbiç, de facto özerk Kuzey Suriye Federasyonu - Rojava çerçevesindeki Şehba bölgesinin bir parçası olarak Şeyh Faruk El Maşi ve Salih Hacı Muhammed'in eş başkanlığını yaptığı Menbiç Kent Konseyi tarafından yönetilmektedir. IŞİD olayından sonra devlet okulları da dahil olmak üzere kamu yönetimi yeniden laik normale dönerken, iç savaşın yarattığı ayrılıkları gidermek için bir uzlaşma komitesi kuruldu ve uluslararası insani yardım ulaştırıldı. Rojava'nın demokratik konfederalist siyasi programı, doğrudan demokrasi ve toplumsal cinsiyet eşitliği açısından siyasi ve toplumsal dönüşümleri yönlendiriyor. İç savaşta yaşanan yıkımların ardından yeniden yapılanma halen büyük bir zorluk teşkil ediyor. ⓘ
ABD ve diğer Batılı güçlerin Suriye'nin kuzeyinden çekildiği Ekim 2019'a kadar Menbiç, IŞİD ve Suriye'deki diğer İslamcı milislere karşı mücadelede SDG'ye katılan yeni askerlerin Birleşik Ortak Görev Gücü - Kararlılık Operasyonu tarafından eğitildiği bir merkezdi. 26 Şubat'ta ABD, Menbiç Askeri Konseyi'nin güvenliğini desteklediğini açıkladı. Duyurunun ardından ABD'nin Menbiç'e özel kuvvetler ve çok sayıda askeri konvoy gönderdiği de bildirildi. ⓘ
12 Mart 2017 tarihinde Menbiç Yasama Meclisi, seçilen eş başkanları onaylamış ve eş başkanlar göreve başlamıştır. Toplantıda yapılan konuşma ve değerlendirmelerin ardından komite üyeleri, eş başkanlar ve komitelerin bölümleri belirlendi. 13 komite belirlendi. 13 yeni komitede 71 Arap, 43 Kürt, 10 Türkmen, 8 Çerkes, bir Ermeni ve bir Çeçen yer alıyor. ⓘ
1 Kasım 2018'de Türk ve ABD birlikleri Menbiç çevresinde Fırat Kalkanı ve Menbiç Askeri Konseyi'nin cephe hatları boyunca ortak devriyelere başladı. Ortak devriyeler, bölgedeki militanlar arasındaki gerilimi ve iki NATO müttefiki arasındaki gerilimi azaltmaya yönelik bir "yol haritasının" parçası olarak görülüyordu. ⓘ
28 Aralık 2018'de YPG Twitter üzerinden Esad hükümetinden Menbiç'i Türkiye destekli Özgür Suriye Ordusu'nun saldırılarına karşı korumasını istedi. Suriye hükümetinin medyası Suriye ordusunun Menbiç'e girdiğini söyledi, ancak bu iddia aynı gün başka kaynaklar tarafından yalanlandı. Suriye İnsan Hakları Gözlemevi, Suriye Ordusu'nun hâlâ kasabanın dışında olduğunu bildirdi. ⓘ
15 Ocak 2019'da Menbiç'te IŞİD tarafından üstlenilen bir intihar saldırısında en az 19 kişi hayatını kaybetti. Bunların arasında dört ABD askeri personelinin öldüğü ve üçünün de yaralandığı bildirildi. Ölenlerden ikisi ABD Ordusu askeri, biri ABD Savunma Bakanlığı'na bağlı Savunma İstihbarat Teşkilatı'nda çalışan bir sivil ve biri de Amerikan operasyonlarını destekleyen bir yüklenici olan Valiant Integrated Services'in bir çalışanıydı. ⓘ
2019 yılında Türkiye'nin Suriye'nin kuzeydoğusuna yönelik saldırısı sırasında, ABD ve diğer Batılı birliklerin Suriye'nin kuzeyinden çekilmesinin ardından, Suriye Arap Ordusu ve Rus Askeri Polisi, Türkiye ve TFSA'nın saldırısını önlemek için Menbiç'e girmiştir. ⓘ
Kilise tarihi
Lequien, Hierapolis'in on piskoposunun adını verir. En tanınmışları arasında Nasturiliğin ateşli bir savunucusu olan ve Mısır'da sürgünde ölen Hierapolisli İskender, ünlü bir Mafizit bilgini olan Mabbuglu Philoxenus ve Aziz Golindouch'un hayatını kaleme alan Hierapolisli Stephen (600 civarı) sayılabilir. Altıncı yüzyılda metropolitliğin dokuz piskoposluğu vardı. Chabot dokuzuncu yüzyıldan on ikinci yüzyıla kadar on üç Yakubi başpiskoposundan bahseder. Bir Latin piskopos, 1136'da Franco, bilinmektedir. ⓘ
Suriye'deki Hierapolis, üç Katolik ardıl titüler başpiskoposluğun nominal başpiskoposluğudur:
- Romalıların Hierapolis Latin Katolik Metropolitlik Başpiskoposluğu
- Melkitlerin Hierapolis Melkit Katolik Titüler Başpiskoposluğu
- Suriyelilerin Hierapolis Piskoposluk Başpiskoposluğu ⓘ
Coğrafya
İklim
Menbiç'te soğuk yarı kurak iklim (Köppen iklim sınıflandırması BSk) hüküm sürmekte olup yazları sıcak ve kurak, kışları ise serin ve yağışlı ve zaman zaman kar yağışlı geçmektedir. Ocak ayındaki ortalama yüksek sıcaklık 7,8 °C (46,0 °F) ve Ağustos ayındaki ortalama yüksek sıcaklık 38,1 °C'dir (100,6 °F) . Kar genellikle Ocak, Şubat veya Aralık aylarında yağar. ⓘ
| Menbiç için iklim verileri ⓘ | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ay | Jan | Şubat | Mar | Nisan | Mayıs | Haziran | Temmuz | Ağustos | Eylül | Ekim | Kasım | Aralık | Yıl |
| Ortalama yüksek °C (°F) | 7.9 (46.2) |
10.5 (50.9) |
15.6 (60.1) |
23.4 (74.1) |
28.3 (82.9) |
34.3 (93.7) |
37.7 (99.9) |
38.1 (100.6) |
33.2 (91.8) |
26.3 (79.3) |
15.3 (59.5) |
9.1 (48.4) |
23.3 (73.9) |
| Ortalama düşük °C (°F) | −1.2 (29.8) |
−0.6 (30.9) |
4.3 (39.7) |
7.2 (45.0) |
12.5 (54.5) |
15.1 (59.2) |
19.9 (67.8) |
20.9 (69.6) |
16.3 (61.3) |
12.4 (54.3) |
6.4 (43.5) |
−0.5 (31.1) |
9.4 (48.9) |
| Ortalama yağış mm (inç) | 69 (2.7) |
54 (2.1) |
38 (1.5) |
28 (1.1) |
8 (0.3) |
3 (0.1) |
0 (0) |
0 (0) |
3 (0.1) |
25 (1.0) |
36 (1.4) |
58 (2.3) |
322 (12.6) |
| Ortalama yağmurlu günler | 10 | 6 | 4 | 4 | 3 | 1 | 0 | 0 | 1 | 3 | 5 | 9 | 46 |
| Ortalama karlı günler | 2.5 | 1.5 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 2 | 6 |
| Ortalama bağıl nem (%) | 71 | 63 | 56 | 52 | 38 | 36 | 31 | 31 | 39 | 43 | 51 | 70 | 48 |
| Kaynak: Weather Online, Weather Base, BBC Weather ve My Weather 2, 10 Kasım 2012'de alındı | |||||||||||||
Ulaşım
Münbiç'e iki ana yol hizmet vermektedir: Route M4 ve Route 216. ⓘ
Menbiç yakınlarında havaalanı yoktur, en yakın havaalanı Halep'tedir. ⓘ
Önemli kişiler
- İmparatoriçe Theodora ⓘ
Galeri
Menbic kenti, yukarıda hudutları belirtilen Menbic İlçesi'nin yönetim merkezidir.
Menbic şehri Menbic İlçesi ile Menbic Nahiyesi'nin idari yönetim merkezidir. Yukarıdaki harita Menbic Nahiyesi'nin sınırlarını göstermektedir.
- Turkish soldiers conduct patrol on outside Manbij, Syria.jpg
Suriye İç Savaşı sırasında Türk askerleri araçlarıyla Menbic yakınlarında devriye geziyorlar. ⓘ
